Page 17 - DIVYA BHASKAR 112621

Friday, November 26, 2021 | 16

ે
‘તમન તો નામમા� નહીં બા�કોના� કામમા� રસ �� એ હ�� સુપેરે ý�ં ���. સમાજ øવનમા� પ��લી નીિત–મૂ�યો-
ે
િન��ા અન ચા�ર�યની ખોટ બા�વાતા� જ પૂરી શકશે તમારો આ િવ�ાસ હવે કદાચ જયઘોષ બનશ.’
ે
વાતા�ના� વારસદારો

ુ�
કારણ ક� ‘બાલ દેવો ભવઃ’નુ� સૂ� જેમણે આપીને øવી બતા�ય હોય એ �ય��ત �ક�મતી મોતી’ પેલો કાફર કાગડો જ ચોરી ગયો છ�. પરંતુ લીમડાની ડાળ �
તો �વગ�ના� બાળકો માટ� પણ આરા�ય હોય. તમારાથી વધુ ખુશ તો �વગ�ના� બેસવાને બદલે સીધો ઝવેરીના શો–�મ પરથી રોકડા કરી આ�યો છ�. તમારી
બાળકો હશ. તેમને તો ‘ડબલ �વગ�’ મ�યાનો આન�દ હશ. વાતા�નો ‘આન�દી કાગડો’ હવે મોટો િબઝનસમેન બની ગયો છ�. કાગડાએ
ે
ે
િગજુભાઈ, તમને ગુજરાતના થોડા મહ�વના સમાચાર આપવા આ પ� એ મોતીના �િપયાથી ‘કોઠીંબા’ એ�સપોટ� કરવાની ફ��ટરી ના�ખી છ�. તે હવે
�
લખી ર�ો છ��. દેશમા કોરોનાના� ��યુના� તા�ડવ વ�ે ‘રા��ીય િશ�ણનીિત’ �લા��ટકની ચા�ચ ફોરેનથી ઈ�પોટ� કરે છ�.
�
(N.E.P.) બહાર પડી છ�. એ�ઝેટલી ક�રુ�ે�ના રણમેદાન વ�ે ‘ભગવ� પાલીમા રહ�લા ‘પા�ચ �દરડા’એ આખુ� ઢોલક�� જ કોતરી ના��યુ� છ�. હવે
ગીતા’ રજૂ થઇ હતી એ જ રીતે. મýની વાત એ છ� ક� તમે દિ�ણામૂિત�ની વગાડવુ� શુ�? એ �વગ�મા�થી સમય મળ� તો તમે જ જણાવý. િગજુભાઈ,
ટ�કરી પર બાળિશ�ણ અને બાળઅિધકારો માટ� જે �ય�નો કયા� હતા, તે સીધી આ ‘સાત પૂ�છડીવાળો �દર’ પૂ�છડાની સજ�રી માટ� આખી �રઝવ� બે�ક ગીરવે
ક� આડકતરી રીતે રા��ીય િશ�ણનીિતમા� સરકારે �વીકાયા છ�. મૂકવાની øદ લઈને ઉપવાસ પર બેઠો છ�. શ�ય હોય તો તેના પારણા� કરાવý.
�
ભલે એમા� તમારુ� નામ નથી, પરંતુ તમને તો નામમા� નહીં બાળકોના� પેલી ‘ભટ�ડીનુ� ઘર’ કોપ�રેશનવાળા ‘વાઘ સરે’ �ડમોિલશનમા� ઉડાડી દીધુ� છ�.
કામમા� રસ છ� એ હ�� સુપેરે ý�ં છ��. સમાજøવનમા� પડ�લી નીિત–મૂ�યો-િન�ઠા હવે ભટ�ડી આવાસ યોજનામા� રહ�વાનુ� િવચારે છ�.
�
અને ચા�ર�યની ખોટ બાળવાતા જ પૂરી શકશે તમારો આ િવ�ાસ તમારા ‘ટશૂકભાઈ’એ ‘લાખો–લખમણ’ અને ‘સા�ગા સારવણ’
હવે કદાચ જયઘોષ બનશે. સાથે રાજકારણની નવી પાટી� બનાવી છ�. તે બધા� િસ�હ સામે
�
ે
િશ�ણનીિતમા� જે �માણે લ�યુ� છ� એ �માણે ý થશે તો
બા ળવાતા એ બાળક�ળવણીની સ�øવની બુ�ી છ�. ગુજરાતના તમે �વગ�મા� ખુશ થઈને રાહડો લેશો. (અહીંયા વપરાયેલા સા�ઈ-ફાઈ આગામી ચૂ�ટણીમા� લડી લેવાના મૂડમા� છ�. િસ�હભાઇન ‘ટાઢા
િશ�ણના લ�મણને સોિશયલ મી�ડયાના મેઘનાથે મૂિછ�ત કયા�
ટબુકલા’ના રહ�યની ýણ થઇ ગઈ હોવાથી હવે િસ�હને
છ�. આજથી આશરે સો વરસ પહ�લા ભાવનગરની દિ�ણામૂિત�ની ‘ý’ અને ‘તો’ને િહમાલય પવ�તથી સહ�જ પણ નીચા� ન કોઈનો ડર નથી ર�ો.
�
ટ�કરીએ એક િગજુભાઈ બધેકા નામના બાળક�ળવણીના ‘સુષેણવૈ�’ સમજવા ન� િવન�તી.) સા�ઈરામ દવે િગજુભાઈ ‘Ô Ô બાપા’નો દૂધપાક બગડી ગયો છ�, કારણ
ં
ં
અવતરેલા. આ વૈ�ની મા�ટરી એવી હતી ક� ઇ.સ. 1885થી 1939ના િગજુભાઈ, દુઃખ ન લગાડતા પરંતુ તમારા ગયા પછી ક� પેલી ‘દેડકીની છાશ’નો લોટો તેમા� ઢોળાયો છ�.
�
�
સમયગાળામા તેમણે બનાવેલી ‘બાળવાતા’ની દવા આજે પણ એ�સપાઇરી થોડો સમય ભાવનગરના જ અિધકારીઓને લીધે તમારી તમારા ‘ટીડા ýશી’એ કોરોનાની આગાહી ન કરી તેથી
ડ�ટ વગરની છ�. ગુજરાતના� કોઈ પણ બાળકને �મર–ધમ� ક� નાતýતના બાળવાતા�ઓ અને બાળગીતો ઘરે ઘરે અને ��યેક શાળામા � ‘રાý સુપડક�નો’એ તેમને ઝેલભેગા કયા� છ�. તમે હવે તેને
ભેદભાવ વગર આ દવા આપી શકાય એમ છ�. વળી, આ દવાની કોઈ જ ગૂ��યા� હતા, પરંતુ પછી ખુરશીઓ બદલતા� ક�ળવણીના પગમા� પણ છોડાવી લેý. તમારી વાતા�ના વહાલસોયા ‘વહતા ભાભા’ હવે
�
આડઅસર નથી. ���ચર થયા� અને હાલ તો તમારી ‘બાળવાતા’ ત�ન નાજુક પ�ર��થિતમા� �યૂઝચેનલમા� ડીબેટ કરી ર�ા છ�. એ ભાભા બધુ� લ�યા બારુ� જ બોલ બોલ
�
દરેક વાલીઓ અને િશ�કો ý થોડીક ઉદાસી ઉડાડ� તો ગુજરાતનુ� એક પણ વે��ટલેટર પર છ�. પરંતુ િચ�તા ન કરતા, બાળવાતા કોમામા� કદી નહીં ýય. કરે છ�. આજના� બાળકોના� બાળપણમા�થી આન�દ ઘીની જેમ ચોરાઈ ગયો છ�.
�
�
બાળક ‘વાતા�ભૂ�યુ’ ન રહ�. બાળવાતા વગરના� બાળકની ક�ળવણી એ અધૂરી કારણ ક� ક�ટલા�ક બાળકો અને િશ�કોના� હ�યા�મા� તમે જે ‘ચોકમા� દાણા’ ના�ખેલા ક�ક ઉપરથી મદદ કરો ને િગજુભાઈ!
અને અનાથ ક�ળવણી છ�. ગુજરાતના� ��યેક િશશુને ‘વાતા�મ�ત’ બનાવવા એ વટ�� બનીને બેઠા� છ�. બસ, હવે િવકાસ માટ� નીકળ�લા બુલડોઝરને આ ક�ળવણી અને ગોખણપ�ી વ�ે સામસામી ખ�ચાણી છ�; અને સૌ વાલીઓની
માટ� ‘મૂછાળી મા’ તરીક� ઓળખાતા બાળક�ળવણીના ભી�મિપતામહ �વ. �� નડ� નહીં તેવા� આશીવા�દ આપý. �ખો પણ મીંચાણી છ�. માક�શીટના કાગડાઓએ આખુ� માનસરોવર ખરીદી
િગજુભાઈ બધેકાને તેમણે જ સજ�લી બાળવાતા�ના� પા�ોને વણીને લખેલો પરંતુ િગજુભાઈ, તમારી બાળવાતા�ના� ઢગલાબ�ધ પા�ો હજુ અમે ભૂ�યા � લીધુ� છ�. હ�સલાની આખી કોમ નજરક�દ થઈ છ�.
ુ�
ે
એક પ� અ� ��તુત છ�… નથી. તમારુ� પેલુ� ‘ખોટ�� નગર’ હવે સાવ સાચ થઇ ગયુ� છ�. (અમદાવાદથી 36 િગજુભાઈ, તમારી બાળવાતા�ઓનો દેહ થોડો ઘાયલ થયો છ�. અમે
‘�દય�થ િગજુભાઈ, પ�દરમી નવે�બરે તમે અમરેલી િજ�લાના િચ�લમા� �ક.મી.ના �તરે.) હવે લોકશાહીના ક�ટલાક રાýઓ �ýને ‘નકો નકો’ જ ઓ��સજનના બાટલા શોધી ર�ા� છીએ. ભરોસો રાખý અમે બાળવાતા�ને
જ��યા હતા, જે ઘણા� બધા� લોકો ભૂલી ગયા� છ�. જ�મિદવસની થોડી મોડી કરે છ�. પેલી ‘જૂ� બાઈ’નુ� પેટ તો Ô�ુ� છ�, પણ નદી લાલ નથી થઇ. ઊલટાની, બચાવી લેશુ�. તમારુ� લખેલુ� ‘િદવા�વ�ન’ પુ�તક ભારતની ચૌદથી વધુ ભાષામા �
�
છતા મીઠી શુભકામનાઓ. તમે �વગ�મા� ક�શળ જ હશો એવી ��ા સેવુ� છ��, ‘નદી બચાવો’ અિભયાનવાળાઓએ ‘જૂ� બાઈ’ પર ક�સ કરી દીધો છ�. ‘કાબરનુ� (�ન����ાન પાના ન�.18)
ે
પર માખણ લગાવે છ�. પિત એ�ન પહ�રી ક�મેરા સામે આ�યો. ‘હાય!’ એણે
આપણે ���લે કોનો આભાર આભારની લાગણી બતાવ છ�. ‘મ�મા, ઉપમા! પ�પાએ બના�યો. મ� ટ�બલ ગોઠ�યુ�.’ દીકરી ટો�ટ
ક�ુ�. મિહલા આખી રાતનો ઉýગરો છ�પાવી ��મત કરે છ�. ‘તમે બધા� ક�મ
મા�યો? કોઈનો સાચા િદલથી છો?’ એ પૂછ� છ�. �ણેયનો જવાબ : ‘મýમા�.’ દીકરો મા સામે ýયા કરે
આભાર માનવાથી આપણે છ�, ýણે વાટ ýતો હોય ક� મ�મીને ક�ઈ યાદ આવે છ�? પછી ધીમેથી કહ� છ�
એમના સ��ગુણોના, ફરજની �ગટ કરવાનો સ�ક�પ : ‘મ�મા, આજે મારો બથ� ડ� છ�.’ મિહલાનો øવ કપાઈ ýય છ�. દીકરાનો
જ�મિદવસ પણ યાદ ન આ�યો? એ �સુ ખાળવાનો �ય�ન કરતી દીકરાને
ભાવનાના િહ�સેદાર બનીએ કહ� છ� : ‘હ�પી બથ� ડ�, બેટા!’ એ જ વખતે એના વોડ�મા�થી કોલ આ�યો ક� એક
દદી�ની તિબયત વધારે બગડી છ�. દીકરાને કહ� છ� : ‘બેટા, ઇમજ��સી છ�, હ��
તને પછી ફોન કરુ�?’ દીકરાએ ક�ુ� : ‘તુ� ý, મ�મા.’ ભૂલી જવાય છ� ક� એ
ે
આ પણામા�થી ઘણા� લોકોએ નૂતન વષ� નવા સ�ક�પ કયા� હશ. એ �યાર પછી તો આપણી �ખ ઊઘડવી ýઈએ. એ જ લોકોએ આપણા માટ� ઘર મિહલા ડ��ટર હોવાની સાથે એક ��ી, એક મા પણ છ�. એવા હýરો તબીબી
કમ�ચારીઓનો �ગત આભાર માનવો તો શ�ય નથી, પરંતુ તક મળ� �યારે
બા�ધવા પરસેવો પા�ો છ�, ફ��ટરીઓમા� મજૂરી કરી છ�, ટાઢ, તડકો, વરસાદ
�કારના સ�ક�પ ઉપયોગી નીવડ� છ�. નøકના અને દૂરના
�
ભૂતકાળમા આપણે કરેલી ભૂલો, અધૂરા� રહી ગયેલા ક� ન�ી વેઠીને એમણે કાળી મજૂરી કરી છ�. ભલે એ બધુ� તેઓ આøિવકા મેળવવા આપણો સાચો ભાવ �ય�ત કરીએ તો આપણને પોતાને પણ �દરથી બળ મળ�.
�
�
કરેલા �યેય સુધી પહ�ચી ન શક�લા કામો માટ� આપણી ઊણપો િવશ નવેસરથી માટ� કરતા� હોય, પરંતુ એમના થકી આપણને સુિવધાઓ તો મળી જ છ�. અસ� ઠ�ડી, ગરમી અને વરસાદમા� øવના ýખમે દેશનુ� ર�ણ કરવા
ે
�
િવચારી એનો અમલ કરી શકાય છ�. તૂટ�લા સ�બ�ધો ફરી ýડવાનો સ�ક�પ પણ આપણે રાતે બે�ફકર, િનરા�તે �ઘી શકીએ તે માટ� ચોકીદારો આખી રાત ýગે માટ� ચોવીસે કલાક સરહદ પર તહ�નાત રહ�તા આપણા જવાનોને આભારની
મહ�વનો છ�. એવા સ�ક�પોની યાદી લા�બી થાય, પરંતુ એમા� એક બાબત છ�. એમા�ના ઘણા નેપાળ, િબહાર, યુ.પી.થી આ�યા હોય છ�. તેઓ વતનમા� લાગણી સાથે યાદ કરવા ýઈએ. વડા�ધાન મોદી દર દીવાળી જવાનોની
ઉમેરવા જેવી છ�. આપણી સાથે એક યા બીø રીતે ýડાયેલી �ય��તઓ માટ� રહ�તા પ�રવારને વષ�મા� એક વાર મળવા જવાની પરવાનગી માગે, તો પણ સાથે ઊજવે છ� તે પાછળ આભારની જ ભાવના છ�. જવાનો દેશની ર�ા કાજે
આભારનો ભાવ �ય�ત કરવાનો સ�ક�પ. આપણે કચવાઈએ છીએ.કોરોનાના સમયમા� િદવસ-રાત ýયા િવના તહ�વારોમા� પણ પ�રવારથી દૂર હોય, �યારે સમ� દેશ એમની સાથે છ� એવો
મારા એક િમ� એમના આઠ-નવ વષ�ના પૌ�ને ક�ુ� : ‘તુ� દદી�ઓની સારવાર કરતા� અસ��ય તબીબી કમ�ચારીઓ િદવસો ભાવ એમના સુધી પહ�ચાડવાનુ� કામ સમ� દેશ વતી વડા�ધાન
ે
બાલમ�િદરમા� જતો �યારે એક બહ�ન રોજ તને લેવા-મૂકવા સુધી એમને ઘેર જઈ શ�યા નહોતા�. એમના� ��યે ક�ત�તા કરે છ�. એ જ રીતે કોઈ પણ પ�ર��થિતમા� કાયદો અને �યવ�થા
�
�
�
આવતા�. તને વાતા કહ�તા�, સારી બાબતો શીખવતા. એમણે ��બકી દશા�વવાના �ય�ન થયા, પરંતુ એમા� �ય��તગત ઉ�મા ýળવતા પોલીસ કમ�ચારીઓ ��યે આપણામા� આભારનો
તારામા સારા સ��કારના� મૂળ ના�યા� છ�. હવે એ ઘરડા� હતી ક� મા� દેખાડો હતો તે પણ તપાસી જવા જેવુ� છ�. ભાવ હોવો ýઈએ. �ફ�મો અને ક�ટલેક �શ એમણે જ
ે
�
થયા� છ�. આપણે એમને મળવા જવુ� ýઈએ અને કહ�વુ� વીનેશ �તાણી દદી�ઓને બચાવવા એમણે એમની �ગત તકલીફોને એમની છાપ બગાડી છ�, પરંતુ પૂવ��હ છોડીને તટ�થતાથી
�
ýઈએ ક� એમની વહાલભરી કાળøને લીધે અને એમણે પણ બાજુએ રાખી હતી. થોડા સમય પહ�લા એક િવચારીએ તો એમની સેવાનુ� મૂ�ય સમýશે. એમની વદી�મા�
સમýવેલી ઘણી બાબતોથી તારામા સારા સ��કારનુ� િસ�ચન વી�ડયો વાઇરલ થયો હતો. કોિવડની બીø લહ�રમા� એક છ�પાયેલા પિત-િપતા-પુ�-ભાઈને ýઈ શકીએ, તો
�
થયુ� છ�.’ નાનકડો લાગતો આ િવચાર ઉમદા છ�. ક�ટલા� લોકો મિહલા ડો�ટર ઘણા િદવસથી એમને એમના માટ� ક�ત�તાનો ભાવ જ�મશે. મિહલા
�
આવા પાયાના પ�થરને યાદ કરે છ�? આપણે જેની પાસેથી કશુ�ક ઘેર જઈ શ�યા નહોતા�. પોલીસ કમ�ચારીઓ પણ એવી જ ઉમદા
િવિશ�ટ પા�યા હોઈએ એમને ભુલાય જ નહીં. આજુબાજુ નજર નાખીશ તો પ�રવારમા� પિત, નવ વષ�ની સેવા બýવે છ�. યાદ કરીએ, આપણે
�
ુ�
�
આપણા માટ� ચૂપચાપ સેવા બýવી રહ�લા ઘણા� લોકો ýવા મળશે. એમની દીકરી અને છ વષ�નો દીકરો. છ��લે કોનો આભાર મા�યો? કોઈનો
હાજરી આપણા દૈિનક øવનમા� એટલી બધી �વાભાિવક રીતે વણાઈ ગઈ એક સવારે એ ભરચક કામની સાચા િદલથી આભાર માનવાથી
હોય છ� ક� એમના તરફ �યાન જ જતુ� નથી. વહ�લી સવારે ઘરનો અને આપણા વ�ે કોફી પીવા �ટાફ �મમા � આપણે એમના સ��ગુણોના, ફરજની
રહ�ણા�કના િવ�તારનો કચરો ઉપાડવા આવતા� �િમકો માટ� આપણા મનમા� આ�યા�. એમણે ઘેર વી�ડયો કોલ ભાવનાના િહ�સેદાર બનીએ છીએ.
�યારેય આભારનો ભાવ ý�યો છ�? આભારની વાત બાજુએ રહી, �યારેય કય�. સ�તાનો ના�તો કરવા બેઠા� િવયેટનામની એક કહ�વત છ�: ‘ફળ
�
�
એમની પાસે ઊભા રહી સુખ-દુ:ખના સમાચાર ýણવાનો િવચાર આ�યો છ�? હતા. તેઓ �સ�નતાથી હાથ ખાતા હો, �યારે એને વાવનારને
ે
કોરોનાના સમયમા� બીý રા�યોમા�થી આવેલા �િમકોની જે હાલત થઈ, હલાવ છ�. દીકરો એની �લેટ યાદ કરો.’
�