Page 15 - DIVYA BHASKAR 030521

Friday, March 5, 2021 | 15

ે
ે
�
ે
�
ૂ
કોઇ પણ મ�ા પર બોલો. �યા�ક ન �યા�ક, કોઇન ન કોઇન તો વા�ક પડવાન જ છ � બઠા છો?’ અર, એમની �ફ�મોનુ શ�ટગ અટકાવી દવાની, એમનો બિહ�કાર
ુ
ે
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
કરવાની ધમકી અપાઈ ગઈ.
લતા મગશકર અન સિચન ત�ડ�લકરે કઈ
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
બોલવ, ન બોલવ, સરકારની તરફ�ણમા લાગ એવ ��વટ કયુ � �
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
તો આની પાછળ કોનો હાથ છ, એનીં
ઉ��તરીય તપાસ કરાવવાની
�
�ડમા�ડ થઇ. આવા સýગોમા
�
ુ
�
માણસ કરવુ શ?
ે
ઘણી વાર સાવ રાખ
ુ
ુ
�
�
શ બોલવ? િવવાદ ઊભો થઇ ýય, � ે
ૂ
ે
ે
ન ધળ જવા િવષય પર
એ વખત ‘આપણે
ે
�
માથાકટમા પડવુ
�
નથી’ એમ સમøન
ુ
ૂ
અમક લોકો ચપ
�
રહ, કટલાક િનદ�ષ
�
�
લોકો પોતાના જ
�
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
કહવાન તા�પય એ
�
�
સાસા�રક ��ોમા�
આ પણે જન ધમસકટ ક ધરમસ�કટ કહીએ એનો અથ તો �મરમા � ક �યાર બોલવ, �યાર ે એટલા ગથાયલા-
થોડા મોટા, સમજણા થયા પછી સમýય, પણ એનો અનભવ
�
�
ુ
ે
ુ
ે
�
ૂ
�
ે
ુ
ે
�
ૂ
�
�
�
બહ નાની વયથી ઘરની �દર જ થવા લા�યો હોય છ. વડીલો, ન બોલવ, �યાર કવા ગચવાયલા હોય ક �
�
ે
ખાસ કરીને મ�મી કોઈ વાત ગ�સ થાય અન આપણે ભલચક પણ આપણી �િતભાવ આપવા, એ એમને આ પારકી અન ે
ૂ
ે
ુ
ે
ૂ
ે
�
�
ે
ે
�
ે
વાત રજૂ કરવા જઈએ તો સામેથી ��ા�� છોડાય - ‘બસ, હવ સામ બોલવ ુ � ન�ી કરવાનુ કોઈ પણ �મર ે મોટ� ભાગ િનરથ�ક પચાત
છ, લાજતા નથી ન ગાý છો?’ આપણે ગ�પ. પણ કોઈ બીý �સગ, દાખલા આસાન નથી હોત. મોટા� થયા � કરવામા રસ ક સમય ન
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
ૂ
ે
ે
ે
ે
�
�
�
તરીક� �ક�લમાથી થોડ� શરમજનક �રઝ�ટ ક ટીચરની િચ�ી લઈન આવીએ અન ે પછી તો ગચવણ વધ છ અન એમા � હોય એટલ મૌન સાધ ક પછી
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ઘરમા પણ શા��દક ધલાઈ થઇ રહી હોય, આ શ કયુ જવા અઘરા સવાલો સાવ આપણો વા�ક પણ નથી હોતો. સામવાળા જ કહ એ સા�ભળી લ.
�
ે
ે
ુ
ુ
ુ
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ફગોળાય �યાર માથ ઝકાવીન ચપ રહીએ તો મ�મી વધ ગ�સ થઈન કહ, ‘કમ જઓ ન આપણી કહવતો પણ કટલી આવ કરવામા ýક એક ýખમ એ
ુ
�
�
ુ
�
ુ
ે
ે
�
ૂ
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
હવ ચપ થઇ ગઈ, મોઢામા મગ ભયા છ?’ ગચવણ ઊભી કરે છ. એક છ ‘ન બો�યામા� રહ ક માણસ પર મખ હોવાન લબલ
ે
ૂ
�
ૂ
�
ૂ
�
�યાર બોલવ ન �યાર ન બોલવ, એ આપણને સમýય જ નહી. શ�દો નવ ગણ’ અન બીø છ ‘બોલ એના બોર વચાય’. લાગી ýય. એનામા સામાિજક જવાબદારીનો
ે
�
ુ
�
ે
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
ે
ં
�
ુ
ુ
�
�
�
ુ
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
�
િવનાન �રએ�શન આપવામા પણ ýખમ હોય. મ�મીન તીખ લ�ચર હવ આમા�થી કોનુ અનસરણ કરવુ? ડા�ા, આપણી વાત અભાવ હોવાન કહવાય. મારા જવા લોકોએ સાભળવ ુ �
ે
�
ે
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
ૂ
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
સાભળીન રડવુ આવી ýય, તો દયાની દવી ગણાતી એ ��ી �સ લછવાન ે �ાની લોકો કહશ ક �યાર બોલવ અન �યાર ન પડ� ક �યો, છાપામા� લખો છો, અન એટલીયે ખબર નથી.
ે
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�
બદલ વધ કોપાયમાન �પ ધારણ કરીને કહ, ‘બસ, વાકમા આવ �યાર બચાર બોલવ ક શ બોલવ, એનુ ભાન હોવ ýઈએ. હમણા બહ અકળાયલા એક િમ�એ મારા ‘આઇ ડો�ટ નો’વાળા
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
�
ે
ુ
ે
ૂ
�
ુ
�
ે
�
ૂ
�સ પાડી લવાના એટલ છટી ગયા’ અન ભલચક પણ રડવાને બદલ હસવુ � પણ તમ જ કહો, આ ન�ી કરવાનુ કઈ સહલ ુ � વષા પાઠક �િતભાવથી ભયકર િનરાશા સાપડી હોય એવા સર ક�, ‘મને
ે
�
�
ે
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
ુ
ુ
આવી ýય તો બાર વાગી ગયા સમý. આવો એક �ક�સો મને બરાબર યાદ છ? અન એ પણ આજના સýગોમા, �યાર ે લાગત હત ક આસપાસ શ બન છ, એની ýણકારી ત રાખ છ.’
�
�
ુ
�
�
�
ે
રહી ગયો છ. ધમ, રાજકારણ, �ફ�મ, ક કોઈ પણ સામાિજક આવ સાભળીન ઘડીક ખરાબ લાગ પણ વાધો નહી. લા�બી ચચા અન ે
ે
�
�
ં
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
વાકમા કયા કારણસર આવલી એ ભલાઈ ગય છ, પણ મામલો કદાચ મ�ા પર બોલો ક ન બોલો, �યાક ન �યાક કોઈને તો તકરારમા�થી તો બચી જઈએ. અફકોસ એ જદી વાત ક અમક લોકો લાઇમ
�
�
�
ુ
ુ
ે
િસ�રયસ હશ(એમની નજરે) કારણ ક એ વખત પ�પા હાજર હતા. મ�મીએ વાક પડવાનુ જ છ? કગના રણૌટ, અિમતાભ બ�ન અન ે લાઇટમા રહવા માટ ýણીýઈન િવવાદા�પદ િનવદનો કરે છ. એ જદો
�
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
ૂ
ૂ
ે
�
�
�
ગ�સાથી પછલા કોઈ સવાલના જવાબમા હ ચપ રહી, કારણ ક જવાબ અ�યક�માર જવા સપર�ટાસન તાજતરમા આનો પરચો થઇ ગયો. િવષય છ. �
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
ે
ુ
આપવાથી પ�ર��થિત વધ બગડશ એટલી અ�લ તો હતી, પણ �યાર મ�મી કગનાએ મહારા�� સરકાર, ખાસ કરીને િશવસના િવશે બોલવાન શ� બધા ખશ રહ એવ બોલવાનો �ય�ન કરે, એ પણ ઘણી વાર જબરી
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
એનુ ‘મોઢામા મગ ભયા છ?’ વાળ �ટા�ડડ� વા�ય ઉ�ાર એ પહલા પ�પાએ કય તો એને ભાજપની એજ�ટ ગણાવીને યો�ય ચતવણી આ�યા િવના એની ઝપટમા� આવી જતા હોય એનો પરચો આપણે �યા ýણીતા �વલસથી માડીન ે
�
ે
�
ુ
�
ે
ૂ
ુ
ે
ુ
�
ે
�
વ� ઝકાવીન ક�, ‘ why? cat got your tongue?’ હવ મતલબ તો એ ઓ�ફસ તોડી પડાઈ, રા�યમા પગ મ�યો તો હાથપગ તોડી નાખવાની ધમકી લોકિ�ય કથાકારોને થઇ ગયો છ. એમને વળી લા�ય હશ ક ચાલો, હમશા �
ે
�
�
�
ે
ુ
ે
ૂ
ે
�
ે
ે
�
�
�
જ થાય ક કમ ચપ થઇ ગઈ, પણ કોણ ýણ એ વખત મારી નજર સામ કોઈ અપાઈ. સામસામા ખાડા ખખડાવતી બ કોમને સાર લાગ, કોમી એકતાનો સદશ પહ�ચ ે
�
ે
�
�
ં
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
ે
ે
�
ુ
ુ
િબલાડી ખરખર મારી øભ ખચી રહી હોય એવ ��ય રમી ગય અન કમનસીબ ે આ બધ મા� બકાર બઠલા ગડાઓ નહી, સ�ા�થાન બઠલા લોકોએ કયુ. (અન અમારા �ાહકો-ચાહકોમા વધારો થાય) એવી ýહરખબર બનાવીએ ક �
ે
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
દાત દખાય એવુ હસાઈ ગય. પછી શ થય હશ એની ક�પના કરીને તમ મારી બીø તરફ અિમતાભ બ�ન અન અ�યક�માર પ�ોલ-ડીઝલના ભાવવધારા મચ પરથી બોલીએ, પણ આ શભ ઈરાદો(ક િનદ�ષ પ��લિસટી �ટટ) એવો
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
ૂ
દયા ખાઈ શકો છો. સામ બોલવાન ટા�ય તો મહારા�� સરકારને એમ વાક પ� ક ‘હવ કમ મગા બકફાયર થયો ક એમણે માફી માગવી પડી. તો કરવુ શ? ુ �
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
ભાઈ બ�ીન ભાઈ ભ�ી કહનારા એક સજ�ક એકાદ યિનવિસટીના છ, ત કલાિધપિત પણ થયા હતા એક સજક એકાદ યિનવિસટીના છ ત કલાિધપિત પણ થયા હતા.
ુ
�
ે
ત કલાિધપિત પણ પોતાને ‘સજ�ક’ કહનારાની િખ�લી ઉડાવતા,
�
�
ુ
ે
�
ગજરાતીઓ પોતાના સજનોને પોતાના સતાનો કહ ન તમના િવશ કોઈ
ે
�
�
�
�
ે
ગજરાતી સજ�કની ��રયાદ કકળી ઊઠ. ફરગ� ઇટ, િસ�ટર, લખી લીધા પછી તમાર ધનષ ટકવો
ુ
ે
ે
ઊ� લખ ક બોલ તો સજક સ�ટી�મ�ટલ થઈ ýય ન એમનો આ�મો
�
ં
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
�
ુ
અ�ય કોઈ માછલીની �ખ તરફ.
ે
�
આ કોલમના સજક ગગનવાલા માન છ ક સાિહ�યકારને સજક
�
�
�
કહવાનો �રવાજ ગજરાતીમા જ છ, રવી��નાથ ક ખાડકરનાથ ક
�
�
ુ
�
હિમ�ગવેનાથ પોતાને સજક નહોતા માનતા. � � � �
�
�
ે
ે
ે
ુ
ગજરાતી લખકો ýત જ પોતાને સજક �ડકલર કરે છ, જના �
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ૂ
ે
�
ે
એ ક લિખકા બહન એક સપાદકને િવવચકોએ કથાના અધરા �તમાથી મારીમચડીને લખાણમાથી કોઈ આિથક બરકત ન હોય ત સાિહ�યકાર, મી�સ �
�
�
�
�
ફ�રયાદ કરે છ ક ‘તમારા
�
�
ે
�
�
ક સજક. બ�ીનો પાટટાઇમ કો�યુિન�ટ આ�મા પોકારતો ક
�તીકો શો�યા ન એ �ત કવો બિલ�ઠ કહવાય
�
�
ે
ે
ુ
ં
�
�
ે
ે
ે
ે
મગિઝનમા મારી વાતા� ‘માનસી, તવા� બયાનો આ�યા. મý આવી ત કસરત નીલ ે લખક કરે ત સજન અન ક�ડયા, સથાર, લહાર ક પીýરા
ે
ુ
ુ
ે
ે
�
ઓ માનસી’ની મારી ýણબહાર, બફામ અન ે ýવાની! સજક ગ�સ ે ન થયા, તમને બધા જખ મારનારા એમ?
ે
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
�
અયો�ય રીત કાપક�પ થઈ છ. જથી વાતાનો તત ુ મન એ નવો ખલ થયો. ત સજક હતા, ગગન કથાસાર ત, સિજકા બહન, ક દરેક એ�ડટરનો
ે
ુ
�
ુ
ૂ
�
ે
�
�
�
�
�
સધાતો નથી. મારી વાતામા તો હવ કશ થઈ નહી ં ગજરાતી સાિહ�યના િચરહ�રત ક તલ ે એજ�ડો હોય છ, કાપક�પ! વાતામા ýડણીની ભલ ક �
�
શક, પણ ભિવ�યમા અ�ય સજક સાથ આવ ન થાય ગડાિધપિત �ામરની ગરબડ હોય તો ત �વ�છ કરે. ડબલ ડબલ
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
ુ
�
એ માટ આપને તકલીફ આપી રહી છ. મારી વાતા � ચ�કાત બ�ી. િવશષણો ન િ�યાિવશષણ એ�ડટ કરીને વાતાન ચ�ત
ે
�
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
ે
�
�
સાથ કટલી અયો�ય કાપક�પ થઈ છ એ જણાવવા આ બ�ી ગજરાતી મધ રાય કરે. પા�ના હયામા શો ઉ�પાત છ તના પાચ પાચ
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ૂ
�
ુ
�
�
સાથ મારી મળ વાતાની વડફાઇલ ýડી રહી છ. આપના સાિહ�યના લીટીના �સભીના બયાન હોય તો ત કટ કરે કમક� એ બધ ુ �
ે
ે
ે
ે
�
ે
તરફથી �િતભાવની આશાસહ.’ વવલાવડાના મહાકઠોર તમ ચાવી ચાવીન વાચકને કોિળયા ભરાવો તમા વાચકને મý
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
ે
આવ રોજ બન છ, કોઈની વાતાના પાના ઊલટસલટ િવરોધી હતા. કોઈના લખાણમા � ન આવ. ત કાપક�પમા કોઈ �ગત ખાર ન હોય, ક દભાવના ન હોય.
�
�
�
ે
�
છપાઈ ýય, કોઈની વાતાનો અમક ચાવી�પ પરા ઊડી ‘ણ’ અન ‘ળ’ આવ તો તન હસી તમ વાતાની મળ �ત મોકલાવી ‘સજક’ તરીક� �યાય મા�યો.
ુ
�
ે
ે
ે
ૂ
ે
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ýય, કોઈની વાતા બીýના નામ �કટ થઈ ýય. કોઈવાર કાઢતા, કમક� ણ અન ળ–વાળા મોટીબેન, �મા કરશો, તમને થયલ �લાિન હ સમજ છ. પણ આ
ે
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
અનાયાસ થઈ ýય, કોઈવાર સýગવશાત થાય, કોઈવાર શ�દો મદાના નથી હોતા. વાતા ત જ તમાર ��ઠ સજન નથી; આ વાતા� ત જ તમાર શષ સજન
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
ૂ
નાછટક� કરવુ પડ� નાપાક એ�ડટરે! લખાણમા ઉદ અલફાઝ આવ ે છ એવ પણ નથી.
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ુ
ગજરાતીના એક ફમસ સજકના �કાશકોની ગફલતથી તો તન કપાળ ચાર કરચલી તમ તમારી ભાષા સધારો, ýડણી ન �યાકરણ તરફ લ� આપો,
�
�
�
�
�
તની એક નવલકથાનુ છ�લ �કરણ પ�તકમા ન છપાય. પાડી બ�ી વધાવતા, કમક� કમક� હø તમાર સકડો વાતાઓ લખવાનો �રયાઝ કરવાનો છ, અન ે
�
ુ
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
ે
ૂ
ે
�
�
�
�
ુ
ૂ
�
�
ે
�
પ�તક બýરમા આવી ગય, વચાય ન તની ઉપર સમી�ાઓ ત આખી ઉદ જબાનન ે સકડો વાર એ�ડટરોના �કાલપલની નીચ સકડો વાતાઓ મકવાની છ.
�
ે
ુ
ે
�
�
�
લખાઈ. હકીકત �યાર બહાર આવી ક છ�લ �કરણ છપાય ુ � જ મદાના માનતા. પોતાની કિત ��ય આટલી બધી �ીિત ન બાધો, સિજકાબહન, વાતા �
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ે
ુ
ે
ે
�
�
ૂ
નથી �યાર સજકને તના વાચકોએ પ� ક તમને કાઈ ભાઈ બ�ીને ભાઈ લખીન તમ જ તન િનમમ એ�ડટ કરો! અન તના પછીની વાતા �
ે
ે
ે
�
ં
ે
ુ
�
ે
�
ે
થય નહી, �ોધ ન ચ�ો? વગર. એ સજક હસીન ક� ક � ભ�ી કહનારા તેનાથી બટર બનાવો! જય કલાિધપિત!
�
ુ
�
�