Page 13 - DIVYA BHASKAR 112621
P. 13
આંતરરાષ્ટ્રીય આવૃત્તિ
Friday, November 26, 2021 | 12
�����ી આવે ��... પ�નુ� પા��યુ� સાબૂત રાખવ હોય તો કાય�કતા� અને સ�યો બનાવવા પ��,
ુ�
લોકોની વ� જઈને �વ�ાસ સ�પા�દત કરીને �ૂ���ીમા ઉમેદવારો ઊભા
ે
�
Published by DB MEDIA USA LLC
રાખવાના હોય ��. મા� ��પો��� ગુમાવનારા બહાદુરો જ હોય તો એવા
પ�નુ� કોઈ ખાસ વજૂદ નથી
‘પા�ી�-���ર’ન�� Friday, October 29, 2021 Volume 18 . Issue 20 . 32 page . US $1
ભ�વ�ય ઘડાશે
�
પ હ�લા પા�ચ (રા�યોની િવધાનસભા) અને પછી એક (ક���
સરકાર માટ� લોકસભા) ચૂ�ટણી પર બધા�ની નજર છ� પણ
સૌથી વધુ તો રાજકીય પ�ોની તૈયારી છ�. આ તૈયારી તેના
પ�રણામ સાથેની છ�. ક�ટલાક �ાદેિશક પ�ો �થાિનક સ�ા મેળવવા અને
તેને માટ� એકલા, બીý પ�ોની સાથે રહીને ચૂ�ટણી માટ� તૈયાર છ� એટલે
મતદાન પૂવ�નુ� ગઠબ�ધન કરવા માગે છ�, ક�ટલાક એકલા લડીને વધુ બેઠકો
મેળવે અને પછી સ�ા �ા�ત કરવા માટ�નુ� ýડાણ યા સમથ�નનો ખેલ
રચશે. આનાથી થોડી અલગ ��થિત રા��ીય �તરના પ�ોની છ�. આમા�ના
ક�ટલાક તો મા� મતદાનના આધારે મુ�ય રાજકીય પ�ોની યાદીમા� આવે
છ�, જે ચૂ�ટણી પ�ચ ન�ી કરે છ�.
રાજકીય પ� બનાવવાનો અિધકાર કોઈને પણ છ�, તેને ટકાવવાનો સ��યામા� છ�. તે બધા એક જ સ�તાહ આ િ��ટશરોને કોઈ
�યાસ નેતા અને કાય�કતા�એ કરવો પડ� છ�, પ�નુ� પા�ટયુ� સાબૂત રાખવુ� પણ વ�તુ પૂરી ના પડ�, તેના ઘરનુ� સફાઈકામ ના કરે, તેની રસોઈ ના
હોય તો કાય�કતા� અને સ�યો બનાવવા પડ�, લોકોની વ�ે જઈને િવ�ાસ હતા, તો બનાવે, દરø તેના કપડા�નુ� િસલાઈકામ ના કરે તો થોડાક િદવસોમા� જ
સ�પાિદત કરીને ચૂ�ટણીમા� ઉમેદવારો ઊભા રાખવાના હોય છ�. મા� લોકમા�ય િતલક અને આવા અસહકારથી તેઓ દેશ છોડીને ભાગી ýય.
�ડપોિઝટ ગુમાવનારા બહાદુરો જ હોય તો એવા પ�નુ� કોઈ ખાસ વજૂદ અરિવ�દ ઘોષ જેવા ઉ� માગ�ના આ�હીઓ પણ ક��ેસ ક�ચરમા� એક મુ�ો મુ��લમ સમુદાય માટ�નો ઉમેરાયો. તે સમયે
નથી. હતા. 1915 પછી તો ગા�ધીø ક��ેસના િવચારનુ� �તીક બની ગયા. �યારે 1906મા� મુ��લમ લીગની �થાપના થઈ ચૂકી હતી અને બે�ર�ટર મોહ�મદ
�
�
�મુખ રાજકીય પ�નો �દાજ આજની ઘડીએ સરળ છ�. દરેક પ�નો પણ ક��ેસમા એક �વરાજ પ� અ��ત�વમા હતો. લાલા લાજપતરાય, અલી ઝીણા તો ‘હોમ રુલ’ સ�ગઠન �ારા �ખર રા��વાદી નેતા તરીક�
એક ઇિતહાસ અને વત�માન હોય છ� અને તે તેના પાટી�-ક�ચરનો પ�રચય દેશબ�ધુ િચ�રંજન દાસ વગેરે તેના નેતા હતા. સમય જતા તેમા�ના ��થાિપત થઈ ચૂ�યા હતા. ગા�ધીøની િખલાફત ચળવળનો પણ િવરોધ
આપે છ�. ક�ચર શ�દનો �યાપક અથ� તો સ��ક�િતની અડોઅડ મોતીલાલ નેહરુ અને બીý ગા�ધીøની સાથે થયા. એક રસ�દ કય�. સમય જતા તે ક��ેસની કામગીરીથી અલગ પ�ા અને મુ��લમ
છ�. તેના બીý ઘણા અથ� છ�. રાજનીિતની પોતાની અનેક બાબત એ છ� ક� વ�લભભાઇ ગા�ધીøના �ે�ઠ સાથી અને લીગના મા�યમથી ‘�ી-રા��નીિત’ના �વકતા બ�યા અને મુ��લમો માટ�
ખાિસયતો હોય છ�. સમય જતા� તે આદત બની ýય સમયના અનુગામી ર�ા, પણ તેમના ભાઈ િવ�લભાઈ �વરાજ પોતાના દેશની માગણીમા� સફળ થયા.
અને દરેક ચૂ�ટણીમા� તે ભાષણો, ����રાઓ, વાયદા અને દળના નેતા તરીક� øવનના �ત સુધી ગા�ધીøના ક�ર �વત��તા પછી ક��ેસનુ� ક�ચર િમ� રાખવાના �ય�નો તો થયા,
વચનોમા� દેખાય છ�. ક��ેસ આપણો સૌથી જૂનો પ� છ�. હ�તા�ર િવરોધી ર�ા અને િ�પુરી મહાસભાના તી� િવવાદ પછી પણ ક�રળમા� મુ��લમ લીગની સાથે ગઠýડ, ક�રળ અને બ�ગાળમા �
શ�આતમા તે િવન�તીપ�ને ઉ�ે�ય માનતો. િ��ટશ રા�ય સુભાષ ચ�� બોઝ િવદેશ ગયા �યારે િવ�લભાઈના િવચાર સા�યવાદીઓનો �ભાવ અને સરકારોની રચના, ક��ેસમા�થી અલગ
�
��યેની વફાદારી તેના� અિધવેશનોમા� ગવાતા લ�ગ િલવ િવ�� પ��ા વાહક બની ર�ા હતા. પડ�લા સમાજવાદીઓનો પોતાનો પ�, િહ�દુ મહાસભા અને રામ
િવ�ટો�રયા, ��તાવો અને ભાષણોમા� આવતી. એટલે તો ક��ેસે 1920મા� ખાદી િવચાર ��તુત કય�. ખાદી રા�ય પ�રષદનો �િશક �ભાવ, કા�મીરનો સળગતો ��, બીમાર
સુરતના અિધવેશનમા� ‘જહાલ’ અને ‘મવાલ’ જેવા બે ભાગ ફરિજયાત થઈ અને ખાદી ટોપી �તીક બની ગઈ. તેના સરદાર વ�લભભાઇન અવસાન, રિશયા તરફી ઝુકાવ, ચીની આ�મણ,
ુ�
પડી ગયા. સમય જતા ક��ેસમા એક સમાજવાદી જૂથ ઊભુ� થયુ� પછી 1947થી આખુ� ક�ચર બદલાવા મા��ુ�. ýક�, �વદેશી પા�ક�તાની આ�મણ, ખિલ�તાની અલગાવ અને ઈશાન ભારતમા�
�
�
અને આઝાદી પછી તે ક��ેસની િખલાફ સમાજવાદી પ� તરીક� �થાિપત �દોલનના પાયામા 1905ની ‘બ�ગ-ભ�ગ’ િવરોધી ચળવળ હતી, �યારે અલગાવવાદી િહ�સા… આ મુ�ાઓની વ�ે �ાદેિશક પ�ોએ �ભાવ
�
બ�યુ�. જય�કાશ નારાયણ, અ�યુત પટવધ�ન, ડો�ટર લોિહયા, અશોક ગા�ધી નેતા નહોતા પણ િવદેશી વ��ોનો બિહ�કાર મુ�ય કાય��મ બની બતાવવા મા��ો, સ�ામા ભાગીદારી વધી અને તેમા�થી પેદા થયેલી
મહ�તા વગેરે તેના નેતાઓ હતા. મýની વાત એ હતી ક� ક��ેસની જેમ જતો. અરે, ગા�ધીøના િવચાર અને કાય��મોના સામા છ�ડ� સશ�� �ા�િતનો પ�ર��થિતમા� ક��ેસને મજબૂત રાખવાનો કોઈ �ભાવી મુ�ો ર�ો જ નહીં.
સમાજવાદી પ� પણ ભારતમા� સમાજવાદી સમાજ રચનામા� માનતો હતો. િ�ટનમા� રહીને �ભાવી �ચાર કરનારા પ��ડત �યામø ક��ણવમા�એ તો હા, ઇ��દરા ગા�ધીએ ‘ગરીબી હટાઓ’નો મોહક નારો આ�યો એટલે øત
ક��ેસ ક�ચર અનેક પ�રબળોનો એક મ�ચ બની ર�ો. તેમા� �ફરોઝશાહ તેમના અખબાર ‘ઈ��ડયન સોિશયોલોિજ�ટ’મા� લ�યુ� હતુ� ક� ભારતમા� મેળવી. તેને કટોકટીના હ�કમોથી ધરાશાયી બનવુ� પ�ુ�. બીý પ�ોનુ�
મહ�તા, ગોપાલક��ણ ગોખલે, સુરે��નાથ બેનø જેવા ‘ઉદારવાદી’ નેતાઓ રા�ય કરનારા િ��ટશરોની સ��યા ક�ટલી છ�? બેશક, ભારતીયો કરોડોની ક�ચર આગામી ચૂ�ટણી દરિમયાન �યારેક ýઈશ. ુ�
�
�
જેહાદી આત��વાદી�એ પ�રા� આયોજન સાથ �ા��વાન�� શ� �ય�� ��. લ��ર-એ-તૈયબાના થઈ ગયેલા પ��ડતોને આ�ાસન આપવા પણ ભા�યે જ કોઈ આવતુ� હતુ�.
ે
�યાર પછીના� વષ�મા પોતાના� બળ� ક�ટલા�ક પ��ડતો િદ�હી સિહત દેશના
�
આત��વાદી� ગેરીલા પ��તથી ભારતના સ�ર�ાદ�ોને માત આપી ર�ા �� બીý િવ�તારોમા� �થાયી થયા�. ýક�, મોટાભાગના� યુવાન–યુવતીઓ
એમનો અધૂરો રહ�લો અ�યાસ પૂરો કરી શ�યા નહીં. પોતાનુ� બાળપણ
�
�ા�મીરી પ��ડતોના� પ��ડતોને લા�ય હતુ� ક� પોતાના� જૂના� ઘરો (ý બ�યા� હશ તો)મા� ફરીથી
ક� યુવાવ�થા ભારે યાતના હ�ઠળ પસાર કયા� પછી છ��લા ક�ટલાક સમયથી
ુ�
ે
તેઓ રહ�વા જઈ શકશે. પ��ડતોનુ� આ સપનુ� પણ પૂરુ� થાય એમ હમણા�
તો લાગતુ� નથી.
જેહાદી આત�કવાદીઓએ પૂરા� આયોજન સાથે �ાટકવાનુ� શ� કયુ�
નસીબમા ઘર વાપસી નથી? છ�. લ�કર-એ-તૈયબાના આત�કવાદીઓ ગેરીલા પ�િતથી ભારતના�
�
સુર�ાદળોને માત આપી ર�ા છ�. કા�મીરના ખીણ િવ�તારની
મોટાભાગની વ�તી ભારત િવરોધી છ�. આત�કવાદીઓને એમનો સ�પૂણ�
ટ�કો છ�. આત�કવાદીઓની િહ�સાને કારણે િબહાર તેમજ ઉ�ર �દેશથી
આવેલા મજૂરો હવે ભાગી ગયા છ�. �થાિનક કા�મીરીમા�થી ભા�યે જ કોઈ
90 ના દાયકાની શ�આતથી કા�મીરના� િહ�દુ પ��ડતો પોતાના સખત મજૂરીકામ કરવા તૈયાર છ�.
�
આ સમ�યાનો ઉક�લ શુ�? �યારે 90 ટકાથી વધુ �થાિનકો ભારત િવરોધી
જ દેશમા શરણાથી�ઓની જેમ øવી ર�ા� છ�. જેહાદી
આત�કવાદીઓના અ�યાચારથી કા�મીરી પ��ડતોએ સામૂિહક છ� �યારે એમને કહ�વાતા ગા�ધી ચીં�યા માગ� સમýવી શકાય એમ છ�?
િહજરત કરવી પડી. હýરો પ��ડતોની હ�યા થઈ, ��ીઓ પર બળા�કારો છ��લા 35 જેટલા� વષ�થી આ સમýવવા-પટાવવાની નીિત ચાલ છ� અને
�
ુ
�
થયા અને બાળકોને ��રતાથી રહ�સી ના�ખવામા આ�યા�. એને 30 કરતા� વધુ એમા� ભા�યે જ સફળતા મળી છ�.
વષ� થયા� હોવા છતા પ��ડતોને હø �યાય નથી મળી ર�ો. ભારતીય લ�કરના ભૂતપૂવ� ઉ� અિધકારીઓનુ� માનવુ�
�
2014મા� એનડીએ સરકાર સ�ા પર આવી �યારે સરકારના સમથ�કોને છ� ક� લાતોના� ભૂત વાતોથી માનવાના� નથી. ફ�ત
ુ�
લા�ય હતુ� ક� હવે તો કા�મીરના� પ��ડતોને �યાય મળશે જ. 370મી દીવાન- �ાસવાદીઓને જ નહીં પરંતુ જેમના સ�બ�ધ �ાસવાદીઓ
કલમની નાબૂદી પછી એ આશા બળવ�ર પણ બની હતી, પણ છ��લા સાથે છ� એવી �થાિનક �ય��તઓ સાથે પણ કડકાઈથી
થોડા મિહનાથી કા�મીરમા� ફરીથી જેહાદી આત�કવાદીઓએ િહ�દુઓ પર એ-ખાસ કામ લેવુ� પડ�.
હ�મલા શ� કરી દીધા છ�. હýરોની હ�યા કરનાર આત�કવાદીઓમા�થી એક પણ
ે
90ના દાયકામા� કા�મીરના આત�કવાદ િવશ લખવા માટ� હ�� ગયો હતો િવ�મ વકીલ આત�કવાદીને હø સુધી �યાયત�� મારફતે સý મળી નથી
�
�યારે જ�મુમા� શરણાથી� ક��પની મુલાકાત લીધી હતી. કા�મીરમા� હતા � રહ�તા� હતા. અને એટલે કા�મીરમા� શા�િત �થાપવી હોય તો બ�દૂકની નળી
�યારે સ�િ�નુ� øવન øવતા� પ��ડતો આ ક��પમા� ત�ન દયાજનક હાલતમા � આિથ�ક, શારી�રક અને સામાિજક રીતે રાતોરાત ‘ક�ગાળ’ �ારા જ એ �થાપી શકાશ. ે