Page 12 - DIVYA BHASKAR 070221

Friday, July 2, 2021 | 12

�િતિનિધ નતા હતા.
ે
�
ુ
ુ
ગજરાતમા પણ બાબભાઇ જશભાઈ ક ભાઈકાકા, એચ. એમ. પટ�લ ઉ�મ
�
ે
�
રાજકતા હતા. બીø તરફ મા� લોકનીિત, લોકસમીિત, �ામ �વરાજ જવા
ુ
�
શ�દ�યોગો કરીને આ�યા ત ચટણીમા �ડપોિઝટ ગમાવવા િસવાય કોઈ રીત ે
ે
ૂ
�
ે
ે
યાદ ર�ા નથી. ‘આપ’ન તની ખબર છ. વતમાન રાજકીય �યવ�થા જ નહી,
�
ં
�
તમામ સમથ સા�ા�યનો ઇિતહાસ વા�તિવક િવચાર અન આચારનો ર�ો
�
ે
�
�
�
ે
�
છ. તમા પણ દડ શ��ત હતી, ��ટ બનવા ક બનાવવા સો વાર િવચાર કરવો
ે
પડ� તવી વા�તવદશી રાજનીિત હતી.
�
�
ે
ૂ
અહી ‘આપ’ કહ છ ક અમ �ીý િવક�પ પરો પાડીશ. આવા �ય�નો
�
�
ં
�
ુ
ે
ુ
�
ં
ૂ
ે
અહીની રાજનીિતમા પણ થયા છ. ગજરાત અન ત પવના બાકી સૌરા��મા�
�
�
ે
1952ની ચટણીમા ક��સ મ�ય પ� હતો તની સામ લોક પ�, ખડત સઘ,
�
�
�
ૂ
�
ુ
ે
ે
ે
ૂ
�
કિષકાર લોકપાટી�, �ý પ�, િહ�દ મહાસભા, રામરા�ય પ�રષદ, િશ�લ
ુ
ફડરેશન, ફોરવડ� �લોક હતા. તમાના મોટાભાગના પ�ોના ઉમદવારોને એક
ે
ે
�
�
ટકા મત પણ નહોતા મ�યા.
�
સમાજવાદી પ� િવક�પ બની શક તવા નતાઓ ધરાવતો હતો, પણ
ે
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
‘આપ’ પણ ભાજપ-ક��સના અસત�ટોનો ઉમરો કરીન મદાન આવવાનો! કાયકતા નહોતા. 1957મા િવધાનસભા માટ ગજરાતમા મહાગજરાત
ે
ે
ે
�દોલનની ભાિવ ��થિત સાથ મહા ગજરાત જનતા પ�રષદ મદાન પડી.
ુ
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
ઇ�દુલાલ યાિ�ક જવ દમદાર ન��વ હોવા છતા, 1960મા તમના �દોલનને
�
ુ
ૈ
‘આપ’ જસા કોઈ િજદગી મ સફળતા મળી અન ગજરાત રા�ય રચાય તો પણ, સ�ા તો ક��સન જ મળી. ે
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
ુ
�
ુ
�
�
ે
ુ
ે
ે
1967મા ક��સનો િવક�પ ક��સમા� ઊભો થયો, ક��સન િવભાજન થય,
�
ે
ુ
પ�પલટાથી ગજરાતી રાજકારણમા� રોજેરોજ ઝઝાવાત પદા થયા. 67 અન
�
ે
ે
�
68 પ�ાતરના વષ� ર�ા. સગઠન ક��સ, ઇ��દરા ક��સ અન એક નવો
�
ે
�
ે
ે
આય, બાત બન ýય... મોરચો રચાયો ત �ý પ�રષદ એકબીýના ધારાસ�યોની િવિચ� છાવણીમા �
ે
ૂ
�
બદલાઈ ગયા હતા. પછીના જ િવક�પો ઊભા થયા તમા ક��સમાથી દર
ે
ે
ે
�
કરાયલા ચીમનભાઈ પટ�લનો �કસાન મજદૂર પ� હતો. િવ�નાથ �તાપ
ે
�
�
િસહન ટકો આપીને જનતા દળ સાથે મ�યમ��ી બ�યા, પછી ક��સમા પાછા
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ફરીને મ�યમ��ી બ�યા. પહલો, બીý, �ીý ક ચોથો િવક�પ. કોઈપણ ભોગે
�
ૂ
ે
ે
ં
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
દ રક રાજકીય નેતા થોડાવ�ા �શ ýદગર પણ હોય છ. રિશયન એટલ પ� અન સામિહક ભિવ�યની આશા! હોય, રાજકારણ જ નહી, બીજ ે રા�યસતા �ા�ત કરવી આ તમની નમમા સફળ ર�ા. આ પછી બીý બ ે
ે
નતા િન�કતા ��વ �યાના સૌથી ખતરનાક રાજકીય �ાણી
ે
�
�
પણ આવ બન છ.
�
ુ
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
િવક�પનો માહોલ પહલા શકરિસહ વાઘલા અન પછી કશભાઈ
ુ
ુ
ગણાયલા સા�યવાદી સરમખ�યાર ýસફ �તાિલનની �િતભાન ે શ ગજરાતમા ‘આપ’ની કોઈ મોટી શ�યતા ખરી? હોય તો પટ�લના ન��વમા રચાયલા નવા પ�ો �ારા થયો. વાઘલાએ તો
ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ુ
�
અવગણવાનુ સાહસ કય અન ત સફળ પણ થયો. તણ એક વાર સાચો કવી? એક જમાનામા ગાધીø, િવનોબા, જય�કાશ ક થોડાક સમયના સરકાર પણ બનાવી અન એક વષમા બ મ�યમ��ી રાજપાના
�
ુ
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
રાજકારણી કોને કહવો તના જવાબમા ક� હત ક �યા કોઈ નદી ના હોય �યા � વષ� પહલા અ�નાસાહબના પલા શ�દો બવડાવી ર�ા છ: � થયા. કશભાઈ �યાર પણ મ�યમ��ી બ�યા તો ત ભારતીય
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
ે
ે
ં
ૂ
ે
મોટો બધ બાધવાની ખાતરી આપે અન �ý તન માની લ ત સાચો રાજકારણી રાજનીિત નહી, લોકનીિત. ��ટાચારથી મ�ત શાસન. ��તા�ર જનતા પ�મા� હતા �યાર, પોતે રચલો પ� આજે તો ભતકાળ
�
�
ે
ુ
�
છ�! �ýના �િતિનિધઓ. સપણ પ�રવત�ન. એક તો આ બધા બની ગયો છ. �
ૂ
�
�
હમણા ગજરાતમા ‘આપ’ એટલે ક ‘આમ આદમી પ�’ િવશ ઠીક-ઠીક શ�દો આદશ�નો અસભવ આદશ� છ. તના છટાછવાયા િવ�� પ�ા એમ તો રતભાઈ અદાણીએ પણ ક��સમાથી અલગ
�
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
ુ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
�
ચચા ચાલ છ. કજરીવાલ તમા આ�યા, ભગવાનના મિદરે જઈન દશન કયા � �યોગ અગાઉ પણ થયા છ, પણ તથી રાજનીિતમા રહલા થઈન રા��ીય પ� �થા�યો હતો. સરતમા યવા િવકાસ પાટી �
�
ે
ે
ે
ુ
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
ુ
�
�
અન કાયકતાઓ સમ� બોલતા એવ ક� ક ýણ ગજરાતમા નવી સ�ાધારી તમામ નતાઓ લોકનીિતની િવર�મા હતા તવ કહી શકાય ખર? પણ બની અન તનો ઉમદવાર ચટાયો હતો, પણ આ બધા એકાદ
ે
�
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
પાટી આવી! અગાઉ કોઈ ખાસ ન�ધ �યારય નહોતી લવામા આવતી ત બધા � જવાહરલાલ નહર, સરદાર પટ�લ, સભાષ ચ� બોઝ, ડો. રામમનોહર સમહ અન અસતોષના દખીતા પ�રણામો હતા, જન કોઈ ભિવ�ય
�
�
ુ
�
તો રાøના રડ થઈ ગયા. લગભગ ચાલીસ-બતાલીસ વષ પહલાન એક �ફ�મી લોિહયા, લાલબહાદર શા��ી, ડો. �યામા�સાદ મખø, પ�ડત િદનદયાળ નહોતુ. ‘આપ’ પણ ભાજપ-ક��સના અસત�ટોનો ઉમરો કરીને મદાન ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
�
�
ે
�
�
ુ
ે
�
ગીત તમની �ખોમા ડોકાયુ હશ; ‘આપ જસા કોઈ મરી િજદગી મ આય, ઉપા�યાય, ક. કામરાજ, રાýø, આચાય કપાલાણી, અટલિબહારી આવવાનો અન સરતથી ગાધીનગર સધીની િવજયક�ચના સપના સવતો હોય
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ુ
ૈ
ે
ે
ે
ે
બાત બન ýય!’ પલા ગીતમા તો એકાદ હીરો માટ બોલાય હત, અહી ‘આપ’ વાજપયી... આ બધા ખરા અથમા લોકનીિતનો �દાજ ધરાવતી રાજનીિતના તો તની ‘લોકનીિત’ કવી હોય ત ક�પી શકાય છ. �
�
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
અરિવ�દ કજરીવાલનો પ� જ િવચારધારાને વરેલો છ એ િવચારધારા �ારા ગજરાતના મતદારોન આકષવા
�
�
ુ
ુ
અઘરા છ. ગજરાતના મતદારો કદી મફિતયા યોજનાઓથી �િમત થતા નથી
�
�
ુ
ૂ
ગજરાતની ચટણીમા
�
‘આપ’ની દાવદારી નવી નથી
ે
�
ે
�
�
ૂ
�
ગ ુ જરાત િવધાનસભાની ચટણીને દોઢ વષ જેટલો જ સમય બાકી અન િજદગી બરબાદ કરે છ. ભાજપનો ગઢ ગણાતા ગજરાતના મતદારો
ુ
�
�
ર�ો છ �યાર અરિવદ કજરીવાલ ગજરાતમા આવીને ચટણી
�
�
ુ
ે
ૂ
પણ રા�ય સરકારથી સપણ ખશ નથી. સરકારી બાબુઓ જ રીત કોરોનાથી
�
ે
ુ
�
ૂ
�
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
લડવાની ýહરાત કરી છ, એમા કઈ નવ નથી. આમ આદમી ��ત �ýન હરાન કરી ર�ા છ એનો છપો ગ�સો પણ લોકોમા� છ. સરત,
�
�
ુ
�
�
ે
પાટીનો ઉદય િદ�હીમા થયો �યારથી કજરીવાલની નજર ગજરાત પર હતી. અમદાવાદ, વડોદરા અન રાજકોટ જવા શહરો સિહત નાના નગરોમા� પણ
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ૂ
છ�લી િવધાનસભાની ચટણીમા પટ�લ મતદારો ભાજપથી નારાજ હતા �યાર ે પોલીસ અન કોપ�રેશનના અિધકારીઓ લોકોના� ધધા-પાણી પર જ રીત તરાપ
�
ે
ે
�
�
ૂ
ે
પણ આપના 30થી વધ ઉમદવારો િવધાનસભાની ચટણી લ�ા હતા. મારી ર�ા છ એનો ગ�સો આવતી ચટણીમા દખાઈ શક એમ છ. ý
�
ે
�
ુ
�
ુ
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
અપિ�ત હત એમ જ આપના દરેક ઉમદવાર �ડપોિઝટ ગમાવી ભાજપના ટકદારો પણ એમ માનતા હોય ક ભાજપ માટ આવતી
�
ે
�
ુ
�
�
હતી. કજરીવાલ પણ સારી રીત ýણ છ ક ગજરાતમા આમ દીવાન- િવધાનસભાની ચટણી øતવી સહલી નહી હોય, તો એમા �
ૂ
ે
�
ે
�
ુ
�
�
આદમી પાટી નøકના ભિવ�યમા તો એકલે હાથ સ�ા પર કટલુક વજદ તો છ જ.
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ુ
ે
�
આવ એવી કોઈ શ�યતા નથી. એ-ખાસ એનો મતલબ એમ થાય ક દોઢ વષ પછી ગજરાતની
ે
�
ુ
�
�
ે
થોડા મિહનાઓ પહલા જ યોýઇ ગયલી કોપ�રેશન ગાદી પર બસવાન આમ આદમી પાટી માટ સહલ હશ? ø
ે
�
�
ુ
�
�
ૂ
ે
ુ
�
ે
ુ
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
તમજ િજ�લા–તાલકા પચાયતની ચટણીઓમા� સરતને બાદ ના. ગજરાત ક��સના નતા અજન મોઢવા�ડયા કહ છ એમ,
ે
�
ુ
�
ુ
�
ૂ
ે
કરતા આખા ગજરાતમાથી આપનો સફાયો થઈ ગયો હતો. િવ�મ વકીલ ગજરાતની �ýએ ભતકાળમા કયારય ભાજપ અન ક��સ
ે
ુ
ુ
ે
�
�
�
ે
સરતમા પણ સૌરા�� બહમતી િવ�તારન બાદ કરતા આપનો િસવાય બીý પ�નો �વીકાર કય� નથી. ગજરાતના લાબા ચીમનભાઈ પટ�લ જવા રીઢા રાજકારણીથી માડીન કશભાઈ પટ�લ જવા
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ે
એક પણ ઉમદવાર øતી શ�યો નહોતો. રાજકીય ઇિતહાસનો અ�યાસ કરવાથી ખબર પડશ ક રા��ીય જમીની હકીકતથી વાકફ રાજકારણીઓએ પણ પોતાનો અલગ પ� �થાિપન ે
�
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
અરિવદ કજરીવાલ શાણા રાજકારણી છ. રાજકીય ચાલબાøમા � પ�થી નારાજ થઈન જ પ�ના નતાઓએ પોતાનો અલગ પ� �થા�યો ગજરાતમા સ�ા મળવવાના �ય�નો કયા હતા. એ બધામાથી ફ�ત શકરિસહ
�
ે
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
તઓ રાહલ ગાધી કરતા વધ કાબલ છ જ. નોટબ�ધી અન લોકડાઉનને હતો એ તમામ �યા તો જ ત પ�મા� પાછા જવ પ�, �યા તો તઓ રાજકીય વાઘલા ટક સમય માટ સ�ા મળવી શ�યા હતા. ýક શકરિસહ વાઘલાએ
�
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ુ
કારણે આખા દશન અથત� ડામાડોળ છ. બકારી અન આિથક સકટને રીત ખતમ થઈ ગયા. ટીવી �ટ�ડયોમા બસીન બમબરાડા પાડી શાસક પ�ની પણ �યાર પછી રા��ીય પ� ક��સ સાથ ýડાવ પ� હત. સૌથી અગ�યની
ે
�
�
ૂ
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
ુ
ે
�
�
કારણે લાખો કટબો બરબાદ થઈ ગયા� છ. આિથક સમ�યાન કારણે થતી ટીકા કરવી સહલી છ અન એને કારણે કદાચ મગજ �િમત થઈ ýય એવા વાત એ છ ક રા��ીય�તર અરિવદ કજરીવાલનો પ� જ િવચારધારાન વરલો
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
આ�મહ�યાના �ક�સાઓ વધી ર�ા છ. મિહનાઓ સધી ધધા-પાણી બધ ટકદારો મળી રહ. અગ�યની વાત એ છ ક આ ટકદારો �યાર મત આપવા છ એ િવચારધારા �ારા ગજરાતના મતદારોને આકષ�વા અઘરા છ. ગજરાતના
�
�
ે
ૂ
�
�
�
ુ
�
�
રહવાન કારણે મજબરીના માયા કટલાય લોકો બનબરી ધધા તરફ વળ છ � ýય છ �યાર એન પ�રવત�ન ચટણીના� પ�રણામોમા� થત નથી. મતદારો કદી મફિતયા યોજનાઓથી �િમત થતા નથી. �
�
�
ૂ
ે
�
�
�
ુ
ે
�