Page 17 - DIVYA BHASKAR 021221
P. 17
Friday, February 12, 2021 | 17
અનુસંધાન
અરિવ�દ ýષી’ જ કરી શક�.એ નાટકમા� ગળાથી પગના �ગૂ�ા સુધી પેરેલેિસસ સમયના ���ા�ર
િવચારોના ���ાવનમા� પામેલો એક િશ�પકાર સતત ઈ�છા ��યુ માગે છ�. પગથી છાતી સુધી ચાદરમા�
�
ઢ�કાઇને મા� સ�વાદો �ારા અરિવ�ભાઇએ જે વાિચક અિભનય આપેલો એ ક�ટલાક રાજકીય પ�ો િસવાય બાકી �ý રાø થઈ. હવે બાળકો શાળામા જવા
ન�ધી છ�. સરદારનુ� �ટખળ ક�વુ�? સા�ભળો: ýવા રંગભૂિમના કલાકારો પણ ફરીફરીને આવતા�. તે સમયે અરિવ�દભાઇ મા��ા છ�. આત�કવાદીઓના �થાન સૈ�યને �થાિનક લોકો બતાવ છ�, રોજગાર
ે
સરદાર: મકનø �યા� ચા�યા? ગુ�જુ �ફ�મોમા� િબઝી હતા માટ� મા� દસ જ િદવસના રીહસ�લમા તૈયાર અને નોકરીનો માહોલ શ� થયો, �થાિનક �વરાજની ચૂ�ટણીઓમા� હ�શેહ�શ ે
�
મકનø: ગામના �મશાનનુ� આજે ઉ��ઘાટન થવાનુ� છ�. તેનો સામાન થયેલી એ ‘બાણશૈયા’ની ભૂિમકાએ અરિવ�દભાઇને ગુજરાતી રંગમ�ચ અમર ભાગ લીધો.
ખરીદવા માટ� જઈ ર�ો છ��. કરી દીધા! એ નાટકના �તમા� ��ય તરફ જઇ રહ�લો લાચાર િશ�પકાર જે આવુ� આસામ અને પૂવ��રનુ� પણ ઉદાહરણ છ�. 1980 અને 83મા� �યા �
સરદાર: (પાસે સામાન ઉપાડનારા ગધેડાને ýઈને) તે માટ� આ ‘ઘોડ��’ રીતે મા જગદ�બાના િશ�પનુ� શ�દોમા� વણ�ન કરે છ� એનુ� શ�દોમા� વણ�ન કરવુ� િબદેશી અને બિહરાગત �દોલન સમ� આસામી નાગ�રકોએ લા�બા સમય
પણ લીધુ� લાગે છ�. અસ�ભવ છ�. સુધી ચલા�ય તેની પરાકા��ાનો એ સમય હતો. �યારે પણ બીજે એવી હવા
ુ�
મકનø: હા, ø! અરિવ�દભાઇ ઉફ� ‘બાવø’ અસ�ભવને સ�ભવ કરનારા અદાકાર હતા! હતી ક� આસામ આખુ� અલગાવ અને િહ�સા તરફ જઈ ર�ુ� છ�. એ �દોલનનો
સરદાર: બધી તૈયારી થઇ ગઈ લાગે છ�. અ�યાસ કરવા એ જ િદવસોમા� જવાનુ� થયુ� �યારે થોડો સમય વ�ે કોલકાતા
મકનø: ø, હા! ��ડ �ા���સ રોકવાનુ� બ�યુ� હતુ�. સાિહ�યકાર િશવક�માર ýશી અને બીý ગુજરાતી
ે
સરદાર: ઉ��ઘાટન માટ� એકાદ મુડદુ� પણ તૈયાર રા�યુ� હશ ને? ઇવ : કલાકારને �જ�લ કઇ રીતે અપાય? પ�રિચતો િચ�તામા હતા ક� આવા િદવસોમા� �યા જવુ� ýખમી છ�, પણ એક
�
�
મારી માિહતી મુજબ મકનøભાઈએ બૉ�બ પણ બના�યો હતો અને એ આદમ : બે નાટક વધાર ýઇને મિહના સુધી આસામ અને બીý �દેશો ક� જેને કોઈ સમયે જવાહરલાલ
ે
ફો�ો પણ હતો. મીઢોળાને આ વાતની ખબર છ�. જેમને ઘરે એ બૉ�બ ફોડવામા� નેહરુએ સ�ત ભિગની નામ આ�યુ� હતુ� ને તેમના અનુગામીઓ સામે હવે
આ�યો હતો, તે ભાઈનુ� નામ મહ�શભાઈ નાયક છ�. તેઓ હાલ ક�નેડામા � ર�મા� �ી�યુ� ગુલાબ આસામની આ લા�બી લડત ચાલી રહી હતી-મા� ýયુ� ક� ગુ�સો અને દુ:ખ
નાય�ાના ધોધની પાસેના કોઈ નગરમા� અ�ય�ત સુખી પ�રવાર સાથે રહ� છ�. � જ�ર હતા. ભય પણ હતો. ‘લાહ�, લાહ�’ (ધીરે ધીરે)ની માનિસકતા ધરાવતો
�
}}} બસ! આટલી જ વાત હતી? આવુ� તો ચા�યા કરે. કોઇ પણ ��ી-પુરુષની શા�ત�શા�ત આસામી પોતાને થતા અ�યાયની સામે મેદાને પ�ો હતો, તેમને
�
�રલેશનિશપમા� સૌથી મહ�વની ચીજ �ેમ હોય છ�, કોઇ �ીø �ય��તનુ� મહ�વ લાગતુ� હતુ� ક� આસામ િવષે બાકી દેશમા ગલત �ચાર થઈ ર�ો હતો ક� તેઓ
પાઘડીનો વળ ��ડ� નથી હોતુ�. મારી જ વાત કરીએ. હ�� ઓલરેડી મે�રડ છ��. હ�પીલી મે�રડ. મારી અલગાવવાદી છ�. કોટન કોલેજમા� તે સામના તરુણ નેતાને પૂ�ુ� તો તેણે ક�ુ�
કોણ ક�� છ� ક�, વ�લભભાઈ સા�ર નથી. પ�ની અિભતા તારા જેવી જ ખૂબસૂરત છ�. એ મને ગમે પણ છ�. મ� િનણ�ય હતુ�: ‘અમારી િચ�તા એટલી જ છ� ક� બાકી દેશ અમારી ક�વી અને ક�ટલી િચ�તા
બાર�ોલીના� ભાષણોમા, જે øવતી સર�વતી વ�� છ�, કરી લીધો. હ�� તને એક �વત�� બ�ગલામા તમામ સુખસુિવધામા આøવન કરે છ�.’દરેક �દેશ અને તેની �ý િવષેની આપણી મા�યતામા� �યા�ય િધ�ાર
�
�
�
વીર, કરુણ, �ા�ય ઇ�યા�દ, બધા જ રસો જેમા ઊછળી ઊ�� છ�, સાચવીશ. તને કોઇ વાતે ઓછ�� નહીં આવવા દ�. અલબ�, હ�� તારી સાથે અને ગેરસમજ ના આવે તે આજના સમયની આપણી કસોટી છ�.
�
ે
તેવી ભાષા કોઈ �મરબ�દી સા�ર, લખી ક� બોલી તો બતાવ! લ�ન નહીં કરી શક��, પણ આપણે િલવ ઇન �રલેશનિશપમા� રહીશુ�...’
-કાકા કાલેલકર તિન�કની વાત સા�ભળીને �ફઝાના ચહ�રાનો રંગ બદલાઇ ગયો. ‘વોટ? ડ�બકી
�
આર યુ ઓલરેડી મે�રડ? ઘરમા� �પાળી પ�ની હોવા છતા તુ� મને �ેમની ýળમા �
રાગ િબ��ાસ લપેટવા નીક�યો છ�? તારા કરતા� તો મારો િબ�દેશ હýરગણો સારો. િલવ આ�મહ�યા કરનાર પા� સાથે મળી એકબીýના હાથ પકડી, જખમી િદલો
ઇન �રલેશનિશપ જેવા શ�દો ભોળી યુવતીઓને ભરમાવવા માટ� ઊપýવી પર હાથ મૂકી, ઝૂકીઝૂકીને અિભવાદન કરે છ�. આગળના� ��યોમા� માયા �
�
ક� અરિવ�દભાઇ ગુજરાતી �ફ�મોમા� િવલન અને એમના અિભનેતા પુ� શમ�ન કાઢ�લી કપટýળ છ�. આપણા વડીલો એના માટ� રખાત જેવો શ�દ વાપરતા ગયેલા પા�ો પણ અિભવાદનમા� ýડાય છ�. ‘કટ�ન કૉલ’ દરિમયાન મેકઅપ
�
ýષીએ લ�ન પણ િહ�દી �ફ�મોના િવલન �ેમ ચોપરાની દીકરી સાથે કયા�! હતા. તુ� સરનામુ� ભૂ�યો તિન�ક. તારા જેવા પુરુષોને હ�� બરાબર ઓળછ�� છ��. અને વેશભૂષા ઉતાયા િવના ઊભેલા કળાકારોનુ� ‘પા�ો’મા�થી વા�તિવક
�વીણ ýશી- અરિવ�દ ýષીના ક�ર �િત�પધી� કા�િત મ�ડયા �યારે જેટલા બ�ગલાઓ એટલી ��ીઓ. તારા બ�ગલામા રખાત બનીને રહ�વા� કરતા� �ય��તઓમા� �પા�તર થાય છ�. કા�યના �તે ક�ુ� છ�: ‘ નાટકને નાટક બનાવે
�
અરિવ�દ ýષીની અિભનય �િતભાની વાત કરતા �યારે એમની �ખોમા� હ�� િબ�દેશના ભાડા�ના મકાનમા� રાણી બનીને øવવાનુ� વધારે પસ�દ કરીશ.’ છ� પરદો પડવાની ઘટના અને પરદા પાછળની વાતો...’ કા�યોમા� દેખીતા
ગજબ ચમક આવી જતી અને એટલે જ ‘બાણશૈયા’ નામના નાટકમા� કા�િત અને �ફઝા ચાલી ગઇ. અથ� ઉપરા�ત બીý અથ� પણ હોય છ�, સપાટી ખોદી �ડા ઊતરીએ તો છ�પા
મ�ડયાએ અરિવ�દભાઇને એક એવી ભૂિમકા આપી ક� એ મા� ને મા� ‘ધ (શીષ�કપ���ત: ‘મરીઝ’) મમ� સમýય.�
