Page 19 - DIVYA BHASKAR 110521
P. 19
¾ }ગુજરાત Friday, November 5, 2021 19
Friday, November 5, 2021 | 18
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
સારવારનો �થમ તબ�ો �વીકાર છ અન બી� તબ�ો સમપણ છ � છ અન એને દબાવવા માટ આપણે વધાર ýરશોરથી કામ કયા કરીએ છીએ.
�
�
�
�સ�ન ન હોવા છતા પણ આપણે એટલા માટ કામ કયા કરીએ છીએ કારણ
�
ુ
�
ે
�
�
ક ઉદાસ હોવાની �વીકિત આપણી પરંપરા, કળવણી અન �કિતથી િવર� છ.
�
ે
પણ તમ ઉદાસ લાગતા તો નથી! આપણને બાળપણમા કોઈએ શીખ�ય જ નથી હોત ક �ડ�શન લાગ �યાર શ � ુ
ે
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
કરવુ? �યા જવ? કોને કહવ? અન એટલે જ આપણામાના મોટાભાગના� લોકો
�
ે
�
�
ઉદાસીની હાલતમા પણ પોતાની નોકરી, �યવસાય ક ��િ� કયા કરે છ. આ
�
�
ે
�કારના �ડ�શનને ‘High Functioning Depression’ કહવાય છ ક જમા
ે
�
�
�
�
�
પી�ડત ઉદાસી છપાવવા માટ પોતાના બનતા �ય�નો કરે છ. પોતાના કથળી �
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
થો ડા વષ� પહલાની વાત છ. મારી િદનચયા પરફ��ટલી નોમ�લ કરે ક આપણે ýતન છતરીએ છીએ. આપણા મનોભાવો સાથ છતરિપ�ડી ગયલા માનિસક �વા��યની ýણ આ જગતને ન થઈ ýય, એ માટ એ ýતન ે
�
હતી. ઊલટ, એ સમય હ મારી ýતન વધાર �ય�ત રાખતો.
કરીએ છીએ. આપણી �દરનો અવાજ આપણને િવરામ લવાન કહતો હોય
ુ
�
�
સતત ��િ�શીલ રાખ છ. પોતાની ઉદાસી પર કોઈ ��િ�ની ચાદર ઢાકીને,
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
આમ તો પહલથી જ હ વક�હોિલક છ, પણ એ િદવસો દરિમયાન એ �ય��ત જગત સામ પરાણે હસતી રહ છ. એના ચહરા ઉપર રહલી બનાવટી
�
�
�
�
�
�
�
�ય�ત રહવા માટ માર �ય�નો કરવા પડતા. હ સતત લોકોની કપની ઝખતો, �વ�થતા અન �ય��ત�વની શા�ત લાગતી સપાટી પરથી, એની ભીતર ફાટી
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
એકલો રહી ન શકતો અન કામમા �ય�ત હોવા છતા પણ એક િવિચ� ખાલીપો નીકળલા ય�નો �દાજ પણ નથી આવતો.
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
અનભ�યા કરતો. એક િદવસ સવાર એક કોપ�રેટ હો��પટલમા રાઉ�ડ લઈન ે હકીકતમા આ �કારનુ �ડ�શન એક ‘રડ એલટ’ છ, જમા આપણી ýત
�
ે
�
�
ે
હ મારી હો��પટલ જવા નીકળતો હતો, �યાર પા�કગમા અચાનક મારી આપણને કહી રહી છ ક અ�યાર સધી જગતની સામ જ પા� આપણે
ે
�
�
�
ે
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
�
ુ
મલાકાત એક િ�ય અન øગરýન િમ� સાથ થઈ. એ િમ� �યવસાય ે ભજવતા આ�યા છીએ, એ પા� ભજવીને એ થાકી
�
�
�
�
�
ે
�
મનોિચ�ક�સક છ. ગઈ છ. કટાળી ગઈ છ અન એ જ તક છ, આપણી
ે
ૂ
ે
ે
ે
એ િમ� હતો એટલ ક પછી એ સાઇ�કયાિ��ટ હતો એટલે, કારણ જ પણ મળભત ýતન અના�ત કરવાની. �ડ�શન આપણી
ૂ
�
હોય પરંત એની સાથની વાતચીત દરિમયાન અચાનક મારી �ખો ભરાઈ ‘ઓ�રિજનલ સ�ફ’ન મળવાનો ચા�સ આપે છ.
�
ે
ુ
ે
ે
�
ે
આવી. �તરમા દબાવીન રાખલો લાગણીઓનો દાવાનળ અચાનક ફાટી આપણી આસપાસ રચલા દભ, આડ�બર, શણગાર
�
�
ે
ે
�
�
ે
ૃ
ે
�
�
�
ે
�
ે
ે
નીક�યો અન મારી �ખોએ ýહરમા બળવો પોકાય�. ‘હ ઓક� છ’ જવા અન સ��ટ ખરી પડ� છ, �યાર જ બાકી રહી ýય છ �
�
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
તકલાદી અન ખોખલા ભરોસા પર અ�યાર સધી ટકી રહલી ýત અચાનક એ આપણી ýત છ અન �યાર સમýય છ ક એક
�
�
�
�
ુ
�
ભાગી પડી. અન મને �રયલાઈઝ થય ક ‘નો, આઈ વોઝ નોટ ઓક�.’ િમ�ના �તરનો અવાજ દબાવવા માટ આપણે કટલા
ે
�
ે
�પમા મારી સામ ઊભલા મનોિચ�ક�સકને એ િન�કષ પર પહ�ચતા જરા પણ બધા ઘ�ઘાટનો સહારો લતા હોઈએ છીએ.
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
ે
�
વાર ન લાગી ક મને �ડ�શન છ. મારા બધા કામ પડતા મકીને, તણ મને એવ િબલકલ જ�રી નથી ક ઉદાસ
�
ે
પોતાના ��લિનક પર બોલા�યો અન એ મલાકાત, મારી િજદગી બદલી રહલી �ય��ત કાયમ એક ખણામા બસીન ે
�
ે
ે
ુ
ૂ
�
ુ
નાખી. રડતી જ હોય. એક તદર�ત �ય��તની જમ
ે
�
�
�
ે
સારવારનો �થમ તબ�ો �વીકાર છ અન બીý તબ�ો જ એ પોતાના બધા કામ, જવાબદારીઓ અન ે
�
�
�
�
ુ
ૂ
�
ૂ
�
�
�
�
સમપણ છ. મ �વીકાય ક હ �ડ�શનમા હતો. પરી ��ા અન ે અજવાળાનો સબધો િન�ઠાપવક િનભાવતી હોય અન તમ
ે
ે
ે
�
�
�
�
સમપણથી મ મારી સારવાર કરાવી. કારણ ક માર એમાથી છતા એ ઉદાસી ક હતાશાથી પીડાતી હોય એવ � ુ
ે
�
�
�
�
�
�
બહાર આવવ’ત. ýતન ખોટા અન ખોખલા િદલાસા ��ો�ાફ િબલકલ શ�ય છ. કોઈ પણ ��િ�, સથવારા
�
�
�
ુ
ુ
ે
ે
આપીને હ થાકી ગયલો. �યારક રોગ ��યની સભાનતા ક કામની ગરહાજરીમા, કશ જ કયા વગર પણ
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
જ આપણી સૌથી ��ઠ સારવાર નીવડ� છ. જ અન જટલી ý આપ�ં િચ� �સ�ન રહત હોય, તો આપણે
ે
�
ે
�
�
તકલીફો આપણા ‘અવરનેસ ફી�ડ’ની બહાર રહ છ, એ ડૉ. િનિમ� ઓઝા િનરોગી છીએ. કામ ગમવુ ýઈએ પણ કામની
�
�
�
ે
ે
�
જ આપણને હરાન કરી શક છ. આપણી તકલીફો ��યની ગરહાજરીમા નવરાશ પણ એટલી જ ગમે,
�
�
ý�િત જ આપણી સૌથી મોટી રાહત હોય છ. એ આવ�યક છ. કારણ ક નવરાશની પળોમા �
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
�
‘હા, હ ઉદાસ છ’ એવ �વીકાયા પછી જ રાહત મળ છ, એવી આપણી મલાકાત ýત સાથ થતી હોય છ �
ે
�
�
�
ૂ
�
�
�
ં
ુ
ે
�
િનરાત ‘હ ઓક� છ’ જવ જ�ા� બો�યા પછી નથી મળતી. ઉદાસ હોઈએ અન ે અન એ �યાર ‘કમ છો?’ પછ છ, �યાર એ
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
ે
ે
ં
�
ુ
�
�
ે
તેમ છતા ‘નોમ�લ’ દખાવાનો �ય�ન કરતા હોઈએ, �યાર સતત એવ લા�યા સારો નહી, સાચો જવાબ માગતી હોય છ. �
ં
ુ
અનસધાન
ે
ે
�
ે
�
ભારત-પાક ય� સમય દિલત શરણાથીઓ પા�ક�તાન હઠળના કા�મીરને મનુકાકાન પગે લાગીન તારો હાથ માગી લવાનો છ. ના ન પાડીશ. મને તારી
ે
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
ં
�
વા�તુિનમા�ણ છોડીને આ�યા તો તમને જમીનથી માડીન મતાિધકાર સધી વિચત રાખવાનો િજદગીની િવખાઇ ગયલી રગોળીમા નવસરથી રગો પરવાની હા પાડજ. નવા
ં
ૂ
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
િનયમ હતો. જ�મ અન બીજથી પ�ડતોને હાકી કાઢવામા સફળ થયા. હવ ે વરસ આપણે નવી િજદગી શ� કરીશ.’
�
ુ
ુ
�
�
ે
ે
�
ુ
ુ
સામવાળા પર �ભાવ ઉ�પ�ન થાય. આમ, તન, મન, ધનની સ�િ� માટની િબહાર, મહારા��, દિ�ણથી આવતા નાગ�રકોને, તનો સામા�ય �યવસાય િન�યન સમýય નહી ક એની વાત સાભળીન િશýલી આટલુ બધ રડવા
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ં
ે
�
ૂ
�
ે
ે
ે
�
ુ
ે
ે
�
પý એટલે િ�દવીની પý એટલ િદવાળીન પવ. � પણ થઈ ના શક તવો ભયજનક માહોલ ઊભો કરી દવાયો છ. એક રીત ે કમ લાગી હશ? અન એના ડસકાની વ�-વ� �લા�ગ �કસની આટલી મધર
�
ુ
ૂ
�
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
આ જ કારણથી િદવાળીન આપણો મ�ય તહવાર ગણવામા આવ છ. કા�મીરના �વાસન અન બાગ-બગીચાઓમા સામા�ય મજરી કરતા લોકોને જગલબદી કમ સભળાઇ રહી હતી?
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
આ તહવાર અન એની સાથ ýડાયલી િ�યા-�િ�યા ઊýના િવ�ાન સાથ ે માટ ભય પદા થાય તો �યા ýય કોણ? �યા રહ કોણ? આમ થાય તો કા�મીરનુ �
�
ે
�
સકળાયલી છ. દીપ �ગટાવીને વાતાવરણન �કાિશત અન શ� કરવામા આવ ે સમ� અથકારણ ખોરંભાઇ ýય. સરહદ પારના પ�રબળો– જમા ‘પોક’ અન ે
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
છ. એવી ભાવના હોય છ ક દરેકના મનના �ધકાર પણ િવલીન થઇ ýય ‘પા�ક�તાન’ બન સામેલ છ- તઓ થોડાક િસ�ાઓથી ગરીબ કા�મીરીઓને નીલ ગગન ક તલ ે
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
ુ
�
�
અન �ાનનો �કાશ ��વળ. િદવાળીનો બીý િદવસ એટલે બસત વષ. આ ખરીદી અન પ�થરબાø કરાવતા તન પનરાવતન ઇ�છી ર�ા છ. �
�
ે
ે
ુ
ે
�
િદવસ ઘરના �ગણામા રગોળી પરવામા આવ છ. રગોળીમા વપરાતા ��યો આ બન �થાનો- એક આપણો પોતાનો ભાગ કા�મીર અન બીý 1947થી છ પણ તની િલિપ નથી; ન હોય તો હવ હયાત નથી. ક�છી/હાલાઈ મલક બોલી
ે
�
ં
�
ે
�
ૂ
ે
�
ે
�
ં
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ૂ
�
ઘરમા øવજતન આવતા અટકાવ છ. અલગ કરવામા આવલો બા�લાદશ ભભાગ- બનમા જહાદી ઝનૂની ત�વોએ પોતે હમચ��ાચાયની ગજરાતીમા િવલીન થઈ રહી છ, જ ગજરાતી ભાષા
�
�
�
�
�
ૂ
�
ઘરના બારણા પર લગાવવામા આવતુ તોરણ પાચ ત�વોનુ �તીક છ. જ ે નવી �યહરચના �માણ િહસાનો મોરચો ખો�યો છ. ભારતના નાગ�રકોએ પણ �વય વળી અમ�રકન ભરવાડોની વાનરનકલથી ખદબદી રહલ છ. ન સામ ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ુ
ઘરમા આવતી દરેક ઊýન સકારા�મક કરવામા મદદ કરી શક છ. પોતાને િહજરતો અનભવી છ. યગા�ડા તન ýણીત ઉદાહરણ છ, �યા ઈદી અમીનનો કટલીક �િહણીઓ પોતાના બાળકોન રાજકોટની, પાલનપુરની ક નવસારીની
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ગમતી �ય��તઓને મળવાથી પણ ઊýનો સચાર થાય છ. નમ�તની �િ�યાથી પાગલ લાગતો પણ ગણતરીપૂવકનો િહસાચાર હતો. એક સમય �ીલકામાથી �થાિનક બોલી શીખવા �ો�સાિહત કરે છ, ખાલી તમારી ખા�ડયાની ગજરાતી
�
ે
ુ
ે
ે
ુ
ં
ે
�વયની ઊýન પણ વધાર સારી બનાવી આ�મિવ�ાસ વધારી શકાય. પણ ભારતીયો �થળાત�રત થયા. હવ અફઘાિન�તાનનો અનભવ થયો. જ નહી! અન કોઈકોઈ ગજરાતણો એક ડોળો હવ આવતી સદી તરફ રાખીન ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ે
�
વડીલોને �ણામ કરવાની �િ�યામા પણ િવ�ાન છ. આમ, આ પવ ઊýનો તમા બા�લાદશની ઘટનાઓ માડ 10 ટકા લઘમતીને ભારતમા ધક�લવાની િચ��નો િમસટકથી પણ ઘરમા ગજરાતી બોલ તો તન �કો��ડ�ગ કરે છ.
�
ે
ે
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ૂ
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
સચાર કરી ýમ સાથ નવા વષની શ�આત થાય છ. � �યહરચના છ, કા�મીરમા તવી જ ��થિત પદા કરવામા આવી રહી છ. આનો યારો, ગગનવાલાને ખદ છ બોલી ગમે ત હોય, �ોિલગ ન ટ�સ�ટગના
સામ, દામ, દડ, ભદથી ઉકલ લાવવો પડશ. ે જમાનામા સાચસાચ ભલાતી ýય છ ભાષા સ�જનતાની, ભલાઈની,
�
ે
ે
ુ
�
�
�
સમયના ��તા�ર સ�યતાની. જય સમધર ભાિષણી! સૌ ભાષકોને સાલમબારક!
ુ
ુ
ુ
�
ડબકી
ે
�
વધ બળવાન હોય, બહમતીમા હોય તના પર વચ�વ �થાપવાની યોજના સાઈ-ફાઈ
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
�તગત ýણ-અýણ આ મઝહબી ત�વો સામલ છ. બા�લાદશ પા�ક�તાનની વાતા આગળ વધ છ. શહરમા અગાઉ જવી જ અરાજકતા છ. ડો�ટરદ�પતી
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
જમ ઈ�લાિમક રા�ય નથી, તની પોતાની લોકશાહી છ. પા�ક�તાનની હકમત એમણે બચાવેલા �ધજનોને પોતાના ઘરમા રાખ છ. સદનસીબ થોડા સમય ગણવા ýઈએ આટલી મારી િવનતી છ, કારણ ક આ જગતમા આપણને તો
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
ં
�
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ં
હઠળ કડવા ફળ તણ ભોગ�યા છ, અહી બગાળી ભાષા અન સ�કિતનો �ભાવ પછી �ધાપાની મહામારી જ રીત આવી હતી ત રીત અચાનક ગાયબ થવા કોઈએ ક� નહોતુ ક તમ વહલા જ�મો? સિવચાર �યાર મ� બની ýય છ �
�
ુ
�
�
�
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
�
છ�. રવી��નાથ ટાગોર રિચત ગીત તન રા��ગીત છ. કાઝી નઝ�લ ઇ�લામ, લાગ છ. લોકોની ���ટ ધીરેધીરે પાછી આવ છ. ડો�ટરદ�પતી શહરનુ øવન �યાર બાદ તન ગાળ બનતા વાર નથી લાગતી. ‘ઓ�ડ ઈઝ ગો�ડ’ સિવચાર
ે
�
�
ે
ે
ં
�
�
�
મા�ટરદા સયસન અન બીý ઘણા �ાિતકારી દશભ�તો અહી પા�યા, �યવ��થત કરવાના ભગીરથ કાયમા ýડાય છ. આ નવલકથામા લખક � સાવ સહ�લો છ પણ એનુ અથઘટન અન વપરાશ બહ અઘરો થઈ ગયો છ.
�
�
ે
�
ૂ
�
�
ે
�
ુ
્
�
�
�
�
ૂ
ુ
�
�
ુ
�
ે
્
્
ે
બા�રસાલન ýણીત રા��ીય અિધવશન અહીં થય હત. ચટ�ામમા શહીદ �ાઇિસસના સમયમા બહાર આવતી માનવોની સ� અન અસ��િ�ઓનો ક. એલ. સાયગલ ક �કશોરદાના� ગીતો કોઈ દાદાન ખબ ગમતા હોય એ
ે
�
�
ુ
ુ
�
ૂ
�
�
ે
�
ુ
સયસનની �િતમા �થાિપત છ. આ બધ ઝનૂની ક�રવાદ માટ અવરોધ છ. િચતાર આ�યો છ. � �વાભાિવક છ, પરંત એ જ દાદાનો વીસ વરસનો દીકરો આજે �કશોરદાને જ
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
�
િહ�દ અન લઘમતીઓ તના કારણમા છ એટલે ભય અન િહસા સøન તમને સાભળ અન �મ કરે એ હઠા�હ øવલણ સાિબત થઈ શક છ. એ પૌ� મોટો
ે
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
ૂ
ુ
ુ
�
ુ
િહજરત કરવા માટ ��રત કરવા, આવ આયોજન છ. આવા અસરિ�ત િહ�દ, રણમા �ી�ય ગલાબ થશ �યાર અ�રિજત િસઘ પણ તના પૌ� માટ તો તો સાયગલ જટલો જનો
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
ે
�
ૂ
ે
ે
ુ
ુ
ૈ
�
�
ે
શીખ, બૌ� વગર બીજ �યા ýય એ હતથી ભારત સરકારે કાનનની તયારી થઈ ગયો હશ! આ વા�તિવકતાન સૌ સમજ તો સિવચારો øવનની દીવાદાડી
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
કરી ત હવ સમýય તવી છ. � સભળાયો. િન�યનો ફોન છ એવ ý�યા પછી િશýલી રડી પડી. િન�ય ધીમથી થઈ શક એમ છ. અગર ન સમýય તો એક સિવચાર ક કહવત પણ ઝઘડાનુ �
ે
ુ
�
ે
ે
�
�
�
કા�મીરમા હાલના િહ�સાચારનો હત આતક ફ�લાવવાનો તો છ જ, જદા એને ક�, ‘રડીશ નહી, હ છ ન! તન એ વાતની ફ�રયાદ હતી ક દર વરસ ે કારણ બની શક છ. ‘ગઈઢા ગાડા વાળ!’ આ સ� સૌન યાદ જ હશ, પણ ગાડા
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ં
ૂ
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
જદા �દશોમાથી જ નાગ�રકો અહી આવીને કામધધો કરી ર�ા છ, તમન ે હ તારી િદવાળી બગાડી નાખ છ. છ�લ મારાથી બસતા વરસના િદવસ તારી તો લાઈફ�ટાઈલમાથી જ િમિસગ છ અન ગઈઢાઓને લગભગ પ�રવારોએ
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
�
ે
ં
�
�
ભગાડી મકવા માટ હમલાઓ શ� થયા. 370મી કલમ પહલા કા�મીર સરકારે બનાવલી રગોળી બગડી ગઇ હતી, એમા ત...! જવા દ એ વાત, આ વરસ ે ગામડા ભગા કરી દીધા છ. હવ વાળશ શ? વાઈ-ફાઈ નહી સા�ઈ-ફાઈ આવ ે
ં
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
�
એવા કાયદા કયા ક તનાથી કા�મીરની બહારના કોઈ અહી સલામત ના રહ. � િદવાળીના િદવસોમા હ ઇ��ડયા આવી ર�ો છ. બસતા વષના િદવસ સવાર ે તો િવચારý.
�
�
ે
ં