Page 15 - DIVYA BHASKAR 021221

Friday, February 12, 2021 | 15

ુ
�
ે
ે
ુ
ે
ુ
ુ
વચનોની આપ-લ વસતઋતની જમ મહોરી ઊઠી હતી અન એક યવાન પરષ એની સામે
બઠલી સ�દયસ�� �િમકા સમ� પોતાની દ�યવી સ�િ�ન બયાન કરી ર�ો હતો
ે
�
ુ
ુ
�
ે
�
બધીય મý હતી રાત રાત ે
ે
ે
ે
ે
ન સતાપ એનો સવાર સવાર ે
�
િવ�લાવા િસ�બો�કા �
�
ે
ે
પણ હતી, પરંત આજે તિન�ક સાથ પહલી નજરમા� જ એના �ગ�ગમા જ ે
ુ
�
ુ
�
�
ુ
રોમાચક તોફાન ઊ� હત તવ એણે આજ સધી અનભ�ય ન હત. ýવાની કવિય�ી િવ�લાવા �િસિ��ી દર રહી
�
ુ
�
�
ુ
ુ
ુ
�
ુ
ે
ૂ
ખબી એ હતી ક �ફઝાએ તિન�કને એનુ નામ પણ પ� ન હત અન એનાથી
ે
�
ુ
ુ
�
ૂ
�
�
ૂ
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
પણ વધાર મોટી વાત એ હતી ક તિન�ક� �ફઝાન નામ, સરનામ ક ફોન સદર કા�યોન સજ�ન કરતા ર�ા�
ે
�
ૂ
�
નબર પ�ા ન હતા�. મા� પર�પર ��યના િવ�ાસના તરાપા પર બસીન ે
ે
ે
ૂ
બ ખબસરત યવાન હયા �મના સમદરમા� તરવા અન ફરવા નીકળી પ�ા �
ે
�
�
ુ
�
�
ે
�
ૂ
�
�
�
�
�
હતા. તિન�ક ýણતો જ હોવો ýઇએ ક નામ, સરનામા ક મોબાઇલ નબર પરદો પડતા
�
ે
�
વગરની આ યવતી ý ધાર તો એને છતરી શકતી હતી. આટલો �કમતી
�
ુ
�
�
ે
�સ લઇન એ ચપત થઇ ýય તો આ મગા િસટીમા� એ ફરીથી �યા હાથમા �
ે
�
ુ
�
�
ુ
�
ુ
ે
ે
ે
�
ે
આવવાની હતી? હવ તો જ થવાન હત તની ખબર આવતીકાલ બપોરે �ણ
ે
ે
�
વાગ પડવાની હતી. બીý િદવસ તિન�ક પોણા �ણ વાગ િનધારીત �થાન પહલા�ન નાટક
ે
�
�
પર પહ�ચી ગયો. �તી�ાની પદર િમિનટ પદર જ�મો જવી બની ગઇ. આખરે
ે
�
�ફઝા આવી પહ�ચી. એણે ગઇકાલવાળો �સ ધારણ કય� હતો. તિન�કના
મ�માથી અહોભાવય�ત �શસા-વા�ય સરી પ�, ‘વાઉ! ય લક સો �યટીÔલ!
ુ
ૂ
ુ
ુ
�
�
�
ુ
અ�યાર સધી હ એવ જ માનતો હતો ક અમ �ડઝાઇન કરેલો આ �સ સવ��ઠ લ�ડની સ�િસ� કવિય�ી િવ�લાવા િસ�બો�કાના કા�યોના
�
�
ુ
�
ે
ૅ
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
છ, પણ અ�યાર ખબર પડી ક આ �સ કરતા પણ વધાર ખબસરત તો સજનહાર ે પો િવ�ની ઘણી ભાષાઓમા અનવાદ થયા છ. એ િબનજ�રી
ે
�
�
ુ
�
�
�
બનાવલ આ હગર છ.’ �િસિ�થી દર રહી સદર કા�યોનુ સજન કરતા ર�ા હતા.
�
�
ુ
�
�
ે
ૂ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
ુ
‘એટલ? માર શરીર તમને હગર લાગ છ?!’ �ફઝાએ મદમ�ત �ખોમાથી 1996મા એમને સાિહ�યના નોબલ પર�કારની ýહરાત થઈ �યાર એ
�
�
�
બનાવટી રીસનો ýમ છલકા�યો. પોલૅ�ડના પહાડોના િવ�ામ�હમા હતા. એકાતિ�ય કવિય�ીનો નોબલ
�
�
ૂ
ૂ
ે
�
‘શ�દો પર ન ýઓ, મારા વા�યનો અથ સમý. તમારી ખબસરત પર�કાર �ગ પહલો �િતભાવ હતો: ‘મારા માટ આ મ�ક�લ ��થિત છ.
ુ
�
�
ુ
�
� કાયાની માયા ભલભલાની નજરનુ હગર બની ýય તવી છ. કોઇ પણ રિસક સામા�ય રીત હ �ગત øવન પસદ કરુ છ, પરંત લાગ છ ક હવ એમા ખલલ
તસવીર �તીકા�મક છ પરષના હયામા ઊછળતા તોફાનોને લટકાવવાની ખીટી છ. િવ�ના ગમે તવા પડશ.’ એમના કટલાક કા�યોનો િવજય અહલવાિલયાએ િહ�દીમા કરેલા
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ુ
�
�
ં
�
ે
ે
�
�
સયમી યવાનના øવનભરના� અરમાનોને આધાર આપવાનુ ટકણ છ. પરષના
ુ
ુ
�
ુ
�
ુ
�
ુ
ે
ુ
�
અનવાદન પ�તક ‘બીતતી સદી મ’ કિવતા�મી િમ� ભગવાન થાવરાણીએ
�
�
ે
ે
�
રોમરોમમા� પાગરતી ઝખનાઓનુ સરનામ છ...’
�
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
ુ
‘બસ, બસ! તમ એક કામ કરો. બ�ટક બધ કરીને કિવતાની દકાન ચાલુ મને ઉપલ�ધ કરા�ય.ત સમય પોલૅ�ડની રાજકીય પ�ર��થિતની વ� િવ�સાવ
ુ
�
ે
�
ે
�
િશબો�કા સીધીસાદી લાગતી કિવતાઓમા દાશિનક અન સવદન �ય��તની
ે
�
�
�
�
ૂ
�
�
�
�
ૂ
�
ે
ુ
ુ
કરો. સારી ચાલશ.’ �ફઝાના ગળામાથી કલકલ નાદ કરતુ હા�યન ઝર�ં Ô�. અદામા øવનના મળભત ��નોને �પશ છ. એમની કટલીક કિવતાઓમા �
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
એ ઝરણા�ના વગવાન �વાહમા ‘તમ’ અન ‘આપ’ જવા �પચા�રક સબોધનો મને વાતા લખી શકાય એવ કથાત�વ દખાયુ. ‘ýઈ ર�ો છ આતકવાદી’
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ૂ
�
ે
�
�
ે
�
�� ઝા મહતા નવો પાટી �સ ખરીદવા માટ શહરના �યાતનામ �યાર અન �યા વહી ગયા એની બમાથી કોઇને ખબર જ ન રહી. પદર િમિનટ � કા�યનો ઉઘાડ વાતાની જમ થાય છ. એક આતકવાદી બારમા બો�બ મકી ગયો ે
�
�
�
ુ
ે
બ�ટકમા દાખલ થઇ. 100થી પણ વધાર �િસસ ઊથલાવી
ે
છ. બો�બ એક વાગીન વીસ િમિનટ� ફાટશ. ચાર િમિનટની વાર છ. ત વ�
ે
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
પછી બનના હાથ એકબીýના હાથમા હતા અન બન એકબીýની �ખમા
ે
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ના�યા. પછી જ �સ પસદ કય� ત સૌથી મ�ઘો હતો અન સૌથી ઓગળી ર�ા હતા. � ઘણા લોકો બારમા� જશ, બહાર આવશ. આતકવાદી સલામત
�
ે
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
ુ
ે
સદર હતો.સ�સ ગલ પણ દાદ આ�યા િવના રહી ન શકી. ‘મમ, તમારી �મનો સાગર ઊછળીન આસમાન સધી પહ�ચી ર�ો હતો. વચનોની જ�યાએ ઊભો રહી �ફ�મના ��યોની જમ બધ જએ
�
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ચોઇસ અ�્ભુત છ.’‘હ પણ અ�ભત જ છન?’ આટલુ બોલીન, આછ હસીન, આપ-લ વસતઋતની જમ મહોરી ઊઠી હતી અન એક યવાન પરષ એની સામ ે છ. પીળા �લાઉઝવાળી એક ��ી �દર ગઈ.
�
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
�
્
ુ
ુ
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
ગિવ�ઠ અદામા ચાલતી �ફઝા િબલ ચકવવાના કાઉ�ટર તરફ રવાના થઇ ગઇ. બઠલી સ�દયસ�� �િમકા સમ� પોતાની દ�યવી સ�િ�ન બયાન કરી ર�ો કાળા ચ�મા પહરલો માણસ બહાર આ�યો.
ૂ
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
કાઉ�ટરની પાછળ �રવો��વ�ગ ચરમા બ�ટકનો યવાન માિલક તિન�ક હતો. ‘માર બ�ટક તો ત ýય જ છ. મારી માિલકીના બ બ�લોઝ છ. મારી ડબકી કટલાક બાળકો બારની નøક વાતો કરે છ.
ુ
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
ુ
�સવાલા બઠો હતો. એણે �ફઝાન છ�લ વા�ય સાભળી લીધ હત. એ �યારનો પાસ �ણ ફામહાઉસ છ. એક ઓડી કાર છ અન એક હો�ડા િસટી, પણ તારા એક વાગીન સ�ર િમિનટ અન ચાર સકડ.
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
ૈ
�
ે
ૂ
�ફઝાના સ�દયન નીરખી ર�ો હતો. માટ નવીનકોર બીએમડ��ય આવી જશ. તારા માટ રોજ નવો �સ તયાર થઇ વીનશ �તાણી એ છોટ� નસીબદાર છ, �કટર પર ચા�યો
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�ફઝાએ એની સામ ýઇન પ�, ‘િબલ �લીઝ!’ જશ. �ડ�પોઝેબલ પપર કપની જમ એક વાર વાપરીને કોઇને આપી દવાનો. ગયો. એક લબ �દર ગયો. વાળમા લીલી
ે
�
ુ
ૂ
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
તિન�કના �દયમા છ�લા અડધા કલાકથી દબાવી રાખલો રોમા�સ તારા ચાદી જવા �ગોને હ સોનાથી ઢાકી દઇશ. હ તન...’ �રબન બાધી એક યવતી આવતી દખાય છ,
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ઊછળીન બહાર આવી ગયો. ‘ý િબલ આપવાનુ હોય તો �ફઝા સાભળતી રહી અન �ýતી રહી, પણ �દરખાન એનુ � પણ વ� બસ આવ છ. બસ ýય છ પછી એ
ે
ે
ે
�
ે
ે
ં
ે
ે
�
�
ુ
�
�
ે
21હýર �િપયા અન...’‘અન ન આપવાનુ હોય તો?’ �ફઝાએ હય કોઇ અકળ આશકાથી ફફડી ર� હત. િબ�દશ સાથન ુ � યવતી દખાતી નથી. કઈ વાધો નહી, િવ�ફોટ પછી
�
ુ
�
ુ
ુ
�
�
�
નણ�દેશમાથી કાિતલ નજરનુ તીર છો�. તિન�ક કોઇ પણ રણમા � લવઅફર એને પરેશાન કરી ર� હત. તિન�કને લ�ન પછી �ત અન ઘાયલ લોકોને બહાર લાવશ �યાર ખબર પડશ. સક�ડો પસાર થાય
ે
�
ે
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
�
યવતીન મિછત કરી મક એવ ��મત વરીને બો�યો, ‘કા � આ વાતની ýણ થશ તો શ થશ? �ફઝાન પોતાના િનણ�ય છ. હø સમય થયો નથી. એક માણસ બહાર આવ છ, કશક ભલી ગયો લાગ ે
ૂ
�
ૂ
ુ
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ુ
ૂ
�
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
�
િબલ આપો, કા િદલ.’ �ફઝા ચમકીને તિન�કની સામ ે �ી�ય ગલાબ ઉપર ગ�સો આવી ગયો. શી જ�ર હતી એ ફાલત યવાન છ. ફરી �દર ગયો. એક જ િમિનટ બાકી છ. એક વાગીન વીસ િમિનટ થઈ.
ુ
�
ુ
ુ
ýઇ રહી. આજની મોડન� યવતીની �ખ અ��ા મોડ�ન સાથ �મ કરવાની? એણે ન�ી કરી લીધ ક ભાિવ પિત સમય થભી ગયો છ. હવ કોઈ પણ �ણ �િતમ હોઈ શક... અન ભયાનક
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
ં
ે
�
�
લબોરટરી જવી હોય છ. �ફઝાએ �ણમા�મા તિન�કને તિન�કથી એ કોઇ વાત છપાવશ નહી. એણે મનોમન ધમાકા સાથ બો�બ ફાટ છ.’ હર �ણે માથ તોળાતા ��યથી બચી શકવાની
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
પારખી લીધો. એના મનમા જ ઊપસી આ�ય ત કઇક આવ � ુ ડૉ. શરદ ઠાકર શ�દોની �ખલા ગોઠવી લીધી. અન બચી ન શકવાની ભયાનક અિનિ�તતાન આ કથા�પ છ. �
ે
�
ે
�
ુ
ં
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
હત: �મર 25ની આસપાસ હોવી ýઇએ. ચહરો અ�યત ‘તિન�ક, મારે ક�ફ�શન કરવુ છ. હ આપણા સબધની બીજ કા�ય ‘શહીદની મા’. કટલાક �વાસીઓ શહરના જ વતની એક
ુ
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
ૂ
�
ુ
�
�
�
ે
સોહામણો. �ય��ત�વ �માટ. શરીર હી-મન જવ. અવાજમા� શ�આત જઠ બોલીન કરવા નથી માગતી. હ તનથી અના�ત શહીદન ભ�ય �મારક ýવા આ�યા છ. તઓ શહીદની માતાન મળવા ýય
ે
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
લોહચબક. �ખોમા વશીકરણ. �ફઝાના િદલની ધડકન તજ થઇ થતા પહલા તારી સમ� મનથી પણ અના�ત થઇ જવા માગ છ. માર ે છ. માતાની કમર સીધી છ, વાળ �યવ��થત ઓ�યા છ. મલાકાતીઓ એન ે
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ગઇ. હયામાથી આદેશ છ�ો: ‘આ પરષ ��ઠ છ. તમારી ýડી દ�ધશકરા તન �ધારામા રાખવો નથી.’ ��નો પછ છ. હા, મા એને ખબ �મ કરતી હતી. એ જ�મથી એવો જ હતો.
�
ે
�
ૂ
�
ે
ુ
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
ે
ં
�
�
ે
�
યોગ જવી બની રહશ. એની બની ý. કપાળમા એના નામનો ચાદલો ધારણ તિન�ક મોટ�થી હસી પ�ો, ‘કમ ઓન, ýન! એિનિથગ િસ�રયસ?’ એને ફાસી આપવામા આવતી હતી ત સવાર મા જલની બહાર ભીત સાથ ે
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
�
કરી લ.’ �ફઝાએ પોપચા� ઢાળી દીધા. લ�ýભયા અવાજમા ધીમથી પ�, ‘હા, હ િબદશ નામના યવાન સાથ �રલશનિશપમા છ. અમ બોડર �ોસ દબાઈન ઊભી હતી. એણે ગોળીઓના અવાજ સાભ�યા હતા. મલાકાતીઓન ે
ે
�
�
‘િદલ તો હ આપુ, પણ તમ એની �રિસ�ટ આપશો?’ નથી કરી પણ અમારી વ� મરજનુ કિમટમે�ટ થઇ ગય છ. એ એક દખાવડો, અફસોસ થાય છ ક કમરા અન ટપરેકોડ�ર સાથે લા�યા નહી. હા, માતાએ
�
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
ં
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
ં
‘�રિસ�ટ નહી આપુ. િદલના સાટામા િદલ જ આપીશ. આવતીકાલ બપોરે સ�કારી, િમડલ �લાસ પસન છ. હ િવચારતી હતી ક અમાર લ�નøવન એના પ�નો છ�લો પ� ર�ડયો પર વા�યો હતો અન દીકરાને ગમતા હાલરડા �
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ુ
�ણ વાગ. િપક િસટી કફ. કોન�ર ટબલ. આવશોને? હ માર િદલ લઇન �યા � સઘષમય રહશ તમ છતા દાપ�યના રણમા ખીલલા ગલાબની સગધથી મહકત ુ � ટીવી પર સભળા�યા હતા. દીકરો યાદ આવ છ �યાર મન ભરાઈ આવ છ. હવ ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
બઠો હોઇશ. તમારી �તી�ામા.’ રહશ, પણ આજે તન મ�યા પછી મને લાગ છ ક એ બધી આદશ�ની વાતો છ. થોડો થાક લાગ છ. મલાકાતીઓ ýય છ, બીý મલાકાતીઓ આવી ગયા છ. �
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
ુ
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ુ
�
�યટીÔલ કરી પકમા 21 હýર �િપયાનો ર�ય �સ લઇન, કબમા બસીન ે સખી લ�નøવન માટ ધનવાન પિત હોવો જ�રી છ. ભાડાના મકાનમા રહીન ે ‘દખાત’ કા�યનો આરંભ: દખાત નાટકનો સૌથી માિમક ભાગ હોય છ �
ૂ
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
�
ઘર તરફ જઇ રહલી �ફઝા મનોમન િવચારી રહી હતી. �મ એટલે શ? �થમ િવશાળ બગલાની ઇષા કરતા કરતા િનસાસા નાખવા એના કરતા વલ ફિન�ડ નાટક પર થયા પછી પરદો પડતા પહલાન ��ય. એમા કલાકારો ��કોનુ �
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
નજરનો તણખો? સવાળી �વચાન આકષ�ણ? મારકણી અદાઓનો માર? બડ�મની મખમલી શયામા યૌવનનો ઉ�સવ ઊજવવો એ વધ સતોષજનક અિભવાદન કરવા અન મળવવા �ટજ પર આવ છ. ય� પછી રણભૂિમમા �
�
ે
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ુ
ૈ
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
વસતો�સવ ઊજવવા માટ િબછાવલી ýળ? ક પછી કઇક જદ જ? જમ જમ બની રહશ. હ આવતીકાલ િબદશન મળીન મારો િનણ�ય જણાવી દઇશ. તન ે પડ�લા શબ, ટોપા-પોશાકો, સરખા કરતા ઊભા થાય છ. પટમા હલાવલા છરા
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
ં
ે
આગળ િવચારતી ગઇ તમ તમ �ફઝાન આ ‘કઇક જદ’મા રસ વધતો ગયો. �ોિમસ આપુ છ ક ભિવ�યમા �યારય હ એને યાદ પણ નહી કરુ.’ ખચી લવાય છ. ફાસી પર લટકતા શહીદો ડોકમા�થી ગાિળયો કાઢી øવતા
�
�
ે
�
ે
ૂ
ુ
ે
�
�
કોલેજમા ભણતી �ફઝાન �મ િવશેના આ તમામ સવાલોનો ýત અનભવ �ફઝાની ઇમોશનલ કબલાત સાભળીન તિન�ક ખડખડાટ હસી પ�ો, લોકોની સાથ ઊભા રહ છ. કાયરો અન બહાદરો, નાયક અન ખલનાયક,
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
હતો. છ�લા બ વષથી એ િબદશ નામના એક મ�યમ વગના યવાન સાથ �ટડી (અનસધાન પાના ન.19) (અનસધાન પાના ન.19)
ુ
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
�