Page 15 - DIVYA BHASKAR 081222

Friday, August 12, 2022 | 15

ે
ગામના �કમા� સુખી વેપારીનો બ�ગલો ýનન ઉતારા માટ� ફાળવાયો હતો. બાજુમા� જ ક�યાના બાપનુ� મે�ીબ�ધ
ે
મકાન હતુ�. દીવાલની બ�ને તરફ િમલન માટ� ત�પતા� વર અન ક�યા હતા�
��ક હો તો બેિમસાલ હો, વરના ન હો!

� ણયની ઉ�ેજનાનો પાર ન હતો. એનુ� લ�ન ન�ી થઇ ગયુ� હતુ� એવુ� ભ�ય સામૈયુ� કરવામા� આ�યુ�. ક�યાપ� તરફથી ýનના ઉતારા માટ� ખૂબ
સુ�દર �યવ�થા કરવામા� આવી હતી. ગામના એકમા� સુખી વેપારીનો બે
પણ ક�યાને ��ય� મળવાની હજુ વાર હતી. આવુ� બની શક�?
હા, આજકાલ મોબાઇલ ફોનના જમાનામા� આવુ� વધુ ને વધુ માળનો બ�ગલો ýનૈયાઓને રહ�વા માટ� ફાળવી દેવાયો હતો. યોગાનુયોગ
ુ�
બનવા લા�ય છ�. એ બ�ગલાની બાજુમા� જ ક�યાના બાપનુ� મેડીબ�ધ મકાન હતુ�. વ�ે મા�
�ણય એના� મ�મી-પ�પા સાથે અમદાવાદમા� રહ�તો હતો; જેની સાથે એનુ� એક �ચી દીવાલ હતી અને એ દીવાલની બ�ને તરફ િમલન માટ� તડપતા�
લ�ન થવાનુ� હતુ� એ છોકરી નતાશા ઝારખ�ડમા� રહ�તી હતી. નતાશા પણ મૂળ� વર અને ક�યા હતા. આગલા િદવસે દસેક િમિનટમા� સગાઇિવિધ આટોપી
�
�
તો ગુજરાતી જ હતી, પણ એના પ�પા ધનબાદમા� ‘ýબ’ કરતા હતા એટલે લેવામા આવી. �ણયને અપે�ા હતી ક� સગાઇની િવિધ વખતે �ખ ભરીને
એ સ-પ�રવાર �યા જ ‘સેટલ’ થઇ ગયા હતા. નતાશાને ýઇ લેવાનો મોકો સા�પડશે, પણ એ આશા ફળીભૂત થઇ નહીં.
�
�
ý સગાઇની ઉતાવળ ન હોત તો મુરિતયો અને ક�યા એકમેકને ��ય� નતાશા અને એના� મ�મી-પ�પા તો આધુિનક િવચારસરણીવાળા હતા પણ
�
ુ�
�
�
મળી શ�યા હોત. આ �ક�સામા તો બધુ� ઓનલાઇન જ પતી ગયુ� હતુ�. �ાિતના વડીલોની હાજરીમા� તેમનુ� ક�ઇ ચા�ય નહીં. ઘૂમટામા� ઢબુરાયેલુ� ચીનની ચાર હýર
�ણય અને નતાશા સોિશયલ મી�ડયાના એક �લેટફોમ� પર ક�યાર�ન �યારે આ�યુ� અને �યારે ચા�ય ગયુ� એની ખબર પણ
ુ�
અનાયસ ભટકાઇ ગયા�. ‘હાય!’ અને ‘વાઉ’થી શ� થયેલો ન પડી. �ણયક�માર ગાતા ર�ા ઃ ‘કારવા� ગુજર ગયા ગુબાર
�
સ�વાદ બહ� ઝડપથી એક સ�બ�ધની િદશામા આગળ વધી રણમા� દેખતે રહ�.’ જેટલી બ�કો મુ�ક�લીમા� ��
ગયો. રાત પડી. દીવાલની બ�ને તરફ મહ�માનોનો કલશોર
‘મ�મી, મને એક છોકરી ગમી ગઇ છ�. તુ� પ�પાની ખી�યુ� ગુલાબ ધીમે ધીમે શા�ત પડવા લા�યો, પણ �ણયના િદલને �યા�ય
સાથે વાત કરી લેજે ને!’ સપના� �જેલી �ખો લઇને ચેન પડતુ� ન હતુ�. અ�યાર સુધી જેને ફ�ત ઓનલાઇન ચીનમા� ખાતાધારકોના દેખાવો િહ�સક
ે
�
�ણયે એની મ�મીને પટાવી લીધી. મ�મી પ�નાબહ�ને પિત ડૉ. શરદ ઠાકર જ ýઇ હતી એ નતાશા વા�તવમા ક�વી દેખાતી હશ,
ે
ે
��ેશભાઇન વાત કરી, પછી બ�નેએ દીકરાને થડ� �ડ�ી એની પીઠી ચડ�લી કાયા ક�વી સોનેરી ઝા�ય છોડતી હશ એ થવા મા��ા ��. આને કારણે સરકારી દળો
�ીટમે�ટ પર લીધો, ‘કોણ છ� આ છોકરી? શુ� નામ છ� એનુ�? નજરોનજર નીરખવા માટ� એ તલપાપડ થઇ ગયો હતો. પણ
ે
એ �યા�ની છ�? ક�વી છ�? શુ� કરે છ�? તને એ �યારે અને �યા� મળી કરવુ� શુ�? નતાશાની પાસેથી તો મોબાઇલ ફોન પણ લઇ લેવામા � અન નાગ�રકો વ�ે ���ણ ચાલુ થયુ� ��
ે
ગઇ?’ આ�યો હશ. કોઇની સાથે િચ�ી લખીને તેને એકા�તમા� મળવા માટ�
જવાબમા જુવાન દીકરાએ �માટ� ફોન બતાવીને ક�ુ�, ‘મને એ આ મેિજક બોલાવી શકાય એવુ� પણ ન હતુ�. નમા� અભૂતપૂવ� આિથ�ક કટોકટીના �ધાણ વરતાવા મા��ા છ�.
�
�
બો�સમા� મળી ગઇ. નતાશા નામ છ� એનુ�. એના પ�પા નરેશભાઇ ગુજરાતના �ણય હતાશ ન થયો. િહ�મતે મદા� તો મદદે ખુદા આ કહ�વત એણે ચી ચીન ભીષણ આિથ�ક ત�ગીના સમયમા�થી પસાર થઈ ર�ુ� છ�.
�
ચરોતર િવ�તારના ગામડા�ના છ�, છ��લા વીસ વષ�થી ધનબાદમા� રહ� છ�, મ�મી સા�ભળ�લી હતી. એણે અણવરને િવ�ાસમા લીધો, ‘જયલા, યાર, હ�� અથ��યવ�થા ýણે ક� ભા�ગીને ભટ��રયુ� થઈ ગઈ છ�. હýરો લોકો
�
નયનાબહ�ન હાઉસવાઇફ છ�, નતાશા આઇ.ટી.નુ� ભણી છ�, પા�ચ �કડાના નતાશાને ýયા વગર રહી નહીં શક��. મને એક આઇ�ડયા સૂ�યો છ�.’ જયેશે જેમણે બ�કોમા� પોતાના પૈસા મૂ�યા છ� તેઓ રાતોરાત ક�ગાળ થઈ ગયા છ�.
પગારવાળી ýબ કરે છ�, એ લોકોને…’ પૂ�ુ�, ‘શુ� કરવુ� છ� બોલ?’ તેઓને પૈસા પાછા મળ� તેવુ� લાગતુ� નથી. બ�કોની કો��યુટર િસ�ટમ ડાઉન છ�.
‘અરે, પણ આટલુ� બધુ� થઇ ગયુ� અને અમને ખબર પણ ન પડી? તો પછી ‘આપણી અને નતાશાની વ�ે આ �ચી દીવાલ છ�. તુ� એક કામ કર. પેલા બ�કોમા� પૈસા લેવા આવનાર ભીડ ઉપર ક�યુિન�ટ સુર�ા દળ લાઠી, દ�ડા અને
હવે લ�ન પણ ઓનલાઇન કરી લો ને! પછી બાળકોને પણ ડાઉનલોડ કરીને…’ ખૂણામા� પડ�લુ� ખાલી પીપડ�� �ધુ� કરીને દીવાલ પાસે મૂકી ગોળીઓ વરસાવી ર�ુ� છ�. તે ýતા� લાગે છ� ક� પા�ક�તાનના પહ�લા ચીન
નયનાબહ�ન નારાજ થઇ ગયા�. દે. હ�� એના પર ચડીને દીવાલ પર પહ�ચી જઇશ. પછી ક�ગાળ થઈ ગયુ� છ�. ચીનના હ�નાન �ા�તમા� અ�યારે �ીલ�કા જેવી પ�ર��થિત
ે
�
એ પછીના બીý િદવસે ��ેશભાઇએ નરેશભાઇન ફોન ક�દકો મારીને મારી રાણીના ઇલાકામા આત�કવાદીની ઊભી થઈ ચૂકી છ�. દુિનયા સામે પોતાની આિથ�ક સ�રતાને ýરે માથુ� �ચુ�
કય�. કો�ફર�સ કોલમા� ચારેય વડીલોએ લા�બી ચચા� કરીને જેમ ઘૂસપેઠ કરી લઇશ. ý એની કોઇ બહ�નપણી કરીને ફરનાર ચીનની પ�ર��થિત બદલાઈ ચૂકી છ�. એની 4000 બ�કો ક�ગાળ
�તે આ સ�બ�ધને વધાવી લીધો. િવડીયો કોલમા� મુરિતયા અને ભટકાઇ જશે તો એને ફોસલાવીને નતાશા સુધી પહ�ચી થઈ ચૂકી છ�. આ બ�કો પાસે પોતાના ખાતેદારોને પરત કરવા માટ� પૈસા બ�યા
ક�યાના� દશ�ન કરી લીધા�. બ�ને પ�ના� ઘરો પણ ýવાઇ ગયા�. જઇશ.’ નથી. એમની િતýરીનુ� તિળયુ� દેખાઈ ગયુ� છ�. ચીનની અથ��યવ�થાની ગાડી
છ��લે એવો િનણ�ય લેવાયો ક� સગાઇની િવિધ લ�નના આગલા જયેશે ક�ટલાક પાયાના મુ�ાઓ ઉઠા�યા, પાટા ઉપરથી ઊતરી ચૂકી છ�. બ�કોની આ કટોકટી એિ�લ, 2022થી સપાટી
િદવસે જ કરી લેવી. એના માટ� આટલે દૂરથી ધ�ો ખાવાની ‘ý નતાશાની બહ�નપણીને બદલે બીý પર આવી છ�. લોકોની ધીરજનો �ત આવી ગયો છ�. બ�કોને નાદાર થતી
�
જ�ર નથી. લ�નનુ� શુભ મુહ�ત� ન�ી થઇ ગયુ�. કોઇએ તને ýઇ લીધો તો? ધાર ક� બચાવવા માટ� ચીનની સે��લ બ�ક �ારા લાખો ખાતા િ�જ (�થિગત) કરી
નરેશભાઇએ પોતાની મનની ઇ�છા જણાવી દીધી, નતાશા અને તુ� મ�યા એ જ વખતે દેવામા આ�યા� છ�. એનો અથ� એ થાય ક� ચીનની કો�યુિન�ટ સરકારે બ�કોમા�થી
�
�
�
‘વેવાઇ, મારી દીકરીનુ� લ�ન તો અમારા ગામડામા જ કોઇ વડીલ આવી ચ�ુ� તો? માન ક� પૈસા કાઢવા ઉપર �િતબ�ધ લગાવી દીધો છ�. કો�યુિન�ટ સરકારના આ વલણને
�
રાખવાન�ુ છ�. તમારે અમારે �યા જ ýન લઇને આવવુ� બધુ� સમૂ�સૂતરુ� પાર પ�ુ� તો તુ� પાછો કારણે બ�કો સામે ભેગી થતી ભીડ હવે વધતી ýય છ� અને તેનો રોષ એટલો
પડશે. તમારી સગવડ પૂરેપૂરી સાચવીશ તમે કોઇ વાતે ક�વી રીતે આવીશ? �યા તો પીપડ�� પણ �બળ છ� ક� ચીનની કો�યુિન�ટ સરકાર અને �ý સામસામ ે
ુ�
�
િચ�તા કરશો નહીં.’ નહીં હોય અને તારો અણવર પણ આવી ગઈ છ�. છ��લા �ણ મિહનાથી ભીષણ
��ેશભાઇના મનમા� લેશમા� િચ�તા જેવુ� ન હતુ�. નહીં હોય.’ આિથ�ક સ�કટમા�થી પસાર થઈ રહ�લ શી
એ પૈસાની શ��ત ýણતા હતા કારણ ક� પોતે પણ મનમા� આવેલો િવચાર તરત જ øનપીંગની પોલ અમે�રકન ટ�િલિવઝન
�
�
પૈસાદાર હતા. ý છ�ટથી ધન ખચ�વામા આવે તો અમલમા મૂકવામા� આ�યો. પીપડા પર દેશ-િવદેશ ચેનલ સીએનએન �ારા ખોલી
�
ગામડામા પણ શહ�રના જેવી સુિવધા ઊભી કરી ચડીને વરરાýએ દીવાલ પરથી નીચેની નાખવામા આવી છ�. ચીનમા� મી�ડયા
�
�
�
શકાય છ� એ વાતની તેમને ખબર હતી. િદશામા છલા�ગ લગાવી. �ધારામા કશુ� ડૉ. જય નારાયણ �યાસ તો ઠીક પણ બહારની કોઈ એજ�સી ક�
આ બાજુ નતાશા-�ણય વ�ે પણ િદવસ-રાત દેખાત ન હતુ�. નીચે જમણવાર પછી ટ�િલિવઝન સરકાર િવરુ� કોઈ પણ
ુ�
ફોન કો�સ અને ચે�ટ�ગ ચાલ જ હતા. વાતવાતમા � વધેલા દાળ-શાકના� મોટા� તપેલા પ�ા� સમાચાર �િસ� નથી કરી શકતી.
�
�
�
ુ
નતાશાએ �ણયને ચેતવી દીધો હતો, ‘ýજે હ�, એક હતા. વરરાý સીધા શાકના તપેલામા � ચીનમા� મુ�ય �ેસ મી�ડયા સરકારનુ� જ
�
વાર તુ� ýન લઇને અમારા ગામમા� આવી પહ�ચે ખાબ�યા. કપડા� પર બટાકાના શાકના છ�. પહ�લી વાર એક િવદેશી ચેનલે ચીનની
પછી આપ�ં બધા �કારનુ� ક�યુિનક�શન બ�ધ કરી ફોડવા ચ�ટી ગયા. એમા�થી બહાર આ પોિલસીમા� ગાબડ�� પાડીને ચીનની આિથ�ક
દેવુ� પડશે.’ નીકળવા ગયા તો સીધા જઇ પ�ા બેહાલીની સનસનીખેજ િવગતો મેળવવામા િસિ� મેળવી છ�. સીએનએનની
�
�
‘ક�મ એવુ�? તારા ગામમા� નેટવક� નથી?’ ભાતના તપેલામા. બટાકાના રસા ઉપર ખબર મુજબ ચીનની 4000 કરતા� વધુ બ�ક બ�ધ થવાની પ�ર��થિતમા� ડચકા�
�ણયને �ચકો લા�યો; નતાશા સાથે વાત ક� ભાતના કણની રંગીન મીનાકારી થઇ ખાઈ રહી છ�. ચાર લાખ ખાતેદારોની મહ�નતની કમાઈના કરોડો �િપયા ડ�બી
મેસેજ કયા� વગર આટલા બધા કલાકો ક�વી રીતે ગઇ. ધમાકાનો અવાજ સા�ભળીને કોઇ ગયા છ�. આ ખાતેદારો ઓનલાઇન ક� એટીએમ �ારા પૈસા ન કાઢી લે તે માટ�
કાઢી શકાય? કાકા દોડી આ�યા. આવુ� શાકાહારી બધી બ�કો �ારા પોતાના કો��યુટર ઠપ કરી બ�કોની વેબસાઈટ બ�ધ કરી દેવામા �
‘નેટવક� તો છ�, પણ અમારુ� ગામ ભૂત ýઇને એ ડરી ગયા. એમણે બૂમો આવી છ�. આમ છ��લા ચાર મિહનાથી બ�કોએ પૈસા િવથ�ો કરવા એટલે ક�
ખૂબ જૂનવાણી માનસ ધરાવે છ�. અડધુ� પાડી એટલે બીý મહ�માનો દોડી આ�યા. કાઢવા ઉપર રોક લગાવી દીધી છ�. ચીનના �થાિનક મી�ડયામા� પણ હવે સરકાર
ગામ તો અમારા �ાિતના લોકોનુ� છ�. ભૂત ઉપર ટોચ�નો શેરડો માય�. એક િવરોધી ખબર આવવા મા�ડી છ�. આ પ�ર��થિતનો કોઈ ઉપાય ચીનની
એ બધા�ને આપણે ફોન પર વાત કરીએ જણે િનદાન કયુ�, ‘ભૂત આવુ� ન હોય. સરકારને જડતો હોય એવુ� દેખાત નથી. તમે બ�કોમા� તપાસ કરો તો આવી
ુ�
��
ક� મોબાઇલમા �ખો પરોવીને બેસી આ ન�ી ચોર લાગે છ�. લ�નવાળ ઘર ��છાના જવાબમા બ�કમા� મે�ટ�ન�સ કામ ચાલ છ� એટલે બધી િસ�ટમ બ�ધ છ�
ે
�
�
રહીએ એ જરા પણ નહીં ગમે. એટલે છ� એટલે દાગીના ચોરવા આ�યો હશ. એવુ� કહ�વામા આવે છ�. ચીનની યુડો સીમીનસીંગ બ�ક, યુમીન િવલેજ બ�ક,
ે
�
મારુ� મ� તને �યારે જ ýવા મળશે મારો એને.’ કો�યુિનટી બ�ક અને ઓ�રએ�ટલ બ�ક તાનચાઇમા�થી ખાતાધારકો પૈસા કાઢી
�યારે ગોર મહારાજ ‘ક�યા પધરાવો, ગામડાના દસ-બાર જણા�એ શકતા નથી. આમ હýરો લોકો બ�કોની આ કટોકટીને કારણે િનસહાય બનીને
સાવધાન!’ની બૂમ પાડશે. �યા સુધી વરરાýને ઢીબી ના�યો. ગડદાપાટ�� તકલીફ વેઠી ર�ા છ�. ચીનના �મુખ શી øનપીંગે આ પ�ર��થિતમા� બ�કના
�
તુ� સખણો રહ�જે.’ અને લાકડીઓનો વરસાદ વર�યો. સામે દેખાવો કરતી ભીડ સામે સ�તાઈથી કામ લેવાનુ� ક�ુ� છ�. હ�નાન �ા�તના�
વાજતે-ગાજતે ýન ગામના એક જણ તો ચોરના માથા પર �ટ ઘણા� શહ�રોમા� ચીનના� સુર�ા દળોએ પોતાના પૈસા કાઢવા માટ� ભેગી થયેલ
�
પાદરમા� આવી પહ�ચી. મારવા જતો હતો પણ બે વડીલો ýઇ ભીડ ઉપર લાઠીચાજ અને �યા�ક ગોળીબાર પણ કયા� છ�. પ�રણામે ચીનમા�
�તી�����

��
તસવીર

શહ�રમા� ýવા ન મળ� તસવીર �તી����� �� (�ન����ાન પાના ન�.18) (�ન����ાન પાના ન�.18)