Page 14 - DIVYA BHASKAR 032621

Friday, March 26, 2021 | 14

આયામથી બોલાઈ ગયુ�, ‘સામા�ય રીતે હ�� ખૂબ ઓછા �માણમા� જમુ� છ��. પણ જવ�લે જ હ�� ભોજન પર તૂટી પડ��

છ��. ખાસ તો �યારે મારી મનગમતી વાનગીઓ મળી ýય �યારે હ�� બકાસુરની જેમ તૂટી પડ�� છ��.’

કોઈ ઈશારા, િદલાસા, ન કોઈ વાદા, મગર

જબ ભી આઈ શામ તેરા �ત�ાર કરને લગે

અનાયાએ પણ રોકડ�� સ�ભળાવી દીધુ�, ‘�ટી, તમારી ધારણા સાચી છ�.
મા ઇ�ોફોનમા� એરહો�ટ�સનો મીઠો અવાજ ગૂ�ø ઊ�ો, ‘અવર મારે એક બોય���ડ છ�. અમે લ�ન કરવાના� છીએ. એ અઠવા�ડયામા એક વાર
�
એર�ા�ટ િવલ લે�ડ ઓન ઇ�ટરનેશનલ એરપોટ�, ��લ�ક િસટી
ઇન એ શોટ� �હાઇલ. ઓલ પેસે�જસ� આર વો�ડ� ધેટ ધેર મને મળવા માટ� આવશે. તમને વા�ધો હશ તો એ મારા �મમા નહીં આવે.
�
ે
ટ��પરેચર આઉટસાઇડ ઇઝ માઇનસ 38 �ડ�ી સે��ટ�ેડ. યુ આર ઇ����ટ�ડ અમે �લેટની કોમન બા�કનીમા� બેસીને મળી લઇશ. ý મને આટલી �વત��તા
ુ�
ટ� �ોટ��ટ યોર બોડી અગેઇ��ટ એ���ીમ કો�ડ. થે�ક યુ.’ �લેનમા� મા� બે જ પણ ન મળવાની હોય તો હ�� બીજુ� ઘર શોધી લઇશ.’ ચ�પાએ વણાટકામમા� પોતાની અ��ભુત શૈલી િવકસાવી છ�
ઇ��ડયન યા�ીઓ હતા. બ�ને ગુજરાતી હતા. બાકીના બધા િવિવધ દેશોના અનાયાની પારદશ�કતાએ �ટીનુ� િદલ øતી લીધુ�. અનાયા પીø તરીક�
નાગ�રકો હતા. આવા �થળ� ફરવા માટ� આવવુ� એટલે મરવા માટ� આવવુ�. રહ�વા આવી ગઇ એ પછીના પહ�લા રિવવારે �ટીએ આયામને ýયો.
કારમા�થી ઊતરીને ઘર, ઓ�ફસ ક� હોટલમા� જવા માટ� 15 Ôટનુ� �તર પગે આયામના િવન� વત�ને પણ �ટીને øતી લીધા�. તે સા�જે આયામના ગયા દસમુ ભણેલી ચ�પાએ
ચાલીને કાપી ન શકાય એવી શીતલહર ચાલતી હતી.િવમાન લે�ડ થયુ�. પછી �ટીએ અનાયાને ક�ુ� પણ ખરુ�, ‘તારો બોય���ડ તો હીરો છ� હીરો.
પેસે�જસ� બહાર નીક�યા. ��વેયર બે�ટ પાસે ઊભા રહીને લગેજ આવે તેની મારો અ�યાર સુધીનો અનુભવ એવો ર�ો છ� ક� અિતશય �પાળી દેખાતી
રાહ ýવા લા�યા. �તી�ાની આ િમિનટોમા� બ�ને ગુજરાતી �વાસીઓ વાતે છોકરીઓ મોટા ભાગે થડ� �લાસ-આવારા છોકરાઓમા� ફસાઇ જતી હોય છ�. IIMમા� એડિમશન મેળ�યુ�!
ં
�
વળ�યા.આયામ શાહ� પૂ�ુ�, ‘તમે આ પહ�લા �યારેય અહી આવી ગયા છો? આયામ તો મારી સાથે શોભી ઊઠ� એવો છ�.’એ પછી તો આયામના� વાણી-
હ�� તો પહ�લી વાર જ આવુ� છ��.’ વત�નથી �ટી એટલા બધા ખુશ થઇ ગયા� ક� એમણે આયામને અનાયાના
િવકાસ નામના બીý ગુજરાતીએ જવાબ આ�યો, ‘હ�� અહી જ રહ�� છ��. �મમા જઇને મળવાની પરિમશન પણ આપી દીધી. આયામના� મ�મી ��યુ
�
ં
ે
�
��લ�ક �રસચ� �ટ�શનમા� ýબ કરુ� છ��. આ શહ�રમા� રહ�વુ� એટલે પામી ચૂ�યા� હતા. રસોઇ બનાવવા માટ� એક બહ�ન આવતા� હતા � દીકરીને IIMમા� એડિમશન મળ� અન પા�ચ લાખ
�
આøવન બફી�લા ક�દખાનામા સý ભોગવવા જેવુ� છ�. અહીંના પણ �વાિદ�ટ વાનગીઓ ખાવાના શોખીન આયામનુ� પેટ તો જેટલી ફી દાતાઓએ ચૂકવી હોય તો સમø શકાય
�રસચ� સે�ટરમા� ý હ�� ઉ� હો�ા પર ફરજ બýવતો ન ભરાઇ જતુ� હતુ�. પણ મન ધરાઇ શકતુ� ન હતુ�. હોજરીની અને
હોત તો �યારનો ઇ��ડયા ભેગો થઈ ગયો હોત.’આયામ રણમા� મનની એકસામટી ભૂખ અનાયા ભા�ગી આપતી હતી. દર છ� ક� તેની કળાની કદર લોકોએ ક�ટલી હદે કરી હશે
ભયભીત થઈ ગયો, ‘ઓહ, આટલી બધી ઠ�ડી પડ� છ� રિવવારે એ સવાર પડતા�મા� જ પૂછી લેતી હતી, ‘આજે તારે
અહી? તો હ�� ચાર િદવસ ક�વી રીતે કાઢી શકીશ? મારે ખી�યુ� ગુલાબ શુ� ખાવ છ�?’આયામ દર રિવવારે પોતાને ભાવતી અલગ �યુઆરી-2017 યુક�ના વે�સમા ટ��સટાઇલ �ા�ટ �દશ�ન
ં
�
ુ�
સાતેક જેટલી િબઝનેસ િમ�ટ��સ કરવાની છ�. મને લાગે છ� અલગ વાનગીની ફરમાઇશ કરતો હતો અને સા�જે એ જ ý યોýયુ�, જેમા� વે�સ અને ભારત દેશમા�થી મા� 6 મિહલાઓની
ક� બધી િમ�ટ��સ મારે હોટલમા� જ કરવી પડશે. બાય ધ વે, ડૉ. શરદ ઠાકર વાનગી પર તૂટી પડતો હતો. બટાકાવડા, મેથીના� ગોટા, પસ�દગી કરાઇ હતી. �િથન �ા�ટ સે�ટર ખાતે એક ક�છની
ં
મને અહી ગુજરાતી Ôડ તો મળી રહ�શેને? હ�� ચુ�ત શાકાહારી િમ�સ ભિજયા�, ખા�ડવી, ઢોકળા� અને �યારેક ભાø-પા�. દીકરી ઇિતહાસ સજ�વા જઇ રહી છ�. ભારતના ક�છ �દેશની યુવા દીકરી ચ�પા
છ��.’ િવકાસ ખડખડાટ હસી પ�ો, ‘ગુજરાતી Ôડ?! પાગલ એને ખાતા ýઇને અનાયા હસી પડતી હતી. ‘તુ� માણસ છો ક� સીજુ અહીંથી એક િવશેષ િસિ� મેળવવાના �યેય સાથે તૈયાર હતી. આ
ં
થયા છો ક� શુ�? ગુજરાતી ભોજનની વાત છોડો, અહી તો એિશયન બકાસુર?’ આયામ �ંગારરસથી છલકાતો જવાબ સ�ભળાવતો હતો, �દશ�નમા� તેણે પોતાની �ા�ડ ‘ચ�પા-િશ��ટ�ગ હો�રઝોન’ના નામથી ýહ�ર
વેજ Ôડ પણ નહીં મળ�. તમારે ફ�ત દૂધ પીને ચાર િદવસ કાઢવા પડશે.’ ‘મને ભાવતી �વાિદ�ટ એવી કોઇ પણ વાનગી મને મળ� તો હ�� બકાસુરની કરી. આજે આ દીકરી ચ�પા િવષે મારે વાત કરવી છ�.
�
આટલી વારમા� િવકાસની બે�સ આવી ગઇ. િવદાય થતા� પહ�લા િવકાસ ે જેમ જ તૂટી પડ�� છ��. આ િવશ વધારે અનુભવ આપણી સુહાગરાતે થશે.’ મૂળ અવધનગર અને પરણીને ભૂýડી આવેલી ચ�પા આજે પોતાની
ે
પોતાનુ� િવિઝ�ટ�ગ કાડ� આયામને આપીને ક�ુ�, ‘જ�ર પડ� તો મને કોલ કરý. એ સુહાગરાત �યારેય આવી જ નહીં. એક �ુ�લક કારણસર આ મેડ ફોર �ા�ડના નામ સાથે ��યાત છ�. 23 વષી�ય આ દીકરીના સપના�ઓ મોટા�-મોટા�
મારા મોબાઇલ ન�બર પર એક િમસ કોલ કરી દેý. આઇ િવલ સેવ યોર ન�બર. ઇચઅધર યુગલ િવખૂટ�� પડી ગયુ�. અનાયા �યારે, કોની સાથે પરણીને �યા� છ�, પરંતુ તેને પૂરા� કરવા માટ� તેણે કરેલા સ�શોધન પણ �ચા� ગýના� છ�. ચ�પા
�
બહાર �ાઇવર કાર લઇને આ�યો હતો. તેમા� બેસીને એ ચા�યો ગયો. પાછળ ચાલી ગઇ એની આયામને �યારેય ખબર ન પડી. આયામે લ�ન ન કયા�. મા� દસમુ� ધોરણ ભણેલી હોવા છતા�ય IIM, અમદાવાદમા� િ�એ�ટવ ક�ચરલ
�
રહી ગયો આયામ. અમદાવાદમા� ઉનાળામા ઊછરીને મોટો થયેલો આયામ એનુ� માનવુ� હતુ� ક� એક વાર �ે�ઠ વાનગી જ�યા હોઇએ તો પછી કચરાપ�ીમા� િબઝનેસનો કોસ� કરી આવી છ�. દસમુ� પાસ દીકરીને IIM જેવી કોલેજમા�
માઇનસ 38 �ડ�ી ઠ�ડીની ક�પના પણ કરી શકતો ન હતો. �યારે પોતાની મન બગાડવુ� ન ýઇએ.કમરાની ડોરબેલ વાગી. હોટલનો કમ�ચારી સિવ�સ એડિમશન મળ� અને એટલુ� જ નહીં, પણ તેની પા�ચ લાખ જેટલી ફી પણ
બે�સ લઇને એ એરપોટ�ની લાઉ�જમા�થી બહાર નીક�યો �યારે એને સમýયુ� ક� ટી આપી ગયો. એ પછી િબઝનેસ િમ�ટ�ગનો દોર શ� થયો. લ�ચ�ેકમા� એક દાતાઓ �ારા ચૂકવવામા� આવી હોય તો આપણે સમø શકીએ ક� તેની કળાની
એના વૂલન કપડા� આ શહ�ર માટ� કોટનના� લ�ઘા-સદરા જેવા� બની ગયા� હતા. પણ વાનગી એવી ન મળી જે આયામ જમી શક�. આવી ��થિતમા ચાર િદવસ કદર લોકોએ ક�ટલી હદે કરી હશ. જે પોતાના પૂવ�ýની કળાના સ�વધ�ન માટ�
�
ે
�
�
�
એ ઝડપથી દોડીને ટ��સીમા ઘૂસી ગયો. હોટલમા� સે��લ હી�ટ�ગ િસ�ટમ હતી ક�વી રીતે નીકળશે? એ િચ�તામા સરી પ�ો. ક�ટબ� હોય તેને આ કોસ� માટ� અેડિમશન મળ� છ�. ‘િ�િતજ’ને સર કરનારી
એટલે વા�ધો ન આ�યો. ગરમ પાણીથી શાવર લીધુ�. ના�તાનો સમય હતો. બપોરના ચારેક વાગે એનો મોબાઇલ રણ�યો. િવકાસનો ફોન હતો. એના ચ�પા પોતાની પરંપરાગત કળાના કામણ પાથરીને �વત�� �ા�ડના નામ સાથે
�
કકડીને ભૂખ પણ લાગી હતી. �મ સિવ�સ માટ�ના ન�બર પર ફોન કરતા પહ�લા � અવાજમા લાગણી હતી. ‘ક�વી ભૂખ લાગી છ�? આખો િદવસ ચા ઉપર જ �યવસાય કરી રહી છ�.
આયામે મે�યુકાડ� હાથમા લીધુ�. બધી વાનગીઓમા� કા� તો મટન હતુ�, કા�ો છ�ને? આજનુ� �ડનર આપણે સાથે લઇશ. મારુ� એ��સ તારી પાસે ક�શવøભાઈને સ�તાનમા� ચાર દીકરી છ� અને
ુ�
�
કા� િચકન અથવા �ફશ હતી. એણે ફોન ન�બર ઘુમાવીને ક�ુ�, છ�. સા�જે સાત વાગે આવી જજે.’ ચ�પા પ�રવારમા� સૌથી નાની. ભાઈએ ખુદ
‘�મ ન�બર 345મા� એક સિવ�સ ટી અને એક જ�બો સે�ડિવચ. એ સા�જે �ડનરમા� જે વાનગીઓ પીરસાઇ એ ýઇને 12 વષ� સુધી ખમીર સ��થા સાથે ýડાઈને
ઇટ શુડ બી �યોરલી વેøટ��રયન.’જવાબ મ�યો, ‘યુ િવલ આયામ પાગલ થઇ ગયો. િમ�સ ભિજયા�, પૂરણપોળી, પા�ø બાઈયુ� વણાટકામની કળાને આગળ વધારી અને
�
�
નોટ ગેટ એનીિથ�ગ વેજ હીઅર. નોટ ઇવન �ેડ.’ આયામે એને ભાવતા �ણ શાક ઉપરા�ત થાળીમા સમાય નહીં તે પછી ચ�પા અને બીø બહ�નોએ પણ આ
છાિશય કરતો હોય એવા અવાજમા ક�ુ�, ‘તો સે�ડિવચ એટલી બધી નાની-મોટી વાનગીઓ હતી. હાઉસમેડ ડો. પૂવી� ગો�વામી કામ ચાલ રા�યુ�, પરંતુ ચ�પા દરેક કરતા�
ુ
ુ�
�
રહ�વા દો. ચામા તો િચકન નહીં હોયને?’ આટલુ� કહીને બધુ� પીરસી જતી હતી. બ�ને પુરુષોએ જમવાનુ� શ� કયુ�. અલગ છ�, તેના િવચારો પણ અલગ જ છ�.
�
એણે ફોન કાપી ના�યો. આયામ ખાવા-પીવાનો શોખીન આયામને જમતો ýઇને િવકાસ બોલી ઊ�ો, ‘જરાક ચ�પા કહ� છ� ક�, ‘હ�� મારા િપતા સાથે ખમીર
હતો. પણ એના નસીબમા� વષ�થી આ સુખ ભુ�સાઇ ગયુ� આરામથી જમો. િચ�તા ન કરશો. આપણી પાસે પૂરતો સ��થામા જતી અને પછી થોડો સમય મ� પણ
�
�
ુ
હતુ�. છ��લે એ �યારે પોતાની ભાવતી વાનગીઓ જ�યો સમય છ�.’આયામથી બોલાઇ ગયુ�, ‘સામા�ય રીતે �યા વણાટકામ ચાલ કયુ�. �યા મને ઘણીવાર િવચાર
�
�
હતો એ યાદ કરવા લા�યો. આઠ�ક વષ� પહ�લા એની હ�� ધીમે ધીમે અને ખૂબ ઓછા �માણમા� જમુ� છ��. આવતો ક� ý �લા��ટકમા�થી વણાટકામ થઈ શક� તો બીજુ�
�
�ેિમકા અનાયા એની ફરમાઇશ પૂરી કરતી હતી એ પણ જવ�લે જ હ�� ભોજન પર તૂટી પડ�� છ��. ખાસ તો શુ� થઈ શક� જેનાથી વણાટકામમા� નાવી�ય લાવી શકાય? તેવામા યુક�મા�
યાદ આવી ગયુ�. ��વી પરના સૌથી ઠ�ડા શહ�રમા� એ �યારે મારી મનગમતી વાનગીઓ મળી ýય �યારે �દશ�નનુ� આયોજન ગોઠવાયુ� હતુ� અને ખમીર તરફથી મારી પસ�દગી કરવામા�
ુ�
અતીતની ઉ�માસભર યાદો માણવા લા�યો. હ�� બકાસુરની જેમ તૂટી પડ�� છ��.’ આયામનુ� વા�ય આવી ક� હ�� એમા� ભાગ લ� અને ક�ઈક નવુ� કરી બતાવ. પૂવ�ýથી ચાલી
‘આજે શુ� બનાવુ� તારા માટ�?’ અનાયા દર સા�ભળીને �કચનમા� ઊભેલી એક લાવ�યમયી આવતી કળાને એક નવા �પમા� �દિશ�ત કરવાની હતી. તે સમય દરિમયાન
રિવવારે સવારે ફોનમા� આયામને પૂછી લેતી �પમતી ��ીના �ગે�ગમા�થી આછી એવી ક�પારી મ� વણાટકામમા� અવનવા �ય�નો કયા� અને પછી મને �યાલ આ�યો ક�
હતી. રિવવાર એ બ�ને માટ� મુલાકાતનો છ�ટી ગઇ. એના કા�ડા� પરની બ�ગડીઓ ક��વારા જ ફોટોમા� દેખાય તેવો વણાટકામનો આબેહ�બ નમૂનો તૈયાર કરવો. મ� ક�છના�
િદવસ હતો. અનાયા પે�ગ ગે�ટ તરીક� રહી ગયેલા શમણા�ઓના ��યુ પર ýણે મરિશયા� િવિવધ �થળોએ �વાસ કરીને ફોટો�ાફી કરી અને તે મુજબ વણાટકામમા� તેને
�
રહ�તી હતી. એ �યા� રહ�તી હતી ગાતા� હોય તેમ રણકી ર�ા�. આબેહ�બ ચીતરવાના �ય�નો કયા�. ઘણા િદવસ મથવુ� પ�ુ�, ક�ટલાય નમૂના
�યા�ની માિલકણ એક ઉ� �વભાવની ભોજન પછી િવકાસ, િવકાસની પ�ની અનાયા બગા�ા પછી આખરે હ�� સફળતા �ા�ત કરી શકી. િશ��ટ�ગ હો�રઝોનના
�ૌઢ �ટી હતી. �ારંભમા� જ એણે અને એ સા�જનો અિતિથ આયામ મધરાત આ નમૂનાઓને મ� યુક�ના એ��ઝિબશનમા� રજૂ કયા� અને લોકોએ તેને ખૂબ
અનાયાને કડક ચેતવણી આપી સુધી બેસીને વાતો કરતા વખા�યા.’
દીધી હતી. ‘ý છોકરી, તને એક ર�ા�. મોડી રા� હોજરીની ભારત પરત ફરતા� તેણે આઇઆઇએમમા� �યવસાયલ�ી કોસ� કરવા માટ�
ે
વાત કહી રાખુ� છ��. આ ઘરમા� કોઇ ���ત અને ને�નુ� સુખ ખમીર �ારા અમદાવાદ મોકલી અને �યા તેણે ધ�ધાના પાયાના િનયમો સાથે
�
પુરુષની આવ-ý ન થવી ýઇએ. માણીને આયામ હોટલ પોતાની પરંપરાગત કળાને માક�ટ આપવાના �યાસો કઈ રીતે કરવા તેની
તુ� �પાળી છ� એટલે તારે બોય���ડ તો પર જવા માટ� ઊભો પ�િતસરની તાલીમ મેળવી. કોસ� પૂણ� કરીને તેણે ‘ચ�પા’ �ા�ડ સાથે ફોટો
હશ જ. તારે જે કરવુ� હોય એ બધુ� થયો. પરથી પરંપરાગત વણાટકામ શ� કયુ�. હાલમા તે �હ સુશોભન માટ� દીવાલ
ે
�
બહાર જ પતાવીને આવજે.’ (�ન����ાન પાના ન�.19) (�ન����ાન પાના ન�.19)
તસવીર �તીકા�મક છ�