Page 11 - DBNA 052821
P. 11
Friday, May 28, 2021
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
છક �� મન�ય પણ ખમારી સાથે ýત ન રોજ એક વાર કહ ક: પોતે વાસણ છ, ભગાર નથી. ઘણા લોકો યવાન વયે પણ
ુ
્
�
�
ે
ૅ
ભગાર તરીક øવતા હોય છ. આવા લોકો આગળ શ���પયર અન ભગવાન બન લાચાર ýણવા!
�
�
ે
ુ
વાસણના આય�ય કરતા એના
�
ભગારન આય�ય ખાસ લા�બ હોય છ�!
ુ
�
ુ
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ુ
ૂ
� �મો રારø દસાઈની એક ખબીનો ýટો દિનયામા બીý જડ તમ
ુ
નથી. વડા�ધાન મટી ગયા પછી તઓ મબઈના મ�રન �ાઈવ
�
ે
�
�
ે
�
પર આવલા ઓિસયાના િબ��ડગના એક �લટમા રહતા હતા.
ે
ે
�
�
ે
(કાિતભાઈ ન હોય તો) એમના ઓરડામા તરત �વશ મળી જતો. તઓ પલગ
�
ે
�
�
ે
�
ૂ
ુ
�
પર બઠા હોય �યાર ર�ટયા પર કાતવાન ચાલુ હોય ક પછી ફાળકા પર સતર
ે
ુ
ે
�
ઉતારવાન ચાલ હોય. તઓની ગ�રમા એવી ક હવ તઓ વડા�ધાન ર�ા નથી
�
ુ
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
એવ જરા પણ ન લાગ. એમની તજ�વી અન ઓજ�વી �િતભાથી ýણ આખો
�
ઓરડો ભરાઈ જતો. વાસણ �યાર વાસણ મટી ýય �યાર ભગાર તરીક� લાબ ુ
�
ે
ે
�
ુ
�
øવત રહ છ. મોરારøભાઇ øવનના છ�લા િદવસ સધી ચળકતા વાસણ
�
ુ
�
તરીક� જ ø�યા અન ભગાર તરીક� એક કલાક પણ ન ø�યા! આવો નતા
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
દિનયામા બીý થયો હશ ખરો? આવા સમથ નતાની યાદમા આજે દશમા �
�
ે
�
ુ
એક પણ પલ નથી, એક પણ યિનવિસટી નથી, એક પણ એરપોટ� નથી, એક
ુ
�
પણ ભારતીય ક�ાનો એવોડ� નથી, એક પણ �ટ�ડયમ નથી અને એક પણ
હો��પટલ નથી. આપણી �ý કટલી ‘કદરક�જસ’ છ ક મોરારøભાઇના નામ
�
�
ૂ
�
ે
ે
�
ુ
�
સાથ ýડાયલ એક પણ ઓ�ડટો�રયમ ક ઉપવન નથી. આવો સમથ અન ે
ે
ુ
ે
અ��ટ �ટ�સમન બીý �યાર મળશ? વડા�ધાન નરે��ભાઈએ સરતના
ૅ
�
ુ
�
ે
ુ
�
એરપોટ� સાથ મોરારøભાઇન નામ ýડાશ એવ મને આપેલ વચન
�
ુ
ે
�
�
હø પા�યુ નથી. �ý તરીક� આપણી ગરીબી કટલી હઠીલી છ?
�
ે
ુ
�
વલસાડમા કોઇ હાઇ�કલ સાથ પણ મોરરાøભાઇન ýડાય ુ �
�
�
�
�
ુ
ુ
નથી. સરત પથકના કોઈ મોટા ર�તાન નામ પણ ‘મોરારø િવચારોના
દસાઈ માગ’ નથી.
ે
�
ં
�
પા�ક�તાની શાયર િસ�ીકીની યાદગાર પ��તઓમા � �દાવનમા �
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
ભગારમય øવન øવનારા વાસી મનુ�યોની વાત ખાસ ઝખનાનો કળિશયો ઉમરીને હ કહવા ઈ�છ છ ક ��યક મહા�મા હતા, તોય રવી��નાથ ટાગોરની ભ�ીø સરલાદવી ��ય પરપરા
ે
ૂ
ૂ
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
�દાઝમા �ગટ કરવામા આવી છ. શાયર કહ છ : ગણવત શાહ નોમ�લ પ�રણીત પરષ એક ગલ��ડ અન ��યક નોમ�લ ખચાયા હતા. આવા આકષ�ણની કથા ગાધીøના જ પૌ� �ી રાજમોહન
�
�
�
�
ે
ે
�
�
યૂ ભી હોન કા પતા દત હ ; પ�રણીત ��ી એક બોય��ડ ઝખ છ. આવી સાવિ�ક ગાધીએ િવ�તારથી આલખી છ. �ી નારાયણ દસાઈએ પણ એ જ વાત પરી
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ૂ
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ે
ે
અપની ઝøર િહલા દત હ ! ઝખનાન ગનો ગણનારો વાસી સમાજ એક િવરાટ મ�ટલ િનખાલસતા સાથ વણવી છ. 1947 ના માચમા ગાધીøએ રાજક�મારી અ�ત
�
�
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
ે
ભગવાનને િવનતી કરવાનુ મન થાય છ. એને ‘�ાથના’ હો��પટલથી ઊતરતો ન ગણાય. ગનો ન હોય ત બાબત પણ કૌરને લખલા પ�મા જણા�ય હત: ‘એક અપવાદ બાદ કરતા મ કદી કોઈ
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
�
કહવાન ફરિજયાત નથી. આપણા વાસી સમાજની એક હોબી ýણી રાખવા ગનામા ખપ �યાર, સ�જનો દઃખી અન દજનો સખી જ સખી ! મારી ન� ��ીન કામકતાની નજરે ýઈ નથી. જની મ વાત કરી ત એક જ �ક�સામા પણ
ુ
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
ૂ
ે
જવી છ�. વાસી સમાજ માટ શોખનો િવષય હોય છ. હવ િવનતી સા�ભળો: મા�યતા છ ક �ૌપદી ક�ણની ��ડ હતી. મારો હત એને ��ટ કરવાનો ન હતો. આમ છતા માર કબલ કરવુ ýઈએ ક �
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�
્
ૂ
ૅ
�
�
હ �ભ ! ુ િવિલયમ શ���પયરના ��યાત નાટક ‘ધ ટ�પ�ટ’મા સા�ભળવા મળતી એ �ક�સામા મારો �પશ કામકતા ધરાવનારો હતો.’ (‘ધ ગડ બોટમૅન’, લખક:
�
ે
ે
�
ુ
�
ુ
ે
�
નાદાન પિતદવોન ે પ��તઓનો મને આવ�ો તવો અનવાદ અહીં ��તત છ: � �ી રાજમોહન ગાધી, પાન-181). આવી િનખાલસતા ન હોય, તો સ�યની
�
ે
ુ
પ�ની�ની સહજ શમણાના ��યમાથી ઉપાસના થાય? અન વળી ‘સ�યના �યોગો’ પણ થાય? વાહ વાહ રામø ! �
ે
�
�
ઝખનાન ýળવવાની સ�બિ� આપજ ે આપણ સૌ સýયા ø, }}}
ે
�
�
�
ુ
�
અન રસો�ાબ� પ�ની�ને આપણી િજદગાની તો
ે
�
�
ે
પિતના અરમાનોન સમજવાની ��નો આકાર ø ! પાઘડીનો વળ છડ �
�
ુ
�
�
ે
�
ૂ
ૂ
�
�
ુ
�
સ�મિત આપજ. ે આ નાટક મ પવ બિલનમા ýયલ. (ચ. ચી. મહતાએ પવ બિલનના એ હ આ દિનયામા �
�
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
�
અન હ �ભ ! ુ ઓપેરાન દિનયાનો ��ઠ ઓપેરા ગણા�યો હતો, જમા 300 - 400 જટલા � ન�ન અવ�થામા આ�યો હતો
ે
�
અમારા પછીની પઢીન ે તો �ીન ��સ હતા.) અન ન�ન અવ�થામા જ િવદાય લઈશ.
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ૅ
અમ વ�ા તવા વાસી અન બિધયાર શ���પયરની વાત સાવ સાચી છ. આપણે સૌ શમણાના ��યમાથી વળી મýની વાત તો એ છ ક �
�
્
�
�
ે
�
�
અ�યા�ારોથી ઝટપટ મ�ત કરજ. ે સýયા છીએ તથી મહા�મા નથી. �વ�નની અવ�થામા� તો સામા�ય માણસ મારા પહરણની �દર તો
ુ
�
�
�
હ કટલાક િમ�ોન િવ�સનીય જણાયો હોઈશ, તથી ઘણા લોકોએ પરી પણ સ�યવાદી હ�ર�� હોય છ. શ���પયર આગળ કહ છ ક આપ�ં øવન હ ન�ન જ છ ! � �
ૂ
�
�
�
ે
�
્
ૅ
ે
�
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ૂ
�
િનખાલસતા સાથ �ગત વાતોનો ખýનો મારી સમ� ખ�લો મ�યો છ. તો ‘�ઘનો આકાર’ છ. માનવીની �ગટ અને અ�ગટ ઝખનાઓનુ આવ ુ � પછી ભલ ન ે
ે
�
ં
�
�
�
ૅ
્
માણસની બારીક �િ�ઓન િનરી�ણ-પરી�ણ કરવાનુ મને ગમે છ. મારી િન�પણ તો શ���પયર જ કરી શક ન! ે પહરણનો રગ ગમ ત હોય !
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ુ
આગળ પોતાની સ�સ-િહ�ટરી પણ ખ�લી મકનારને િનખાલસ બ�યા બદલ પાછલી �મરની ખમારી કઈ રીત �ગટ થાય? છક �� મનુ�ય પણ ખમારી -ઈ. એમ. ����ર
ૂ
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ૂ
ે
�
ે
પ�તાવો ન થાય તની પરતી કાળø મ રાખી છ. �યારક તો હ પણ એમની સાથ ýત ન રોજ એક વાર કહ ક: પોતે વાસણ છ, ભગાર નથી. ઘણા લોકો Blog:http://gunvantshah.wordpress.com
�
�
ે
�
�
સમ� છતો થયો છ. પિવ� િનખાલસતાનો હ જબરો આશક છ. �દયને યવાન વય પણ ભગાર તરીક� øવતા હોય છ. આવા લોકો આગળ શ���પયર ન�ધ : તા. 20 એિ�લન િદવસ કોરોનાની બીø રસી મકાવી �યાર અન ે
ૅ
�
્
�
ે
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
ે
�
ે
ૂ
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ખણખાચર પડ�લી પોતાની ઝખનાન �ગટ કરનારાઓમા� વડીલો, િવધવાઓ, અન ભગવાન બન લાચાર ýણવા! કોઈ સ�દયવતી ��ી ��ય જરા જટલ ુ � �યાર પછી મનમા ઊગલા િવચારોને આધારે આ લખ લખાયો છ. �થળ ક�ાના
�
ે
�
ે
ુ
િવધરો, યવક-યવતીઓ, સજકો, સતો, સવકો અન રાજકારણીઓનો પણ પણ આકષ�ણ ન અનભવ ત મનુ�યન સાધ ક મહા�મા ગણવાની ભલ કરશો જગત પર સ�મન આ�મણ મનને અન તનને પજવી ýય, �યાર ભગાર એટલ ે
ુ
ે
ે
ુ
ે
�
�
ુ
ે
ુ
ૂ
�
ૂ
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ુ
ૂ
ં
�
ે
ં
સમાવશ થાય છ એ સૌની ��ત-અ��ત ઝખનાઓના સરોવરમા� મારી નહી. એવા લોકોને ચા�ર�યવાન ગણવાની ભલ પણ કરશો નહી. ગાધીø શ ત માડ સમýય છ. �
