Page 24 - DIVYA BHASKAR 100121

¾ }ગુજરાત Friday, October 1, 2021 24
Friday, October 1, 2021 | 16

�
�
ૈ
�
�
લોકો, ક જઓ ચમકદાર ઈમારતો ઉભી કરવા માટ પસા ખચવામા �યારય
ે
ે
ુ
�
આપણી િશ�ણ સ��થાઓમા ���ા���ચર માટ ખચ થઇ ર�ો છ, પણ િશ�ણ અને િશ�કની ગણવ�ા ગબડી પાછીપાની નથી કરતા, પરંત એ ઈ��ા���ચરનો યો�ય ઉપયોગ કરી અન ે
�
�
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
ે
ુ
રહી છ. પ�રણામ વધન વધ િવ�ાથી�ઓ િવદશ ભણવા અને �યા જ વસવાટ કરવા આતર હોય છ � આવતી પઢીના ભિવ�યન ઉ�જવળ બનાવી શક, તવા િશ�કો અન �ઈનરને ે
ે
ુ
ે
ે
�
ુ
�
ૈ
�
ુ
યો�ય ક થોડ� વધ આકષ�ક વળતર અન સારી øવનશલી આપતા એમનો
�
ે
�
ે
�
�
�
ýણ ક øવ જ નીકળી ýય છ. અન વળી પાછ ýહર સમારભોમા અન
�
ે
ં
�
�
ે
ુ
બિ�ધન દશમા રાખવા પ�તકોમા િશ�ણ ��મા પોતે કરેલા �દાન િવશ વાતો કરતા આવા દશ�મી �
�
�
ુ
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ુ
ે
અન વતન�ેમીઓની છાતી ગજગજ Ôલતી હોય છ! િવદશી યિનવિસટીઓમા
ે
િશ�કો કવા િવ�ાન હોય છ એની વાતો કરતા પણ એમના મોઢા સકાતા નથી!
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
છ�લા થોડા વષથી મને એવ લાગી ર� છ ક આપણા દશમા બ �કારની
�
�
ે
�
�
સમ�યાઓ ગભીર બની રહી છ, એક એ છ ક સામા�ય અન ઉ� મ�યમ
ે
�
�
પગાર પણ ચળકતા ��શ! ભણવા અન પછી વસવાટ કરવા મોકલી દવા આતર હોય છ. અન રાજકારણ
ે
�
�
ે
વગ�ના કટબો પટ પાટા બા�ધીને પણ શ�ય હોય તો પોતાના બાળકોન િવદશ
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
ક સ�ા સાથ સકળાયલા અન ઉ� �થાન િબરાજતા તથા લગભગ દરેક બીý
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
વા�યમા દશભ��તની વાતો કરતા લોકોમા�થી, ભા�ય જ કોઈના� એવા કટબો
�
�
�
�
ુ
બ�યા હશ ક જમના સતાનો, ગજરાતમા ક ભારતમા રહીન અ�યાસ કરતા
ે
ે
�
�
�
હોય, ક કાર�કદી� આગળ વધારવા માગતા હોય. � ે
�
ુ
ે
�
ે
અન બીø બાજ, છ�લા થોડા વષમા ભા�ય જ કોઈ ��ોિગક અન
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
તા જતરમા જ એક ડો�ટર િમ� સાથ વાત કરવાનુ થય તમણે �યાવસાિયક ��ના અ�ણી એવા મ�યા હશ ક જમણે મનપાવર એટલે ક સારા ે
ે
�
પોતાના અનભવ કરતા ક� ક તમની એક નાનકડી હો��પટલ
ુ
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
ુ
�
ે
ૂ
ે
હતી અન ખબ સરસ ચાલતી હતી. પરંત �ઈ�ડ �ટાફ ન મળવાન ે કમ�ચારીઓ મળવવામા પડતી તકલીફની વાત ના કરી હોય. આવી પ�ર��થિત
ુ
�
ે
�
કારણે ચલાવવ ખબ અઘર લાગત હત. વષ�ની અસમજસ પછી તમણ ન�ી સýવા પાછળ કયા કારણો જવાબદાર છ? અન એનો હલ શ?
ૂ
�
�
�
ુ
ે
ુ
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
ે
ુ
�
ૈ
કય ક હવ પોતાની હો��પટલ બધ કરી અન કોઈ મોટી કોપ�રેટ હો��પટલમા � પહલા તો કમ�ચારી તરીક� કોઇ પણ ��મા - ��ોિગક, શ�િણક,
�
�
ે
�
ે
�
�
ુ
ે
�
કામ કરી લવ. કારણ મા� એક જ - ક સારી આવડત ધરાવતો ભરોસાપા� વાિણ��યક ક અ�ય સ�થાઓમા કામ કરતા લોકોની સમ�યાની યાદી
�
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
ૂ
�
�
�
ે
અન �ઈ�ડ �ટાફ મળવો અન મળ તો ટકાવી રાખવો તમના માટ મ�ક�લ હકીકતમા બહ ટકી હોય છ. અપરતા પગાર, કમ�ચારીઓનુ શોષણ કરી
�
�
ે
સાિબત થઇ ર� હત. � ુ લવાની �િ�, અન ગમે �યાર નોકરી ગમાવવાના ડરની લટકતી તલવાર.
ે
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ુ
ૈ
ુ
�
�
ે
ુ
કોિવડના રોગચાળાની શ�આતમા અનક ખાનગી શ�િણક સ�થાઓમા � પરંત આ બધી સમ�યાઓન ખર કારણ એ��લોયર તરીક� આપણી ખોટી
�
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
સૌથી પહલ પગલુ ભરવામા આ�ય હોય તો િશ�કોનો અન �ટાફનો પગાર નીિતઓ અન સ�થાન કોઈપણ સમ�યા નડ� એટલે સૌથી પહલો
ુ
�
ે
�
�
�
રોકવાનો, કાપવાનો, ઓછો કરવાનો ક તમની છટણી કરવાનો. િવ�ાથીઓને પગારમા ઘટાડો કરવાની �િ� છ.
�
�
ે
ે
ં
�
ે
ફીમા �ડ�કાઉ�ટ નહી, તમ છતા સમાજના સામા�ય �તરમાથી આવતા િશ�કો સવાઓ એટલ ક સિવસ લવા માટ �યાર ખચ કરવાનો
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
અન �ટાફન પગારમા અડધાથી પણ વધાર ઘટાડો સહન કરી કામ કરવાનુ. ડણક આવ �યાર સામા�ય રીત તન વડફાટ ગણવામા આવ છ. અન ે
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
થોડા અપવાદ બાદ કરતા મોટાભાગના �ક�સાઓમા કદાચ દાનત જ ખોટી ����યોર અન ઉ�ોગપિતઓને મ બહ ગવભર કહતા
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
હોય તમ લાગ - લોકોના પગાર કમ ઓછા કરવા ક ન આપવા. �યામ પારખ સાભ�યા છ ક ધધો બરાબર નહોતો ચાલતો એટલે અમ ે
�
�
ે
આ બન ઘટનાઓ આમ તો સીધી રીત ýડાયલી નથી પરંત ત આપણા પ�રણામે નાણાકીય રીત સ�ર લોકો તો પોતાના લોકો ઓછા કરી ના�યા અન પગાર ઘટાડી ના�યા, અન હવ ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
સમાજન પતન દશાવ છ. એક બાજથી સારી આવડત ધરાવતા લોકોની ખબ બાળકોન સહ�લાઇથી િવદશ ક મોટી નામના ધરાવતી ખાનગી પ�ર��થિત સધરી ગઈ. આપણે િવદશની સ�સસ �ટોરી અન ે
�
ુ
�
ુ
ે
ે
�
ે
ૂ
ુ
�
ે
ે
�
ુ
ે
ુ
�
ુ
જ અછત વતાય છ�. તો બીø બાજ આવા �ઈ�ડ �ટાફ ઊભા કરવા સ�મ યિનવિસટીઓમા ભણવા મોકલી આપે છ. પરંત સામા�ય અન ે ધના� લોકોની મહાનતાની વાતો હ�શ હ�શ કરીશ, પરંત તમની
�
ે
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
ે
લોકોને ઓછો પગાર અન વળતર મળ, અન તમનુ શ�ય તમામ શોષણ થાય ગરીબ વગમાથી આવતા િવ�ાથીઓને તો ઉ�રોતર હલકી ગણવ�ાનુ � જમ સારા પગારે સારા લોકો રાખવામા ક �ઈન કરવામા આપણને ખબ
ે
ુ
ે
ૂ
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
તવુ કરવામા કોઈ પાછી પાની નહી. િશ�ણ જ મળશ. અન આ સમ� પ�ર��થિત સજવા માટ જવાબદાર છ એ તકલીફ પડશ. ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
ં
�
ુ
�
ે
�
�
ૂ
ે
ત � દર�ત સબધ માટ સૌથી �થમ અન અગ�યની શરત હોય છ � અ�યારની ઝડપી િજદગી આપણન ઝડપી િનણયો લવા મજબર કર છ.
�
�
ે
ે
ૈ
અરસપરસ એકબીýન સમજવાની તયારી. સાચી સમજણ
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
કળવી શકાઈ હોય તો પરસપર િવ�ાસ �ઢ થાય છ. કોઈ �મ અન સબધ ધીરજ માગ છ. એમા બા� øવનની ઝડપ ઉપયોગી નીવડતી નથી
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
આપણને અનકળ ન હોય એવ કશ કરે તો પહલો િવચાર એ આવવો ýઈએ
ે
�
ે
ક એણે આવ કય તો એ પાછળ કોઈક કારણ હશ. એ રીત િવચારવાથી
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
સ�બધમા એક �કારની �પસ આપી શકાય છ. અગાઉથી બાધી લીધલા �મ એક િ�યાપદ છ �
�
�
�
ે
�
અિભ�ાયો અન પવ�હો માણસની સમજશ��તન ક�ઠત કરે છ.
�
ૂ
ે
�
કોઈએ કરેલી ભલન માનવસહજ માનીએ તો અધી �
ે
ૂ
ૂ
ે
ગરસમજ દર થઈ ýય, પ�ર��થિતનો
�
શાત િચ� િવચાર કરવાની અથ ચકી ગઈ હતી. �મરની િવચાર આ�યા – કદાચ એ એને હમશન માટ છોડીને ચા�યો ગયો છ.
ૂ
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
મોકળાશ મળ છ અન ે સાથ આવતા માનિસક અન ે �યા જ એનુ �યાન ડાઇિનગ ટબલ પર કૉફીપૉટ નીચ દાબલા કાગળ પર
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
િવનાકારણે ઊભ થયલ � ુ શારી�રક ફરફારો તરફ એનુ � ગય. એમા પિત સદશો લખી ગયો હતો. કદાચ િવદાયસદશ. ‘હ તારા
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
ે
ુ
�
ં
ુ
ૈ
�
�તર પાર કરી વધાર ે �યાન ગય નહોતુ. પ�ત માટ ફળ તોડવા તયાર થયો નહી એ તન ગ�ય નથી. પરંત મારો �મ
ુ
ં
ુ
�
ુ
ે
નøક જવાની ભિમકા �મરનો �મ ઠરીને ��થર સાિબત કરવા માટ હ એવ અિવચારી પગલુ �યારય ભર નહી. ધાર ક હ � �
�
ૂ
�
ે
�
�
�
�
રચાય છ. � થયલા �વાહ સમાન ફળ તોડવા ઝાડ પર ચ�ો હોત અન ખીણમા પડી ��ય પા�યો હોત તો?
ુ
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
�
અ�યારની ઝડપી હોય છ. એને પિતના કોઈ આપણા બમાથી કોઈ અકાળ િવદાય લ તો પછી પાછળ રહનારનુ શ થાય?
�
ે
�
�
ે
�
�
�
�
�
ં
િજદગી આપણને ઝડપી પણ વાણી-વતનમાથી મારો �મ સાિબત કરવા �ધળ� બિલદાન આપુ જ નહી. હ øવવા માગ � ુ
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
િનણ�યો લવા મજબર કરે �મનો અભાવ જ દખાવા છ, આપણા બન માટ, ��ાવ�થા સધી. ત એ સમયની ક�પના કર, �યાર ે
�
�
ં
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
છ. �મ અન સબધ ધીરજ લા�યો હતો. એનો અસતોષ આપણે બરોબર ચાલી શકતા નહી હોઈએ, હાડકા� બરડ થયા હશ, ઝાખ � ુ
ે
ૂ
�
�
ે
�
ુ
�
ે
માગ છ. એમા બા� øવનની વધતો ગયો. છવટ � દખાત હશ, સતાનો દર ચા�યા� ગયા હશે. એ સમય એકબીýન ે
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ઝડપ ઉપયોગી નીવડતી નથી. એણે ન�ી કયુ � આધાર અન હફ આપવા આપ�ં હોવ જ�રી છ. એ જ આપણા
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
ે
પ�ની અન પિત બન �યવસાયમા � ક આ રીત øવન �મનો ખરો િનચોડ છ. �મ મા� ચ�ટાઓમા �ગટ થતો
ે
�
�ય�ત હોય, એમની પોતાની ઘસડતા રહવાનો ડબકી નથી, ગોખેલા વા�યો વારવાર બોલવાથી �ય�ત થતો
ં
�
�
�
�
�
સમ�યાઓ હોય, મહ�વાકા�ાઓ હોય અથ નથી. કોઈ પણ નથી. એ એક લાબી અન સળગ યા�ા છ. દરેક મકામો
�
ે
�
ુ
�
�
ે
ૂ
�યાર એક �ય��ત પોતાને બીý પર થોપે આકરો િનણ�ય લતા પહલા � વીનશ �તાણી �મને વધાર મજબત કરે છ અન પછી એવો સમય આવ ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
�
ૂ
�
�
તો સઘષ થવાનો જ. બહ જ ઓછા સમયમા તટતા � એ પિતને છ�લી તક આપવા છ ક �મની અિભ�ય��ત મા� બા�ાચાર રહતી નથી, એ
ે
લ�નøવન પાછળ અ�ય કારણોની સાથ એકબીýન ે માગતી હતી અન એ માટ યો�ય �ાસો��ાસની જમ આપણામા� ધબક� છ.’ પ�નીએ પિતનો
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
�
�
�
ન સમજવાની મયાદા પણ મોટ� કારણ છ. ઘણા �ક�સામા � અવસરની રાહ ýતી હતી. એક િદવસ કાગળ વાચવાન પર કયુ ત જ વખત ઘરનુ બાર� ખોલી પિત
ે
�
ુ
ુ
ં
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
મનભેદ પહલા થાય છ, એના કારણો પછી ઉમરવામા આવ ે એ બન પહાડ પર ફરવા ગયા. �યા પ�નીએ ભખડ પર �ડી �દર આ�યો. એ �યાય ચા�યો ગયો ન હતો. રોજની જમ સવાર ે
�
�
�
ે
ે
ૂ
�
ુ
�
�
ૂ
છ. ધીરજનો અભાવ સબધોનો નાશ કરે છ. કોઈએ સરસ વાત ખીણ તરફ ઢળલ �� ýય. એની એક સકી ડાળી પર પાક ફળ લટકતુ � ચાલવા ગયો હતો અન પાછા આવતા દધની થલીઓ લા�યો હતો. પ�ની
ુ
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
ૂ
ે
�
�
કહી છ: સબધમા પડ�લી િતરાડના કારણોમા� જવાન ટાળવ ýઈએ. હત. એ ફળ એન ખબ ભાવત. પિત પણ એ વાત ýણતો હતો. પ�નીને સામ ýયા િવના એણે ક�: ‘અર, ત કૉફી નથી પીધી? હ તારા માટ કૉફી
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
ે
�યારક આપણે સાચા માની લીધલા� કારણ સામની �ય��તન અ�યાય થય ક પિતના �મની કસોટી કરવાની આ સારી તક છ. એણે એને ક� ક � બનાવી આ પૉટમા� મકી ગયો હતો.’ પ�નીએ ��મત કરી ક�: ‘ત ભલ ે
�
ુ
ે
�
�
ે
ુ
�
ૂ
ે
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
પણ કરે છ. �ય��ત એણે ધારી લીધલા કારણોની આસપાસ જ ફયા કરે તો ý એ એને ખરખર �મ કરતો હોય તો એ ફળ તોડીને આપે. નીચ ખબ પલ ફળ તોડી લાવવાની ના પાડી, પણ રોજ સવાર આ રીત મારા માટ �
ે
ે
ે
ે
�
ૂ
ે
�
ે
�
�
એમાથી બહાર નીકળવાનો ર�તો મળતો નથી. �ડી ખીણ હતી. કૉફી બનાવી આપીશ?’ પિતએ એને આિલગનમા જકડી અન બો�યો:
�
�
�
ે
�
ૂ
ે
વધાર પડતી અન અ�યવહાર અપ�ા પણ સબધિવ�છદમા ભાગ ભજવ ે ડાળી તટ તો પિત નીચ પડીને મરી પણ ýય. પિતને પ�નીની ‘સૉરી, �ડઅર! �મની અિભ�ય��ત માટની મારી મા�યતામા હ એક બાબત
ે
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
ે
�
છ�. øવનના છ�ા દાયકામા �વશલી એક મિહલાન ઘણા વખતથી લાગત ુ � બાિલશ હઠની નવાઈ ન લાગી. એ પોતાનો �મ સાિબત કરવા øવન ુ � ભલી ગયો હતો ક �મને મા� ભિવ�ય માટ સાચવી રાખવાની જ�ર નથી,
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
હત ક એનો પિત હવ એને અગાઉ જવો �મ કરતો નથી. એ િવશ એ ýખમ લવા તયાર નહોતો. એણે �પ�ટ ના પાડી દીધી. પ�નીને ખાતરી વતમાનની નાનીનાની િ�યાઓમાથી પણ �મ �ય�ત કરવો ýઈએ.’ કોઈએ
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ૈ
ે
ે
ફ�રયાદ પણ કરતી રહતી. થઈ ગઈ ક એ એને �મ કરતો નથી. �વાસ અધરો છોડી બન રાત ઘર ક� છ: ‘�મ એક િ�યાપદ છ – લવ ઇઝ અ વબ.’ એ એવી �િ�યા છ, જન � ુ
�
ે
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ે
ૂ
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
ૈ
લાબા લ�નøવન પછી એમના દિનક �યવહારમા આરંભના વષ� પાછા આવી ગયા. � આપણે કોઈ પણ વય પનરાવતન કરતા રહવ ýઈએ, તો જ �મ કરવો
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
જવી ચ�ટાઓ ક ઉ�ગારો – �મવચનો – ર�ા ન હતા�. પ�ની �મનો સ�મ પ�ની બીજ િદવસ સવાર ýગી �યાર પિત ઘરમા નહોતો. એને અનક ભલાશ નહી. ં
ુ
ે
ે
�
ે