Page 11 - DIVYA BHASKAR 061022
P. 11
Friday, June 10, 2022
થોરો તરફથી દુિનયાને ‘સિવનય કાનૂન ભ�ગ’ જેવા �ણ મહાન ��દો મ�યા. �હ�રની �યુિનિસપાિલટીએ કરમા� વધારો કય�.
થોરોએ લોકોને કર ન ભરવાની અન સિવનય કાનૂન ભ�ગ કરવાની સલાહ આપી. થોરોને જેલમા� જવુ� પ�ુ�
ે
એ માણસ એટલો તો ગરીબ હતો,
ક� એની પાસે પૈસા િસવાય બીજુ� ક�ુ� જ ન હતુ�!
� �વી પર ટપકી પડ�લા અબý માણસોમા�થી 99.99 ટકા માણસો
øવનભર ક�વળ ચાર જ કામો કરે છ� : (1) ખાવ (2) પીવુ� (3)
ુ�
�ઘવુ� અને ��સગ�વુ�- સો���ટસ એથે�સના લોકોને કહ�તો ર�ો
ક�: ‘unexamind life is no life.’ (અપરીિ�ત øવન એ øવન નથી.) કોઇ
માણસ રેલવે �ટ�શને ýય, તોય એને ખબર હોય છ� ક� પોતે શા માટ� �ટ�શને
ýય છ�. એ �યા� તો કોઇ ગાડી પકડવા માટ� �યા ýય છ� ક� પછી કોઇને લેવા
�
માટ� ýય છ�. કોઇ �� પૂછ� તો એની પાસે જ�ર જવાબ હોય છ�. એ કદી એમ
નથી કહ�તો ક� હ�� �ટ�શને શા માટ� ý� છ�� તેની મને ખબર નથી. માણસો જ�મે
છ� ઘણા, પરંતુ ભા�યે જ કોઇને ખબર હોય છ� ક� પોતે પોતાના øવનમા�
શુ� કરવા માગે છ�. જે કા�ઇ કરે, તે ક�રી પણ હોઇ શક� અને અથા� ં
પણ હોઇ શક�! અથા� કરવામા� માનનારાઓ ભય�કર
ં
બહ�મતીમા� છ�, એ વાતમા કોઇ શ�કા ખરી? મથાળામા � િવચારોના
�
�યોજેલા શ�દોમા� પુનરાવત�ન થયુ� છ� તેની ખબર હોવા
છતા એવુ� ક�મ બ�યુ�? એક જ કારણ છ� અને તે એ ક� હ�� ��દાવનમા�
�
આખરે મા�તર જ છ��.
હ��ી ડ�િવડ થોરોએ શુ� કયુ�? અમે�રકાના કો�ક�ડ� નામના ગુણવ�ત શાહ
શહ�રથી થોડ� દૂર આ વેલા વ��ડન નામના તળાવ પાસે એક
ઝૂ�પડી બા�ધીને એક એકા�તની મ��ી માણી. િદવસો સુધી કોઇ
માણસ ýવા ન મળ� તેવા એકા�તને એણે �ે�ઠ િમ� ગણાવેલુ�.
એણે લખેલા ઐિતહાિસક પુ�તકનુ� મથાળ : ‘Walden.’ આ �લાિસકલ
��
બની ગયેલા મથાળા પરથી હાવ�ડ� યુિનવિસ�ટીમા� કામ કરનારા િવ�યાત
મનોિવ�ાની �ોફ�સર બી. એફ. ��કનરે પોતાના પુ�તકનુ� નામ ‘Walden-2’
રા�યુ� હતુ�. આ પુ�તકનુ� ગુરુ�વ મ�યિબ�દુ ‘ટ��નોલોø ઓફ બીહ�િવયર’ હતુ�.
િશ�ણના �ે� સિ�ય હતો તેથી એ પુ�તક પણ તે વષ�મા વા�ચવાનુ� બનેલુ�
�
ે
એટલુ� જ નહીં, �ોફ�સર બી.એફ. ��કનર સાથે પ��યવહાર પણ થયેલો.
એમનો મારા પર લખેલો પ� એક ��થમા� �ગટ પણ થયો છ�.
થોરોએ એક મૌિલક વાત ‘Walden’મા� કરી છ�, તે મારી લુ�ત થતી સિવનય કાનૂન ભ�ગ કરવાની સલાહ આપી. થોરોને જેલમા જવુ� પ�ુ�. ýણી વહાલના દ�રયા જેવી એની દીકરી �વેતલાનાને સમજવી પડ�. �વેતલાનાએ
�
યાદદા�ત પરથી જણાવુ�? રેલવે લાઇનના બે પાટાની નીચે લાકડા�ના સોિલડ રાખવા જેવુ� છ� ક� થોરો પોતે મહાન ગીતાભ�ત હતો. એ જેલમા પુરાયો �યારે એક સુ�દર પુ�તક લ�યુ� છ�, જેનુ� મથાળ છ� : ‘Twenty Letters To A
�
��
ભારો�ટયા આડા પડ�લા હોય છ�. રેલવે લાઇનનુ� ચે�ક�ગ કરવા માટ� એક જેલની �ચી દીવાલો ýઇને એના મુખમા�થી ���ગાર નીકળી પ�ા, તે માટ� Friend.’ એ પુ�તકનો ગુજરાતી અનુવાદ સુભ�ા ગા�ધીએ કય� છ�. એમા�
ઇ��પે�ટર વારંવાર આવે છ� અને તપાસી લે છ� ક� : કોઇ ભારો�ટયો ખસીને કદાચ ભગવ� ગીતા જવાબદાર હતી. થોરોના જેવા ક�દીએ જેલની �ચી દીવાલો ખડકતા અને ��તા વ�ેની ટ�ર �ગટ થતી દીસે છ�. �� વરસાદ ઝીલે છ�,
ઊભો તો થઇ નથી ગયો ને? એ ઇ��પે�ટરને કાયમ એક જ િચ�તા રહ�તી હોય ýઇને ક�ુ�: �યારે ખડક પર વરસાદ પડ� છ�. વરસાદ પડ� �યારે ��નુ� પા�દડ� પા�દડ�� ખીલખીલ
છ� અને તે એ ક� કોઇ ભારો�ટયો ýગીને બેઠો થઇ ýય એમ ન બનવુ� ýઇએ! અરે! ��� તો ભીનુ� થાય છ�. ખડક નથી તો ભીનો થતો ક� નથી તો પલળતો! એના પર
�
સમાજમા �યા� જુઓ �યા લોખ�ડના બે પાટાની નીચે દબાઇને સૂતેલા દીવાલોની આ બાજુએ વરસતુ� પાણી ઝાઝુ� થો�યા િવના ભ�યભેગુ� થાય છ�. ��ની વાત જુદી છ�. ��
�
ભારો�ટયામા�થી કોઇ પણ ‘ýગી ગયેલો’ કોઇ ભારો�ટયો બેઠો થઇ ýય એવુ� પણ મુ�ત છ�� તો ભીનાશદી�ા પામીને સ��નાતા ��ીની માફક દીસ�તુ�, કોડીલુ�, કોડામ�ં
બનવુ� ન ýઇએ! કોઇક ને કોઇક રીતે આવા ýગી ગયેલા ભારો�ટયાઓએ પરંતુ બની રહ� છ�. �ટ�િલનની એ ���વ�પા દીકરી �વેતલાના એક ભારતીય
જ લોકોની �ઘમા� ખલેલ પહ�ચાડી છ�. સાવધાન! આ દીવાલોની બીø બાજુએ યુવાનને પરણી હતી અને પિતના અકાળ ��યુ પછી ભારત આવી હતી. એણે
એક તોફાની માણસે �યોગ કય�. એણે પોતે પહ�રેલા પાયýમાને ઘૂ�ટણના વસનારા� સૌ લોકો ગ�ગા�કનારે જઇને પિતની દેહભ�મ ભ��તપૂવ�ક ગ�ગા નદીમા� પધરાવી હતી.
ભાગેથી બા�ય કાપી નાખી એણે પાયýમાને ટ��કા પાટલૂન જેવો બનાવી દીધો. મુ�ત છ� ખરા? એ ખડક જેવા િનદ�ય િપતાની ���દયા દીકરી �વેતલાના આવી ભીની હતી!
�
એવો પાયýમો પહ�રીને એ ફિળયામા ફરવા નીક�યો. લોકોએ એ વાત પર ગીતાનો અ�યાસ ક� પ�રચય ન હોય તેવો માણસ આવો મુ�ત હોઇ શક� અ�યારે જ વરસાદ શ� થયો છ�. અરે! આ વરસાદ છ� ક� �ેમથી લથપથ એવા
�યાન ન આ�યુ�. પછી એ િવિચ� માણસે બીý �યોગ કય�. પાયýમાની ખરો? મારી િવગત ખોટી હોઇ શક� છ�. ‘Walden’ પુ�તકનો અનુવાદ ઘ�ંખરુ� પરમે�રની ભીની ભીની કરુણા?
એક બા�ય લા�બી રાખી, પરંતુ બીø બા�ય ઘૂ�ટણના ભાગેથી કાપી નાખી. કિવ બોટાદકરે ગુજરાતીમા� કય� છ�. (સાચી િવગત કોઇ સુ� વાચક પો�ટકાડ� હા ભાઇ હા! �ેમશૂ�ય મ�થુનમા�થી જ ગિણકાનો જ�મ થયો લાગે છ�.
પ�રણામે એ ફિળયામા દોઢ બા�યવાળો પાયýમો પહ�રીને ફિળયામા ફરવા લખીને મને જણાવી શક� તો ગમશે.) }}}
�
�
ુ�
નીકળી પ�ો. લોકોને આવો િવિચ� પાયýમો ýઇને હસવ આ�યુ�. અરે! જે પ�ની પિતની એક પણ ભૂલ માફ નથી કરતી, તે ખૂબ દુ:ખી થાય છ�.
આ તે ક�વો પાયýમો? એક બા�ય આખી અને બીø બા�ય અડધી! પાયýમો વળી, જે પિત પ�નીના દોષો જ ýતો રહ� છ�, તે પિત પ�નીને અ�ય કોઇ પુરુષ પાઘડીનો વળ ��ડ�
��
પહ�રનારની ખૂબ મ�કરી થઇ. એનુ� �વરા�ય ન�ટ થયુ�. તરફ ધક�લતો હોય છ�. તાળ ખોલવા માટ� ચાવી ýઇએ, પણ તાળ તોડવા માનવીનુ� સરેરાશ આયુ�ય વ�યુ� તે સા�ુ�,
��
થોરો તરફથી દુિનયાને ‘સિવનય કાનૂન ભ�ગ’ જેવા �ણ મહાન શ�દો માટ� હથોડો ýઇએ. હથોડો કોઇ �ો��કીનુ� માથુ� જ�ર ફોડી શક�, પરંતુ એના પરંતુ જેને તમ øવતો જુઓ છો,
ે
મ�યા. માથામા રમતા અને થનગનતા િવચારોને બદલી ન શક�. તે �દર�ી ક��લો મરી ગયો છ�,
�
ુ�
ગા�ધીøને હ��ી ડ�િવડ તરફથી મળ�લી મહાન ભેટ હતી. શહ�રની �ટ�િલનને આવી નાજુક વાત �યા�થી સમýય? �ેમ તો øવનને સમજવાની તેનુ� માપ કા� છ� ખરુ�?
�યુિનિસપાિલટીએ કરમા� વધારો કય�. થોરોએ લોકોને કર ન ભરવાની અને મા�ટર કી છ�. �ટ�િલન ખડક હતો, �� ન હતો. આ વાત સમýય તે માટ� - એલેકસી ક�રલ (�ા�સનો િવચારક)
