Page 15 - DIVYA BHASKAR 082021

Friday, August 20, 2021 | 13

ે
સહøવનનો એક સૌથી મોટો િનયમ શ�� આપણે ��ર અન
એ �� ક� જે વત�ન આપણને આપણા
માટ ýઈએ �� એ જ વત�ન આપણે
�
�
બીýઓ માટ કરવ�� પડ�. ý સારી
રીતે øવવ હોય, સ�વે�ના અને
��
સમાજનો સહકાર ýઈતો હોય તો િવક�ત થઈ ર�ા છીએ...
આ બ��� આપણે પણ આપવ�� પડશે

ચ�ર� િનબ�� અન
ે

�ભાવક ��ના

‘�વામી’ આન�દ

�વામી આન�દન �ય��ત�વ સદાય આક��ક અન ે
��
અચરજકર હત��. નવી પેઢી એમના ચ�ર� િનબ��ો
િબ હારના એક ગામમા� સાત જણા�એ મળીને 19 વષ�ની એક હ�યા, જમીન ક� િમલકતના ઝઘડામા� ઘરની દીકરી ક� યુવાન દીકરાની હ�યા, વા�ચે તો �યા� થઈ ýય!
ઓનર �કિલ�ગમા� �ેમમા� પડ�લા, ભાગીને પરણેલા યુવા દ�પિતની હ�યા હવે
�
ે
છોકરીનો બળા�કાર કય�. એ પછી છોકરીની લાશન ગામના
�
�
ચોરે લટકાવી દેવામા આવી. લાશ ઉપર પા�ટયુ� મારવામા � ýણે સાવ સામા�ય બાબત બની ગઈ છ�. કોઈના� યુવાન સ�તાનના કરપીણ મ ýવા જઈએ તો �વામી આન�દને કોણ નથી ýણતુ�? ને ý
આ�યુ�, ‘આ ગામમા� જે વધુ પડતી બહાદુરી બતાવવાનો �યાસ કરશે એની ખૂન ક� બેરહ�મ હ�યાની વાત સા�ભળીને આપ�ં કાળજુ� ય ક�પતુ� નથી. આપણને આ પૂછવા બેસીએ તો �વા મી આન�દને નહીં ýણનારા� જ વધારે મળ�
આ જ ��થિત થશે.’ છોકરીના� માતા-િપતા �ણ િદવસ ચોરે બેસીને રડતા સૌને લાગે છ� ક�, આ તો ýણે ‘ચા�યા કરે !’ છ�. નવી પેઢી એમના ચ�ર� િનબ�ધો વા�ચે તો �યાલ થઈ ýય!
ર�ા. પોલીસને બોલાવવાનો �યાસ િન�ફળ ગયો. �તે બળા�કારીઓની માણસ ધીમે ધીમે ઈનસે��સ�ટવ, સ�વેદનાિવિહન થવા મા��ો છ�? ખરા અથ�મા� સાધુ-સ��યાસી હતા �વામી આન�દ! એમના િનબ�ધો વા�ચનાર
માફી માગીને એ છોકરીની લાશ નીચે ઉતારવામા આવી... એના િનભ�યાનો બળા�કાર હોય ક� ઉ�રાખ�ડ-ઝારખ�ડમા� વેચાતી સાવ ક�મળી વયની એમને કદી નહીં ભૂલી શક� એ તો ખરુ� જ, પણ �વામીના ગ�નો �ભાવ
�
�
અ��નસ��કાર કરાયા. છોકરીનો ગુનો શુ� હતો? એણે ખેતરમા� મળતા રોિજ�દા છોકરીઓની વાત હોય, કોઈ માતા-િપતાએ ગરીબીમા� વેચી દીધેલા સાવ લેખકોનેય િવચારતા કરી દે એવો! કમ�ઠ, સમથ�, સ�ઘષ� કરવા ને વેઠવા જ�મેલા �
વેતનમા� સરકારી ધારાધોરણ �માણે વધારો મા�યો હતો! નાનકડા છોકરાને ઘરઘાટી બનાવીને એની પાસે અમાનુષી કામ કરાવવાના ક�વા�-ક�વા� મનેખનુ� િચ�ણ વાચકને અવાચક કરી દે છ�! ‘મોનø રુદર’ વા�ચતા�
44 વષ�ની એક ��ીએ પોતાના� 27 વષ�ના �ેમી સાથે મળીને એના� 50 �ક�સા આપણે સા�ભળતા રહીએ છીએ, પણ એ િવશે કશુ�ય કરવાનુ� ડ�મો બાઝી ýય ને ‘ધનીમા’નુ� િચ�ણ આપણને કદી ન િવસરાય! �વામી
વષ�ના પિતની હ�યા કરી નાખી. ક�હાડીથી પિતના� શરીરના ટ�કડા કરીને આપણામા�ના કોઈને સૂઝતુ� નથી. ઉ�ટાનુ� ‘આપણે ક�ટલા ટકા?’ અથવા સાદગી અને ýતમહ�નતમા� øવનારા, પણ ઉ�મથી ઓછ�� એમણે કદી
બાર ટ�કડા જુદી જુદી જ�યાએ ફ�કવામા� આ�યા. રોજ એક ટ�કડો ‘આપ�ં ýઈએ ક� બીýનુ�?’ના સાદા સવાલો પૂછીને આપણે �વીકાયુ� નથી. મા�યુ� તો કદી નહીં! પોતે જ પોતાના ઘડવૈયા-લડવૈયા અને
ફ�કાતો, બાર િદવસ સુધી લાશ ઘરમા� રહી પણ ખાવાપીવાની આપણી રોિજ�દી િજ�દગીમા� ખોવાઈ જઈએ છીએ. આપણી પાલક-પોષક પણ પોતે જ!
અને સે�સની રોિજ�દી ��િ�ઓ ચાલતી રહી! રાજ�થાન એકબીýને માનિસકતા ýણે ક� આ ��રતાને, હ�યાઓને અને સમાજની એમનુ� પૂવા��મનુ� નામ િહ�મતલાલ રામચ�� દવે. જ�મ : 8-9-1887.
�
પોલીસને આ ક�સ સો�વ કરતા સાડા �ણ મિહના લા�યા. વધુને વધુ બેરહ�મ થતી જતી તસવીરોને �વીકારવા લાગી િશયાણી ગામ (વઢવાણ). પ�રવાર મુ�બઈ હતો. �યા ગીર ગામમા� �ાથિમક
ુ�
�
એ દરિમયાન ��ી અને એનો �ેમી િનરા�તે સાથે રહ�તા� �મતા� રહીએ છ�. આપણામા�થી દયા નામનુ� ત�વ ઘટવા લા�ય છ�. કરુણા િશ�ણ લેતા હતા. વહ�લા લ�નના િવરોધમા� હતા. લ�ન તો પછી પણ કદી
ુ�
�
હતા! 78 વષ�ની એક ��ાને એનો દીકરો અને પુ�વધૂ ક� �મા જેવી સ�વેદના લુ�ત થવા લાગી છ�. કોઈની નાનકડી િવચાય જ નહીં! એમની દુિનયા જ બદલાઈ ગઈ. 1897મા� અý�યા સાધુએ
ઉકરડામા� ફ�કી આ�યા�. કચરાના ડ�બામા�થી ખાવાન ુ� કાજલ ઓઝા વૈ� ભૂલની પણ જબરજ�ત સý આ�યા પછી જ આપણને ભગવાન દેખાડવાની લાલચ આપી, તે એની સાથે નીકળી ગયા. બે-�ણ વષ�
વીણીને ખાતી એ ��ાને ýઈને કોઈક� પોલીસમા� ફ�રયાદ સ�તોષ થાય છ�. સાસુ-સસરાનો �ોધ બાળક પર ઉતારતી મા સાધુઓની વ�ે રખ�ા, ઠોકરો ખાધી, પણ િજ� ન છોડનારા આ �કશોર
ન�ધાવી. પોલીસે આવીને ��ાને ��ો પૂ�ા, �યારે એણે ક� પછી ઓ�ફસનો ગુ�સો, િન�ફળતા ક� બેકારીનો ગુ�સો પ�ની રામક��ણ િમશનના સાધુઓના સ�પક�મા� આવે છ� અને
જણા�યુ� ક� એના� જ દીકરા અને વહ� એને �યા ફ�કી ગયા� હતા. પર ઉતારતો પિત હવે જરાય નવાઈ લાગે એવી ઘટના નથી રહી. મઠો-આ�મોમા� એનુ� ચા�ર�ય ઘડતર થાય છ�.
�
�
એનો દીકરો એને રોજ કહ�તો, ‘મરતી �યૂ� નહીં હ�, બુ�ઢયા...’ આપણે બધા જ અýણતા� એક ખૂની, રા�સી માનિસકતા તરફ ધક�લાતા અનુભવો જ િશ�ણ બને છ�. મુ�બઈ-ગીર
આપણે લગભગ રોજ આવી બેરહ�મીના, ��રતાના �ક�સા સા�ભળવા જઈએ છીએ. આપણે બધા એકબીý ��યે દયાહીન થઈ જઈશુ�. ભીખ માગતા� શ�દના ગામમા� હતા �યારે બાની સખી માસીને
લા�યા છીએ. છ��લા થોડા સમયથી સા�ભળવા મળતા સમાચારોમા� આ મોહ, નાનકડા બાળકને ýઈને ક�ટલાય લોકો ગાડીના કાચ ચડાવી દે છ�. તો બીø �યા રહ�લા ને મોરારø શેઠ-ધનીમાના
�
�
�
અફ�ર, �રલેશનિશપ ક� એ���ા મે�રટલ સ�બ�ધો એક જ પ�રવારમા� ýવા મળ� તરફ, યુવતીની છ�ડતી થતી હોય ક� કોઈનો એ��સડ��ટ થયો હોય �યારે પણ મ�કમા� િચના બાગમા પશુ-પ�ખીને ચાહવાના
છ�. બે �ય��તને એકબીý સાથે ન ફાવે, લ�ન કયા� પછી એની સાથે ન રહ�વુ� લોકો પોતાનુ� વાહન �ભુ� રાખવાની તસદી લેતા નથી. આપણે માણસ અને દરેકને સમભાવ ýવાના પાઠ
ે
હોય ક� છ�ટાછ�ડા ýઈતા હોય એ અ�ય�ત �વાભાિવક બાબત છ�, પરંતુ પોતાને છીએ એ વાત ýણે ક� આપણે જ ભૂલવા લા�યા છીએ. કો-એ��ઝ�ટ�સ, મિણલાલ હ. પટ�લ શીખેલા. વસઈની આસપાસના� ગામડા�
બીø �ય��ત સાથે રહ�વુ� ક� øવવુ� હોય �યારે પોતાના øવનસાથીની હ�યા સહøવનનો એક સૌથી મોટો િનયમ એ છ� ક� જે વત�ન આપણને આપણા માટ� ખૂ�દેલા ને �ýøવનની િવટ�બણાઓ
�
કરી નાખવાનુ� ક� હ�યા કરાવી નાખવાનુ� િવક�ત માનસ સમાજમા વધુને વધુ ýઈએ છ� એ જ વત�ન આપણે બીýઓ માટ� કરવુ� પડ�. ý આપણે સારી રીતે વ�ે આન�દ માણતા� ગરીબોની ઉદારતા
�
ફ�લાત ýય છ�. øવવુ� હોય, સલામતી ýઈતી હોય, સ�વેદના અને સમાજનો સહકાર ýઈતો �માણેલી. �ક�િત �ેમ ક�ળવાયેલો. પોતે
ુ�
આપણે બધા વધુ િવક�ત, વધુ હ�યારા અને વધુ ��ર થતા જઈએ છીએ. હોય તો આ બધુ� આપણે પણ આપવુ� પડશે. મઠોમા�થી શા��ો અને િવ�ા એમ જ �ક� કરતા રહ�લા.
ુ�
ે
ક�મળી બાળકીઓના બળા�કારથી શ� કરીને, યુવતીઓ અને ��ીઓના સમાજ એટલે શુ�? એ કોઈ એવુ� માળખ નથી જે ઓ�ફસ ક� કોપ�રેટની પહ�લી પ�ીસીનો સમય વી�યો. ગા�ધીø િવશ ý�યુ�. મ�યા ને ગા�ધીøના
પાશવી બળા�કાર સુધી...ક� પછી પા�રવા�રક અદાવતમા� નાના બાળકની (�ન����ાન પાના ન�.18) �તેવાસી બની ગયા. આઠ િદવસ બાને મળી આવેલા! �હ�યાગ કયા� પછી
પહ�લી વાર બાને મ�યા એ આઠ િદવસોમા� ઘ�ં પા�યા. øવન મૂડી આમ
વધતી ગઈ. મહાદેવભાઈ પછી ગા�ધીના એ પરમ િવ�ાસ બની ર�ા. એમનુ�
ુ
હવે ભાજપ-િશવસેના વ�ે ��ાણ સ�ભવ નહીં બન? કામ જ એવુ� હતુ�. ગા�ધીએ એમના� િવચારપા�ોનુ� �કાશન સ��ય. તેમા� જેલ
ે
ુ�
પણ જઈ આ�યા. ચો�ખી ભાષા, શુ� ýડણી, સુઘડ છપાઈ. �વામીને જે
ુ�
ુ�
ુ�
ે
કામ સ�પાય તે સવાય કરી બતા�ય. �વામી આન�દ પોતાની બાબત બે વાતો
િશ વસેનાના �વ�તા સ�જય રાઉતની સતત ભાજપિવરોધી તરીક� કરી હતી અને ‘દાદાગીરી’ એમનુ� શ�� હતુ�. બાળાસાહ�બે એમને ભારપૂવ�ક કહ� છ�:
1. ‘�મર આખી મ� ક�ઈ ને ક�ઈ આછ��-પાતળ�� લ�યુ�, પણ કશુ� ��થ�થ થવા
મહારા��ના મુ�યમ��ી પણ બના�યા હતા. રાણે પર ��ટાચારના
�
�
ટીકાઓ સ�ભળાતી હોવા છતા, થોડા સમય પહ�લા એવી
ચચા�એ ýર પક�ુ� હતુ� ક� મહારા��મા િશવસેના-ભાજપ આ�ેપો કરનારા ભાજપના નેતાઓએ જ હવે એમને �વીકારવા પ�ા ન દીધુ�. મારે વેપલો મૂડી વગરનો. મૂળ� હ�� અભણ. સાધુઓની દુિનયામા �
�
ફરી નøક આવી ર�ા છ�. વડા�ધાન મોદી અને મહારા��ના મુ�યમ��ી છ�. રાણેનો ગઢ ક�કણ ગણાય છ�. ખોવાઈ ગયેલો. એણે મને નુકસાન કરવા સાથે બે-�ણ સ��કાર આ�યા! એક,
ઉ�વ ઠાકરે વ�ે મી�ટ�ગ થઈ, �યારે પણ સ�ભાવનાઓ ફરી ચચા�ઈ ટીકાકારોનુ� કહ�વુ� છ� ક�, રાણે સવ��વીકારીય મરાઠા નેતા નથી. િવ�ા કદી વેચાય નહીં. હવા-ઉýસ અ�ન-જળની જેમ �ાન-સમજણ �િપયા
હતી. હવે નારાયણ રાણેને ક���ીય �ધાનમ�ડળમા� �થાન િશવસેનાને મુ�બઈ અને ક�કણમા� ટ�ર આપવાની શ��ત રાણેમા� આનામા� કદી મૂલવાય નહીં.’
મળવાથી ભાજપ-િશવસેના વ�ે સમાધાન થવાની નથી. િશવસેનાના નેતાઓ માને છ� ક�, રાણેને મહ�વ આપીને 2. ‘સાધુ ‘દો રોટી એક લ�ગોટી’નો હકદાર. એથી વધુ �યે તો તે અણ
ુ�
વાતો પર પૂણ�િવરામ મુકાઈ ગયુ� છ�. ભાજપ હા�કમા�ડ� ભૂલ કરી છ�. ફ�ત ઉ�વ ઠાકરે સાથે હકનુ�! લીધેલુ� સો ગણી સેવા કરીને પાછ�� વાળવ પડ�! બાબાક�બલ �યાયે આ
અિમત શાહની પસ�દગી ગણાતા રાણેએ નરે�� મોદી મી�ટ�ગ કરે, એનાથી ઉ�વ ઠાકરે પીગળી બે સ��કાર મને øવનભર િચટકી ર�ા.’ �વામી આન�દનુ� �ય��ત�વ સદાય
કાર�કદી�ની શ�આત િશવસેનાના શાખા �મુખ જવાના નથી. (�ન����ાન પાના ન�.18)