Page 15 - DIVYA BHASKAR 070921

Friday, July 9, 2021 | 15

એકવીસમી સદીની આ મહામારીએ ક�ટલાય પ�રવારો ન�ટ કરી દીધા ��. સરકારી �કડાઓમા� મા� ��યુ

પામેલાઓનો જ સમાવેશ હોય ��, øવતા� રહીને મરી ગયેલા માણસોનો િહસાબ કોણ બહાર પાડશે?

પા�પણ પાથરીને તારો ��તેýર કરવો,

એક ને એક ગુનો મારે ક�ટલી વાર કરવો! મારા બાપે આ જ

ભૂલ કરી હતી

ે
સુ હાગરાતે િમસાલન ઉદાસ ýઈને મ�હારે પૂ�ુ�, ‘ક�મ આવુ� એટલો બધો લાગતો હતો ક� ઊભા થઈને બાથ�મ સુધી જઈ શકાતુ� ન હતુ�.
સોિગયુ� મ� કરીને બેઠી છ�? તિબયત તો સારી છ� ને?’
ડૉ�ટરની સલાહ �માણે ટ��ટ કરાવડા�યો. કોરોના પોિઝ�ટવ આ�યો. તરત જ
િમસાલ પાનેતર અને સુવણા�લ�કરોની સýવટમા� પૂિણ�માના મ�હારને �ાઇવેટ કોિવડ હો��પટલમા� દાખલ કરવામા� આ�યો.
ચ��મા જેવી શોભી રહી હતી, પણ લ�નની પહ�લી રાતે નવોઢાના ચહ�રા પર િમસાલના નાજુક ખભા પર અનેક �કારની જવાબદારીઓ આવી પડી. ઘર કહ�વાય �� ક� ભગવાન બધા�નો �� એ ખોટી વાત ��.
જે લ�ý, ઉ�ેજના, નવી િજ�દગી શ� કરવાનો રોમા�ચ આ બધુ� છવાયેલુ� હોય સ�ભાળવ, દીકરા મોનુને સાચવવો અને ડૉકટરો સાથે મ��ણા કરવી. મ�હારને
ુ�
�
તેના બદલે િમસાલ કોઈ અકળ કારણથી ઉદાસીમા સરી પડી હતી. મ�હારે મળવા જવાની તો મનાઈ હતી, પણ િમસાલ એની સાથે મોબાઈલ પર વાત ભગવાન બધા�નો હોય, તો થોડાક લોકોને આવડા
�
ચાર-પા�ચ વાર પૂ�ુ� �યા સુધી તો િમસાલ ફોડ ન પા�ો; �યારે મ�હારે કરી લેતી હતી. ઝાઝા દુઃખ શા માટ� હોય? ભગવાન �� જ નહીં
ે
કારણ ýણવાની øદ પકડી �યારે િમસાલ મ� ખો�યુ�. મ�હારના િમ�ો ýઈએ એટલી મોટી સ��યામા� હતા નહીં;
ે
�
હોઠો પરથી શ�દો બહાર પડ� તે પહ�લા �ખો વરસી પડી. જેટલા હતા એ બધા લ�ન પછી દૂર થઈ ગયા હતા. એના� ��પટલના દાદરાના વળા�ક પાસે પચાસેક વષ�ની દુબળી-પાતળી
‘મ�હાર, મારી ઉદાસીનુ� કારણ તુ� નથી. તુ� તો મારુ� ભિવ�ય રણમા� એક કરતા� વધુ કારણો હતા. િમસાલનો �વભાવ ��ઢગત હો ��ી ઢીંચણને બાથ ભરી બેઠી હતી. વીસેક વષ�નો એક યુવાન
�
છો. આપ�ં મેરેજ �ેમલ�ન છ�. મારા� મ�મી-પ�પાના હતો. પાટી�ઝમા� મ�હારના િમ�ો, ‘હાય, ભાભી! હાઉ વળા�ક પર આવીને ઊભો રહી ગયો. તેણે ��ી સામે ýયુ�. પછી
ે
સખત િવરોધ વ�ે ઘરેથી ભાગીને મ� તારી સાથે મેરેજ કયા� ખી�યુ� ગુલાબ ડ� યુ ડ�?’ કહીને ‘હ��ડ શેઈક’ કરે એ િમસાલન મ�જૂર ધીમેથી ક�ુ�, ‘હ�� બહાર ý� છ��. નીચેથી ક�ઈ લાવવ છ�?’ ��ીના હોઠ �ુ�યા�.
ુ�
છ�. પ�પાનુ� છ��લુ� વા�ય હતુ� - ‘આજથી તુ� મારા માટ� મરી ન હતુ�. મહા�ય�ને તેણે અટકાવેલા �સુ વહી નીક�યા�. પેલો યુવાન બેસી પ�ો.
�
ગઈ છ� એમ માનીશ.’ મારા પ�પાએ મને રાજક��વરીની જેમ ડૉ. શરદ ઠાકર ઘરે આવીને તે પિતની આગળ ફ�રયાદ રજૂ કરતી અચાનક તેની �ખમા�થી પણ બે �સુ ગાલ ઉપર સરી આ�યા�. ��ીએ પુ�
ઊછ�રી છ�. એમને જરા સરખુ�યે દુઃખ આપવાનુ� હ�� સપના�મા� હતી, ‘મ�હાર, મને તારા ���ડઝ સારી દાનતવાળા નથી જેવડા યુવાનના બરડા પર હાથ ફ�રવતા� પૂ�ુ�, ‘ક�મ અચાનક ર�ો દીકરા?’
પણ િવચારી ન શક��. તને પામવા માટ�...’ િમસાલની �ખો લાગતા. મારો હાથ પોતાના હાથમા પકડીને તેઓ જે સૂચક યુવાને હસવા જેવુ� મ� કરતા� ક�ુ�, ‘માસી તમે રડતા� હતા એટલે મને મારી
�
�
�
સતત વરસતી રહી: ‘મારી ઉદાસીના બે કારણો છ�. એક, હવે રીતે દબાવે છ� એ મને જરા પણ ગમતુ� નથી. સાચ કહ��? તારા મા યાદ આવી ગઈ. તમારી વહ�ને શુ� આ�યુ�? છોકરો ક� છોકરી?’
ુ�
મારા પ�પા સાથે હ�� �યારેય વાત નહીં કરી શક��. બીજુ�, મારા� આ િસવાય હ�� બીý કોઈ પુરુષનો �પશ� સહન કરી શકતી નથી.’ ��ીએ ઉદાસ ભાવે ક�ુ�, ‘છોકરો આ�યો.’
પગલા�થી મ� પ�પાને �ડો ઝખમ આ�યો છ� જે �યારેય રુઝાશે નહીં.’ હાથ મેળવવાની વાત તો દૂર રહી, િમસાલન તો કોઈ પરપુરુષ એની ‘માસી, તમારે તો રાø થવુ� ýઈએ. રડો કા� છો?’
ે
ે
મ�હારે એ રા� મધુરજની માણવાનુ� મોક�ફ રા�યુ�. આખી રાત એણે કાયાને ઘૂરીઘૂરીને જુએ તે પણ ગમતુ� ન હતુ�. એ મ�હારને કહ�તી ક�, ‘એ લોકો ��ીએ રુદન અટકાવવાનો મરિણયો �યાસ કય� અને જરા હસી દેતા� ક�ુ�,
�ેિમકામા�થી પ�ની બનેલી િમસાલન આ�ાસન આપવામા� અને છાની મારા પર ���ટથી બળા�કાર કરતા હોય એવુ� લાગે છ�.’ ‘પહ�લા તુ� એ કહ� ક� તુ� શા માટ� ર�ો? મા યાદ આવી જવાથી એમ કોઈ રડી
ે
�
�
ે
રાખવામા િવતાવી દીધી. સવાર પડી �યારે એ મા�ડ િમસાલન ક��વ�સ કરાવી મ�હારે િમ�ો સાથે હળવા-મળવાનુ� લગભગ બ�ધ કરી દીધુ�. પિત-પ�ની ન પડ�. હ�� બે િદવસથી ý� છ��. તુ� માથુ� નીચુ� કરીને બેઠો હોય છ�. તારુ� કોઈ
શ�યો ક� િપયર તરફથી બે ઉદાસીઓ કરતા� મ�હાર સાથેનુ� લ�નøવન એ માટ� એમની િનø દુિનયા જ પૂરતી હતી. બધુ� સરસ રીતે ચાલી ર�ુ� હતુ�, �યા � સગુ� વધુ બીમાર છ�?’
મોટી ખુશીનુ� કારણ બની રહ�શે. સીધા સપાટ માગ� પર કોરોના નામનો મોટો ખાડો નડી ગયો. મહામારીની એ યુવાને માથુ� ધુણા�યુ� અને ક�ુ�, ‘માસી, ચાલો નીચે જઇએ. તમે ચા
બાવીસ વષ�ની િમસાલ અને પચીસ વષ�ના� મ�હારનુ� લ�નøવન સારવારનો ખચ� પણ �ડો ખાડો જ સાિબત થઈ ર�ો હતો. મ�હાર િજ�દગી પીઓ છો ને?’ હો��પટલ નીચે ચાની ક��ટીન હતી. યુવાન એક જ�યાએ બેસી
અપે�ાઓ, સપના�ઓ, વચનો અને ગાઢ �ેમના સથવારે શ� થયુ�; પા�ચ જ અને ��યુ વ�ે ઝૂલતો ર�ો, પૂરા �ીસ િદવસના આ જ�ગમા� સ�યાવીસ લાખ ગયો. ��ી એ યુવાનની બાજુમા� બેસી જતા� બોલી, ‘તુ� મને રડતી ýઈને ર�ો?
ે
વષ�મા� િમસાલન સમýઈ ગયુ� ક� મ�હાર જેવો øવનસાથી કોઈ નસીબદાર �િપયા વપરાઈ ગયા. બીýનુ� દુઃખ ýઈને કોઈ રડી પડ� એવો તો આ જમાનો નથી.’
��ીને જ મળ�. સામા�ય રીતે એવુ� બનતુ� હોય છ� ક� લ�ન પછીના �ારંિભક િમસાલના દરેક જ�મ િદવસ પર મ�હારે એના� માટ� સોનાનુ� એક આભૂષણ ‘માસી, આમ ýઈએ તો ક�ઈ જ નથી. મારા ભાઈનો છોકરો બીમાર
િદવસો ખૂબ આન�દમા� વીતતા હોય છ�, પછી શારી�રક ખરી�ુ� હતુ�. પા�ચ વષ�મા� દસેક તોલાના દાગીના ભેગા થયા હતા. પિતને છ�. ભાભી રીસામણે છ�. મારા� મા-બાપ નથી. ભાઇ ક�પનીમા� ýય છ�.
ે
આકષ�ણ ઓછ�� થતુ� ýય છ� અને એકબીý�ના દોષો પાછો લાવવા માટ� િમસાલ બધા� ઘરેણા� વેચી ના�યા�. જેની સાથે મારી સગાઈ થઈ હતી, એ છોકરીના બે િદવસ પછી લ�ન છ�.
�
�
�
�યાનમા આવતા ýય છ�. નાની-નાની વાતમા છણકા, છ��લા ચાર િદવસ મ�હાર વે��ટલેટર પર ર�ો. આખરે એનો બાપ પૈસાદાર છ�. તેણે સગાઈ તોડી નાખી. મારા
દોષારોપણ, બોલાચાલી અને પછી ઉ� ઝઘડાઓ આ એ જ�ગ હારી ગયો. િમસાલ ઉપર આકાશ તૂટી પ�ુ�. એ પડખે ઊભુ� રહ� એવુ� કોઈ નહોતુ�. છોકરીની ઈ�છા
બધુ� સામા�ય બનતુ� ýય છ�. રડીરડીને થાકી ગઈ, �યારે એને સમýયુ� ક� હવે પછીનુ� નહોતી. આજે મારી મા યાદ આવે છ�. તમને
�
િમસાલનો અનુભવ સાવ જુદો જ ર�ો. ��યેક øવન ક�ટલુ� આકરુ� હશ. ે રડતા� ýયા તો મને રડવુ� આવી ગયુ�. બસ!
નવો િદવસ �ેમની ભરતી લઈને આવતો ર�ો, દરેક મ�હાર વગર એક પળ ન øવી શકતી િમસાલ �ટોરી પો��ટ આ વાત અને િવગત.’ ચાવાળો ચા મૂકી
રાિ� સુહાગરાત બનીને આવતી રહી. આખી િજ�દગી ક�વી રીતે કાઢી શકવાની હતી? ગયો. યુવાને �યારે ચાનો કપ ઉપા�ો,
મ�હાર ધનવાન ન હતો. એના� મ�મી-પ�પા િમડલ નાનકડા દીકરાને ઉછ�રવાની, ભણાવવાની માવø મહ��રી �યારે �યાલ આ�યો ક� પેલી ��ી એકધારુ�
�લાસના હતા. અમદાવાદમા� મ�હારે નાના પાયા પર અને એની નાની-મોટી માગણીઓ સ�તોષવાની રડી રહી છ�. યુવાને થોડી �ણો જવા દીધી
�
�
િબઝનેસ શ� કય� હતો. રોજ સવારે તે ઘરેથી િમસાલની જવાબદારી હવે એકલી િમસાલ પર આવી પડી પછી ધીરેથી ક�ુ�, ‘માસી, મને કહ�શો તમે
‘�વીટ �કસ’ પામીને નીકળતો હતો અને પછી હતી. એ પિતનો િબઝનેસ સ�ભાળવા જેટલી શા માટ� રડો છો?’
�
�
આખો િદવસ ખારા પરસેવામા નહાતો હતો. હોિશયાર નથી; ઘર ચલાવવા માટ� એણે ‘ýબ’ મેલી ઓઢણીથી �સુ લૂછતા ��ીએ ક�ુ�, ‘ક�વુ�
દર કલાક� િમસાલનો ફોન આવી જતો કરવી પડશે. આ પુરુષ�ધાન સમાજમા એના� થાય છ� નહીં? તુ� ગરીબ છો એટલે છોકરીના બાપે સગાઈ તોડી નાખી. મારા
�
હતો: ‘મ�હાર, મને યાદ કરે છ� ને? જેવી સુ�દર અને યુવાન ��ી ઘરની બહાર બાપે આ જ ભૂલ કરી હતી. મારી પહ�લી સગાઈ મારા નøકના ઓળખીતામા �
તારુ� �યાન રાખજે. બે પૈસા ઓછા પગ મૂકીને �યા� સુધી ýતને સલામત થઈ હતી. મારા પૈસાદાર બાપે તોડી નાખી અને એક વગદાર ઘરમા� મારી
ે
કમાઈશ તો પણ ચાલશ. તુ� થાકી રાખી શકશે? ý એ ýબ કરવા ýય સગાઈ થઈ. મારુ� øવતર વેરાન થઈ ગયુ�. મારા ધણીએ બાપના પૈસા જ નહીં,
ýય એટલુ� કામ ન કરતો. લવ યુ!’ તો મોનુને કોણ સાચવશ? ે મારી િજ�દગી પણ બરબાદ કરી નાખી. એ બાપનો એકનો એક દીકરો હતો.
�
િમસાલ જેવી ખૂબસૂરત પ�નીના� એક ર�તો છ�; બીý લ�ન કરી બેફામ દા� પીતો. ø�યો �યા સુધી પાણી કરતા� વધુ દા� પીધો અને કમોતે
�
બે મીઠા� વચનો મ�હારના દેહમા � લેવાનો. િમસાલ આજે પણ એક મય�. પોતે મય� અને મનેય મારતો ગયો. મારો દીકરો પણ એના બાપના
�
�
નવી ઊý ભરી આપતા� હતા. સુ�દર યુવતી જેવી દેખાય છ�. બીý ર�તે છ�. જેટલુ� કમાય છ�, તેનો દા� પી ýય છ�. િબચારી મારી વહ� પારેવડી
બે જ વષ�મા� મ�હારે નવો પુરુષ મળી જશે, પણ જે િમસાલ જેવી છ�. મારા નાલાયક દીકરાને ખબર નથી ક� એની બાયડી મોતમા�થી બચી
�લેટ ખરીદી લીધો; બદલામા � મ�હારના ગાઢ િમ�ોનો �પશ� પણ છ�. આ દવાખાના�ના શે�ઠયાને હાથ ý�ા. એણે દવાનો ખચ� આ�યો. મારી
ે
િમસાલ એને એક દીકરાની સા�ખી શકતી ન હતી એ પોતાનુ� શરીર વહ�ને ખવડાવવા બે ચમચી ઘી પણ નથી. મારા પેટના જ�યા દીકરાને એ પણ
ભેટ આપી. પાડોશીઓ પરાયા પુરુષને શી રીતે સમિપ�ત કરી ખબર નથી ક� એના ઘેર દીકરો આ�યો છ�. પીને પ�ો છ� �યા�ક. �દર મારી
આ પિત-પ�નીનો શકશે? ��ો અનેક છ�, ઉ�ર એક પણ વહ� રડ� છ�, બહાર હ�� રડ�� છ��. કહ�વાય છ� ક� ભગવાન બધા�નો છ� એ ખોટી વાત
�ેમ ýઈને આ�ય� નથી. એકવીસમી સદીની આ મહામારીએ છ�. ભગવાન બધા�નો હોય, તો થોડાક લોકોને આવડા ઝાઝા દુઃખ શા માટ�
�
અનુભવતા� હતા. આમ આવા તો ક�ટલાય પ�રવારો ન�ટ કરી હોય? ભગવાન છ� જ નહીં. મારો તો િવ�ાસ ઊઠી ગયો છ�. કાલે શુ� થશે
ને આમ પા�ચ વષ� પૂરા� થઈ દીધા છ�. સરકારી �કડાઓમા� મા� ��યુ એની મને ખબર નથી.’
ગયા�. કદાચ આખી િજ�દગી પામેલાઓનો જ સમાવેશ હોય છ�, øવતા� યુવાને ધીમેથી ક�ુ�, ‘માસી, ચાલો. �યા પા�ભાø મળ� છ�. આપણે બેય
�
�
આવા� સુખમા પસાર થઈ રહીને મરી ગયેલા માણસોનો િહસાબ કોણ ખાઈએ. હ�� સમજતો હતો ક� મારા જેવુ� દુઃખી કોઈ નથી, પણ એવુ� નથી. માસી
ýત, ý કોરોના નામનો øવલેણ બહાર પાડશે? વત�માન સમયમા� એવા પુરુષો બધુ� બરોબર થઈ જશે.’
�
ે
ે
વાઇરસ ન આવી પ�ો હોત! પણ ક�ટલા હશ જે િમસાલ જેવી માનુનીને યુવાને ચાવાળાન ક�ુ�, ‘અમે પહ�લા ના�તો કરી આવીએ પછી બીø
મ�હારને તાવ આ�યો. ખા�સી એના દીકરા સિહત �વીકારવા માટ� બનાવી દેý. બેયના પૈસા લઈ લેý.’ યુવાન હસીને ઊભો થયો. પેલી ��ીએ
�
શ� થઈ ગઈ. ગળામા દુખવા મા��ુ�. થાક તો તસવીર �તી����� �� તૈયાર થાય? આભ સામે ýયુ�.