Page 11 - DIVYA BHASKAR 030521

Friday, March 5, 2021

ગુરુદયાલ મ��લક સાધુવેશ િવનાના સાધ હતા. તેઓ શા�િતિનક�તનમા� ટાગોરના
ુ
ે
�વજન, સાથી અન િશ�ય હતા. મ��લકø હરતાફરતા શા�િતિનક�તન જેવા હતા

આજ ��ાત મ� કૌન આયા?

રાત અબહી ખતમ હ�� થી!

મ��લકø અમારી સાથે ýડાતા. એક શેરીમા� પાટીદાર �ાિતના રણછોડકાકા સુનાયે તબ વો અપની તાન ||
ે
રહ�તા હતા. ચાચાø સાથે જૂનો સ�બ�ધ હશ. અમે નાન�ડયા� રણછોડકાકાને � � �
‘પા�ક�તાનબાપા’ કહ�તા. બરાબર યાદ છ� ક� પા�ક�તાનબાપાને �યા � આવા સાધુપુરુષને મળવાનુ� થયુ� એ જ મોટ�� સ��ભા�ય! મળવાનુ� થયુ� �યારે
સમૂહકા�તણ થયુ� પછીની �ાથ�નામા� ચાચાøએ ભજન ગાયુ� હતુ�. �મર નાની તેથી એમનો વધારે લાભ નહીં લઇ શકાયો. આ લખતી વખતે હ��
ક�ટલાક યુવાનોએ મુક�લભાઈ કલાથી�નુ� નામ જ�ર સા�ભ�યુ� હશ. તેઓ ચાચાøમય છ��. આવા સાચા સાધુઓ એવી રીતે મળ� છ� ýણે પ�ખીના� પગલા�
ે
પ��ય �ી મોટા સાથ ે પોતે પણ સ�ત�ક�િતના સ�જન હતા તેથી એમને સ�તો ��યે જબરુ� આકષ�ણ ન હોય! િસ�ધી સાિહ�ય અકાદમી ગુજરાતમા� છ�. અકાદમી આજની પેઢી સુધી
ગુરુદયાલ મ��લક રહ�તુ�. તેમનો જ�મ દિલત પ�રવારમા� થયો હતો. પૂ.�ી મોટાએ રા�દેર ગુરુદયાલø સુધી પહ�ચાડી શક�? પ�ખીના� પગલા� ન મળ�, પણ થોડાક મધુર
પાસે તાપીને તીરે આવેલા હ�ર � આ�મમા� મુક�લભાઈ અને વૈ�ણવક�ળના� �વર જ�ર મળ�. �
�
િનરંજનાબહ�ન સાથે લ�ન કરા�યા� હતા. }}}
�
િનરંજનાબહ�ન બારડોલી �વરાજ આ�મમા� રહ�તા ઉ�મચ�દ શાહ
ુ
જે �ý સાધુ અને અસાધ વ�ેનો ભેદ સમજવામા િન�ફળ ýય તે (સરદારના િવ�ાસ સૈિનક)ના� દીકરી થાય. મુક�લભાઈએ ગુરુદયાલ મ��લકø પાઘડીનો વળ ��ડ�
�ýનુ� પતન ન�ી ýણવુ�. કોઈ માણસ સ�સાર છોડ� એટલે
ુ
�
આપોઆપ ‘સાધુ’ બની ýય એ વાતમા માલ નથી. સાધુવેશ પર મýનુ� પુ�તક લ�યુ� છ�: ‘�ભુ ક�પા �કરણ.’ (�ા��ત�થાન: નવøવન એક રાતે મ��લકø દ�રયા�કનારે ફરતા હતા. �કનારો ત�ન િનજ�ન હતો.
�
ધારણ કયા� પછી પણ અસાધ તરીક� øવી શકાય છ�. આ�મ હોય �યા શા�િત, �કાશન અમદાવાદ અને ��ા કલાથી� c/o �વરાજ આ�મ, બારડોલી-2) એ એટલામા �યા� એક ફકીરનો ભેટો થયો. મ��લકøએ એને પૂ�ુ� : ‘તમારી
ુ
�
�
�
ે
શુિચતા અને પ�રશુ� �યવહાર હોય જ એમ માની લેવામા રહ�લુ� ભોળપણ વા�ચવા જેવુ� ભીનુ� પુ�તક છ�, જેની ��તાવના કાકાસાહ�બ કાલેલકરે લખી છ�. �ેમયા�ા �યારે શ� થઇ અને પાસપોટ� કોણ આ�યો?’ જવાબમા ફકીરે
�
�ýના પતનને અવળી ધાિમ�કતાના રવાડ� ચડાવે છ�. િ�ટન અને અમે�રકા પુ�તકમા� મ��લકøએ રચેલા ભજનો �ગટ કયા� છ�. મા� થોડીક પ���તઓ નીચેની વાત કરી. સા�ભળો:
જેવા દેશોમા� આજકાલ ચચ�મા� જનારા લોકોની સ��યા સાવ ઘટી ગઈ છ� અને જ અહી ��તુત છ�: ‘ચોવીસ વ� પર હ�� એક �ોફ�સર હતો. એક િદવસ યુિનવિસ�ટીના
ં
�
�
�
ચચ� તથા ચચ�ની જમીન વેચાઈ રહી છ�. આમ છતા ગોરી �ýનુ� પતન થયુ� આજ �ભાત મ કૌન આયા? હોલમા કોઈ પ��ડત પ�ાયા�. તેઓ ભ�ત પણ હતા. મ એમને
�
�
હોય એવુ� ખાસ જણાતુ� નથી. ધમ�નુ� ઈમારતીકરણ થાય તો જ ધમ� øવતો રહી રાત અબહી ખતમ હ�ઈ થી! અટપટી દલીલો કરીને ખૂબ પજ�યા. તેઓ હાયા� �યારે મારા
શક�, એવો �યાલ હવે øણ� થવાને આરે છ�. �કસીને આ કર દર ખટખટાયા. અિભમાનનો તો પાર ન હતો. મારી ના��તકતાનો એ િવજય
આદરણીય ગુરુદયાલ મ��લક સાધુવેશ િવનાના સાધુ હતા. ગુરુદેવ પૂછા તબ મ�ને �દર સે િવચારોના હતો. પછી હ�� ઘરે આ�યો. ઘરના આગલા દરવાý પર
ટાગોરના શા�િતિનક�તનમા� રવી��નાથ ટાગોરના તેઓ �વજન, સાથી અને કૌન મેરે ઘર આજ આયા? લ�યુ� હતુ�: God is nowhere-ભગવાન �યા�ય નથી.’
�
િશ�ય હતા. એમનો જ�મ પા�ક�તાનના ડ�રા ઈ�માઈલખાનમા થયો હતો. િદયા જવાબ �ભુને ��દાવનમા� મારો એકનો એક દીકરો હતો. એ �ક�ડરગાટ�નમા�
એમના ચહ�રા પર સફ�દ દાઢી હતી. તેરા મહ�માન મ હો ક� આયા; ભણતો હતો અને ��ેø વા�ચતો થયો હતો. એક િદવસ
�
ે
ે
�
સાદી વાતચીતમા પણ તેઓને મુખેથી સૂફી શાણપણના શ�દો સાવ �યા કરોગ મેરી ખાિતર; ગુણવ�ત શાહ હ�� એ દીકરા સાથ ઘરે પાછો ફરતો હતો �યારે દરવાý
સહજપણે �ગટ થઇ જતા. તેઓ વારંવાર રા�દેર આવતા કારણ ક� એમના� યહ કહ કર ઉસને મુઝે શરમાયા. પરનુ� લખાણ વા�ચીને એ બોલી ઊઠયો : ‘પ�પા હ�� હવે વા�ચી
માતાø રા�દેરની જૂની પો�ટઓ�ફસના માળ પર રહ�તા� હતા. મ��લકø � � � શક�� છ��: ‘God is now here’-(ભગવાન આ �ણ અહીં જ
�
ે
હરતાફરતા શા�િતિનક�તન જેવા હતા. એમનો ગૌરવણ� ચહ�રો એવો ક� એમની મેરે ઘર �ીતમ આયા, છ�). મારા શરીરમા�થી ýણે વીજળી પસાર થઇ ગઈ! મારો દીકરો
સફ�દ દાઢીની શોભા વધી જતી. ઉપદેશ િવનાનો ઉપદેશ એમના મૌનની અપના મહલ છોડ ક�, મારો ગુરુ બની ગયો! તે િદવસથી મ મારુ� સવ��વ સવ�શ��તમાન �ભુને
�
�
ુ�
ભ�યતામા વધારો કરનારો જણાતો. મેરે ઘર ડ�રા જમાયા! સ�પી દી� છ�!
રા�દેરમા� લોકસેવા કરનારા �ીકા�ત આપટ�øને �યા ભોજનમા� હ��, રમણ, વો હ� એક મહાન મુસ�વર - મુક�લ�ા� કલાથી�
�
�કશોર અને મ��લકø ýડાયા. ભોજનમા� શુ� હતુ�? કારેલા�ના� ઢ�બરા�! ભોજન મેરી તસવીર દેખને આયા!
પછી અમે �ણ-ચાર િમ�ો શરદપૂિણ�માની રાતે ચા�દનીમા� ફરવા જવા તૈયાર � � � તા. ક.: સાધુ અને અસાધ વ�ે િવવેકયુ�ત ભેદ પારખવાની શ��ત (કોઇ પણ ધમ�
ુ
ે
થયા �યારે અમને રોકીને ચાચાøએ પૂ�ુ�: ‘ચા�દની મ� ઘૂમનેવાલ લોગ તીન મ તો હ�� એક નાદાન, પાળનારી) દુિનયાની �ýમા� ýવા મળતી નથી. પ�રણામે એક નુકસાન રોકડ�� બને છ�.
�
ુ�
�કાર ક� હોતે હ�, કિવ, �ેમી ઔર પાગલ. આપ કૌન સી ક�ટ�ગરી મ� હ�?’ માગ તૂજ સે �ાન કા દાન || સાચા સાધુઓને આદર આપવાનુ� પણ મુ�ક�લ બની ýય છ�. ગુરુદયાલ મ��લકø જેવા
અમારી પાસે કોઈ જવાબ ન હતો. દો �ભુ! ઐસા �ાન સાધુ મનુ�ય પણ પ�ખાયા વગરના રહી ýય છ�. આ ખોટનો ધ�ધો છ�. ý િસ�ધી સાિહ�ય
સામે તેઓ ઊભા હતા �યારે સા�ા� માનવપુ�પ જેવા લાગતા હતા. એ િજસસે લાગ તુજ મ �યાન! અકાદમી ચાચાø માટ� એક �ોજે�ટ ઉપાડ� અને એમને સાચા સાધુ તરીક� �ગટ કરે તો તે
ે
�
�
જમાનામા� અમે 10-12 જણા� રા�દેરના� ફિળયાઓમા સમૂહકા�તણ માટ� રોજ તુમ હો મ�િદર કી ઘ�ટી બહ� મોટી સેવા ગણાશે. મ� એમને �યારે �યારે ýયા �યારે મારા મનમા� દશ�ન કયા�નો ભાવ
રાતે જતા� અને સવ�ધમ��ાથ�ના પછી અમારે ઘરે જતા�. �ાથ�નામા� ક�રાનની ý રહ� અનýન, હતો. ý હ�� સાવચેતી ન રાખુ� તો તેઓ સાધુ હતા છતા મને એમનામા� રહ�લી સાધુતાના�
�
આયાત પણ બોલાતી. આજે પણ મને એ આયાત લગભગ ક���થ છ�. ભ�ત બýયે જબ ઉસ કો, દશ�ન થયા ન હોત. આ જ ખરો ખોટનો ધ�ધો છ�.
િવચારથી કરો િવ �યાત �ેરક વ�તા અને લેખક રોિબન શમા�એ સો ટચની વાત િવચારની પેટન� પણ આદતો જેવી હોય છ�. તમારી
ઇ�છાશ��તથી બીø આદતોની જેમ તેને પણ બદલી શકાય
પોતાના પુ�તક ‘મેગાિલિવ�ગ’મા� øવનની દશા
પ�રવત�નની આપી છ�. તમે તેને અજમાવીને øવનમા� પ�રવત�ન લાવી છ� ક� તમે તમારી િજ�દગી બદલવા ઇ�છતા હો તો તમારા છ�. િવચારસરણી એક િદવસમા� નથી બદલાતી. તેના માટ� બહ�
બદલવા માટ� િવચારોને બદલવાની સલાહ
મહ�નત કરવી પડ� છ�. 30 િદવસ સુધી િનયિમત રીતે મન
શ�આત શકો છો. તમારી સફળતાનુ� �માણ એ વાત પર િનભ�ર કરે છ� મગજમા� ચાલનારા િવચારોને બદલવાનુ� શ� કરી દો. જેમ- લગાવીને અ�યાસ કરવામા� આવે તો િવચાર, અનુભવ
કરવાની અને કાય� કરવાની રીતમા� આ�ય�કારક પ�રવત�નો
ક� દરરોજ, દર િમિનટ� તમે શુ� િવચારો છો. તમારા િવચાર
ે
જેમ િવચાર બદલાશ તેમ તેમ તમારી િજ�દગી પણ બદલાવા
ે
તમારી દુિનયાના �પ-રંગનુ� િનમા�ણ કરે છ�. તમારી બહારની લાગશ. તમે જેવુ� ઇ�છો છો તેવુ� િવચારો છો. �યાન આપવાની ýવા મળશે. ઉપરો�ત બાબતોને �યાનમા રાખીને તમે
�
દુિનયા તમારી �દરની દુિનયાનુ� �િતિબ�બ છ�. તેનો અથ� એ બાબત એ છ� ક� તમે તમારા િવચારવાની રીત બદલી શકો છો. િવચારો �ારા પ�રવત�નની શ�આત કરી શકો છો.