Page 17 - DIVYA BHASKAR 122520

Friday, December 25, 2020 | 17

�
�
ે
ે
િશખામણ આપતા� ��િ�કલ હ�થ સાચવવા અન ઝાઝી િચતા નહોતી. પણ હવ આ બધા પ�રબળોને કારણે વકરી ગયો. �
�
�
�
અ�યારના સýગોમા ડો�ટરોને મળવામા કટલી તકલીફ થાય છ, એ તો બધા
�
�
�
�
�
ýણ છ. આ િમ�ન અમક દોઢડા�ા શભિચતકો સલાહ આપે છ ક નોકરી
�
ુ
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
ં
છોડી દ, છ મિહના કઈ નહી કરે તોયે તન ભ�યા મારવાનો વારો તો નથી
�
ે
ે
કામકાજ છોડી દવાની
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
�
ુ
ુ
ે
ુ
ે
પહલા� જરાક તો િવચારો સલાહ આપનારની મ�ટલ આવવાનો વગર. બન �યા સધી આવ સાભળી લનારને હવ વધ ન વધ ગ�સો ં
�
ે
�
ૂ
�
�
આવવા લા�યો છ. એ કહ છ ક, ‘નોકરી છોડી દ� તો થોડા િદવસ ભ�યા નહી
�
�
ુ
ે
�
�
ે
મરીએ, પણ પછી શ? અન અ�યાર કાર લોન, હાઉિસગ લોનના હ�તા કોણ
�
�
�
હ�થ પર શકા થાય છ
ે
ૂ
ચકવશ? કપની તરફથી મળતા હ�થ ઇ��યોર�સને જતો કરીએ તો પછી માદા
�
�
�
�
ૈ
પડીએ �યાર મ�ડકલ િબલના પસા �યાથી કાઢીશ? આરામથી
ુ
ે
�
�
ે
બઠાબઠા કામ કરીને પસા કમાઈ શકીએ એવો કોઈ
ે
ૈ
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
સૌ ન આપવી ગમ અન ભા�ય જ કોઈને લવી ગમે એવી વ�તઓના વષના એ િમ�ની નોકરી ર�તો તમ બતાવો તો અબઘડી નોકરી છોડી દ�,
િલ�ટમા ‘િશખામણ’ હમશા નબર વન પર રહ. િશખામણ
સ�નસીબ હø સધી ટકી રહી
્
�
પણ �યા સધી આ ��સ ભોગ�યા િવના કોઈ
�
�
�
ે
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
�
ં
ૈ
આપવામા એક પસાનોય ખચ કરવો પડ� નહી, ઊલટ, છ. ઓ�ફસ તરફથી ‘વક �ોમ છટકો છ?’
�
�
�
�
�
�
ે
આપનારને પોતે ડા�ા, ઉદાર હોવાની લાગણી થાય અન સામવાળાનો ઉ�ાર હોમ’નો આદેશ મળી ગયો, અ�યાર પલી એક બીø કોમન
ે
ે
ે
કયાનો સતોષ મળ. પછી આ સોનેરી િશખામણનુ પાલન નહી કરીને કોઈ એટલે શ�આતમા તો સાર � ુ િશખામણ - બહ ��સ નહી ં
�
�
�
�
�
ં
�
�
ુ
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ુ
દઃખી થાય �યાર, ‘મ તો કહલ’ એવા શ�દો ઉ�ારીન છપો દ�ટ આન�દ લા�ય ક પીક અવસ દર�યાન લવાની, એ સાભળીન ે
�
ે
ુ
�
�
�
�
ુ
�
અનભવવાની તક પણ મળ. હવ સામા�ય સýગોમા િશખામણ આપવાનો બહાર થતી ભીડભાડ અન ે પણ ચીડ ચડ છ. મ�ીભર
�
�હાવો આપણાથી �મરમા મોટા ક øવનમા વધ સફળ થયલા લોકોને મળતો �ા�ફકનો �ાસ સહન લોકોને બાદ કરતા અ�યાર ે
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
ં
�
હોય છ, પરંત છ�લા લગભગ નવ મિહનામા પ�ર��થિત બદલાઈ છ. નહી કરવો પડ�, ઘરની કોને ��સ નથી? નોકરી
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
િશખામણની માકટમા જબરદ�ત તø આવી છ, એમા બધાય ભદભાવ �દર ક�ફટ�બલ કપડા� છોડવાની વાત તો દર
ે
�
�
ભસાઈ ગયા છ અન દરેક વગના લોકોએ એમા ઉ�સાહભર ઝપલાવી દીધુ છ. પહરીને, મન પડ� �યાર ે રહી, લોકો લાબી રý
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
ે
એમા 99 ટકા િશખામણો �વા��યન લગતી છ. જ મળ એ �ય��ત ખાઈ-પીને, �યિઝક માગતા પણ ડરે છ. ગમ ે
�
�
ુ
ે
કોરોનાકાળમા� કઈ રીત સરિ�ત રહવ, એની િશખામણ આપે. સામવાળા સાભળતા સાભળતા � તટલા હોિશયાર હો, પણ
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ુ
ે
ૈ
પાસ પોતાનો દા�ગોળો તયાર હોય. ઠીક છ, આ બધામા ખાસ નકસાન નથી કામ થઇ શક. પરંત ુ પોતાની ગરહાજરીમા �
�
�
�
�
ે
ે
જત, િસવાય ક બીýના ક પોતાના અધકચરા �ાનના આધારે તમ પણ કાઢા- ધીમેધીમે તકલીફો શ� ઓછા પસ વધ કામ
ુ
ુ
�
ૈ
�
ે
ે
ે
ે
ઉકાળાનો મારો ચલાવીન પટ પર અ�યાચાર કય� હોય અન કોરોના વાઇરસથી થઇ, જ બીý ઘણાન ે કરનાર માણસ ગોઠવાઈ
�
ુ
ે
ે
બચવાના નામ એિસ�ડટીને ઇ��વટ�શન આ�ય હોય. બાકી તો એક થવા લાગલી. જશ, એ મા� ભય નહી,
ે
�
ં
�
ે
�
લાઈનમા બ કાન છ જ, પરંત વગર િવચાય અપાયલી િશખામણ ટીમમા � વતમાનની વા�તિવકતા છ.
�
ે
�
ુ
�
ુ
કોઈ વાર સામાવાળાન કટલી ચીડ ક પીડાનો અનભવ કરાવી કામ કરતા � તિબયત કથળી તો સધરી જશ ે
�
ુ
�
ે
�
શક, એનો અનભવ આપણા�માથી ઘણાન હમણા થયો હશ ે આપણી વાત લોકોમા�થી કોઈ પણ નોકરીધ�ધા ગયા તો મરવાનો
�
�
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
ે
�
અન આવી એક િશખામણ છ, ‘કામકાજ તો થયા કરશે, ન કોઈ માદા પડી વારો આવશ, એવી મનો��થિતમા �
�
�
�
�
ુ
ૈ
ુ
પણ તિબયતન �યાન પહલા રાખવ.’ વષા પાઠક ýય, હો��પટલાઇઝ ઓછા પસ પણ વધ કામ કરી રહલા �
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
આવા ડા�ાડમરા શ�દો ઉ�ારવામા સારા લાગ, પણ થાય �યાર એમના કામનો લોકોને એવ કહવાય ક તિબયત પહલી,
�
ુ
�
�
�
ૂ
ે
�
અમલમા મકવાન હમશા શ�ય હોય છ? ચાર તરફ કોરોનાનો બોજ બીý પર આવ. અ�યાર ે એના ભોગે કામ ન કરાય? હકીકતમા આવી
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
હાહાકાર છ, �યાર કામધધાની િચતા છોડીને ઘરમા બસી રહવ � ુ નવા લોકોની ભરતી તો ભા�ય જ �યાય ફાલત િશખામણ એ જ આપી શક જમને પોતાને કોઈ
ે
�
�
ે
ે
ે
એ કદાચ શારી�રક �વા��ય માટ લાભદાયક હોઈ શક, પરંત ુ થાય છ. ક��યટર ક ઇ�ટરનેટ કને�શન �યાર રીસાઈ િચતા નથી ક અ�લની ખામી છ ક પછી બીýના િહસાબ ન ýખમ ે
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ે
ૂ
�
આપણામા�થી કટલા લોકોને આમ ઘરમા રહીન મા� તિબયતની કાળø ýય એ પણ ન�ી નહી, �યારક વળી, સામવાળાની ભલ ક અણઆવડતનો ખદની શારી�રક, માનિસક, આિથક હ�થ સચવાઈ રહી છ. અ�યાર દશના
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
ં
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
લવાન પરવડી શક? વષ� સધી ખદની તિબયતનો વધ �યાલ રા�યા િવના ભોગ બનવ પડ�. ��ીન સામ સતત ખોડી રાખલી �ખો બળવા લાગ, થાક લાખો લોકો પાસ હાઉિસગ લોનના હ�તા ભરવાના, અર! બસમા બસવાના
�
�
ે
�
ે
ે
સખત મહનત કરીને ઘર ચલાવનારા લાખો લોકો અ�યાર બરોજગાર થઇ અન ���શનના માયા �સ નીકળી ýય, માથ દખવા લાગ, ઘણી વાર પસા નથી �યાર જ વડા�ધાન પોતાના માટ વભવી �લેન ખરીદવામા, કોઈ
ૈ
ે
�
ૈ
ે
ુ
�
ુ
�
ુ
ે
�
�
ગયા છ, એમને કહો ક ‘ચાલો, આટલા વષના ઢસરડા પછી શરીરને આરામ રાતના ઉýગરા થાય અન આ બધાની અસર હ�થ પર થાય. કોિવડ ન થાય, કારણ િવના નવ સસદભવન અન પીએમ હાઉસ બનાવવામા અબý �િપયાન ુ �
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
કરવાની તક મળી’ તો એને કવ લાગ? એવ કહવામા� અ�લ અન સવદનાનો પણ બીø અનક શારી�રક, માનિસક તકલીફો ઊભી થવા લાગ. આ િમ�ન ે �ધણ કરે અન આપણને ઘરમા રહીન તિબયત સાચવવાની િશખામણ આપે
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
�
પણ નય� અભાવ છ, એવ દઃખ હમણા એક િમ�એ �ય�ત કયુ. ચાલીસક ઘણા સમયથી એક નાનો કહવાય એવો હ�થ �ો�લમ હતો, પણ ક�ોલમા હતો એમને અન એમના ચાહકોને કયા વગમા મકવા? �
�
�
�
�
ુ
ૂ
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
આકાશ �િતિદન નાન થત ýય છ� રહી ગય છ : એ ગયો/એ ગઈ. � � � � � � � ુ � ે
�
ુ
�
આપણે કટલા તારા ખરતા સહન કરી શકીએ? કાનમા તમરાન �મ�મ
�
�
�
સતત સભળાય છ. સનકારનો અથ ટકો પડવા લા�યો છ. �ખ સામથી
ૂ
ખસતા નથી એકાએક ચા�યા ગયલા લોકો. એકલતાનો નાગપાશ વધતો
ે
ે
ે
�
ં
ýય છ. ચાલી ગયલી �ય��ત જ નહી, પાછળ રહી ગયલી �ય��તઓ પણ
�િત�ણ થોડીથોડી ખરતી ýય છ. ફફસા સકોચાતા ýય છ. આપણને ýડી
�
�
�
�
�
�
ૂ
�
�
�
ુ
રાખતા કટલાય પલ તટી પ�ા છ આ િદવસોમા. પોલે�ડની નોબલ �ાઇઝ
ે
િવજતા કવિય�ી િવ�સાવ િશબો�કાએ જદા સદભમા લખલી કા�યપ��ત યાદ
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
આવ છ : ‘દખાય છ એક પલ અન એના પર લોકો. એ બધા કોઈ પણ ઘડીએ
�
ે
�
ૈ
�
�
�
�
ુ
ભાગવાની તયારીમા છ, કારણ ક કાળા�ડબાગ વાદળામાથી મશળધાર
�
�
વરસાદ તટી પ�ો છ.’
ૂ
�
દરેક નવી િવદાય જની િવદાયોની યાદ અપાવ છ. નવા
ૂ
ે
�
ડબકી ડમાની સાથ છાતીમા ભરાયલા જના ડમા એકસામટા ઊઠ છ.
�
ૂ
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
એક યવતીનો ભાઈ યવાન વય ��ય પા�યો �યાર એ બ-અઢી
ે
ે
ુ
ુ
ુ
�
�
દાયકા પહલા� અવસાન પામલા િપતાના ફોટાનુ આલબમ
ે
ે
વીનશ �તાણી ખોલીન બઠી હતી, ýણ િપતાન પછવા માગતી હોય, ‘તમ ે
ૂ
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
કટલી પીડા સહન કરવા માટ અમન એકલા છોડીને ચા�યા
�
ગયા?’ દરેક પીડા મા� સવાલો જ છોડી ýય છ. એમાથી ફરી
�
�
ે
ે
ુ
�
બઠા થવ પડ� છ અન આવનારી પીડાઓથી ઊભા થનારા સવાલોનો
ુ
�
�
ુ
સામનો કરવા તયાર થવ પડ� છ. તટલા પલ પરથી સામ પાર પહ�ચવ મ�ક�લ
ુ
ુ
ૈ
�
ે
ૂ
�
�
ે
ે
લાગ, પરંત પાર નીકળવુ જ પડ�. શ�ય છ ક આપણને છોડીને અધવ�થી
�
�
ુ
ુ
ે
ૂ
ચા�યા ગયલા લોકો જ તટલો પલ એમના ખભ �ચકીને ઊભા હોય. સામે
�
ે
કાઠ એક નદી આપણી વાટ ýતી હોય છ. �યા પહ�ચીએ અન નદીકા�ઠાના
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ટલીક સવદનશીલ �ય��ત �ગત પીડામાથી બહાર નીકળવાનો આપણ કટલા તારા ખરતા સહન કરી શકીએ? ઘટાદાર �� નીચ ઊભા રહી થોડો થાક ઉતારીએ. એ વખત �ચ ýઈએ
ક � માગ કોઈ કિવતામાથી ક કળાના મા�યમમાથી શોધવાનો �ય�ન એ તારા �યા�ક તો જતા હશ ે તો એ �� પ�રિચત લાગશ, ýણ એની સગધ �ાસમા ભરીને આપણે રોજ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ø�યા છીએ.
કરે છ. એ �ય��ત પોતે જ કિવ-કલાકાર હોય ક ભાવક હોય.
�
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
થોડા િદવસ પહલા ભજથી રચના �તાણીએ િહ�દીના કિવ હ�રકા�તની એક એ લોકો ગયા છ એવ લાગ, પણ ખરખર તો કોઈ �યાય જત નથી.
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
કિવતા મોકલી. એ કિવતા : ‘િદન-�િતિદન છોટા હોતા ý રહા હ/અપને આપણા આકાશમાથી ઓછા થતા તારાના સમાચાર વારવાર મળ છ અન ે જનાર �ય��ત આપણા� ફફસામા પોતાનુ નવ ઘર બનાવ છ. એમણે અધરો
�
�
�
ૂ
ં
�
ુ
�
િહ�સ કા આકાશ/આઓ હમ તાર� કો િગન ડાલ/ન ýન �ય�/એક સદહ ઘર આપણા િહ�સાન આકાશ વધાર નાન થત ýય છ. કોઈનો ફોન આવ �યાર ે છોડી દીધેલો �ાણવાય વારસામા આપી ýય છ. એ લોકો પરા ન કરી શ�યા
ે
�
ે
�
ૂ
ે
ુ
�
ે
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
કરતા ý રહા હ� મનમ�/�ક હર રાત તાર� કી સ�યા કમ હોતી ý રહી હ/હમારી વાત કરતા પહલા ક સદશો વાચતા પહલા �ખો �ાથનામા બધ થઈ ýય છ � એ �ાસ, આપણા માટ સાચવી મકલો એમના િહ�સાનો �ાણવાય, આપણી
ે
ખિશય� કી તરહ.’ ક કોઈ તારો ખરવાના સમાચાર ન હોય. હો��પટલના િબછાનામા સાવ એકલી તાકાત બનશ. આકાશમાથી ખરતા તારા ગણીએ, પરંત એ તારા �યાક તો
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
આપણા ભાગ આવલ આકાશ આમ પણ નાન હોય છ, એમા આપણને પડ�લી �ય��ત માટ હઠપવક આશા ટકાવી રાખી હોય ક એને હો��પટલમાથી જતા હશ. શ�ય છ ક એ ખરલા તારા આપણી �દરના આકાશમા ઊ�યા
ે
�
�
ે
�
�
ે
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
ે
વધારે ગમતા તારલા પણ ઓછા. હ�રકા�તøની આ કિવતામા ભીતરથી બહાર નીકળતી ýઈ શકીશ, ચોમેર ઘરાયલ આકાશ સાફ થશ �યાર એને હોય. દરેક જણની �દર પોતાનુ આકાશ હોય છ. �દરના આકાશનો એક
શારી નાખતી પીડા �ય��તગત છ, એટલી જ સાવજિનક પણ છ. વતમાનમા � ફરી ભટવાની તક મળશ. આશા અન વા�તિવકતા વ� બ જ શ�દોનુ �તર પણ તારો ખરવા ન દઈએ તો કદાચ બચી જવાય.
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ે