Page 20 - DIVYA BHASKAR 122520

¾ }ગુજરાત Friday, December 25, 2020 20
Friday, December 25, 2020 | 20

ક�છ�ી રાજ��ાન સુધીના 1971ના ય��મા� ����ની
મોરચ નાપાક સેનાને પછાડીને
ે
ભારતના જવાનો �સ�ધમા �
��ર�ગો �હ�રાવી ચ���ા હતા
��ારે જ �ુ��વરામ �તા � અાઝાદીયે હા���તમા� હતી
�ાગેક�ચ ��ભી ગઇ

19 71મા� પા�ક�તાન સામેના યુ�મા� ભારતના અૈિતહાિસક અ�યાય માને છ�.
િવજયની સુવણ��ય�તીનુ� વ�� ચાલ મિહને શ� થતા� જ અેની
ુ
ખેર, પણ અાને પ�રણામે લાખો િસ�ધવાસીઅોને ભારતમા� િહજરત કરવી
ઉજવણીનોયે અારંભ થઇ ગયો છ�. અા યુ�ના રા��ીય અને પડી. પણ જેમણે િહજરત ન કરી અને િસ�ધમા� જ ર�ા. તેઅો પાછળથી
અાંતરરા��ીય ફલક પર અનેક પાસા અને સૂચીતાથ� છ�. અા પૈકી અેક પાસુ� નાપાક જુલમોનો અને ભારોભાર અેકતરફી વહ�વારનો ભોગ બ�યા. તેથી
�
અેના યુ�િવરામના સમયને લગતુ� છ�. ક�ટલાક િનરી�કો અેમ માને છ� ક� તેરમા� િસ�ધીઅો પોતાની અાગવી પરખ અને સ��ક�િતના ધોવાણથી િચ�િતત બની ગયા.
�
િદવસે ભારતે અેકતરફી યુ� િવરામ ýહ�ર ન કયુ� હોત અને યુ� બે-�ણ િદવસ તેવામા જ 1971નુ� યુ� અા�ય અને ભારતીય ફોજે િસ�ધના િવ�તારો ક�જે } 10મી ���ે���ે સવારે નગરપારકર તાલુકામથકની અો�ફસ પરનો
ુ�
ુ�
પણ લ�બાય હોત તો પા�ક�તાનના વધુ ટ�કડા થવાની પૂરેપૂરી શ�યતા હતી. કરવા મા�ડતા િસ�ધપુ�ોને જૂનુ� સપનુ� સાકાર થવાની અાશા ýગી. તેથી જ તો પા�કસતાની �વજ નીચે ઉતારી ભારતના જવાનોઅે પગ હ��ળ કચ�ો અને
અા યુ� પિ�મ પા�ક�તાન અને પૂવ� પા�ક�તાન અેમ બે મોરચે લડાઇ ભારતના જવાનોને િસ�ધમા ઉ�માભય� અાવકાર મ�યો. િવચાર કરો દુ�મન િતરંગો લહ�રા�યો �યારની અૈિતહાિસક �ણની તસવીર. અા �વજ ભુજની
ર�ુ� હતુ�. અે વાત સાચી ક� સમ� િવ�નુ� �યાન અે સમયે પૂવ�- દેશની ધરતી પર સૈિનકો પગ મૂક� અને ભારત માતાકી જયના નારા માિહતી કચેરીમા�થી નાયબ િનયામક ઇ�દુભાઇ ýશી (ઇ�સેટ તસવીર)
�
પા�ક�તાન મોરચે હતુ�. �યા ભારતનો જ�બર િવજય થયાે અને સ�ભળાય તો હ�સલો ક�ટલો બુલ�દ થાય. નગરપારકર લઇ ગયા હતા.
નવા દેશ બા��લાદેશનો ઉદય થતા�ની સાથે ભારતે યુ� િવરામ પણ યુ� િવરામ થતા� િસ�ધની અાઝાદીનુ� સપનુ� રોળાઇ
�
ýહ�ર કરી દીધુ�. પણ અે વખતે પિ�મ મોરચેય ભારતીય અ�ા�� ��� ગયુ�. અામ છતા ગુજરાત-રાજ�થાન મોરચે ભારતે 14400 ‘ગ�ાર’ હતા. ચોમેર બેચેની �સરી ગઇ.
�
સેના ખાસ કરીને પા�કસતાનના િસ�ધ �ા�તમા� ક�છથી ચો.કી. િસ�ધ �ા�તનો િવ�તાર ક�જે કય� હતો અે પણ િસ�ધના અગાઉ �ડસે�બરમા જ ઘણા� પ�રવારો ક�છ, બનાસકા��ા અને રાજ�થાન
રાજ�થાન સુધીની સીમાઅેથી િવજયક�ચ કરતી અાગળ ધપી કીિત� ખ�ી િહ�દુઅો માટ� અા�ાસન�પ હતુ�. તેમને અેમ હતુ� ક� હવે તે ભણી િહજરત કરી ગયા હતા તેને અનુસરીને ફરી િહજરત શ� થઇ. ક�છથી
રહી હતી. િસ�ધ થોડા િદવસમા� જ ‘અાઝાદ’ થઇ જશે અેવી ભારતનાે અેક ભાગ બની જશે. ગુજરાતને સ�બ�ધ છ� �યા � રાજ�થાન સુધીની સીમાઅો પર િહજરતીઅોની વણýરો વણથ�ભી ચાલ ુ
�
વાતો વહ�તી થઇ હતી �યા જ યુ�િવરામ થયો અને ક�ચ થ�ભી સુધી ક�છ મોરચે øતાયેલો 2200 ચો.કી. િવ�તાર ગુજરાત રહી. પ�રણામે 70 હýર િહ�દુ શરણાથી� ભારત અા�યા. અા પૈકી 50 હýર
�
�
ગઇ. અા �ગે િવગતે વાત કરીઅે અે પહ�લા િસ�ધ અને �યા � સરકારના શાસન હ��ળ મૂકાયો. કલેકટર રે�કના અિધકારી રાજ�થાનમા� અને બાકીના 20 હýર ગુજરાતના ક�છ-બનાસકા��ામા ��થર
�
ુ�
વસતા િસ�ધીઅોના સપનાની વાત ýણવી જ�રી છ�. અેલ.અેમ. સુદ અને િજ�લા પોલીસ અિધકારી રે�કના િવજયિસ�હ થયા.સરવાળ, રણમા� જે ø�યા હતા તે ટ�બલ પર ગુમા�ય. ક�છ માટ� તો
1947મા� ભાગલા સમયે િસ�ધમા� લોકોનો અેક મોટો વગ� ભારત સાથે ગુમાનને અનુ�મે મૂ�કી વહીવટ અને કાયદો �યવ�થાની ýળવણી માટ� પોતાનો જ છાડબેટ સિહતનો િવ�તાર 1965મા� ગુમા�યો હતો તે ફરી øતાયો
�
ýડાવા અાતુર હતો. અેને પા�ક�તાન સાથે ýડાવુ� જ નહોતુ�. અાઝાદીની નગરપારકર મોકલાયા. ધીમે ધીમે ��થરતા અાવી. પાલનપુરથી શાકભાø હોવા છતા પાછો અાપવો પ�ો. િસ�ધુપુ�ો માટ� પણ સપનુ� બીøવાર રોળાયુ�.
�
�
ચળવળમા િસ�ધના િહ�દુ, િસ�ધી અને મુ��લમો પણ મોટાપાયે ýડાયા હતા. અને અ�ય ચીý �યા મોકલાતી. ક�છથી તો બસ-�યવહાર શુ�ધા� શ� થયો. 1947મા� પ�ýબના રમખાણોને લીધે ક��ેસે ઉતાવળમા ભાગલાનો િનણ�ય
�
કરા�ચીમા� રા��ીયક�ાના ક��ેસના સ�મેલનોયે યોજતા ર�ા હતા. િસ�ધ �ા�તમા� અાઝાદી પહ�લા�ના ક�છ-િસ�ધ વ�ેના સ�પક�ની યાદ ફરી હકીકતમા� પલટાતી લીધો અને 1971મા� પણ પિ�મના મોરચાની વા�તિવકતાને નજર�દાજ
ખાસ તો નગરપારકર, થરપારકર અને કરાચી સિહતના િવ�તાોરમા� િહ�દુની દેખાઇ.�યા જ 1972મા� સીમલા કરાર થયા. øતેલો િવ�તાર પા�ક�તાનને કરીને યુ�િવરામનો િનણ�ય લેવાઇ ગયો. અેક િનણ�ય મહ�મા ગા�ધીનો હતો,
�
બહ�મતી હતી અને તેમણે ભારત સાથે ýડાવાની માગણીયે કરી હતી. પરંતુ પાછો સ�પી દેવા ભારત સ�મત થયુ�. અા સમાચાર ફ�લાતા જ િસ�ધુપુ�ો અાવાક બીý ઇ��દરા ગા�ધીનો.
�
�
અેક મત અનુસાર પ�ýબમા કોમી રમખાણો થયા તેથી ક��ેસે ભાગલાની બની ગયા. ભારતનુ� લ�કર પાછ�� ખસી ýય અને તેઅો ý નગરપારકરમા� ખેર, પણ અે યુ�મા� પા�ક�તાને ઘોર પરાજય મેળ�યા પછી 80’ના દાયકાથી
�
ફો�યુ�લા �વીકારવામા ઉતાવળ કરી નાખી. જેને િસ�ધીઅો અાજે પણ ભારોભાર જ રહ� તો પા�ક�તાનીઅો તેમને છોડ� જ નિહ કારણ ક� અેમના માટ� તો િસ�ધી �ો�સીયુ� શ� કયુ� છ� તે અાજેય ચાલ છ�. અેની વાત પણ �યારેક કરીશુ�.
ુ