Page 16 - DIVYA BHASKAR 070221
P. 16
Friday, July 2, 2021 | 16
�
ે
�
�
�
ે
ે
મોબાઇલ મા� સાધન નથી, એક શા�� અન શ�� છ. હવના જગતમા મોબાઇલના ઉપયોગો એરોન એવનાક નામના ભાઇએ લાસવગાસના ચચમા �
�
પોતાના સલફોન સાથ લ�ન કરી ના�યા! ફોનને
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
ુ
�
એટલા વધશે ન એવા નવા મોબાઇલો શોધાશે, જન સમજવા �પે. યિન.મા ભણવા જવ પડશે! �ગઠી પહરાવીન øવન-મરણ સાથ રહવાના �
ે
ૂ
�
ે
�
ે
શપથ લીધા! પોતે પિત ન મોબાઇલ ફોન
ે
�
ે
મોબાઇલ સગ મરજ? ‘પ�ની’ એવો સલફોિનયો �નહ-સબધ
ે
ે
�
�
પણ �થા�યો!
ઇ�ટરવલ
ફોન તો વો ભી કર સકતા થા,
�ા�રશ ઉસ ક શહર મ ભી તો
�
�
કછ ભી હો સકતા હ! હઇ હોગી! � ુ � ે � ે ે ે ુ �
�
મોબાઇલ સાથ કોઇના મરજ
થાય એવ કોઇએ િવચારલ?
ે
ુ
�
સાલ અમ�રકા, આપણાથી
કટલ આગળ છ એનો આ લટ�ટ
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
પરાવો! (આપણે �યા તો પ�નીની
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ટાઇટ�સ આખ જગત એટલ ક િવ��પ સામ સલફોન પર પારકી ��ીન ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
મરલા મોબાઇલ �રચાજ કરવા કને�શન આપવાથી કિળયગમા પ�ય મળ. દશન અજનને દખાડલ, પણ હાય-હ�લો પણ કરતા સો વાર
�
�
ુ
ુ
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
ે
જમ નાચવ, ગાવ, િચતરવ – એ બધી કળાઓ છ એમ મોબાઇલનો હવ માણસ સ�ફી લઇન આખા િવચારવ પડ�. છાન ખણ કળદવીન ે
ે
ૂ
ુ
�
ઉપયોગ પણ આધુિનક કળા છ. કોરોનાકાળમા� ન લોકડાઉનના યગમા � િવ�ન પોતાનુ દશન કરાવતો હોય �મરીને, ચોરીચોરી બોય��ડ-ગલ��ડના
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
ૂ
ે
ે
ઓનલાઇન ઝમ મી�ટગો કરવા ક વી�ડયો કોલ કરવા માટ ક ઇવન છ! સ�ફી એ ýત સાથનો રોમાસ છ! મસજ વાચવા પડ� છ!) વલ, આમ તો
�
�
�
�
વ��સન મળવવા માટ પણ મોબાઇલ જ એકમા� સહારો હતો ક છ. મોબાઇલન લીધ લાઇફમા ઘણા ખતરા અમ�રકાના લાસવગાસમા ýતýતના �
�
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
હવ આપણો મોબાઇલ મા� સાધન નથી, એક શા�� અન શ�� છ. પણ છ. સવાર અડધીપડધી �ઘમાથી માડ કામચલાઉ લ�નો થાય છ, પણ એક øવત
�
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
હવના જગતમા મોબાઇલના ઉપયોગો એટલા વધશ ન એવા નવા ઊ�ા હોઇએ �યાર સા�ાત ટાગોર ક ગાિલબ પણ માણસ, મોબાઇલ જવા સાધનન પરણે એ માટ ચચના
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ે
�
નવા મોબાઇલો શોધાશ, જન સમજવા આપણે �પ. યિનવિસટીઓમા � ý કિવતા સભળાવવા આવ તોયે એ સાભળવાનો કોઇનો પાદરી પણ પહલા તો અચકાયા, પણ પછી પાદરીને સમýય � ુ
ે
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
ૂ
�
ે
ભણવા જવ પડશ! બચલર ઓફ આટ�સ ક સાય�સની જમ બચલર મડ ન જ હોય…પરંતુ કિવઓ-શાયરો વહલી સવાર કિવતાઓ એરોનભાઇ જગતને એક મસજ આપવા માગ છ ક આજે લોકો મોબાઇલ સાથ ે
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
ઓફ સલફોન ક મા�ટર ઓફ મોબાઇલ જવી �ડ�ીઓ કદાચ મોકલીને આતકવાદી જવા અણધાયા હમલા કરી શક છ. કટલી હદ ýડાયલા છ! લોકો ફોન સાથ રા� સવ છ ન ઊઠ છ, �યાર પણ
�
ે
ે
ે
�
ે
ૂ
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
�
શોધાશ. કિવઓ માટ મોબાઇલ એક િમસાઇલ છ, સાિહ��યક એટ�કનો સૌથી પહલા ફોન ચક કરે છ, તો સલફોન પણ અધાિગની ક પિત જ કહવાય
�
�
ે
મોબાઇલની શોધ થઇ, �યારથી નવી નવી ટ��ન�સ અ�બો�બ છ. ન? ýક અમ�રકામા પણ હø આવા લ�નન કાનની મા�યતા નથી અપાઇ,
ે
ે
ે
�
�
�
ૂ
�
�
ે
ૂ
સતત શોધાઇ રહી છ!(જમ ક, મોબાઇલની શોધ ગમે રાગ િબ�દાસ અમક દોઢડા�ાઓ શ�વાર નવી �ફ�મના �ર�ય ૂ પણ એ િદવસ દર નથી ક માણસ મોબાઇલ સાથ પરણશે, ઝઘડશે ન �ડવોસ �
ુ
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
ે
�
ે
ૈ
ે
ે
તણ કરી હોય, પણ કોઇને ‘િમ�ડ કોલ’ આપીને પસા મોકલીને પોતાની િવવચન શ��તન ઝરમા બોળલા પણ આપશે!
�
ે
�
�
ે
�
ે
બચાવવાની ટ��નક કોઇ ગજરાતીએ જ શોધી હશે, એવી સજય છલ શ�દો વડ આપણા� પર છ�ા તીર માર છ! ઘણા લોકો મા� ભારતમા મોબાઇલનો ઉપયોગ મા� વાત કરવાને બદલ અફવાઓ
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ૂ
�
શકા િવ�ાન-જગતમા �વત છ.) એક જ વાર મળલી છોકરીને ‘તારા િવચારો કરતા કરતા � ફલાવવા, સડલા ý�સ મોકલવા ક નહર-ગાધીએ શ ભલો કરી એની
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ુ
�
મોબાઇલના ઉપયોગમા� માનસશા�� છપાયલ છ. તમ ે ના�તામા બટાકા-પ�આ ખા� છ, ýન…’ જવા માદક યાદ અપાવવા વધાર વપરાય છ! અહી તો ઘણા નતાઓ ક પાટીઓ
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ે
ં
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ં
ે
ે
ે
�
ફોન ઉપાડીન કવી આસાનીથી જ� બોલી શકો છો એ એક સાધના મસજ મોકલીને લાઇન મારવામા મોબાઇલની ��ીન ઘસી સતત જ�ાણા ફકીને સ�ા પણ મળવી ચ�યા છ! તો ભારતમાય મોબાઇલ
�
ૂ
ે
�
ૂ
ે
ુ
�
�
ે
�
ે
ે
�
ે
�
છ. તમ ભલ પલગ પર પ�ા પ�ા બડ�મની છત પર કટલા પોપડા નાખ છ. એમના માટ મોબાઇલ, કામદેવન બાણ છ! ઘણા લોકો સાથ પરણવાની �થા કમ શ� ન કરવી ýઇએ? પછી તો છાપાઓમા �
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
છ, એ ગણવા જવી ��િ� કરતા હો, પણ કોઇનો ફોન આવ �યાર ખબ િબઝી મોબાઇલ વડ સોિશયલ મી�ડયા પર પોતે �યા-શ કરે છ- એની માિહતીન ુ � લ�નિવષયક ýહરખબરોમા ‘�ીમત અમ�રકા �રટન� યવકને, ગોરો,
�
�
�
�
�
ે
�
હોવાની એ��ટ�ગ કરવી એ યિનક યોગિવ�ા છ. મોટી મી�ટગમા એ�ટર થતા � સતત લાઇવ ટિલકા�ટ કરે છ. પોતે Ôટપાથ પર વડાપા� ખાતા હોય તો પાતળો, સ�કારી સલફોન લ�ન માટ ýઇએ છ.
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
�
થતા, કા�પિનક માણસ સાથ લાખો-કરોડોના� સોદા કરતા હો, એવી અદા પણ અ�નક�ટના ભોજન જમતા હોય એમ મ� ફાડીન કોિળયા ભરતો ફોટો મોડલ-બાધ નથી.’ એવી ýહરાતો કદાચ હવ આવી શક! આવા
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
અપનાવવામા ફકગીરીની કસોટી છ. દખાડીન ચીતરી ચડાવી શક છ. મોબાઇલ સાથના લ�નોની સ�તપદીમા અલગ જ ટાઇપના વચનો
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
�
�
મોબાઇલમાથી ગભીર �ફલોસો�ફકલ મસý મોકલાવીને આપણે કવા ટકમા, મોબાઇલ ફોન હવ આપણા શરીરનુ એક��ા �ગ બની ગય � ુ એકમેકને આપવામા આવશ. જમ ક–
�
ે
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ુ
�ાની છીએ એવી ઇ��શન પાડવામા િસિ� છ. કર��ના� મદાનમા કાનડાએ છ, પણ મોબાઇલ મિનયાની હદ એ છ ક થોડા સમય અગાઉ અમ�રકામા � (અનસધાન પાના ન.20)
�
ે
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
�
�
આ સ�યકથા સામા�ય માણસોના ગૌરવની છ. િવનોદ કાપરીએ સાત સાઇકલસવાર
�
�િમકોની મસાફરીન દ�તાવøકરણ કરી સાચા પ�કારનો ધમ� બý�યો છ �
ે
�
ુ
ુ
સાત �િમકો, સાત િદવસ, સાત રાત
ે
�
ુ
ે
ે
ે
આવરી શકાય નહી. �ફ�મમકર અન પ�કાર િવનોદ કાપરીએ ýહરાત વખત અપાયલા વાયદા, �યવ�થાન સખતાઈથી પાલન કરાવવાની
�
ં
�
ે
ૂ
�
િહજરતીઓના �િતિનિધ જવા સાત િબહારી �િમકોની મજબરીમા ભલાઈ ગયા. �િમકો ત�ની ઉદાસીનતાનો ભોગ બ�યા. વખાના
ુ
ે
�
િહજરતનુ દ�તાવøકરણ કરવાનુ ન�ી કયુ. કમરામન માનવ માયા ચાલી નીકળલા, િનબળ અન લાચાર, સાત િબહારી �િમકો પાકો ર�તો
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
કો રોનાનો ચપ િવ�તરતો અટકાવવાના શભ યાદવની સાથ વગન-આર કારમા એ એમની સાથ ગયા. છોડી �દરથી, જગલમાથી પસાર થતા, ઊબડખાબડ કાચા ર�તા પર એકધારી
ે
�
ે
ુ
સાઇકલ ચલાવતા ર�ા. મમરા, િબ��કટ, ગરમીમા� બગડી ગયલી ગધ મારતી
�
�
ે
ે
�
�
આશયથી ચોવીસમી માચ, 2020ની રાત આઠ
ે
ે
�
�
એમણે ન�ી કય હત ક જ બનશ એને જ કમરામા ઉતારશ,
ુ
�
ે
�
ૂ
ુ
ૂ
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
વા�ય ભારતભરમા લોકડાઉનની ýહરાત થઈ. કોઈ જ બનાવટી ક ઉપýવી કાઢલા� ��યો ઊભા કરશ નહી, ખીચડી ખાઈ ‘પટ ભય’. ખાવાનુ ન મ�ય તો ભ�યા પટ સઈ ગયા. મધરાત
ં
�
ે
�
ચાર કલાકમા આખો દશ થભી ગયો. ઘરમા હતા એ લોકો એમના કોઈ િનણ�યમા વ� પડશ નહી. એ લોકો વાત કરવા પછી ચાર-પાચ કલાકની �ઘ કરી વહલી સવાર �વાસ શ� કય�. પ�ચર
�
�
ે
�
ં
�
ે
ે
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
ે
�
�
ે
ૂ
ે
ે
ે
ઘરમા બધ થઈ ગયા, ઘર ન પહ��યા એ અધવ� રહી ગયા, માગશ �યાર જ અન તો જ એમની સાથ વાત કરશે. દર પ�ા, ટયબ ફાટી, સાઇકલની ચનમા તકલીફ થઈ, પગે ચા�યા, માદા પ�ા,
�
ે
ે
�
બીý રા�યોમાથી રોøરોટી રળવા આવલા �િમકો ન ઘરના રહીન પણ નøક રહશ. તમ છતા� એમને મ�ક�લી ર�તો ભ�યા – પણ કોઈએ િહમત ન છોડી, કોઈ કોઈને એકલા છોડી
�
ે
ુ
ે
ૂ
�
�
ે
ે
ુ
ર�ા, ન બહારના. એમની આøિવકા બધ થઈ ગઈ, િહસાબ ે આવી, �યાર માનવતાની ���ટએ સહાય કરવાનુ � આગળ ન ગય. સાથે માર ખાધો, સાથે ર�ા અન સાથ પોતાને
ે
�
ૈ
ુ
ં
ૂ
�
નીકળતા પસા ન મ�યા, મકાનમાિલકોએ રહઠાણની જ�યા ચ�યા નહી. ગામ પહ��યા. આ ઘટનાઓ અમાનષી છ, િન�ઠરતાની છ,
�
�
�
�
ુ
ખાલી કરાવી. ઉપરથી કોરોનાનો ભય. એવી ��થિતમા લાખો સાત �િમકોએ િદ�હી નøક ડબકી �િમકોએ ગમાવલા િવ�ાસની છ, તો અણધારી માનવતાના
ે
�
�
�
�િમકોને એમનો પ�રવાર અન ઘર સાભર જ. કોઈ પર, ગાિઝયાબાદથી િબહારમા આવલા એમને અનભવોની પણ છ. એમને િનરાધાર છોડી દવાયા, �ખ
ે
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
ે
કશાય પર, ભરોસો ન ર�ો પછી એમણે પગપાળા, સાઇકલથી, પગ�ર�ાથી, ગામ પહ�ચવા 1232 �ક.મી.ન �તર સાઇકલ પર સાત વીનશ �તાણી સામ મરણ દખાય – પરંત એમણે સાિબત કયુ ક ગમ તવી
ે
�
ુ
ે
ુ
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
કોઈ પણ રીત પોતાને ગામ પહ�ચવા અણધારી િહજરત શ� કરી. એમણે ન િદવસ-સાત રાતમા કા�ય. પાછળથી િવનોદ કાપરીએ એક િવપિ� માણસન તોડી શકતી નથી.
�
ે
ુ
�
ુ
ે
�
સકડો �કલોમીટરનુ �તર ýય, ન ýનમાલની પરવા કરી. સમ� દશની ચનલ માટ ડો�યુમ�ટરી �ફ�મ બનાવી. િવનોદøન લા�ય ક � આ સ�યકથા સામા�ય માણસોની સામા�યતાના ગૌરવની
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
ે
માનવતાએ એમને િનરાધાર છોડી દીધા હતા. કમરા �િમકોના ભય, િચતા, સશય જવા ભાવ અન િચતાતર છ. િવનોદ કાપરીએ સાત સાઇકલસવાર �િમકોની મસાફરીન � ુ
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ુ
�
�
ે
ર�તા પર આવી ગયલા �િમકો પાસ કોઈ જ ર�તો નહોતો. એ લોકો ખ�લા પ�રવારજનો સાથ સલ ફોનથી કરેલી વાતો, એમના �ગત દ:ખો દ�તાવøકરણ કરી સાચા પ�કારનો ધમ બý�યો છ. એ ઉપરછ�લા
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
ૂ
ૂ
પગે, તટલા પગરખા� પહરી, થા�યા-ભા�યા, ભ�યા-તર�યા, ધગધગતા અન ઘર પહ��યા પછી એમનો આન�દ કમરામા ઝીલી શકાશ નહી. એથી એ વી�ડયો ઉતારી, આમતમ સાઉ�ડ બાઇ�સ રકોડ� કરી, �ટ�ડયોની િનરથ�ક અન ે
ે
�
ં
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ઉનાળામા સડકો પર જતા હતા, �યાર આપણે ઘરમા ટી.વી. પર એમની આખી મસાફરીની ન�ધ લખતા ગયા. એના પરથી એમણે ‘1232 �ક.મી. : ધ દભી, પ�પાતભરી, �ડબટના િહ�સા બ�યા નથી.
�
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
ુ
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
િહજરતના ��યો ýતા હતા અન અખબારોમા િવગતો વાચતા હતા. કટલાય લો�ગ જની� બક હોમ’ પ�તક લ�ય. એ તાજતરમા �કાિશત થય છ. સ�િસ� એમણે પણ સાઇકલસવારોની સાથ કાચા ર�તા પર, �યારક ખાલી પટ,
�
ે
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ૂ
ે
ુ
ે
�િમકો રલવના પાટા પર ક રોડ એ��સડ�ટમા� અન ભખ-તરસથી બહાલ થઈ પ�કાર એન. રામ એ પ�તકને ‘નોન-�ફ�શન નવલકથા’ કહી છ. ઉýગરો વઠી, મસાફરી કરી, પછી �િમકોની યાતનાઓનુ �દય�ાવક બયાન
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ુ
ર�તામા ��ય પા�યા. ગલઝાર ભાગલા વખતની િહજરત યાદ કરી લ�ય : નવલકથા એટલા માટ ક િવનોદ કાપરીએ નજરે ýયલી સ�યઘટનાઓનુ � કયુ છ. પ�તકના શ�દશ�દમાથી �િમકોના પસીના અન �સઓ ઝરે છ.
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ુ
�
‘ખદા ýન ય બટવારા બડા હ/ યા વો બટવારા બડા થા.’ તટ�થ, પરંત �િમકોની અસ� યાતનાઓનુ, શારી�રક અન માનિસક આપણા વતમાનમા થયલી િહજરતને કમરા ક શ�દોમા પરપરી ઉતારી ન
�
ૂ
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ૂ
�
ુ
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ટી.વી.મા તો દદ�નાક વતમાનના ��યોના ટકડા જ દખાતા હતા. પ�રતાપનુ, એમની હતાશા અન હામન સવદના�મક આલખન કયુ છ. શકાય, પરંત એ સાત �િમકોની સાત સાઇકલમાથી દશના લાખો �િમકોની
ે
�
ૂ
ે
ખણખણામાથી નીકળી પડ�લા લાખો �િમકોની િહજરતને સમ�પણે તો પ�તકમા સાચા બનલા બનાવો જ છ, ક�પનાનો �શમા� નથી. લોકડાઉનની ખરાબ ચડલી િજદગીનો એક ગચવાયલો �ટો તો જ�ર ઊકલી શકાય.
�
ુ
�
ૂ
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
ૂ
