Page 17 - DBNA 082721

Friday, August 27, 2021 | 14

�ૂ�ન ટીચરનો પગાર હ�તુ હશ ક� બાળકની ક�પનાશ��ત ખીલ, એ પોતાના� મનની લાગણીઓને
ે
ે
સારી રીતે શ�દોમા� ઊતારી શક�, પરંતુ પછી િનબ�ધમાળા, Essay writing
ઓ�રિજનલ િનબ�ધ જેવી ગાઇડબુકસ આવી અને પેલો શુભ હ�તુ હવા થઇ ગયો. કોઈ ચોપડીમા�
િનબ�ધ કઈ રીતે લખવો, ભાષાનો સારો ઉપયોગ કઈ રીતે કરવો, એનુ�
લખવા �ાટ� કોની માગ�દશ�ન અપાતુ� હોય તો સમø શકાય, પણ આ તો આખા ને આખા િનબ�ધ
���પ લેવી? કઈ રીતે વસૂલવો? લ�યા હોય અને બાળકોએ મા� ગોખી જવાના. મૌિલકતાની કોઈ �ક�મત જ
ં
નહીં. અહી મારા� બાળપણનો એક અનુભવ કહ�� જે અનેકવાર અનેક લોકોને
ં
ક�ો છ�, લ�યો છ�, એટલે અહી પુનરાવત�ન થતુ� હોય તો પહ�લા જ માફી મા�ગી
�
�
લ�. બાકી �ક�સો મ�ત છ�. �ક�લમા ટીચરે ‘My Father’ પર િનબ�ધ લખવાન
ે
ક�ુ�. િવષય એવો અપાયો એટલે �મર નાની જ હશ. મને િનબ�ધ લખવા બહ� ુ�
ગમે, પણ અહી �ો�લેમ એ ક� પ�પાનુ� નામ ચ�દુલાલ, અને એનો �પેિલ�ગ
ં
આવડ� નહીં. છ�વટ� િવચાર કરીને મ� લ�યુ� ક� My father’s name is Ram.
�
બાપનુ� નામ બદલાઈ ýય તો ચાલ પણ �પેિલ�ગના મા�સ કપાવા ન ýઈએ.
ે
ે
ે
આ બાબત પછી તો મારા પર ક�ટલી તડી પડી હશ ક� ફજેતી થઇ હશ એ યાદ
ે
નથી, પણ પછી વષ� સુધી આ �ક�સો યાદ આવે �યારે રમૂજની સાથે આછી
ે
�
શરમ ઊપજે, પણ થોડા સમય પહ�લા મારી એક િમ� આ વાત સા�ભળીને હસી
�
લીધા� બાદ તારણ કા�ુ� ક� વષા, એ િદવસોમા� પણ તારી િવચારશ��ત અને
ક�પનાશ��ત ક�ટલી સારી હશ ક� મૂ�ઝાવાને બદલે ત� તરત તારો ઓ�રિજનલ
ે
ુ�
કહ�વાય એવો ઉપાય શોધી કા�ો. સાચ કહ�� છ��, આટલા� વષ� મને મારી ýત
પર એટલુ� માન ઊપ�યુ� ને.
�
કમનસીબે �યાકરણની બાબતમા ક�પનાશ��ત કામ નથી લાગતી.
�
�
�યા તો સદીઓ પહ�લા કોઈ પ��ડતે ન�ી કરી નાખેલા િનયમના
�
ુ�
આધારે જ ચાલવ પડ�. અને �યા હ�� હøયે અટવા� છ��.
ં
આપણી વાત અહી પણ એને લગતો બાળપણનો �ક�સો દોહરાવી લ�.
�
�ક�લમા મને ગુજરાતી ભાષા ભણવાનુ� ગમતુ�. કારણ એ
પણ હોઈ શક� ક� ગિણત, િવ�ાન જેવા સ�જે��સમા� વા�ધા
વષા પાઠક હતા. એનીવે, ગુજરાતી ભાષા ગમે પણ ýડણીમા�, ખાસ
�
�
કરીને અનુ�વાર મૂકવામા� ગરબડ થતી રહ�. ખાર, મુ�બઈની
�
આજથી પચાસેક વષ� પહ�લા િનબ�ધમાળા જેવી રેડીમેઈડ
� ��લશ િમ�ડયમમા� ભણતા મારા એક િમ�ને �ક�લમા એક િવષય િનબ�ધો પીરસતી બુ�સનુ� ચલણ હશ ક� નહીં, એ હ�� નથી �યુિપ�સ ઓન �ક�લના અિત િવ�ાન આચાય� મધુસુદન વ��ના�
તરીક� ગુજરાતી ભાષા શીખવાન આવેલુ�. અઠવા�ડયે
ુ�
ે
ગુજરાતીના �ણેક િપ�રય�સ હોય. એ�ઝામમા� ‘મારી માતા’ ýણતી, પણ દસ-બાર વષ�ના� અનેક બાળકોએ આ વા�ય લ�યુ� પુ�વધુ અને પોતે પણ ગુજરાતી ભાષા પર જબરુ� �ભુ�વ ધરાવતા�
પર િનબ�ધ લખવાનો આ�યો. આ ભાઈ બહ� હ�શ ને હ�િશયારીભેર ‘મા તે એટલે એનો સોસ� તો કોમન હોવો ýઈએ. ‘મા તે મા, બીý વગડાના વષા�બહ�ન વ�� અમને ગુજરાતી શીખવ. મને ગુજરાતી સાિહ�યમા �
ે
�
મા, બીý વગડાના વા’ એવી શ�આત સાથે મ�મીના� ગુણગાન ગાતો િનબ�ધ વા’ લખતી વખતે કદાચ છોકરાઓની નજર સમ� એમની પોતાની માતા રસ લેતી કરવામા� એમનો મોટો ફાળો. એમણે એકવાર આખા �લાસની વ�ે
�
લખી આ�યા. પછી ખબર પડી ક� એના લગભગ દરેક દો�તે એના િનબ�ધમા� નહીં, પણ પેલી ચોપડી હશ, જેમા� કોઈ અý�યા લેખક� આ જૂની કહ�વતનો ક�ુ� ક� ‘આ વષા �યા�ય અનુ�વાર મૂ�યા� િવના આખો િનબ�ધ લખી ýય અને
ે
આ જૂની ને ýણીતી કહ�વત લખેલી- ‘મા તે મા, બીý વગડાના વા’. ઉપયોગ કય� હતો. છોકરાઓને કદાચ એ પણ ખબર નહીં હોય ક� માતા છ�વટ� ફાઉ�ટન પેનથી કાગળ પર છા�ટણા કરે. �યા� ટીપા� પડ� �યા અનુ�વાર.’
�
છોકરાઓએ એકબીý�ના� પેપરમા�થી કોપી નહોતી કરી, પણ �યા�ક તો વા�ચેલુ� િસવાય બીý લોકોને શુ� કામ વગડાના વા ક�ા છ�, ક� વગડાનો વા એટલે શુ�? સા�ભળીને આખો �લાસ હસ અને મારી શરમનો પાર નહીં. �દરખાને ýક�
ે
�
ને સા�ભળ�લુ� એટલે લખી ના�યુ�. �ક�લમા િવ�ાથી�ઓને િનબ�ધ લખાવવાની �થા શ� થઇ �યારે એની પાછળ (�ન����ાન પાના ન�.18)
�
��ાનત �� એ િવચારધારાને જે�ા� એક ભાષા બોલતી ને એક ખા�� ખાતી ને એક
ગા�� ગાતી �ýઓ પર�પરના �����ા દબાવવા આતુર ��!
જરા �ખ �� ભર લો પાની
ક હ�વાય છ� ક� 15મી ઓગ�ટ� ભારત આઝાદ
થયુ�, પણ તે આઝાદી ખરેખરી હતી?
કહ�વાય છ� ક� િ��ટશરોએ અમે�રકાને
આઝાદ કરવુ� પડ�લુ�; પણ ભારત ઉપર એમનો મદાર
હતો. પણ બીý િવ�યુ� પછી ભારત ઉપર કબý
ýરી રાખવો મુ�ક�લ બનતા� ઓગ�ટ 1947મા� એમણે
તેના આડ�ધડ ટ�કડા કરી બ�ને દેશો તેની શેહમા રહ� તેવી
�
‘કોમનવે�થ’ બનાવી. આ કહ�વાતી આઝાદી પછી પણ
આપણા રા��પિત ભવન ઉપર યુિનયન જેક લહ�રાતો
હતો ને �ભાતે િ��ટશ રા��ગીત વાગતુ� હતુ� અને
��ેજભ�ત નેતાઓ દેશને જનોઈવાઢ ઘા કરનાર
��ેýની કીિત� કરતા હતા. સાચી આઝાદી 26મી
ý�યુઆરી 1950ના રોજ હા�સલ થઈ આપણને.
મહા�મા ગા�ધીને િ��ટશ વડા�ધાન ચિચ�લ નાગો
ફકીર કહ�તા. ��ેજ �ý આિ�કા અને એિશયાની
�ýઓને અભણ, અસ��કારી અને આઝાદીને ગેરલાયક
ગણતી. પણ આપણા નેતાઓ બેચાર ��ેýની િ��ટશરોએ ધારેલુ� તેમ ભારત અને પા�ક�તાન વ�ે
ઉદારતાથી અિભભૂત થતા. આજ સુધી ક�કાસ છ� અને ખુદ પા�ક�તાનમા�
કહ�વાય છ� ક� ભારતના� ઇ�ટ અને વે�ટ વ�ે ફસાદ હતો જે આખરે
ઇિતહાસભૂગોળથી બેખબર એવા તેના પણ બે ટ�કડામા� પ�રણ�યો છ�.
��ેજ બે�ર�ટર િસ�રલ રેડ��લફ� નીલે ગગન કહ�વાય છ� ક� તે સમયની આપણી
ે
ભારતની ઊડતી મુલાકાત આવીને ક� તલે નેતાગીરીએ સહ�જ ધીરજ રાખી હોત
સ�યુ�ત ભારતના નકશા ઉપર તો ��ેýને ખાલી હાથે દેશભેગા
‘બહ�મતી’ અને ‘લઘુમતી’ ક ોમોને થવાની નોબત આવતે. ખુદ નેહરુએ
છ�ટી પાડતા મન�વી લીટા દોરેલા. મધુ રાય કબૂલ કરેલુ� ક� ખરેખર તો અમે લોકો
અને આઝાદીના તર�યા બ�ને દેશના થાકી ગયેલા, અમે �� થયેલા, અને
નેતાઓએ ગમે તે રીતે, ગમે તેવી અમે માની લીધેલુ� ક� દેશ ખરેખર એક
રીતે, ગમે તે ભોગે લાખોના લાખો લોકોની છ�, આ ભાગલા લા�બો સમય નહીં ટક�,
ખુવારીનો, લાખો ઔરતોના બળા�કારનો અને કરોડોની પા�ક�તાન અમારી સાથે ýડાવા પાછ�� આવશે.
િહજરતની હોનારતનો ગોઠણ ઢાળીને �વીકાર કરેલો. પણ આઝાદીના બીý જ માસથી ��ેýની શતરંø
પ�રણામે હ��લડો, િહ�સા, લૂ�ટફાટ અને આગજની સાથે ચાલ મુજબ બ�ને દેશો કા�મીર માટ� ખા�ડા� ખખડાવતા
બ�ને દેશોમા� થઈને દોઢ કરોડ લોકોએ િહજરત કરી. (�ન����ાન પાના ન�.18)