Page 14 - DIVYA BHASKAR 062521

Friday, June 25, 2021 | 14

ે

સા��� ક���, તમન પરી�ા ખતરનાક ક� મરતા� સુધી એ�ઝામનો ડર મનના એક ખૂણે સ�ઘરાઈ રહ�. અને ગમે �
તે �મરે �ઘમા� સપનુ� બનીને ડરાવવા માટ� આવી પહ�ચે. બોલો, તમને પરી�ાનુ�
સપનુ� આવે છ�? �યારેય ન આવતુ� હોય તો તમારી ગણતરી આ કોલમની શ�આતમા
વગર મ��ન�ે જેમના િવશ લ�યુ� એ બહાદુર બાળકોમા� થવી ýઈએ અને જેને એવુ� સપનુ� આવતુ�
ે
હોય પણ એમા� બધુ� સારુ� જ થતુ� હોય, એ �ય��ત તો �યુિઝયમમા� મૂકવા જેવી દુલ�ભ
પાસ થઇ �વાન�� આપવાન�� �મત�� હત��? જણસ ગણાવી ýઈએ. બાકી, હ�� તો જેટલા�ને પૂછ�� એમા�થી મોટાભાગના� લોકોએ
ે
કોને ન ગમ? �સ�ગોપાત આ દુઃ�વ�ન આવતુ� હોવાનુ� કબૂ�યુ� છ�. �ઘ ઊડી ગયા પછીયે થોડો
સમય તન-મન થથરતા� રહ�.
અને એમા�થી એક બીý સવાલ ��ભવે ક� આવા� લોકોને મોટા થઈને ટીચર
ે
બ�યા પછી શુ� કામ એ�ઝામ લેવાનુ� મન પણ થતુ� હશ? ચાલો, ટીચર થયા પછી
િનયમાનુસાર િવ�ાથી�ઓની પરી�ા લેવી પડ�, પરંતુ એને અઘરી શુ� કામ બનાવતા �
હશ? અને આ લોકો ક�વા-ક�વા પ�તરા કરે છ�, એનો એક ભૂતપૂવ� િવ�ાથી�એ કહ�લો
ે
�
�
અનુભવ સા�ભળો. સ��ક�તની પરી�ા હતી. �ક�લમા જેને આ ભાષામા િબલક�લ રસ
�
ક� ગતાગમ ન હોય એને પણ આ ભાષામા પાિસ�ગ મા�સ મળી ýય. બસ, થોડા
�
�ોક અને ભાષા�તર ગોખી મારવાના�, અને થોડા ‘નોિનનુના’વાળા િનયમો યાદ
રાખવાના, પણ આઠમા ક� નવમા ધોરણની િમડટમ� એ�ઝામમા� સ��ક�તનુ� પેપર સેટ
કરનાર ટીચરે વળી એક ઠ�કાણે પુ�તકના બે જુદા-જુદા �ોકમા�થી બ�બે લાઈન
લઈને એક �ોક બના�યો અને એનુ� ભાષા�તર કરવાનુ� ક�ુ�. અનેક ભલાભોળા
િવ�ાથી�ઓએ પેપરમા� �ોકની પહ�લી એકાદ-બે લાઈન વા�ચીને ફટાફટ ભાષા�તર
કરી ના�યુ�. આખો �ોક વા�ચવાની Óરસદ કોને હોય? પ�રણામ ક�પી શકો છો.
�ટ�ડ��સ ક�ટલા ગોખિણયા થઇ ગયા છ�, એનુ� લે�ચર વરસના �ત સુધી
સા�ભળવુ� પ�ુ�. હવે તમે જ કહો, પરી�ામા� આવા અળવીતરા સવાલ
પૂછીને શુ� મળ�, િસવાય ક� 14, 15 વષ�ના િવ�ાથી�ને �ાસ? મારી
આપણી વાત એક બીø િમ�ના કહ�વા મુજબ આવા પરપીડન�િ� ધરાવતા
િશ�કો પણ હોય છ�, જેમના િવશ પણ ‘ટીચસ� ડ�’ િનિમ�ે
ે
લખવ ýઈએ. પણ ના, આપણે �યા તો ગુરુ, ��ા, િવ�� અને
ુ�
�
�
વષા પાઠક મહ�શના િ�પલ રોલમા� હોય. અને પરી�ાઓ રદ થવાથી જે એક
ણા� લોકો એટલા� િનભ�ય, એટલા� બહાદુર હોય છ�, ક� એમની
આટલી હ�શ હતી? પણ આવુ� બને જ કઈ રીતે? મારા� જેવા� લાખો
ઘ �શ�સામા કહ�વાય ક� ‘પતા નહીં, �કસ િમ�ી સે બને હ�’. હમણા� કરોડો લોકો માટ� િવ�ાથી�કાળ દરિમયાન સતત ભયભીત કરતો નાનો વગ� નારાજ છ�, એમા� કદાચ ટફ પેપર સેટ કરવાના શોખીન
�
કોરોના મહામારીને કારણે દેશભરમા� અનેક �ક�લ અને બોડ� રહ�લો મહાદાનવ એટલે પરી�ા. ‘આ એ�ઝામની શોધ કોણે કરી િશ�કો પણ સામેલ હોવા ýઈએ. માસૂમ બાળકોને આત��કત
એ�ઝા�સ રદ થઇ, બાળકોને માસ �મોશન આપીને �પરના� ધોરણમા� મોકલી હશ, એ મળી ýય તો એને થા�ભલા સાથે બા�ધીને પછી મારા બધા� ����સને કરવાનો સૌથી મોટો અવસર એમના� હાથમા�થી સરી ગયો. અમુક �ક�લોએ
ે
દેવાયા, �યારે એમા�થી મુ�ીભર િવ�ાથી�ઓ માટ� આ�ય� અને અહોભાવપૂવ�ક આવા બોલાવીને એટલો મારુ�, એટલો ટોચ�ર કરુ�....’ બે-�ણ વષ� પહ�લા મારા પ�રવારના નાનુ� આ�ાસન લીધુ�. વષ�ભર ઓનલાઇન ભણા�યા બાદ ઓનલાઇન એ�ઝામ
�
�
શ�દો ��ારવાની ઈ�છા થઇ ગઈ ક� ખબર નહીં આ વીર જવાનો કઈ માટીમા�થી એક �વીટ એ�ડ જે�ટલ ગણાતા છોકરાએ િહ�સકભાવે આ શ�દો ��ાયા �યારે મ� લીધી, પણ પછી બધા�ને પાસ કરી દીધા� ક� કરવા પ�ા�, એ ýક� સહ�જ ક�ુ� હશ.
ે
�
ે
બ�યા� છ�. કારણ? તો કહ� ક� એમને વગર પરી�ાએ પાસ થઇ જવાનુ� ભારે દુઃખ હતુ�. એને િદલથી ટ�કો આપેલો. પરી�ાનુ� તૂત એણે જ ઊભુ� કયુ� હશ જેને નાના� િનદ�ષ દસમાની બોડ� એ�ઝામમા� હ���ડ પરસે�ટ �રઝ�ટ બતાવીને ખુદને બહ� સારી �ક�લ
ે
�
�
કોરોના સામે લડીને પણ એ બાલવીરો એ�ઝામહ�લમા� પહ�ચવા ત�પર હતા. આ બાળકો ��યે ભયાનક નફરત હશ, કોઈ િચ�તા િવના હસતા-રમતા� �ક�લોલ કરતા� સાિબત કરવા માટ� મથતા� લોકો દુઃખી હશ ક� આ વખતે તો �યુિનિસપલ �ક�લવાળા �
ે
વા��યુ�, સા�ભ�યુ� �યારે પહ�લા તો મને મારા� �ખ, કાન પર ભરોસો નહોતો બેઠો. બાળકોને ýઈને એ માણસના પેટમા� કડકડતુ� તેલ રેડાયુ� હશ, એટલે એણે પરી�ાની પણ એમની સાથે ઊભા� છ�. નાક �ચુ� રાખીને ફરતા �ટ�ડ��સને, રાધર એમના�
�
ે
�
�
�
ખરેખર આ દેશ, દુિનયામા એવા� બાળકો વસતા હતા જેમને પરી�ા આપવાની શોધ કરી. સોનેરી બાળપણમા� લોઢાની મેખ મારી દીધી અને એ પણ ક�ટલી (�ન����ાન પાના ન�.18)
અદેખાઈ : પતન
નોતરતી સૌથી
��ી ખાઈ
�
ક રાýના દરબારમા એક સવાલનો જવાબ
એ મેળવવાની ચચા શ� કરવામા આવી. થઇ શકતો નથી. સમý કોઈ એક �ય��તને કોઈ �વજન
�
�
�
સવાલ હતો, ‘આ દુિનયામા સૌથી દુઃખી
�
ે
માણસ કોને ગણવો?’ જવાબમા કોઈ કહ ગરીબ સૌથી ��ય એટલુ� વળગણ હોય છ� ક� એને ઘરે આવતા મોડ�� થાય
�
�
�
દુઃખી હોય, કોઈ કહ રોગ��ત દદી�. અમુક કહ ખૂબ તો એના મનમા આવી અિનિ�ત પ�ર��થિતમા� નેગે�ટવ
�
�
ધનવાન હોય, પણ સતત િચ�િતત હોય ને િનરા�તે નીંદર ન ��ોની હારમાળા સý�ઇ ýય છ�, જે એના મનમા બેચેની
લઇ શક એ દુઃખી ગણાય. રાý આ જવાબોથી સ�તુ�ટ ન ઊભી કરે છ� જે આગળ જતા ઈ�યાનુ� �પ ધારણ કરે છ�.
�
�
થતા એણે પોતાના િવ�ાસ દરબારી ચતરનાથ તરફ ���ટ અદેખાઈ શા માટ� સૌથી �ડી ખાઈ છ� એનો જવાબ
ુ
ુ
કરી. ચતરનાથ કહ, ‘મહારાજ, મારા અિભ�ાય અનુસાર મેળવીએ તો આપણે કોઈની ઈષા કરીએ �યારે જેની ઈષા �
�
�
ુ
જે �ય��ત ઈ�યાળ� છ�, અદેખાઈ રાખે છ� એ સૌથી દુઃખી છ�.’ કરીએ છીએ એને તો આ વાતની ખબર પણ હોતી નથી!
�
ે
ે
સાચ જ, પતન નોતરનારી અદેખાઈ જેવી બીø એક�ય �ડી એટલે ઈષા કરવી એ નય� સમયનો વેડફાટ છ�, સામ ચાલીને
�
�
�
ે
ે
ખાઈ નથી. અ�યના øવનમા ક�ઇક સારુ� બન �યારે ઈ�યાળ� દુ:ખનો બોજ માથે લઈન ફરવા જેવી િબન��પાદક ��િ�
�
પરેશાન થઇ ýય છ�. એના મનમા �યારેય શાિત છ�. બીજુ�, અદેખાઈ કરવાથી કશ�ક પ�રવત�ન આવતુ� હોય
�
ુ
�
હોતી જ નથી. એ હ�મેશા શ�કાશીલ હોય છ� તો ઠીક છ�, ઊલટાનો કશો જ ફ�રફાર થતો નથી ને
અન એ અ�ય લોકોના� øવનમા ખુશી મનમા �યાપેલુ� ઈ�યાનુ� ઝેર ઈ�યાળ� �ય��તને
ે
�
�
�
�
ે
જુએ છ�, ક�ઇક શુભ થત જુએ છ� �યારે શારી�રક અન માનિસક રીતે �ય� રાખીને
ુ�
એના મનમા શ�કાનો કીડો સળવળવા લાઈટ હાઉસ એની તિબયત પર િવપરીત અસર કરે છ�.
�
ે
ે
લાગે છ� અન સામવાળા ��યેની અદેખાઈ કરવાનુ� એક મોટ�� નુકસાન
�ણાથી એના મનમા કડવાશ �યાપી રાજુ �ધા�રયા છ� �પ�ટ રીતે િવચારવામા ઊભો થતો
�
�
�
ýય છ�. આવો માણસ જ આખા મોટો અવરોધ. ઈ�યાના ગાઢ ધુ�મસ વ� ે
જગતમા� સૌથી દુઃખી માણસ ગણાય ને! તા�ક�ક રીતે િવચારવાન આપણને સૂઝતુ�
ુ�
ે
�
�
સવાલ એ છ� ક� માણસમા અદખાઈનો નથી. મનમા ચાલતો ઈ�યાનો ઘ�ઘાટ આસપાસ
�
જ�મ ક�વી રીતે થાય છ�? એક કારણ છ� બનતી ઘટનાઓથી આપણને બિધર બનાવી દે છ�.
અસલામતી. જેનામા� આ�મસ�માનનો અભાવ હોય, સૌથી િવશેષ તો લોકોને ખબર પડ� છ� ક� જે-તે �ય��ત
�
�
�
આ�મિવ�ાસનો અભાવ હોય એનામા ઈ�યાનો ભાવ ઈ�યાળ� છ� �યારે એ �ય��ત બીýની નજરમા�થી નીચે ઊતરી
ુ�
આસાનીથી �વેશી ýય છ�. પોતે ક�ઇક સાથ�ક હોય એવ કરી ýય છ�. આથી ઘણી વાર એ �ય��ત એકલી પણ પડી ýય
ે
શકતા નથી એના અફસોસમા�થી અસલામતી પેદા થાય છ� છ�. આમ, અદેખાઈ જયાર એક તાકાતવાન લાગણી તરીક�
�
�
ને બીýની સાથકતા પર એ ઈ�યા કરવા લાગે છ�. ઈ�યાનો મનમા ઘર કરી ýય છ� �યારે આપણે આપણી ýત પરનુ�
�
�
ુ
�
ે
ભાવ પેદા થવાન એક વધ કારણ છ� કોઈની સાથનુ� વળગણ. િનય��ણ ગુમાવી દઈએ છીએ ને એવી ��થિતમા લેવાયેલા
ુ�
આવી હાલત હોય �યારે જગતની અિનિ�તતાનો સામનો િનણ�ય માટ� øવનભરનો અફસોસ રહી ýય છ�.