Page 12 - DIVYA BHASKAR 082021
P. 12
Friday, August 20, 2021
ે
ે
મનન મારી મારીને øવનારા લોકો મનન મારીને øવવાથી સમાજમા �
øવનને સહજ આન��થી પણ વ�િચત
�
રાખનારા હોય ��. �યસનમા ડ��ેલા
લોકોના øવનને આળસ અન �મા�
ે
ે
ભરખી ýય �� અન �મા� નામની ઊધઇ મનોવ��ાિનક ખાળક�વા સý�ય ��
øવનને અકાળ� ખતમ કરે ��
�
આ પણી દુિનયામા �ણ �કારના લોકો øવતા હોય છ� :
1. મનને મારીને øવનારા ધમ��ેલા લોકો
2. મન ફાવે તેમ øવી ખાનારા �યસન�ેલા લોકો
3. મનને સમøને øવનારા øવન�ેમી લોકો
�થમ �કારના લોકો સતત તનની અને મનની મા�દગી ભોગવતા હોય છ�.
એમની મા�દગી માટ� ધમ� �ગેના ખોટા �યાલોને કારણે પેદા થયેલી હોય છ�.
બીý �કારના લોકો øવનને વેડફી મારવાની હઠને કારણે સડવાનુ� �વરાજ
ભોગવતા રહ� છ�.
�ીý �કારના લોકો મનને સારા સારા િવચારોનુ� ઉપવન ગણીને મનની
માવજત કરતા રહ� છ�. મનનો ઉ��ભવ લાખો વષ� દર�યાન થતી રહ�લી
ઉ��ા�િતને કારણે થયો છ�. માનવી િસવાયના અ�ય કોઇ �ાણી પાસે મનનો
વૈભવ નથી હોતો.
ઉપિનષદના ઋિષએ તો મનને ��નો દર�ý આ�યો છ�. ઉપિનષદમા�
અ�ન��, �ાણ��, મન��, િવ�ાન�� અને આન�દ�� જેવા પા�ચ
તબ�ા પાડી બતા�યા છ�. આવી મૌિલક રજૂઆત અ�ય કોઇ ધમ�મા� ýવા
મળતી નથી.
ઉ��ા�ત માન�યની સુગ�ધ ઉપિનષદના ઋિષઓ �ારા �ગટ થઇ છ�.
આજુબાજુ નજર ફ�રવીએ તો તરત સમýય ક� મનને મારી મારીને øવનારા
લોકો øવનને સહજ આન�દથી પણ વ�િચત રાખનારા હોય છ�. �યસનમા� ડ�બેલા
લોકોના øવનને આળસ અને �માદ ભરખી ýય છ� અને �માદ નામની
�
ઊધઇ øવનને અકાળ ખતમ કરે છ�. સવારે ચાલવાન શ� કયુ� �યારે ર�તામા �
ુ�
��
ુ�
માલ�બરોહ નામની િસગરેટનુ� �પાળ ખોખુ� દેખાય. ઉપાડીને ýયુ� તો એની
બ�ને બાજુ પર દાઢીવાળા એક માણસનુ� િચ� હતુ� જેના હોઠ ફદફદી ગયા હતા
અને મા�સના લોચા લબડી પ�ા હતા.
ખોખા પર મોટા અ�રે લ�યુ� હતુ� : ‘Smoking causes painful
death.’ વા�ચીને મન િવચારે ચડી ગયુ�. આપણી કોલેý સાથે ýડાયેલી
હો�ટ�લમા એક પણ �મ એવો હશ ખરો, જેમા� ધૂ�પાન ન થતુ� હોય? કોઇ સુ�વર �ય� નહીં બનાયા? છ�, જેમા� પે�ોલની ખાસી બચત થાય છ� અને �ાઇવરની તાણ ઓછી રહ� છ�.
ે
�
ે
ે
પણ �મ એવો હશ �યા� યુવાન િવ�ાથી� ગુટખા ન ખાતો હોય ક� શરાબ ન હમ કો મ��ર �ય� નહીં બનાયા? ગીઅર વારેવારે બદલવા પડ� �યારે પે�ોલ ક� ડીઝલ વધારે બળ� છ�. હાઇવ પર
પીતો હોય? યુિનવિસ�ટીના ક�લપિત �ારા િન�ય�સની િવ�ાથી�નુ� સ�માન થાય હમ કો ��સ �ય� નહીં બનાયા? ડાઇવઝ��સ આવે છ�.
એવુ� શા માટ� ન બને? હમ કો શેર �ય� નહીં બનાયા? �ાઇવરે સતત યાદ રાખવાનુ� છ� ક� ડાઇવઝ�ન પર ગાડી હા��યા પછી મૂળ
ે
ે
આજની પેઢીનુ� સૌથી મોટ�� પરા�મ કયુ�? સ�પૂણ�પણે િન�ય�સની હોવુ�, અરે, હમ કો બૈલ �ય� નહીં બનાયા? હાઇવ પર પાછ�� આવી જવાનુ� છ�. આવો હાઇવ એટલે આપણો ખરેખરો
એ તો યૌવનની સૌથી મોટી સ��ા��ત ગણાય. અમારુ� પ�ચશીલ હમ પરવર-િદગાર ક� અહસાનમ�દ હ�� øવનમાગ�, જેનાથી ફ�ટાવુ� પડ� તોય અસલ માગ� છોડવાનો નથી.’ આજના
�દોલન ગુજરાતમા� પૂરા� દસ વષ� સુધી ચા�ય હતુ�. એની �ક અ�લાહને હમ કો આદમી બનાયા. અ�તન િવ�ાનમા એક અિતસુ�દર શ�દ �યોýય છ� : ‘Cybernetics’ એ
�
ુ�
પ�રસમા��ત પોરબ�દરથી સાબરમતી આ�મ સુધીની બાવીસ િવચારોના અગર હમ આદમી મ સે ��સાન શ�દનો સ�બ�ધ ‘ઓટોમે�ટક ક��ોલ’ સાથે રહ�લો છ�.
�
િદવસની પદયા�ા સાથે ગૂજરાત િવ�ાપીઠના ઉપાસના નહીં બનતે, તો હમ અ�લાહ ક� અહસાન-ફરામોશ હ� ।! સાઇબરને�ટ��સ કો�યુિનક�શન ટ��નોલોø સાથે ýડાયેલુ� િવ�ાન છ�. એ
ખ�ડમા� થઇ હતી. ���ાવનમા� મનને મારવાનુ� નથી. સુખની શોધ કરવાનો ઉપદેશ શ�દનો ઉ��ભવ શી રીતે થયો તે પણ ýણવા જેવુ� છ�. સમુ�ના� �ચ�ડ મોý �
પોરબ�દરના ગા�ધીજ�મ�થાને ગા�ધીøની પુ�યિતિથ સન�ક�માર નારદને કહ� છ� તે શ�દો લેખને �તે આ�યા છ�. તથા પવન વ�ે વહાણ પોતાના અસલ માગ�થી ફ�ટાઇ ýય છ�. એ રીતે ફ�ટાઇ
�ીસમી ý�યુઆરીએ પદયા�ાનો �ારંભ થયો હતો અને ગુણવ�ત શાહ વળી ફાવે તેમ øવીને મનના ગુલામ પણ બનવાનુ� નથી. ગયેલુ� વહાણ �યારે પોતાના અસલ માગ� પાછ�� ફરે તેને પણ ‘સાઇબરને�ટ��સ’
પ�રસમા��ત ક�તૂરબાની પુ�યિતિથ (22 ફ��ુઆરી)એ થઇ øવનના હાઇવ પર કાર ચલાવનારે �ેક પરથી કદી પણ કહ� છ�.
ે
�
હતી. પદયા�ામા રાજકોટમા� આવેલી રા��ીય શાળામા�થી પગ ઉઠાવી લેવાનો નથી. વળી ��ટય�રંગ પરથી હાથ ઉઠાવીને øવનમા� આપણે પણ મૂળ øવનમાગ�મા� ફ�ટાઇને અ�ય માગ� ચડી જતા�
��થાન થયુ� �યારે આદરણીય લોકિશ�ક મોરા�રબાપુ પણ ગાડી ચલાવવાની નથી. હોઇએ છીએ. ભલે એવુ� બને, પરંતુ ý આપણો િવવેક ý�ત થાય, તો
�
ચાલવામા ýડાયા હતા. �ેક સ�યમનુ� �તીક છ� અને ��ટય�રંગ િવવેકનુ� øવ�ત �િતિનિધ છ�. આપણે ફરી મૂળ માગ� આવી જતા� હોઇએ છીએ. આવો સહજ િવવેક પણ
ગુજરાતના હા�યવીર એવા �ી શાહબુ�ીન રાઠોડ પણ િમ� િવનુભાઇ ધમ�ના ઉપદેશકો �ેકમાગ�ની વધારે પડતી �શ�સા કરીને સ�યમ પર એટલો એક અથ�મા� ‘સાઇબરને�ટ��સ’ જ ગણાય. ઇ�રે આપણા મન��મા� આવા
મહ�તા સાથે પદયા�ામા ýડાયા પછી ર�તો ચૂકી જઇને બ�ને જણા ખાસા બધો ભાર મૂક� છ�, ક� ýણે સતત �ેક મારવા માટ� જ �ાઇવરનો જ�મ ન થયો સાઇબરને�ટ��સની ગોઠવણ રાખેલી જ હોય છ�. પ�રણામે વે�યા�હ� ગયેલો
�
અટવાયા હતા. માણસનો સ�યમ પણ લાદેલો ક� દબાણયુ�ત ન હોવો ýઇએ. હોય! ��ટય�રંગ �હીલ અનાયાસ સાવ સહજપણે �ાઇવરના ý�ત �ય�નને આદમી �યારેક ઇ�સાન બનીને �વ�હ� પાછો ફરે છ� અને પ�નીને Ôલની માફક
શાયર સાચ કહ� છ� : કારણે �ાઇવરના ક�ામા રહીને ફરતુ� જ રહ� છ�. આવા સહજ �ાઇિવ�ગને કારણે ýળવતો થાય છ�! �
�
ુ�
ન પી� �ાઇવરની તાણ �ટ� છ�. }}}
તો બરસ� તક ક�ટલાય પ�રવારો વષા�ઋતુમા� આવા �ાઇિવ�ગનો આન�દ લેવા માટ� હાઇવ ે
ન પી� સાકી, પર લ�ગ �ાઇવ માટ� નીકળી પડ� છ� અને �ક�િતના ખોળ� પહ�ચી ýય છ�. પાઘડીનો વળ ��ડ�
પર તોબા કરતા હ��, કારની ગિતનુ� પણ મહ�વ ઓછ�� નથી. ‘�યારે મનુ�યને સુખ �ા�ત થાય �યારે જ
�
તો િનયત બદલ ýતી હ�! ��ેø ભાષામા જેને ‘cruising speed’ કહ� છ� તેનુ� સ�દય� øવનના તે કશુ�ક કરે ��. સુખ મ� તેમ ન હોય �યારે તે
�
�
પા�ક�તાનનો �ા�િતકારી અને મૌિલક િવચારક હસન નાિસર એક તોફાની સ�દભ� પણ સમજવા જેવુ� છ�. એ એવી ઇ�ટ ગિત છ�, જેમા� પે�ોલ ઓછામા � કશુ�ય નથી કરતો. મા� સુખ શી રીતે મ� �
વાત એના અનોખા �દાજમા� કહ� �� : ઓછ�� બળ� છ�. કરકસરની ���ટએ પણ એ ગિત ઉ�મ છ�. ��ેøમા� બીý તેની િવશેષ �પે િજ�ાસા રાખવી.’
અ�લાહને હમ કો પણ શ�દ�યોગ �ચિલત છ� : ‘હાઇપર માઇિલ�ગ.’ એ એવી ઇ�ટતમ ગિત (છા�દો�ય ઉપિનષદ, અ�યાય-7, ખ�ડ-22, મ��-1)