Page 15 - DBNA 082721
P. 15
Friday, August 27, 2021 | 12
િવરોધ પ�ોએ સફળ થવ હોય તો વાણી, �યવહાર
�
ુ
ે
અન િવચાર બદલવા પડશે. ધાધલ-ધમાલ તો
�
�
ે
�
ભારતીય સસદીય લોકત�ન પણ િનરથક બનાવશ ે
�
�
ુ
ુ
�
�
એવી થઈ ક અરાજકતાનો ખ�લો અનભવ કરાવતા �દોલનોનો કોઈ પાર
ે
ે
નથી. આમા �બડકરનો આદશ�વાદ ýણ ક અ��તત થઈ ગયો છ. �
�
ુ
�
�
�
�
�
સસદીય લોકશાહી આપણી બધારણ સભાએ લાબી ચચા પછી અપનાવી
ે
�
ં
હતી. આઝાદી �ા��તના નશામા ભિવ�યના પડકારો િવશ િવચાય જ નહી.
ુ
�
ૂ
�
�
�
�િતિનિધ�વ માટની ચટણી નાત, ýત, કોમ, સ�દાય, નાણાના કાદવમા �
�
ે
ે
ે
�
ે
ખરડાઇ ગઈ. �વદશી અન ખતી, આરો�ય અન િશ�ણમા ખાસ �યાન અપાય ુ �
ં
નહી. પ�પલટો સામા�ય �યવહાર બની ગયો, પણ સૌથી વધ આપઘાતનો
ુ
ર�તો તો સસદીય લોકશાહી િવશેનો ર�ો.
�
ુ
�
�
�
�
આવા ભય-સકતો વધી ર�ા છ. સામા�ય નાગ�રકને સમýત નથી ક �
ુ
�
�
ે
શ કરવુ. અબન ન�સલી, વામપથી ત�વો અન જહાદી કોમી પ�રબળોને તો
�
ે
�
ે
આવી હાલત ýઈએ છ, જન કારણે અરાજકતા ફલાય. િલબરલ પણ �િમત
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
છ. િવપ� તરીક� ક��સ મજબત થવી ýઈતી હતી, તન બદલ રા�યોમા � ે
ૂ
બીý પ�ો પર આધાર રાખવો પડ� છ. હવ લોકસભાની ચટણી આવ �યાર
ૂ
�
ે
ે
�
�વત��તા િદવસ અન �પ�ં સસદીય લોકત� ક��મા ગઠબધનની હોડી ચલાવવાની તયારી છ, જ અસરકારક હોય તવ � ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ૈ
ે
કોઈ ભિવ�ય નથી.
�
�
�
ુ
સવાલો ગભીર છ. શ મા� 74 વષમા આપણે આઝાદીનો જ�સો ગમાવી
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
ુ
કવો વતમાન અન કવ ભિવ�ય? બઠા છીએ? �યા �યાય સાર અન ઉ�મ કામ થત હોય તવી �ય��તઓ,
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
�
સ�થાઓ, યિનવિસટીઓ ક ખરા અથમા રાજનીિતમા સિ�ય નતા-કાયકતાની
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ૂ
�
ુ
ઉપ�ા કરીને સ�ાકારણ તરફ દોટ મકી ર�ા છીએ? શ આપણી ધારાસભાઓ,
�
�
ે
લોકસભા, રા�યસભાન ઊધઈ લાગી ગઈ છ? રાજકીય પ�ો િવચાર,
ુ
�
ે
અનશાસન, સિ�યતાઅન �ત�રક સગઠનની લોકશાહીથી વિચત બની
�
�
�
ે
ે
�
�
ૂ
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
આ ઝાદીના 74 વષ� એક રા�� તરીક� લાબો સમય ના કહવાય. હજ ુ ચચા દશ આખો રસપૂવક સાભળતો તન �મરણ આજકાલ બન �હોમા જ ે ચ�યા છ? આપણે �યવ�થા-પ�રવત�નના �યા�યાનો, લખો અન ચચા તો
�
બમબરાડા, દ�તાવýના ચીરચીરા, માઇક તોડી નાખવા, મહ�વના
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ૂ
�
ે
1947ની પદરમી ઓગ�ટ ક આરઝી હકમત અન કોઈક
�
ે
�
ુ
ૂ
ે
�
�
ે
�
�
1942ની ભારત છોડો ચળવળના સા�ી મળી આવશ. િવધયકોની ચચા ન થવા દવી, સસદની બહાર એક િદવસ માટ � કરી ર�ા છીએ, પણ દિનયાના કટલાક ટચકડા દશોમા નાગ�રક
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ૂ
�
�
ુ
ે
�વત�તાના તાý િદવસોમા શાળાના બાળકો ભાવપવક ગાતા : ‘ગોલી સ ે ભાડ રાખલી સાઇકલ પર આવવ, �વીટનો બશમાર ઉપયોગ સમયના અન તનો દશ-સમાજ ��યનો �મ અિવરત છ, આપણે ઉ�મ
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
મરા લાલ મરા, �કસને પકારા, હસત હએ મખ કોઈ વીર િસધારા, સરદાર કરવો, સસદમા માશલ આવ તની સાથે બાથબાથી કરવી, નાગ�રક પદા કરવો હોય તો ઘર, પ�રવાર, સમાજ, દશ
ે
ે
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
�
ૂ
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ં
�
ભગત િસહ સદા યાદ આયગા, જિલયાનવાલા બાગ નહી ભલા ýયગા, ઇન ��ી માશલ સાથ ગરવત��ક કરવી, એક કમ�ચારીન ઘાયલ હ�તા�ર ��યની સવદના સજ તવા ‘�ય��ત સ�કાર’ની િચતા કરતા �
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
ં
ે
�
ુ
ે
�
સબ કો કરો યાદ, કત��ય હમારા, ઇસ વા�ત પ�હ અગ�ત હ હમ �યારા!’ થવ, �પીકરની વારવાર િવનતી મા�ય ના કરવી, �પીકરની થયા છીએ? �યવ�થા મા� બદલવાથી કઈ વળશ નહી,
�
ં
�
�
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
ે
આજે અખબારો ક ટીવી પર એકલા સસદના વષા�-સ�ના ��યો ýઈએ �ખોમા �સ આવી જવા... �યાર આ પરોગામીઓનુ � િવ�� પ�ા �ય��તએ પણ બદલવ પડશ. �બડકરે ક� હત ક ગમે તવ ુ �
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
ુ
�
�યાર એવો સવાલ થાય ક દરની ઘટનાઓ તો ઠીક, પણ સસદીય લોકત�� માટ � �મરણ થય હશ ખર? ુ � ઉ�મ બધારણ હોય, પણ ખરાબ લોકો ધાધલ-ધમાલ મચાવ ે
�
�
ે
ૂ
�
�
જવાહરલાલ નહર, સરદાર વ�લભભાઇ પટ�લ, િહરન મખø, �યામા �સાદ આજે જ વા�તિવકતા છ ત આગામી ચટણી ગમે ત રીત ે તો ત બધારણનો કોઈ અથ ના રહ.
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
ૂ
�
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
ુ
મખø, રામ મનોહર લોિહયા, આચાય કપાલાની, ભપશ ગ�તા, મહાવીર øતવાની કસરતનો એક ભાગ છ. સસદીય લોકત��નો �ારભ થયો કડવી વા�તિવકતા એ છ ક મ�ય�વ િવરોધ પ�ોએ સફળ થવ હોય
�
�
�
ં
ૂ
�
�
ે
ુ
ે
ે
�યાગી, હ�ર િવ�� કામથ, એચ.એમ. પટ�લ, મોરારøભાઇ દસાઇ, અટલ �યાર ડો. �બડકરે ચતવણી આપી હતી ક આ ઘરાવ, બધ, ધરણા, સ�યા�હ તો વાણી, �યવહાર અન િવચાર બદલવા પડશ. ધાધલ-ધમાલ તો ભારતીય
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ે
િબહારી વાજપયી અન બીý ઘણા જ રીત સસદની ગ�રમા ýળવતા, તમની વગર હવ છોડી દý. એ તો અરાજકતાન �યાકરણ છ, પરંત પ�ર��થિત જ સસદીય લોકત��ન પણ િનરથ�ક બનાવશ. ે
ે
ુ
ે
ે
�
�ધાનો ક રા�યમા� સામા�ય શ રાજકારણીઓ જ
�
ે
�
ુ
�
�
ે
એ મ લાગ છ ક આપણા દશમા સૌથી વધ ચચાતો િવષય રાજકારણ � ક��ના મોટાભાગના રા�યક�ાના ુ �
�
ે
ે
ે
ૂ
અન સ�ાધીશો છ. દશનો એવો ભા�ય જ કોઈ ખણો હશ �યા
ે
�
�
નરે�� મોદી, રાહલ ગાધી, સોિનયા ગાધી ક અરિવદ કજરીવાલ
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
જવા રાજકારણીઓ િવશ િદવસમા એકવાર પણ ચચા નહી થતી હોય. વષ� �
ં
�
ે
ે
ે
ુ
સુધી દશભરમા ફરીને �રપો�ટ�ગ કયા પછી માર તારત�ય છ ક ઉ�ર �દશ, બાબતોના મ�ી બનલાઓન ે
�
�
�
�
�
�
�
િબહાર અન િદ�હીના સામા�ય લોકો પર રાજકારણીઓની �ડી અસર છ.
�
ે
�
ે
�
ુ
�
િદ�હીમા તો શ��તશાળી સરકારી બાબઓ િવશ પણ એટલી જ ગોિસપ થાય ખદન ખબર હોતી નથી ક એમની સવશ��તમાન છ?
ુ
ે
ે
�
છ�. પાસ કટલી સ�ા છ �
�
ે
�
�
�
�
મોદી, સોિનયા ગાધી ક મમતા બનøન ચાહનારો વગ છ, તો એમના
ે
ે
િવશ ભારોભાર નકારા�મક અિભ�ાય ધરાવનારાઓની પણ કમી નથી.
�
�
ૂ
�
ે
�
�
ત�ીઓ, �રપોટ�રો ક રાજકારણ સાથ સકળાયલાઓની તો મજબરી ક ફરજ
ે
ે
�
ે
�
ે
�
છ ક, રાજકારણ અન રાજકારણીઓ પર ફોકસ કરવુ. િબહાર અન ઉ�ર �દશ
ે
�
ે
જવા રા�યોમા �ર�ાવાળા અન પાનના ગ�લાવાળા પણ રાજકારણની �ડી
�
સમજ ધરાવતા હોય છ અન �થાિનક અન રા��ીય રાજકારણ િવશે બહોળી
�
ે
ે
�
�
ચચા કરી શક છ.
�
ે
ુ
ે
અમ�રકામા ��પ અન બાઇડન વ� �મખપદનો જ�ગ ý�યો હતો �યાર ે
�
ે
ે
ે
ે
િવ�મા અમ�રકા પછી આપણા દશનો જ સામા�ય માણસ એવો હશ જણ ે
�
ે
ે
�
અમ�રકાની ચટણીને નøકથી ફોલો કરી હોય. આપણા દશના અખબારો,
ૂ
ે
�
�
ે
ુ
ે
ે
�
ટી.વી. ચનલો રાજકારણીઓ અન રાજકારણને જટલ મહ�વ આપે છ એનાથી
�
�
ુ
�
અડધ મહ�વ પણ બીý દશોના મી�ડયામા ýવા મળત નથી.
�
ે
ુ
ે
�
ે
આપણે �યા દરેક સારા� અન ખરાબ કાય�નો યશ અન અપયશ રાજકીય
�
સ�ાધીશન ફાળ ýય છ. બીø તરફ ઉભરાતી ગટરો ક �થાિનક િબ�માર
�
ે
�
ર�તાઓ બાબત પણ જવાબદાર સસદસ�યો ક ક��ીય �ધાનોને ગણવામા �
�
ે
�
�
આવ છ. કોઈ પણ પ�નો ‘નતા’ ચટાઈ આવ અન એનો પ�
ૂ
�
ે
ે
ે
ે
�
�
સ�ામા આવ તો એને સવશ��તમાન ગણીને દરેક સમ�યા માટ �
ે
�
ે
�
ઉકલની આશા પણ આપણે એની પાસથી રાખીએ છીએ. દીવાન-
ે
�
આપણે માનીએ છીએ ક સ�ા પર બઠલા પ�ના નતાન દરેક
�
ે
ે
ુ
�
�
ઘટના-દઘટના માટ જવાબદાર ઠરવવા ýઈએ, કારણ ક એ એ-ખાસ
�
�
આપણી ફરજ છ! �
ે
હકીકત આનાથી િવપરીત છ. ‘સ�ા’ અન ‘શ��તશાળી િવ�મ વકીલ
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
�ય��ત’ની �યા�યા ન�ી કરવી મ�ક�લ છ. દરેક પ�ના� પાવર �યાના �િસડ�ટ કરતા �યાય વધાર હોય છ. આવા પર �યાયાલયમા ખટલો ચાલ �યાર જý પણ બરખો પહરીને કોટ�મા જતા,
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
શાસન દરિમયાન મ ઘણા એવા રા�યક�ાના �ધાનો ýયા દશના સ�ાધીશો િવર� બોલવા-લખવાની િહમત કરવી જથી એમની ઓળખ છતી ન થાય! હવ તમ જ કહો ક કોલ��બયામા યવાનો
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
ુ
�
ે
�
ુ
�
ુ
ુ
�
�
ુ
છ, જેમના કરતા �થાિનક ‘બાહબલી’ વધ શ��તશાળી હોય છ. આસાન છ, પરંત �ગ મા�ફયાઓ િવર� એક શ�દ બોલાય ક � �યાના �મખ બનવા કરતા �ગ મા�ફયા બનવાન વધ પસદ કરતા હોય તો
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
ક��ના મોટાભાગના રા�યક�ાના �ધાનો ક રા�યમા સામા�ય બાબતોના લખાય, એટલે યમરાજનુ તડ આ�ય જ સમý! કોલ��બયાનો નાક� ટર�ર�ટ એમનો વાક ખરો? એ જ રીત આપણા દશમા કોઈ અનામી રા�ય ક�ાના
�
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ે
ુ
મ�ી બનલાઓન ખદને ખબર હોતી નથી ક એમની પાસ કટલી સ�ા છ! પા�લો એ�કોબાર એટલો શ��તશાળી હતો ક �યાના �હમ�ીથી લઈન સ�ીમ �ધાન કરતા મકશ �બાણી, રતન ટાટા, મોરારી બાપ ક કોઈ મોટા મી�ડયા
�
�
ે
ુ
ુ
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
કોલ��બયા, મ��સકો, વનઝએલા ક �યબા જવા દશોમા �ગ મા�ફયાઓનો કોટ�ના �યાયાધીશો સધીનાની હ�યાઓ એ કરાવતો હતો! પા�લોના માણસો હાઉસના માિલકોને વધ ‘શ��તશાળી’ ગણી શકાય ક નહી? ં
�
�
ુ
ુ
�
