Page 11 - DIVYA BHASKAR 61121
P. 11
Friday, June 11, 2021
ુ
�
�
ઘરના બાગમા ખીલેલ Ôલ સ�ત ગણાય
કોઇ ખીલેલા સાધન તમ મ�યા છો?
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
�
ુ
ે
ે
ૂ
�
�
ુ
સ � પણપણે ખીલલા પ�પને નøક જઇન િનહાળવ એ તો કોઇ સાચા રામ એક િવચારનુ નામ છ અન િવચારને ��ય હોત ુ �
સાધ સાથ થતો સ�સગ ગણાય. ગાધીયગમા દશન અનક
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
ે
ખાદીધારી સાધજનો �ા�ત થયા. �વામી આન�દ ખીલલા Ôલ નથી, માટ રામ અમર છ. રામ કવળ કોઇ િવચારનુ �
ુ
�
ે
�
�
ે
જવા સાધુ હતા. વષ 1957મા પ�ય રિવશકર મહારાજન મળવા માટ � જ નામ નથી. રામ તો એક ભીનીભીની
ૂ
�વામી આન�દ કડસદ ગામ આવવાના હતા. અમ સૌ પદયા�ીઓ
�
ે
ે
ુ
�
�
રાø રાø હતા ક આજે �વામી આન�દના દશન થશ. કોઇ ભાવનાન નામ છ. આ વાત શબરીન ે
ે
�
�
ે
કારણસર �વામી આન�દ કડસદ ન આવી શ�યા તથી બધા જ
�
�
ુ
ુ
ે
ુ
પદયા�ી િનરાશ થયલા. ગાધીયગના બીý સાધજન હતા સમýય, પરંત કોઇ બિ�ખોર ક ચાલાક
�
ુ
�
પ�ય કદારનાથø. સાચા અ�યા�મનો પ�રચય પામવો મન�યન ન સમýય એમ બન ે
ૂ
ુ
ે
ે
હોય, તો કદારનાથøન મ�યવાન પ�તક ‘િવવક અન ે
�
ુ
ુ
ૂ
�
�
ુ
ુ
�
ૂ
ુ
�
સાધના’ અચક વાચવ ર�. ગાધીયગના �ીý
�
�
ુ
ૂ
ુ
ુ
ૂ
ઓછા �િસ� સાધજન હતા, સાન ગરø. ગરø સત પોતાની ધનમા મશગલ હતા.
�
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
એટલા તો સવદનશીલ હતા ક એમણે ગાધીøના એમના િનýનદમા ખલલ ન પડ�
�
�
�
ુ
ે
ગયા પછીના ��ટ રાજકારણથી દખી થઇન ે એવ િવચારીન કમાલ �ગણાના
ુ
�
�
�
આ�મહ�યા કરી હતી. િવદાય થતા પહલા � છýમા બહાર ઊભા રહી ગયા.
એમણે જ અમ�ય પ�તકો લ�યા : ‘�યામ ચી થોડોક સમય વીતી ગયો પછી સતની
�
ૂ
�
ુ
ે
આઇ’, ‘આ��તક’, ‘ગીતા�દય’ ઇ�યાિદ. નજર કમાલ પર પડી. તરત જ ઊભા થઇન ે
ે
ૂ
�
િવનોબાøએ જ ગીતા �વચનો ધિળયાની દાદ બહાર આ�યા અન �નહપવક કમાલનો
ે
ે
ૂ
ૂ
ે
ે
ે
ે
�
જલમા� આ�યા ત સદર અ�રે લખી લનારા હાથ ઝાલીન બો�યા : ‘આવો, આવો! મારા
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
ે
સાધ, ત સાન ગરુø. આજે જ મને ભાવનગરથી અ�વ�છ ઘરમા આવતા તમન કોઇ સકોચ
ે
ુ
ુ
ઋિષત�ય નાનાભાઇ ભ�ના સપ� તો નથી થતો ન?
ે
ુ
ુ
�
ુ
�શાતભાઇનો પ� મ�યો છ. �શાતભાઇ લખ છ � કમાલ ક� : બાબા, મન વળી શનો સકોચ?
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
: ‘માર મન પણ મોરારøભાઇ એક રાજકારણી હ તો આપના દશન માટ� આ�યો છ. � �
ે
�
�
નહી, પરંત રાજનીિતમા રહલ એક સત તરીક�ની દાદએ કમાલ માટ ચામડાન આસન િબછા�ય � ુ
ુ
�
ં
�
ૂ
�
ુ
�
�
ુ
�
છાપ છ�.’ (તા. 24-5-2021નો પ�) �યારે ýય ક કમાલની �ખો ભીની થઇ ગઇ
�
ે
ુ
�
ઘરના બાગમા રોજ સવાર ચાલવાન શ� થાય �યાર ે હતી.
ુ
ે
�
�
ુ
સતો વ�થી પસાર થતો હો� એવી લાગણી થાય છ. દાદએ ક�� : ‘ખોટ� ન લગાડશો. મ આવુ આસન
�
�
�
ે
મનુ�યન પોતાના ભાવજગતમા તરવાનો, ચાલવાનો અન ે તમન ýણીýઇન નથી આ�ય. મારી પાસ ચામડા
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
ઊડવાનો અિધકાર છ. આદરણીય લોકિશ�ક �ી મોરા�રબાપુ િસવાયન બીજ આસન �યાથી હોય?’
ુ
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
ઘરે પધારે �યાર રામાયણ �ારા સýતા ભાવજગતમા બ વાતો કમાલ સકોચપવક સતન ક� : ‘હ આપના દરવાજ ે
ુ
ે
�
ે
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
�
થાય છ�. રામ એક િવચારન નામ છ અન િવચારન ��ય હોત નથી, એક બ �ણ માટ ઊભો ર�ો અન આપ �મપૂવક માર ુ �
ે
ુ
ે
માટ રામ અમર છ. રામ કવળ કોઇ િવચારન જ નામ નથી. રામ તો એક �વાગત કય. આપ મારો હાથ ઝાલીન �દર લઇ આ�યા
�
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ભીનીભીની ભાવનાન નામ છ. આ વાત દિલત �ાિતમા� જ�મેલી શબરીન ે અન બસવા માટ આસન આ�ય! મન ખબર નથી ક �
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ે
�
ુ
ુ
સમýય, પરંત કોઇ બિ�ખોર ક ચાલાક મનુ�યન ન સમýય એમ બન. ઇ�ર મારા �ગણામા દરવાજ આ જ રીત ચપચાપ
ે
�
ે
�
મહાકિવ વા�મી�કએ શબરીનો પ�રચય કરા�યો છ. ઊભો છ. મન વારવાર થાય છ ક �
�
ં
ે
�
�
ે
ે
�
�
શબરી કોણ હતી? વા�મી�ક કહ છ� : ‘�ાન-િવ�ાનના ��મા બિહ�કાર મારી નજર એના પર �યાર પડશે? હ �યાર એ
�
ે
ે
ે
ન પામલી’, એવી ‘ચારભાિષણી’, ‘િસ� તપ��વની’ હતી. રામ જથી રોટલો ક ભાખરી ખાઇ શકાય. મામાસાહબન કોઇએ પ. ઇ�રન મારી �દર લાવીન મારા �દયાસન પર બસાડીશ?’
ુ
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
ે
�
ુ
�
ૂ
ૂ
ુ
�
�
�
�
�
શબરીન કહ છ ક : ‘હ તપોધના! શ ત તપના માગમા આવતા � પ. ધ. ધ. એવા સાધ ક�ા નથી. જ થય ત સાર થય. ઘરના આટલ બોલતા તો કમાલની �ખો વરસી પડી.
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
ુ
ૂ
ે
�
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
બધા િવ�નો પર િવજય �ા�ત કરી લીધો છ ન?’ મારી ���ટએ બાગમા જ ખીલલા સાધસતો હવામા ડોલી ર�ા હોય તમને સત દાદ એ કરણા� �વર કમાલન ક� : ‘બટા, ગભરાઇશ નહી. ં
�
ે
ે
�
�
તો શબરી એક ‘�ાિતક�યા’ હતી અન ઋિષ માતગ ત ે િવચારોના ýઇન મને આવા યિનફોમ� િવનાના સાધસતોન �મરણ આવા િવષાદના �પમા ઇ�ર પોત તારી ભીતર આ�યો છ. �
ુ
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ુ
�
યગમા થયલી �ાિતના અ�વય હતા. થાય છ. સવાર સધરી ýય છ. આ સાધસતો મહા�મા બસ, એન નીરખવાની જ વાર છ!’ ।।
ં
ै
�
ં
ુ
�
�
ે
આજના યગમા માતગ એટલ વડછીના વડલા �દાવનમા � ગાધીના રગ રગાયલા હતા, તોય �ય��તગત ક�ાએ (પવનારથી �ગટ થતા म�� માિસકમાથી.) �
ે
�
ે
ે
�
ં
ૂ
ુ
ુ
�
ે
ે
જગતરામકાકા! પ�ય રિવશ�કર મહારાજની સાધતાન ે ��મ એવા સવાપરાયણ સતો હતા. મોરારø દસાઇન ે }}}
�
સાવ નøકથી સવવાનો અન િનહાળવાનો લાભ મ�યો, ગણવત શાહ કોઇ સમજ માણસ ‘સત મોરારø’ કહ, તો સા�ભળનારને પાઘડીનો વળ છડ �
ુ
ે
ે
�
ુ
�
�
ત પરમ સ�ભા�ય ગણાય. પ�ય બબલભાઇ મહતા થામણા કવ લાગ? એ હસી જ પડ� ન? ભલ એમ બને, પરંત તથી
ૂ
ે
ે
�
ુ
ુ
ે
્
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
ુ
ગામમા રહતા અન કોઇને ઝટ ખબર ન પડ� એમ સવાસુગધ મોરારøભાઇને કશ ગમાવવાનુ હોત નથી. એમની ટ�ારતા જ બહાર ýતો રહ છ �
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�સરાવતા. ગાધીøએ કટલા ર�નોને સીધી મદદ પહ�ચાડી? તો અકબધ જ રહવાની! વદના ઋિષએ �ભન �ાથના કરી હતી : ત �વ�નામા રાચ છ, �
ે
ુ
�
એમની �રણાથી કટલા �ા�ણોએ માથ મલ �ચ�ય હશ? સ�ગત ‘હ �ભ! અમાર øવન અન અમારી ચાલ ટ�ાર હો.’ મોરારø દસાઇએ પરત ુ
�
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ે
�
ુ
ુ
�
�
ુ
ે
્
ં
�
ે
ે
ે
પરીિ�તલાલ મજમદાર તમાના એક હતા. ઋિષના શ�દોને સાચા ઠરવી બતા�યા! જ �દર ડો�કય કર છ�,
�
ુ
�
ુ
ૂ
મામાસાહબ ફડક�ન મખ એક વાત સાભળી હતી. તઓ પચમહાલ સત દાદના øવનમા બનલો એક �સગ ન�ધવાનો લોભ રોકી શકાય તમ ત ý�ત થાય છ. �
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
િજ�લાના કોઇ ગામ સવા કરવામા મશગલ હતા. ખાવાન શ� કરે �યાર એક નથી. સાભળો : - મનોિવ�ાની કાલ યગ
ૂ
�
ે
�
ે
ુ
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
�
ૂ
ુ
�
ે
ઘટના બનતી. તઓ કશક ખાય �યાર ભ�યા આિદવાસી બાળકો બારીમાથી બપોર વરસાદમા ભીની થઇ રહી હતી. સત દાદ પોતાના ઘરમા બઠાબઠા ન�ધ : આ િવ�િવ�યાત મનોિવ�ાનીના �વશ�ાર પર સપથી
ૂ
�
�
ે
�
�
ુ
ડો�કયા� કરે તથી મામાસાહબ માટ ખાવાન જ મ�ક�લ બની જત! છવટ � ચામડ સીવી ર�ા હતા. કામ કરતા ýય અન સત મ�તીમા ગાતા ýય! વીટળાયલી ડોકવાળા ભગવાન િશવન િચ� ýવા મળત.
�
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
ે
�
�
�
ુ
ં
�
ુ
�
ે
ુ
ે
�
ે
એમણે બારીઓ બધ કરીને ગનગારની માફક છાનામાના ખાવાન શ� કયુ � બરાબર એ જ સમય કબીરના િશ�ય કમાલ સતના ઘરના બારણ પહ��યા. તમના ઘરે િવ�ાની આઇ��ટાઇન �ડનર લવા માટ જતો.
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
