Page 19 - DIVYA BHASKAR 090321
P. 19

Friday, September 3, 2021   |  16



                                   ે
                           મન અન શરીર �વ�� હોય અન ચ��તી-Ôિત� જળવાઈ રહી હોય તો
                                                       ે
                              ચાર દીવાલોમા� બેસીન િદવસો િવતાવવાનો િવચાર ન જ કરવો
                                                 ે
         ���ા-નોકરીમા� �ર�ાયરમે�� પછી શ�� કામ




             કરવ�� છ� તે અ�યારે જ ન�ી કરી લો!






                           �
          ક     થોડા સમય પહ�લા મારે �યૂયોક� ��થત અને ગુજરાતી મૂળના   લોકોએ આખી િજ�દગી પૈસા કમાવાની ઝ�ઝટમા�  નોકરી ધ�ધા િસવાય બીજુ� ક�ઈ
                                                          જ કામ કયુ� નથી હોતુ�.  જેને કારણે �રટાયરમે�ટ બાદ નોકરી ધ�ધા િસવાય નુ� શુ�
                િસિનયર િસ�ટઝ�સ માટ� એક વ�ત�ય આપવાનુ� થયુ�. બધા જ
                                                                        ે
                િસિનયર િસટીઝ�સ �લબના સ�યો 50થી  ઉપરની વયના અને   કામ કરી શકાય એ િવશ અેમને કોઈ જ ýણકારી ક� સમજ નથી હોતી  અને
        મોટા ભાગના લોકો તો  70 થી લઈને 85 વષ� સુધીના હતા.  તેમા�ના ઘણા   એટલા માટ� તેઓ અ�ય લોકોને સલાહ આપે છ� ક� પૈસા કમાવાની સાથે સાથે
                                            �
                       �
        લોકો �રટાયરમે�ટ પહ�લા મોટી મોટી �તરરા��ીય ક�પનીઓમા� ઉચા હો�ા   અ�ય સમાજ ઉપયોગી કામ પણ 30, 40 ક� પચાસના દાયકામા� થોડ�� ઘ�ં કરી
        સુધી પહ�ચેલા, તો અમુકના મોટા ધ�ધા-ધાપા.  ઘણા લોકો તો એવા ક� 80   લેવુ� જ�રી છ� જેથી કામકાજ બાદની �રટાયરમે�ટ િજ�દગીની િદશા ચો�સ રહ�.
                             �
        વષ�ની આસપાસ �મર હોવા છતા ખુબજ એ��ટવ - ધ�ધાકીય સામાિજક ક�   અને સૌના અનુભવ પરથી ન�ધવા જેવી વાત એ જણાઇ ક� �યા� સુધી માનિસક
        કૌટ��િબક ��િ�ઓમા� �ય�ત અને મ�ત! આવા વડીલોને તો ભલા શુ�  સલાહ   ક� શારી�રક જ��રયાત ન વતા�ય �યા સુધી ચાર દીવાલો વ�ે બેસીને િદવસો
                                                                               �
        આપી શકાય?                                         પસાર કરવાવાળા  �રટાયરમે�ટનો તો િવચાર જ ન  કરવો.
          એમની પાસેથી તો શીખવાન જ હોય! મ� તો થોડાક ��ટા�તો સાથે એમની   ઘણીવાર એવુ� લાગે છ� ક� ભારતમા� હø િન�િ� પછી વડીલો માટ� ગૌરવ
                           ુ�
        સાથે મારા િવચારો શેર કયા� અને એવો સ�દેશો આ�યો �રટાયરમે�ટ   અને �ડ��નટી ýહ�રમા� �ણામ કરવા પૂરતા જ રહી જતા હોય છ�.   મને સમý�ં ક� ýપાનનો સમાજ અને સરકાર ��ોને કરવુ� હોય તો
        એક ખાસ િસ�રયસલી લેવા જેવી વ�તુ નથી અને øવીએ �યા  �       િન�િ� પછી પૂરતી આવક ન ધરાવતા ક� નાણાકીય રીતે સ�ર   સમાજ માટ� પણ ખુબ ઉપયોગી હોય તેવુ� કામ  આપીને તેમનુ� સ�માન કરતી
                                                                                                                                                      �
        સુધી ��� રહ�વુ� ખૂબ જ�રી છ�.  આજના જમાનામા� સારા           ના હોય તો તેમની સાથે ýણે તેમને અ��ત�વનો હ� જ નથી   હતી. મને તરત જ સવાલ થયો ક� આવુ� આપણા દેશમા ક� અ�ય દેશમા ક�મ
                                                                                                                                            �
        �વા��ય અને �ફટનેસ હોય એમને �રટાયરમે�ટ જેવો િવચાર   ડણક     એવી જ રીતે વતા�વ કરવામા� આવે છ�.        નથી થતુ�. અમદાવાદ, િદ�હી અને મુ�બઇ એરપોટ� પર િવદેશગમન વખતે ક�
        પણ ન કરવો ýઈએ.  પોતાની મરø મુજબની સામાિજક                     તાજેતરમા� મારી ýપાનના ટો�કયોની મુલાકાતમા મ� એક   પરત આવતી વખતે લા�બી લા�બી લાઈનો અને લોકોને િશ�ત ýળવવા માટ�
                                                                                                  �
                                         ે
                                                                                                                                          �
        કૌટ��િબક ક� ધ�ધાકીય ��િ�ઓ,  મન અને શરીર ચાલ �યા  �  �યામ પારેખ  બહ� રસ�દ ઘટના િનહાળી. ના�રતા એરપોટ� પર ઉતરતા   બ�દૂકધારી જવાનો મોટી સ��યામા� હોય છ� અને છતા પણ લોકો રોષે ભરાય
              ુ
                                                                                                                                               �
        સુધી ચાલ જ રાખવી ýઈએ.                                      જ ઘણા બધા વડીલો, જે પહ�લી નજરે િસ�ેરની આસપાસના   છ� કામ જ�દી થતુ� નથી, તો પછી આવુ� કામ આપણા દેશમા પણ વડીલો ને
                                    ે
          મýની વાત એ છ� ક� �રટાયરમે�ટ િવશ મને તેમના                લાગે તેમને એક યુિનફોમ� જેક�ટ પહ�રીને ઉભેલા ýયા.   ક�મ ન આપી શકાય.
                                                                                                                       �
                                                                                         �
        અનુભવમા�થી ઘ�ં ýણવા અને શીખવા મ�યુ�.  જેમા� આ અમુક       ઈિમ�ેશન માટ� કઈ જ�યાએ લાઇનમા ઊભા રહ�વુ�, કઈ રીતે   આપણા દેશમા બેરોજગાર યુવાનોની સ��યા પણ ખૂબ મોટી છ� અને
        મુ�ાઓ હ��  અહીંયા ચચ�વા મા�ગુ છ��.  �થમ તો એ ક� �યારે �રટાયડ�   જવુ�, એના માટ�ના સાઈનબોડ� લઈને તેઓ ઉભેલા.  ઇિમ�ેશનમા�   તેમને માટ� રોજગાર શોધવો એ મોટાભાગની સરકારો માટ� પણ લોઢાના
                                                                                                                                                    �
        થવુ� છ� અને �રટાયર થયા પછી શુ� કરવુ� છ� તેનુ� �યવ��થત �લાિન�ગ હોવુ� જ�રી   ખૂબ લા�બી  લાઈનો હતી પણ આ બધા વડીલો ખૂબ ઝડપભેર ફોમ� ભરવામા�   ચણા ચાવવા જેવુ� કપરુ� કામ સાિબત થયુ� છ�.  �યારે આપણા સમાજમા અમુક
        છ�.  બીý ન�બરે િજ�દગીભર કરવા ઈ�છયુ� હોય પરંતુ કરી ન શ�યા હોય   મદદ કરતા હતા અને મોટી સ��યામા� આવેલા �વાસીઓને િશ�તભેર લાઈનમા  �  �મરથી ઉપરના લોકો કામ ગોતવા નીકળ� તો એમને તમે તો ઘરડા� થઇ ગયા
        તથા સમાજને ઉપયોગી લાગતી હોય તેવી ��િ�ઓ કરવા માટ� ક�ટબ� થવુ�   રહ�વા માટ� સતત સૂચનાઓ આપતા હતા અને એ સમયે રા� 9:00 વા�યા   ક� �રટાયર થઈ ગયા હવે આરામ કરો, બીýઓને કરવા દો એમ કહીને
                                                                                              ે
        જ�રી છ�.  �ીજુ� એ ક� �રટાયરમે�ટ પછી મનગમતી ��િ� કરી શકાય તે માટ�   હતા. આ જ �માણે િશબૂયા-િશ�જુક� જેવા નાઇટલાઇફ અને �વાસીઓમા  �  આપણો સમાજ ધુ�કારી કાઢ� છ�. આ કારણોસર ખૂબ જ�રી છ� ક� િજ�દગીના
                                                                                                                  �
        નાણાકીય આયોજન પહ�લેથી કરવુ� ખૂબ જ�રી છ� અને માનિસક તથા શારી�રક   લોકિ�ય એવા િવ�તારોમા� પણ લગભગ દરેક ચાર ર�તા ઉપર અડધી રા�  ે  સાય�કાલમા  શુ� ��િ�ઓ કરવી છ� તેનુ� આગોતરુ� આયોજન કરી જ�રી
        �વ�થતા ýળવી રાખવી ખૂબ જ જ�રી છ�.                  પણ એકલદોકલ વડીલો �વાસીઓએ �થાિનકોને મદદ કરવા અને માગ�દશ�ન   �યોજન અગાઉથી કરી લેવા જ�રી છ�.
          એક વડીલે ખુબ સરસ �વાનુભવ કહયો.  તેમનુ� કહ�વુ� હતુ� ક�  મોટાભાગના   આપવા હાજર!
                                                                                                   �
         ચો     થી શતા�દી સુધી ભારતના �ાન-િવ�ાન અને વૈભવના ડ�કા  ભારતની રા��ીય   આ�બ� આ����ા�ન કહ� છ�:
                આખા  િવ�મા  ગાજતા  હતા.  ચોથી  શતા�દી  સુધી  એનો
                          �
                વૈભવકાળ હતો એવુ� કહ�વાય છ�, પછી ભારતનો વૈભવ ઝા�ખો
        થવા લા�યો. ભારત આિથ�ક-સા��ક�િતક રીતે અિતશય સ��    બ�િ�ક શ�યતા�
                                                                ે
        હતુ�. કોઇ પણ અ�યાધુિનક સાધનો િવના હýર વષ�           અન આ�યા��મક        આપણે ભારતીયોના ઋણી છીએ
                                                                  �
        પહ�લા બનેલા મ�િદરોની કોતરણી-માપન ýઇ                   ઊý અસીમ છ�
            �
        આ�ય�ચ�કત બની જવાય છ�.
          ભારત સામાિજક બદીઓની િવક�િતમા  �
        સપડાતુ� ગયુ�. ચોથી શતા�દી પછી એનો                                આ�બટ�  આઇ��ટાઇન.  આજ  સુધીના  બધા�   �કગિણત અને ભૂિમિત શીખવા માટ� સામોસથી ગ�ગા સુધી ગયેલા.
        વૈભવ િન�તેજ પડતો ગયો. સાતમી                                      વૈ�ાિનકો અને દાશ�િનકોમા� �ે�ઠ ગણાતુ� નામ. એ   હ�� �ઢપણે માનુ� છ�� ક� ખગોળશા��, ગિણતશા��, �યોિતષિવ�ાન
        શતા�દી  પછી  પડતા  પર  પાટ��                                       કહ� છ� : ‘આપણે ભારતીયોના અ�ય�ત ઋણી   વગેરેનુ� ગહન �ાન ગ�ગા-�કનારેથી જ અથા�� ભારતભૂિમ પાસેથી મ�યુ�
        માયુ�  િવદેશી  આ�ા�તાઓએ.                                             છીએ, કારણ ક� તેમણે આપણને સ��યાની   છ�.’ એિવ�ન �ો�ડ�ગરના કહ�વા �માણે : ‘પૂવ�મા�થી પિ�મમા� ક�ટલાક
        આપસી Ôટનો એમણે ભરપૂર                                                   ગણતરી શીખવી, જેના િવના કોઇ પણ   લોહીના સ�બ�ધો �થપાય તે જ�રી છ�, જેથી પિ�મના િવ�ાન  અને
                                                                                                                                                 �
        ફાયદો  ઉઠા�યો.  િવદેશી                                                  વૈ�ાિનકની શોધખોળ સફળ થઇ શકી   સમાજને જ�મગત રીતે આ�યા��મક અને સ��કારની બાબતમા ઊભી થતી
        ઇ�લામી  આ�ા�તાઓના                                                        ન હોત.’ ટી. એસ. ઇિલયટના કહ�વા   ખામીઓથી બચાવી શકાય.’
        ધાડા  આવતા  ગયા,                                                         મુજબ : ‘ભારતના દાશ�િનકો અને   એિવ�ન �ો�ડ�ગર િવ��િસ� ભૌિતકશા��ી, દાશ�િનક અને િવ�ાન લેખક.
        એમ  ભારત  સાવ                                                             તેમના અિત સૂ�મ િચ�તનની સામે   એમને તરંગ વેવ િમક�િન�સની રચના માટ� નોબલ પુર�કાર આપવામા�
        �ધકારમા�   ધક�લાઇ                                                         મોટા ભાગના યુરોિપયન            આવેલો. તેમણે ‘વોટ ઇઝ લાઇફ?’ પુ�તક લ�યુ�, જેમા� �ાન�ા��ત
        ગયુ�.  �ાન-િવ�ાન-                                                         ત�વવે�ા  શાળાના                  અને પુ�તક લેખનના મહ�વના ��ોત તરીક� ઉપિનષદનો
        વૈભવ બધુ� ખતમ થઇ                                                          બાળકો લાગે છ�.’   સોિશયલ           આધાર લીધો.
        ગયુ�. ભારતને ગરીબી,                                                       ઇિલયટ 20મી                            જુિલયસ ઓપનહાઇમરને િવ�ના અ�ણી વૈ�ાિનક
        સામાિજક   �ખલન-                                                           સદીના   �ે�ઠ       ને�વક�           અને એટમબો�બના સ�શોધક િપતા કહ�વાય છ�. તેઓ કહ�
                                                                                                                                         �
        પતન,  િવક�િતઓ  અને                                                        અમે�રકન  કિવ,                       છ� : ‘આધુિનક ભૌિતકશા��મા અને તેની શોધખોળ તથા
                                                                                                                                    �
        ગુલામીએ ઘેરી લીધુ�. ýક�                                                  દાશ�િનક   અને    �કશોર મકવાણા       �ા�ત થતી િસિ�ઓમા આપણને �ાચીન િહ�દુ�તાનનુ�
        1200 વષ�ની ગુલામી અને                                                   આલોચક મનાય છ�.                       �ાનસભર  �ો�સાહન  મળતુ�  રહ�  છ�.’  �ા�સના  �િસ�
        70  વષ�ના  �વશાસન  પછી                                                 એમને 1948મા�  નોબેલ                 ગિણતશા��ી અને ખગોળશા��ી િપયેર સીમોન લા�લાસ તો
        આજે  ફરી  ભારતની  ગણના                                                પુર�કારથી સ�માિનત કરવામા�          ગિણતશા�� માટ� ભારતનો આભાર માને છ�. એમના કહ�વા �માણે
        િવ� �તરે થવા લાગી છ�. ભારત                                          આ�યા હતા. તેઓ સ��ક�ત શી�યા. પછી   : ‘મા� દસ �તીકથી બધી જ સ��યાઓને અિભ�ય�ત કરવાની મેધાવી પ�િત
        ફરી એની પહ�લા�ની શ��ત, સામ�ય�                                     વેદ-ઉપિનષદ અને યોગસૂ�નુ� મનન-પઠન કયુ�.   ભારતમા�થી મળી છ�.’
                 ે
           �
        પાછા મેળવશ એવો આ�મિવ�ાસ ýગી                                    ભારતીય ત�વદશ�નનો તલ�પશી� અ�યાસ કય�.   �ા�સના �યોિતષશા��ી, ખગોળશા��ી અને અવકાશિવ�ાની જેન
        ર�ો છ�.                                                     જમ�ન લેખક અને મહાન દાશ�િનક આથ�ર શોપનહોવર   િસ�વીયન બેઇલીની વાતથી લેખ પૂરો કરીએ, કારણ ક� એટલા કથનો મહાન
          એક �� થાય ક�, શુ� ભારત સાચે જ મહાન હતુ�?            કહ� છ�: ‘ઉપિનષદના અ�યાસ અને િચ�તન જેવુ� લાભદાયક અને   વૈ�ાિનકો, દાશ�િનકો અને ગિણતશા��ીઓના છ�, જેમણે એક અવાજે �વીકાયુ�
        ભારતની બોલબાલા દુિનયાભરમા� થતી હતી? આપણે દુિનયાના મહાન   માનવøવનને ઉ�નત કરનારુ� પિવ� સાિહ�ય જગતમા� બીજુ� કોઇ નથી.’   છ� ક� ભારતની રા��ીય બૌિ�ક શ�યતાઓ અને આ�યા��મક ઊý અસીમ
                                                                                                                                                   �
                                                ે
        વૈ�ાિનકો, ગિણતશા��ીઓ અને  િદ�ગý શુ� કહ� છ� ભારત િવશ, એમના   �ા�સની ઐિતહાિસક �ા�િતમા ભાગ લેનાર �ા�િતવીર �ા�કોઇસ એમ.   છ� ને સદીઓ સુધી �ાનના તેજથી કીિત�વ�ત રહ�શે. જેન કહ� છ� : ‘ભારતનુ�
                                                                              �
        જ શ�દોમા� ýઇએ. આ એવા �ય��તઓ છ� જેમને દુિનયા ýણે, વા�ચે, પૂજે   વો�તેયર મહાન લેખક. એ �ા��વા વો�તેયર તરીક� પણ ýણીતા હતા. એ લખ  ે  ખગોળિવ�ાન સૌથી �ાચીન છ�. જેમા�થી �ીક, રોમ, યહ�દી અને િમ�ની
                                                                                                                       ુ�
        છ�. આમા� એક પણ ભારતીય નથી.                        છ� : ‘મહ�વપૂણ� હકીકત એ છ� ક� લગભગ 2500 વષ� પહ�લા પાયથાગોરસ   �ýએ �ાન મેળ�ય છ�.’
                                                                                              �
   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24