Page 12 - DIVYA BHASKAR 062521

Friday, June 25, 2021 | 12

લોકશાહી અન િવચાર �વત��તાન સમજદારીપવક
ે
ૂ
ે
�
ૂ
� �વીકારવામા� ન આવે તો �ધાધધી પદા થાય
ે
�
�
�
�
મહતા, શકતલા ગાધી, નીલમ મહતા, એમ. આર. �યાસ, હમરાજ અન ે
�
�
�
�
ે
હીરાબહન બટાઈ તમજ લ�મીદાસ દાણીએ મહ�વનો ભાગ ભજ�યો હતો.
ે
�
ે
ુ
ે
સરતના કાિસમ ઈ�માઇલ અન પોરબ�દરના છગન ખરાજ વમાન ગદર
ે
�
ે
ે
ચળવળમા ફાસી મળી હતી. માડવી-ક�છમા જ�મલી પ�રન દાદાભાઈ
�
�
�
ે
�
ે
ે
નવરોøની પૌ�ી હતી અન સાવરકરની સાથ લડનમા તણ �ાિત કાય �
ે
�
�
�
કય હત. � ુ
ુ
ે
ે
કોરોના જવી મહામારી અન બીø આપિ�ઓ આવશ અન જશ, પણ
ે
ે
ે
�
�
�વાધીન સમાજનો ઇિતહાસ સા�કિતક રા��વાદ સાથ ýડાયલો છ અન ે
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
આપણા� અ��ત�વન, લોકશાહીન ટકાવી રાખવા માટ તની જ�ર કાયમ
�
ે
ૂ
�
�
ે
રહશ. આઝાદીના� 75 વષની ઉજવણીનો મળ ઉ��ય એકતા, અખ�ડતતા
ુ
અન આઝાદીની ýળવણીનો છ. એકલા ગજરાતની વાત કરીએ તો પણ
�
ે
�
ે
101 એવી જ�યાઓ છ, જ બિલદાનના ર�તથી રગાયલી છ. �
ે
ં
પાલનપુર, પાટણ અન કડી, �તાપપુરા, તારગાના જગલો, િસપોર
�
ં
ે
�
ૂ
જન 1857 અન જન 2021 અન સરણા (મહસાણા), છાબિલયા, કબીરપુર, દમલા, મડાલી, ખરોળ,
ે
ૂ
�
ે
�
�
પીલવાઇ, કોટડી, લોદરા, ઇડર, �ર�ોડા (મહસાણા), સમૌ (મહસાણા),
�
ુ
�
મડઠી (સાબરકાઠા), સમી, રાધનપુર, પાલનપુર, �ડસા, આબુ,
�
ે
નગરપારકર, કટોસણ, ઇલોલ, માણસા, નદાસણ, દવરાસણ, વસઇ,
�
ે
�
ુ
ે
ુ
િવýપર, ખરાળ, કાલોલ, પથાપર, ડભાલા, આગલોડ, કને�રયા,
�
કવી-કવી દા�તાન? ઉદયપુર, ઉનાવા, કોડીનાર, માછરડા, મોરબી, ભાવનગર, ભાલોદ,
�
�
ુ
ે
દબારા, આýલ, પાટણ, ખડા, ઠાસરા, ખભાત, વડતાલ, છોટા
કોરલ, વડોદરા, અમદાવાદ ક�ટોનમે�ટ, સતરામપર, િશહોર, સામરખા,
ુ
�
�
ુ
ે
પાલ, �ા�રકા, બટ�ા�રકા, નવસારી, સરત, ગોધરા, દાહોદ, માનગઢ,
ુ
ુ
ે
�
ે
�
ચાદોદ-કરનાળી, ડાકોર, �ગર, લણાવાડા, ýબઘોડા, દવગઢબા�રયા,
�
ે
સખડા, ખાનપર, આણ�દ, આસોજ, ચડપ, નાદોદ, ન�ડયાદ, લીમડી
�
ુ
�
ુ
�
ે
ે
�
ુ
�
ૂ
�
ે
�
�
ુ
ે
2 021ના જનમા ý �ખ, કાન હોય તો વતમાનના પડકારોની ભારત િવશ મથન કયુ હત, તના દ�તાવý હજ આપણા� સધી પહો�યા � દાહોદ, કબોઇ ધામ, ઝાલોદ, વસઇ, �ાસણવલ, આભપરા (ýમનગર),
ે
વનચરડા (પોરબ�દર), ભાદરવા, મીયાગામ, પાલ-દઢવાવ-િચતરીયા
સાથ જ પાછલા વષના ગજરાતને પણ યાદ કરવુ પડ� એટલા
નથી.
ુ
�
�
�
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
�
માટ ક દરેક સમાજøવનના ચડાવ-ઉતારન એક સાત�ય હોય ગજરાતમા 1857ના મ મિહનાથી છક 1860ના માચ સધી �વત�તાની (િવજયનગર), િસપોર, સોમનાથ, વરાવળ, જતલસર, માડવી, ઉમરઠ,
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ૂ
�
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
છ. �ý કઈ એક િદવસમા ક એક વષમા ક થોડાક વષ�મા પોતાનુ � લાબી લડાઈ કરી હતી. ત પછી 1905મા વડોદરાથી �ી અરિવદ ે જનાગઢ, માણાવદર, ટકારા, રાણપુર, ધધકા, હ�રપુરા, કરમસદ,
�
�
�
ે
�
ે
�
�
અ��ત�વ ઊભ કરી શકતી નથી. તની પાસ પોતાનુ સાિહ�ય, પોતાનુ � ય� મા�ો. 1920થી સ�યા�હો શ� થયા. બારડોલી, બોરસદ કનડો ડગર.. આમાના� કટલાક �થાનો સધી આપણા� સશોધકો
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
સમાજદશન, પોતાનુ અથકારણ અન રા�ય �યવ�થા હોય છ. અન દાડીક�ચ મહ�વના ર�ા. સમયના પહ��યા હશ? આપણા� પા�પુ�તકોમા આમાથી કટલાન ુ �
�
�
ે
�
ૂ
ે
ે
�
�
ે
ભી�મપવ�થી માડીન મનુ��િત, શકદેવ સિહતા અન આચાય િવ�� મજર અન માિલક વ� િવ�હ ના થાય તવો પહલો �થાન હશ? આપણા પ�રસ�વાદોમા આ િવષય ખરખર
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
ુ
ે
�
ગ�ત-કૌ�ટ�યનુ અથશા�� તમજ પ�ડત િવ�� શમાન પચત� રા�ય �યોગ અનસયાબહન સારાભાઇના ન��વમા થયો. એ હ�તા�ર ચચાયો છ ખરો?
�
�
�
�યવ�થા અન સમાજ �યવ�થા િવશ મજબત િનયમો આપે છ. �વત� જ રીત સમાજøવનની તદર�તી માટ ‘�યોિતસઘ’ની જન 2021મા આ ઘટનાઓનુ ભાર મહ�વ છ.
�
�
ુ
�
ૂ
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ૂ
ે
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
ે
ભારત પવ રા��ીય મહાસભાએ જવાહરલાલ નહર અન સભાષચ� �થાપના મિહલાઓ �ારા થઈ. 1857ની પરંપરા અ�ત િવ�� પ�ા લોકશાહી અન િવચાર �વત�તાને સમજદારીપૂવક ý
ૂ
�
ૂ
�
�
�
ે
ે
બોઝના સય�ત ન��વમા ભારતના� આિથક આયોજન િવશ અહવાલ થઈ નહોતી. �વીકારવામા ન આવ તો �ધાધધી પદા થાય અન છવટ �
�
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ૈ
ે
તયાર કરા�યો હતો. 13 નવ�બર, 1909ના લોડ િમ�ટોની શોભાયા�ા પર અરાજકતાન કારણે દશ અન સમાજ િછ�ન-િભ�ન થઈ ýય
�
ે
ુ
ં
ૂ
�
ે
ે
�
ુ
જન ઐિતહાિસકતાનો �ારભ 1857થી થાય છ. અઝીમ�લા ખાન બો�બ ફ�યો હતો. રાયપર દરવાýથી આગળ અનાથઆ�મની અન વષ� પછી �ા�ત �વત�તા વરિવખર થાય એટલ િવચાર
ે
ે
�
ં
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
�
ં
�
ે
અન રગો બાપøએ 1857 પછી શ થઈ શક તનો િવચાર કય� હતો તવા સામ કાપડીવાડમા Ôટપાથ પર એક નાનકડી તકતી લાગી છ. સરદાર �વત�તાના નામ અøણ અન અિતરક થવા ýઈએ નહી. કિવ ઇકબાલ ે
ે
�
ુ
દ�તાવý �ા�ત થાય છ. પરંત ત િવ�લવ િન�ફળ ગયો અન 1905થી ભગતિસહ વડોદરા સધી આ�યા હતા. એક જમાનામા એવ ક� હત- ુ �
ે
�
ુ
ુ
ુ
�
�
ે
�
અનશીલન સિમિતના �ભાવ હઠળ ‘બગભગ’ િવરોધી �દોલન શ� તનો પણ પોતાનો ઇિતહાસ છ. તના એક સાથી ભગવતી ચરણ વતન કી �ફ� કર નાદાન કી મસીબત આને વાલી હ, �
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
�
થય. તનો િવગત અ�યાસ જદા-જદા પ�તકોમા થયો છ. લડનમા પ�ડત વોહરા વડનગરના નાગર હતા. 1947મા જનાગઢમા આરઝી હકમતની તરી બરબાદી� ક મશવર હ આસમાન� મ! �
ે
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ુ
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
ે
�યામø ક�ણ વમા, બિલનમા િવર��નાથ ચ�ોપા�યાય અન કનડામા � લડાઈ થઈ હતી. ત પહલા આઝાદ િહદ ફોજમા નતાøના ન��વમા � �યથ વાદ-િવવાદ િવના સૌથી પહલા દશ, એ સ� આ�મસાત થવ � ુ
ે
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ે
ુ
ુ
ે
ૂ
લાલા હરદયાળ તમજ અમ�રકામા તારકનાથ દાસ �વત�તા પછીના ગજરાતીઓ પાછળ નહોતા. મિણલાલ દોશી, �ાણøવન મહતા, રમા ýઈએ એવ જન 1857મા અન જન 2021મા પણ એટલ સાચ છ. �
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
�
ુ
�
�
ે
�
જ��રયાત કરતા હýર �� સોનુ અમ�રકન કપનીઓ આયાત કર છ. આ વધારાન સોનુ �ગ મા��યાઓ
ે
�
�
ં
�
�
ે
�
�
ે
ખરીદી લ છ. અમ�રકાના માયામી શહરમા મોટા �મા�મા આવા ગોરખધ�ધા થઈ ર�ા છ �
�
ે
�લડ ડાયમડ પછી હવ ‘�લડ ગો�ડ’
�
ે
ે
ુ
ે
ે
�
પડતી નહોતી. ત ડોલર ભરલા કોથળાઓ જમીન ખોદીને નીચ દાટી દતો છ. સોનાના વચાણ �ારા પરની જ કપનીઓ અમ�રકન ડોલર મળવ છ એ
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
હતો. તના એ�કાઉ�ટર પછી �ગ મા�ફયાઓન ખબર પડી ક બ નબરના ગમે કપનીઓ હકીકતે તો �ગ મા�ફયાઓની જ હોય છ. આ રીત કાયદેસરના
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
તટલા પસા હશ, પરંતુ તઓ એનો ઉપયોગ કરી શકવાના નથી. ખાસ કરીને મળવલા અમ�રકન ડોલરને ફરીથી અમ�રકામા રી-ઇ�વ�ટ કરવામા આવ ે
ે
�
ે
ે
�
ે
ૈ
ે
�
અમ�રકા��થત �ગ મા�ફયાઓ માટ બ નબરના ડોલરને કાયદસરના કરવાનુ � છ�. ટ�સ ચોરીના પસા બાબત અમ�રકાના કાયદાઓ ખબ જ કડક છ�. મોટા
�
ે
ે
ૂ
ે
ૈ
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
�
કામ મ�ક�લ હત અન �યાથી જ શ�આત થઈ ગો�ડ મારફત �ગમનીને ધોળા � સોદા રોકડ મારફત થઈ શકતા નથી અન એટલે જ �ગ મા�ફયાઓએ એમની
ે
ે
ે
�
�
�
કરવાનુ કૌભાડ! કમાણીનો મોટો િહ�સો કાયદસરનો કરવો જ�રી બન છ.
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
�
�
‘ગો�ડ લો�ડ�રંગ’ તરીક� ઓળખાતા આ કૌભાડ િવશે ટકમા
�
સોનુ એક એવી ધાત છ ક, િવ�ના કોઈપણ દશમા ચલણ
ે
�
લ ે �ટન અમ�રકાના દશોએ 80ના દાયકાથી કોક�ઇન જવા નશીલા કહવ હોય તો કહી શકાય ક ગરકાયદેસર રીત મળવલા � દીવાન- તરીક� ઉપયોગમા� લઈ શકાય છ. સોનાને ગાળીન એને કોઈપણ
ુ
�
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
પદાથ�ન યએસએમા ઘસાડવાની શ�આત કરી �યારથી �ગ
ે
ે
ે
�
�
�
�
મા�ફયાઓન એક �� સતાવતો ર�ો છ. અમ�રકામા બધાણી સોનાને ગાળીન એને ફરીથી નવ �વ�પ આપી એ સોનુ � આકાર આપી શકાય છ અન એની દાણચોરી પણ સહલાઈથી
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
સધી તો દાણચોરી મારફત મ��સકોના ર�તથી કોક�ઇન ક હરોઇન જવા ��સ વચી, મળવવામા આવતા ડોલરની કર�સીને કાયદસરતા એ-ખાસ થઈ શક છ. ýક, અમ�રકાના �લો�રડા અન માયામી ખાત ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
ુ
ઘસાડી શકાય છ, પરંત આ ��સ સ�લાય કરતા માથાભારે મા�ફયાઓ સધી આપવાની િવિધ. આવલી મોટાભાગની સોનાનુ લ-વચાણ કરતી કપનીઓ
ે
ુ
�
ે
��સના પસા કઈ રીત પહ�ચાડવા? કટલાક �ક�સાઓમા તો ફ�ત ચોપડ� જ આ �િ�યા �ગમની સાથ સકળાયલી છ એમ કહી શકાય.
�
�
ૈ
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
પા�લો એ�કોબારની ગણના એક સમય િવ�ની સૌથી ધિનક �ય��ત બતાવીન �ગમનીને સફદ કરવામા આવ છ. થોડા વષ� િવ�મ વકીલ અમ�રકાના સોનાની જ��રયાત લ�ટન અમ�રકાના દશો
ે
ે
�
તરીક� થતી હતી. કોલ��બયાના �ગ મા�ફયા પા�લો એ�કોબારે કોક�ઇનનુ � પહલા કોલ��બયાએ સોનાની િનકાસ 70 ટનની બતાવી હતી, પરી કરે છ. ઝવરાત ક ઈલ��ોિનક ઉ�ોગ માટ સોનાની જ�ર
ૂ
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ં
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ઉ�પાદન કરીને અમ�રકામા ઘસાડી અબý ડોલર કમાયા હતા. 80-90ના �યાર કોલ��બયા દર વષ ફ�ત 15 ટન સોનાનુ ઉ�પાદન કરે છ. પડ� છ, પરંત આ જ��રયાત કરતા હýર ઘ� સોનુ અમ�રકન
�
ે
ે
�
દાયકામા એ�કોબાર અન બીý મા�ફયાઓના િવમાનો �ગ લઈન અમ�રકામા � ક�ટમ અિધકારીઓ અન �ગ મા�ફયા વ�ના ગરકાયદેસર સબધનો કપનીઓ આયાત કરે છ. આ વધારાન સોનુ �ગ મા�ફયાઓ ખરીદી
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
ૂ
ે
�
�
�
ે
ઊતરતા. �યા ખાલી થયા પછી એ િવમાનોમા અમ�રકન ડોલરના કોથળાઓ ઉપયોગ કરીને આ �ોસસ કરવામા આવ છ. � લ છ. અમ�રકાના માયામી શહરમા ખબ મોટા �માણમા આવા ગોરખધ�ધા
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ભરાઈન ફરીથી લ�ટન અમ�રકાના દશોમા પહ�ચતા. એ�કોબાર પાસ એટલા કટલાક �ક�સાઓમા સોનાની લ-વચ પણ થાય છ. પર જવા દશોની થઈ ર�ા છ. �ગ મા�ફયાઓ જ સોનુ ખરીદ છ એને હવ ‘�લડ ગો�ડ’ નામ
ુ
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
ુ
બધા અમ�રકન ડોલરનો જ�થો આવતો ક એનુ શ કરવુ એની એને ખબર ખાણમાથી નીકળતા સોનાની આયાત અમ�રકાની કટલીક કપનીઓ કરે આપવામા આ�ય છ. � �
�
�
�
ુ