Page 19 - DBNA 082721
P. 19
Friday, August 27, 2021 | 16
લગભગ 150 વ�� પ��લા� રાજકીય કારણોસર �મલમા� મુકાયેલ વષ�ની �મરના લોકોની સ��યા જ તે વખતે જૂજ રહ�તી. જેથી િન�� થનારા
લોકો અને પે�શન આધા�રત øવનારાઓની સ��યા, તેમ જ તેને કારણે દેશની
વયમયા��ા આ�ા�રત િન�િ�નો િવચાર �ુ� આજના જમાનામા� યો�ય છ�? િતýરી પર પડતો બોજ - આ બધા� જ પ�રમાણોની અસર ખૂબ સીિમત હતી.
હવે એકવીસમી સદીમા� આપ�ં ‘લાઈફ-�પાન’ એટલે ક� સરેરાશ આયુ�ય
��િ�મય િન�િ� : સમય આવી ગયો છ�. આિથ�ક સ�રતા અને સગવડોને કારણે 60 વષ� પછી પણ સામા�ય કામકાજ
ઘ�ં વધી ગયુ� છ�. �વા��ય અને તબીબી સુિવધાઓમા� ધરખમ સુધારાઓ થયા
કરવા માટ� મોટા ભાગના લોકો સ�જ હોય છ�.
�
વળી, હવે આપણા િવકાસશીલ દેશમા પણ સરેરાશ આયુ�ય 70 વષ�થી
વધારે છ� અને યુએસ તથા અ�ય િવકિસત દેશોમા� 80 વષ� ઉપરા�તનુ� ગણાય છ�.
ે
છ� �ર�ાયરમે��ન જ �ર�ાયર કરવાનો! �મરને કારણે ઘરડા ગણાવીને િન�� કરાવી દેવા યો�ય છ�? દાયકાઓનો
શુ� આવા સ�ýગોમા�, યુવાનોની બેરોજગારીના ડરથી સ�પૂણ�પણે �વ�થ લોકોને
અનુભવ અને ડહાપણ સમાજને ઉપયોગમા� આવી શક� અને ફાયદાકારક
સાિબત થઈ શક�.
હવે િન�િ�ને કારણે શુ� સમ�યાઓ ઊભી થઈ છ� તે જુઓ. ýપાન જેવા
�
�
ે
ક દાચ આપણામા�થી ઘણા લોકો ýણતા હશ ક� �રટાયરમે�ટ એટલે પણ લોકિ�ય સાિબત થયો તે ýતા એક-બે દાયકામા� અનેક રા��ોએ 65થી િવકિસત અને નાણાકીય રીતે સ�ર દેશમા 30 ટકાથી પણ વધુ વ�તી 65 વષ�થી
70 વષ�ની વયમયા�દાને િન�િ� ýહ�ર કરી. આમ, ધીરે
ઉપરની વયની છ�. એટલે ક� લગભગ �ીý ભાગની વ�તી િન�� હોવાથી
ક� વયમયા�દા આધા�રત સેવાિન�િ�નો ક�સે�ટ જ લગભગ દોઢ
�
સદી જેટલો જૂનો છ�. �યાર પહ�લા �રટાયરમે�ટનો આઈ�ડયા ધીરે આ િવચાર િવ��યાપી બ�યો. તેમના આિથ�ક ભરણપોષણ, શારી�રક, માનિસક �વા��યની સુિવધાઓ અને
�
અ��ત�વમા જ ન હતો. હા, તમે ý પુરાતન ભારત ક� રોમન સમયમા� ડો�કયુ� પરંતુ આ િનણ�ય પાછળના બધા� જ કારણો તેમનુ� �યાન રાખવાનો ખચ� ýપાનના અથ�ત�� પર બોજ બની ર�ો છ�. માટ� જ
�
કરો તો �યાલ આવશે ક� લડાઈ લડ�લા સૈિનકોને øવે �યા સુધી ચો�સ આપણે સમજવા જેવા� છ�. �થમ તો મા��સ��ટ ýપાનમા� હવે શારી�રક રીતે સ�મ ��ોને ફરી અમુક કામે રાખવામા આવે છ�.
�
નાણાકીય સહાય અપાતી, જે આજનુ� પે�શન અને શરીર સાથ ન આપતુ� એજ�ડાને �હાત કરવાનુ� મુ�ય કારણ આ આપણા જ દેશની વાત કરીએ તો, ભારત દાયકાઓથી િવ�નો યુવાન
હોય �યારે સૈ�યમા�થી એમને િવદાય આપવામા� આવતી, જે આજની િનણ�ય પાછળ જવાબદાર હતુ�. બીજુ�, દેશ છ�. દેશની લગભગ 6.5 ટકા વ�તી જ 65 વષ�થી વધારે આયુ ધરાવે છ�
�રટાયરમે�ટ. ýક� અનેક એ�સપટ�સના મતે, આ વયમયા�દા એ વખતે જમ�નીના યુવાનોમા� એટલે ક� ક�લ 10 કરોડથી પણ ઓછા અને 35 વષ�થી નીચેની �મરના લોકો
આધા�રત િન�િ�ના ક�સે�ટને જ હવે બહ� ઝડપથી �રટાયર ડણક બેરોજગારી ખૂબ વધી ગઈ હતી દેશની ક�લ વ�તીનો 65% િહ�સો ધરાવે છ�. પરંતુ આપણા દેશના રાજકારણમા�
કરવા જેવો છ�. અને તેને િવ�ોહમા� પલટતા �યારેય આ ‘મેý�રટી’ યુવા વ�તીનુ� �િતિનિધ�વ કરતા 35 વષ�થી નીચેની
ઓ�ફિશયલી 60 ક� 65મા� વષ� અમલમા આવતી અ�યારની અટકાવવાનો િવચાર હતો, વયના ડીિસઝન મેકરને ýયા નહીં હોય.
�
�
િન�િ�ના િવચારના મૂળમા, બેરોજગારીની સમ�યાનો �યામ પારેખ પરંતુ �ીજુ� અને ખૂબ અગ�યનુ� બીý છ�ડ�, આપણે જેને ખૂબ કાય�દ� ક� ક�શળ લોકો કહી
એક રાજકીય ઉપાય ગોતવાનો �યાસ હતો! વાત એમ છ� ક� કારણ ખાસ સમજવા જેવુ� છ� શકીએ એવા લોકોને પણ �મરનુ� બહાન બનાવીને
ુ�
�
1889મા�, જમ�નીના ચા�સેલર ઓ�ો વેન િબ�માક િવ�ભરમા� - િબ�માક� જમ�નીમા� િન�િ� જબરદ�તી �રટાયર કરાય છ�, પરંતુ િદ�હી ક� મોટા
પહ�લી વાર �રટાયરમે�ટનો અમલ કરવાની ઘોષણા કરી. એ સમયે લા�યા એ વખતે જમ�નીમા� સરેરાશ ભાગના રા�યોના �ધાનમ�ડળ સામે નજર કરશો,
જમ�નીમા�, ખાસ કરીને બેરોજગાર યુવાઓમા� વધી રહ�લી મા��સ�ઝમ જેવી આયુ�ય લગભગ 38 વષ�નુ� હતુ� અને 65- તો �યાલ આવશે ક� મોટા ભાગના 60 ક� 70 ક� 80
ડાબેરી અને �ા�િતકારી િવચારધારાને ખાળવા, જમ�ન સરકાર �ારા 1880ના 70 વષ�થી વધુ øવનારા લોકો �માણમા� વષ� સુધીના પણ હોય છ�! િવ�ના સૌથી યુવાન
�
દાયકાની શ�આતમા અનેક પગલા� લેવાયેલા. એમા�નુ� એક રાજકીય પગલુ� ખૂબ ઓછા હતા. એટલે આ િનણ�યની દેશના રાજકારણીઓ અને સરકારો ક�મ હ�મેશા �
ે
�
એટલે િન�િ� અથા�ત �રટાયરમે�ટની શ�આત. યુવાનો માટ� રોજગારીની સામાિજક અને આિથ�ક અસર ખૂબ ��ો જ ચલાવ છ�? �યા ક�મ �રટાયરમે�ટ જ�રી
નવી તકો ઊભી કરવા માટ� �યારની સરકારો અસમથ� નીવડતી. આથી િબ�માક � મયા�િદત હતી. કારણ 65થી વધુ નથી લાગતી? વધુ આવતા �ક� !
ýહ�ર કયુ� ક� 65 વષ�ની વયે તેઓ દરેક સરકારી કમ�ચારીને ફરિજયાતપણે
િન�� કરશે અને બાકીની િજ�દગી દરિમયાન øવન-િનવા�હ માટ� પે�શન
આપશે અને િન�િ�ને કારણે ખાલી થતી જ�યાઓ ઉપર યુવાનોને નોકરી
અપાશે. આમ, થોડા બુઝુગ� પાસેથી નોકરી છીનવી અને યુવાનોને આપવાનો
િવચાર હતો. આ ýહ�રાતમા�થી ýબલેસ યુવાનોમા� નોકરી મેળવવાની નવી
આશા બ�ધાઈ અને આ િવચાર જે ઝડપથી જમ�નીના યુવાનોમા� અને બુઝુગ�મા�
આપણે મૂડ ��વ��સ, મ���પલ પસ�નાિલ�ી: તમારી ��ર છ�. વષ� 1646મા� પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રનો સૌ�થમ ક�સ ન�ધાયેેલો. ‘�ડસ
બાયપોલર આ�ડ�����ી ક� અસોિસએ�ટવ આઈડ���ટટી �ડસઓડ�ર’ (ડીઆઈડી)ના ટ��કા નામે ઓળખાતો
��ક�ો��િનયાને મ���પલ આ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�ર સૌથી વધુ અમે�રકી દેશોમા� ýવા મળ� છ�. 1950મા�
ે
પસ�નાિલ�ી �ડસ�ડ�ર સાથ ે બીø ક��લી �ય��ત øવે છ�? લોકો આ મનોરોગ િવશ ýણતા� થયા� અને 1953મા� સૌ�થમ પસ�નાિલટી
�ડસઓડ�ર પરની �ફ�મ ‘ધ �ી ફ�િસસ ઓફ ઈવ’ રીિલઝ થઈ, જે સ�યઘટના
સરખાવી ભૂલ કરીએ છીએ પર આધા�રત હતી. િ�સ િસઝમોરેના� øવન પરથી બનેલી આ �ફ�મની
લેિખત મ�જૂરી લેવા તેની �દરના� �ણેય �ય��ત�વો (પસ�નાિલટી)ને જગાડીને
તેમની પાસેથી પરિમશન લેટર પર હ�તા�ર લેવામા આ�યા હતા! હોિલવૂડ
�
�ડરે�ટર નાઇટ �યામલનની થોડા વષ� પહ�લા રીિલઝ થયેલી �ફ�મ ‘���લટ’મા�
�
�
મ��ટપલ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રની વાતા છ�.
આવા મનોરોગીનુ� અગ�યનુ� પાસુ� એ છ� ક� તેમને ભૂતકાળની કોઇ પણ �ણ
સામે ક� યાદ આવતા� જ �દરની બીø પસ�નાિલટી સપાટી પર આવી ýય છ�
અને તેના� મૂળ �ય��ત�વને દબાવી દે છ�. ધારો ક�, કોઈ યુવક પર નાનપણમા�
મારપીટ અને િહ�સા થઈ હોય, તો આવુ� ��ય નજર સમ� તા�શ થતા� તેનુ�
મન તરત સુષુ�ત ��િતઓને જગાડી તેનો �િતકાર કરવા બીý �ય��ત�વને
જગાડ� છ�.
આપણે મૂડ ��વ��સ, બાયપોલર આઈડ���ટટી ક� ��કઝો��િનયાને મ��ટપલ
પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રની સાથે સરખાવવાની ભૂલ કરીએ છીએ, પરંતુ આ
દરેક અલગ માનિસક અવ�થાઓ છ�. બધાના� લ�ણો અલગ છ�, ઉપાય જુદા
છ�. હા, મ��ટપલ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રના� િવિવધ લ�ણોમા� આ દરેકનો
સમાવેશ કરી શકાય, પરંતુ સરખાવી ન શકાય! �ડ�ેશન, મૂડ ��વ��સ,
આ�મહ�યાના િવચારો, �મ, માથુ� દુખવુ�, અિનયિમત �ઘ, બેચેની, પેિનક
�
હ�મલા તેમ જ ક�ટલીક ખાસ વ�તુ ક� ��થિતનો ભય લાગવો (ફોિબયા)
મ��ટપલ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રના શ�આતી લ�ણો છ�.
‘બેટમેન’ �ફ�મના� ýકર ‘હીથ લેજર’ સાથે થયેલ ઘટનામા�
SCI-લે�ડ તેણે આ�મહ�યા કરી હતી. કારણ, તે પોતાના� પા�મા એટલો
�
ગળાડ�બ થઈ ગયો હતો ક� શૂ�ટ�ગ ખતમ થયા પછી પણ તેની
પરખ ભ� અસરમા�થી બહાર ન નીકળી શ�યો અને તેણે એક કરતા�
�
�
વધુ ખૂન કરી ના�યા. ýતને રોકવાનો કોઈ ઉપાય નજર ન
�� ��તના મનમા� છ�પાયેલા બે ક� તેથી વધુ �ય��તઓને સમયે-સમયે છ�. બાદમા તેના મૂળ �ય��ત�વમા પરત ફરવાનો કોઇ � આવતા હીથ લેજરે િજ�દગી ટ��કાવવાનો િનણ�ય લીધો, જેથી તેની
બહાર આવવા માટ� માગ� આપવો પડ� તેવી પ�ર��થિતને
સમયગાળો િનિ�ત નથી હોતો. આ મનોરોગનો ભોગ બનેલા
માણસýતે ‘મ��ટપલ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�ર’ નામના� દદી�ઓમા� એક વ�તુ સામા�ય ýવા મળી ક� તેમનુ� બચપણ દયનીય �દરનો િવલન અ�યને નુકસાન ન પહ�ચાડ��! િવ�યાત કોમે�ડયન
મનોરોગનુ� નામ આ�યુ�. જેમા� મૂળ �ય��તની સાથોસાથ તેના જેવા, �મરમા� અને િબહામણી રીતે વી�યુ� હોય છ�. નøકની �ય��ત �ારા શારી�રક ક� રોઝેન બારએ 1994ની સાલમા પહ�લી વાર ýહ�રમા� �વીકાયુ� હતુ�
�
ફ�રફાર, જુદી માનિસકતા ધરાવતા ત�ન નવા જ �ય��ત�વનુ� િનમા�ણ થાય છ�, માનિસક છ�ડછાડનો ભોગ બનેલા બાળકને તેની સાથે થયેલી ઘટનાઓનો ક� પોતે મ��ટપલ પસ�નાિલટી �ડસઓડ�રનો િશકાર છ�. તે પછી તો િ�ટની
જે અમુક પ�ર��થિતમા� માણસ પર હાવી થઈ ýય છ�. માણસ પોતાનુ� નામ, આઘાત લાગે છ�. અમુક સે�યુઅલ-�ફિઝકલ ક� ઈમોશનલ છ�ડછાડને સમø ��પયસ�, િનકી િમનાજ, લેડી ગાગાએ પણ પોતાના� આ મનોરોગની કબૂલાત
મૂળ ઓળખાણ ભૂલી, નવી આઈડ���ટટી અપનાવીને બીø �ય��ત બની ýય ન શકનાર બાળક ઘુ�ટાયા રાખે છ�, જે તેની ભીતર નવા� �ય��તને જ�મ આપે (�ન����ાન પાના ન�.18)