Page 13 - DIVYA BHASKAR 052121

Friday, May 21, 2021 | 13

કક�ટલાક લોકો સે�� મે��ક��નમા� ચે��પયન હોય ��. બે-ચાર દવાના નામ ખબર હોય
એટલે બારોબાર એ દવા બીø �ય����ને આપી દેવી યો�ય નથી.

ખાસ કરીને, એ��ટબાયો�ટક જેવી દવા �ો�ટરની સલાહ વગર લેવી બહ� મોટ�� નુકસાન વહોરી �ક� ��

ટ��ટ એટલે વે�ટ નહીં...

‘ગોળ િવના મોળો

ક�સાર : મા િવના સૂનો

સ�સાર’ : �ેમાન�દ

કથાકથનની કળામા�ય �ેમાન�દ �ે�� ��. આ મહાન
કિવના આ�યાનોથી ભાષા સ�� ��

ભા ષા મા� મનુ�યને મળ�લી અણમોલ સોગાત છ�. આપણા
øવનમા�થી ભાષાન બાદ કરી શકાતી નથી. સમજદાર માણસો
ે
ભાષાન – મા�ભાષાન ગૌરવ કરતા� હોય છ�. મા, માટી
ુ�
ુ�
(વતન) ને મા�ભાષાનો િવક�પ નથી. આપણે ગુજરાતીઓ મા�ભાષાન ુ�
ગૌરવ કરવામા� િદન�િતિદન ઊણા ઊતરી ર�ા� છીએ, �યારે યાદ કરાવીએ ક�
તસવીર ूતીકાत्મક છે
ક�વા ક�વા મહાન સજ�કોએ, િચ�તકોએ આપણી ભાષામા ઉ�મ રચનાઓ કરીને
�
એકબીýને ડો�ટસ� આપણને િબવડાવી દે અને પોતાનો ધ�ધો કરે... એની �મતા તથા એના સામ�ય�ને ��મૂલ કયા� છ�.
�
�ટ પોિઝ�ટવ આવશે તો?’ એણે પૂ�ુ�.
મ�યકાળમા (ઇ.સ. 1100થી 1850) પણ આપણને નરિસ�હ, અખો,
‘�� ‘ટ��ટ નહીં કરાવો, તો નેગે�ટવ ગમ�ા� રહીએ આવુ� માનનારા લોકોની સ��યા ઓછી નથી. સ�ય તો એ છ� �ેમાન�દ અને દયારામ જેવા ઉ�મ ભ�તો-કિવઓ-કથાકારો મ�યા છ�.
આવશે?’ ડો�ટરે પૂ�ુ�. ક�, પચાસ વષ�ની �મર પછી લગભગ દરેક �ય��તએ બની મ�યકાળનો સમય આપણા લોકøવનની કસોટી કરનારો હતો. િવધમી�
‘પરંતુ, ý પોિઝ�ટવ આવશે તો રý પડશે, પગાર શક� તો દર વષ� અને નહીં તો ઓ�ટરનેટ વષ� સ�પૂણ� બોડી આ�મણકારો તલવારની અણીએ રાý-રજવાડા�ને હ�ફાવતા અને લૂ�ટફાટ
કપાશે...’ એણે ક�ુ�, ‘મારે ટ��ટ નથી કરાવવો.’ એ કાજલ ઓઝા વ�� �ોફાઈલ કરાવતા� રહ�વુ� ýઈએ. કોઈપણ રોગની શ�આત કરીને �ýને ડરાવતા. એમનુ� શાસન આવતા� એમણે �ýને ધમ�પ�રવત�ન
ગભરાયેલો હતો. થતી હોય �યારે જ ý આપણે એના લ�ણો અને એના કારણો કરાવવા મજબૂર કરી અને ધમ��થાનો તો�ા. આવા કપરા કાળમા પોતાના
�
�
આ મા� એક �ય��તની વાત નથી. આરટીપીસીઆર ટ��ટ શોધી શકીએ તો બને �યા સુધી આપણે એનો ઉપાય વધુ સારી ધમ�મા� આ�થા રાખીને øવવામા મદદ કરવા અનેક ભ�તો તથા કિવઓ
�
અથવા કોરોનાનો ટ��ટ કરાવતા� લગભગ દરેક માણસને બીક લાગે રીતે કરી શકીએ. આપણા� પુરાણોની કથાવાતા�ઓનુ� કથન-વણ�ન કરતા. પદો-ભજનો-ફાગુ-
છ�. સૌ પોિઝ�ટવ �રપોટ�થી ડરે છ�. �વોર�ટાઈન થવુ� પડશે, ઓ�ફસ નહીં હમણા ઘણા સમયથી આપણે સા�ભળીએ છીએ ક�, ક��સરનુ� ડાય�નોિસસ �બ�ધન રાસો-આ�યાન અને પ�વાતા�ઓ લખીને �ýનુ� મનોરંજન કરવા
જઈ શકાય. બે બેડ�મના ઘરમા� ક�વી રીતે મેનેજ કરીશુ�, અાડોશી-પડોશી �ીý ક� ચોથા �ટ�જમા� થાય છ�. એનુ� કારણ એ છ� ક�, શરીર જે લ�ણો બતાવતુ� સાથે �ýની આ�થાને મજબૂત કરવા ��� હતા.
�
ે
સાથે સ�પક� કપાઈ જશે ક� પછી ý ઘરની �િહણીને કોરોના હશ તો આખુ� ઘર હોય એના તરફ આપણે �યાન આપતા નથી. અવારનવાર તાવ આવવો, ગળ�� �ેમાન�દ ક��ણરામ ભ� પણ મ�યકાળમા થઇ ગયા. એમનો સમય
રવાડ� ચડશે... વગેરે િવચારોને કારણે મોટાભાગના લોકો ટ��ટ કરાવવાનુ� ખરાબ થઈ જવુ�, �ાસ લેવામા તકલીફ પડવી જેવા અનેક લ�ણો આપ�ં આશરે ઇ.સ. 1649થી 1714. �ેમાન�દે એમના
�
ટાળ� છ�. આ શાહ�ગ �િ� છ�. રેતીમા� માથુ� ખોસી દેવાથી દુ�મન હાજર નથી શરીર આપણને બતાવતુ� હોય છ�. આ િસ�ન�સ �યારે મળવા લાગે �યારે પુરોગામીઓએ િવકસાવેલી આ�યાન કા�ય
એવુ� માની લેતુ� આ પ�ી એ�ક�િપઝમનો સૌથી મોટો દાખલો છ�. આપણે બધા ડો�ટર પાસે જવામા શરમ ક� સ�કોચ ક� ડર રાખવો ýઈએ નહીં. દુિનયાના પરંપરાને ��ાવી, �સરાવી, લોકિ�ય
�
પણ કોરોનાથી ડરેલા છીએ. રોજ �કડા વા�ચીએ છીએ અને વધુ ગભરાઈએ બધા ડો�ટરો મા� ‘કમાવા’ નથી બેઠા. એ ભ�યા છ� અને એ પોતાનુ� કામ ��દના બનાવી અને ઉ�મ આ�યાનો રચીને-
છીએ. હાઈકોટ� પોતાનુ� જજમે�ટ આપતા ક�ુ�, ‘આ દેશ ભગવાન ભરોસે સમજે છ� એવા ભરોસા સાથે આપણા શરીરની કાળø લેવાનુ� કામ ડો�ટરને ગાઇ સ�ભળાવીને આ�યાન કિવતાને
�
છ�’ એ પછી પણ રેમડ�િસિવર, હો��પટલના બે�સ, ઓ��સજનના બાટલા ક� સ�પવામા કશુ� ખોટ�� નથી. મલકમા� �ચાઇએ પહ�ચાડીને ગૌરવ અપા�યુ�
વે��ટલેટરની કોઈ ચો�સ �યવ�થા કોઈ પણ રા�યની સરકાર કરી શકી નથી. એવી જ રીતે ક�ટલાક લોકો પોતાની તિબયત િવશ એટલા બેદરકાર હોય હતુ�. �ેમાન�દ વડોદરાના વતની હતા.
ે
એક મજબૂત સિધયારો નાગ�રકને મળ� એવી �યવ�થા હø સુધી, આઝાદીના છ� ક� ડો�ટરે લખી આપેલી દવા લઈ આ�યા પછી પણ ખાતા નથી. દવા મિણલાલ હ. પટ�લ �ા�ણ-ભ� પ�રવારમા� જ�મેલા.
સાત દાયકા પછી પણ આપણી સરકાર ઊભી કરી શકી નથી એ આપ�ં પોતાનુ� ઘરમા� મૂકી રાખવાથી સાý થવાતુ� નથી... ક�ટલાક લોકો સે�ફ મે�ડક�શનમા� સનાતન ધમી� પ�રવાર નીિતિન�ઠ અને
દુભા��ય છ� કારણ ક�, આ સરકાર �યા�ય બહારથી નથી આવી. આપણે જ ચે��પયન હોય છ�. બે-ચાર દવાના નામ ખબર હોય એટલે બારોબાર એ દવા કમ�ધમી� હતો. પ�રવારની પરંપરામા� િશ�ણ
ચૂ�ટ�લા �િતિનિધઓ િવધાનસભા અને લોકસભામા� ખુરશી પર બેઠા છ�. બીø �ય��તઓને આપી દેવી યો�ય નથી. ખાસ કરીને, એ��ટબાયો�ટક જેવી મળતુ�. એ જ પછી આøિવકાનુ� સાધન બનતુ�.
એમણે આપણને અનેક વચનો આ�યા� હતા, એ પછી આજે �યારે આખો દેશ દવા ડો�ટરની સલાહ વગર લેવી બહ� મોટ�� નુકસાન વહોરી શક� છ�. આપણે �ેમાન�દે આ�યાનો રચીને, �ાણ લગાડીને, રસાળ
�
�
�
કોરોનાની ભયાનક મહામારીમા સપડાયો છ� �યારે જ�રી દવાઓ, ઈ�જે�શન બધા પેરાિસટામોલ અને ઓવર ધ કાઉ�ટર (ઓટીસી ��સ) દવાઓ ચણા- શ�લીમા રજૂઆત કરીને પોતાનુ� øવન િનભાવેલુ�. નવા� નવા� આ�યાનો
ક� બીø સુિવધા આપણને ન મળ� તો એ માટ� આપણે કોને જવાબદાર ગણીએ? મમરાની જેમ ખાતા થઈ ગયા છીએ. માથુ� દુઃખે, હાથ પગ દુઃખે, જરા પેટમા� રચતા, અનેક શહ�રો-ગામોમા� જતા અને સા�જે ગામનગરના ચોકમા� આ�યાન
એક તરફ આખો દેશ કોરોનાથી ગભરાયેલો છ�. કોઈકને સતત દુઃખે ક� અનઈઝી લાગે તો ýતે જ દવા લઈ લેવાની આપણને સૌને ટ�વ પડી કહ�તા. ગાવા સાથે અિભનય પણ કરતા. એમની લોકિ�યતા ખૂબ હતી.
એ��યુલ�સની સાયરન સ�ભળાય છ� તો કોઈકને હો��પટલમા� બેડ નહીં મળ� ગઈ છ�, પરંતુ શરીરની �દર જે એ��ટબોડી છ� એનુ� કામ આપણને સાý એમના આ�યાનો વ�તુ-રચના, કથાકથન, વણ�ન-િનરુપણ, પા�ાલેખન અને
�
તો શુ� થશે એ િવચારે �ડ�ેશન આવી ગયુ� છ�. ક�ટલાક ��ધો ઘરમા� રહી રહીને કરવાનુ� છ�. શરીર પાસે પોતાનુ� એક િમક�િનઝમ છ�, આપણે િબનજ�રી દવાઓ રસાલેખન બાબત ઉ� ક�ાના બનેલા.
ે
એવા ક�ટા�યા છ� ક� એમને હવે øવન જ અકારુ� લાગે છ�. આિથ�ક સ�કડામણના નાખીને શરીરને પોતાનુ� કામ કરવા દેતા નથી. ખાસ કરીને, કો���ટપેશન સમાજમા ગુજરાતી ભાષાનો આદર વધે એ માટ� એમણે આ�યાનો �ારા
�
કારણે ક� �હકલેશના કારણે આ�મહ�યાના સમાચારો વધતા ýય છ� �યારે 35 અને પાચનની દવાઓની ýહ�રાત વા�ચીને જે લોકો પોતાની મેળ� દવાઓ લેવા �ય�નો કરેલા. માથે પાઘડી નહીં પહ�રવાની �િત�ા લીધેલી ક� – ‘ગુજરાતી
�
લાખ લોકો ક��ભનુ� �નાન કરે છ�! લાગે છ� એ લોકો પોતાની પાચન િસ�ટમને ખૂબ મોટ�� નુકસાન કરે છ�. થોડા ભાષાન ગૌરવ નહીં અપાવુ� �યા સુધી ઉઘાડ� માથે રહીશ.’ ગુજરાતમા� દુ�કાળ
ે
આપણો દેશ અણસમજુ અને ઘણી હદે મૂખ� માણસોનો દેશ છ�. આપણે સમય પછી િસ�ટમ કામ કરવાનુ� બ�ધ કરી દે છ� કારણ ક� એ બહારથી મળતી પ�ો �યારે �ેમાન�દ છ�ક ન�દુરબાર જઇને આ�યાનો કરતા : ‘ઉદર અથ� સે�યુ�
ે
ે
આપણી હ��થ િવશ, �વા��ય િવશ ત�ન બેદરકાર માણસો છીએ. આપણી મદદની રાહ ýતી થઈ ýય છ�. કો���ટપેશન માટ� ઘરગ�થુ ઉપાયો જેવા ક� ન�દુરબાર…’ એવુ� લખેલુ� છ�. �ેમાન�દના આ�યાનોની ગુણવ�ા �ચી ક�ાની
પોતાની િજ�દગીનુ� મૂ�ય આપણને જ નથી. નવાઈની વાત એ છ� ક� આપણા� દૂધમા� ગાયનુ� ઘી નાખીને પીવુ�, રા� સૂતા પહ�લા ગરમ પાણી પીવુ� ક� સવારે હતી. એમને એ જમાનાએ ‘મહાકિવ �ેમાન�દ’ કહીને નવાજેલા! આજે પણ
ે
હ��થના� પ�રમાણો પણ અ�ય�ત ઉતરતી ક�ાના છ�. ટ��ટ નહીં કરાવવા પાછળનુ� ઊઠીને ગરમ પાણી પીવુ�, જ�યા પછી ચાલવાની ટ�વ પાડવી... વગેરે �ય�નો એમના આ�યાનો ભણાવાય છ�. આપણી સા��ક�િતક પરંપરાઓનુ� એમા� ઉ�મ
લોિજક એ છ� ક�, આપણે �વોર�ટાઈન થઈ જવુ� પડ�... પરંતુ, એથી કોરોનાથી કયા� પછી જ દવાઓનો ઉપયોગ કરવો ýઈએ. આલેખન છ�.
બચી શકાય? મોટાભાગના લોકો વાિષ�ક મે�ડકલ ચેકઅપ કરાવતા ડરે છ�, એ��ટબાયો�ટકનો કોસ� અડધેથી છોડનારા લોકો એ ýણતા નથી ક�, એમના ઉ�મ આ�યાનોમા� ‘નળા�યાન’ એક મહાકા�યની ગુણવ�ા
�
‘કઈ નીકળી આવે તો !’ આ એક માનિસકતા છ�. બીø માનિસકતા એ છ� ક�, એ��ટબાયો�ટ�સનુ� કામ પહ�લા શરીરમા� રોગના øવા�ને જગાડવાનુ� અને ધરાવે છ�. એકબીýના �પના� વખાણ સા�ભળીને નળ-દમય�તી �ેમમા� પડ� છ�.
ે
ટ��ટ કરાવવાથ�ી આપણને રોગ ન હોય તો પણ ડો�ટરો ફસાવી દેવાનુ� કામ પછી ભગાડવાનુ� છ�. આપણને જરાક સારુ� લાગે ક� આપણે એ��ટબાયો�ટ�સનો �વય�વરમા� દેવોને છોડીને દમય�તી નળને વરે છ�. સ�સાર સારો ચાલ છ� �યા �
કરે છ�. થોડ��ક કોલે�ટ�રોલ વધારે હોય ક� બોડ�ર લાઈન ડાયાિબટીસ હોય તો (�ન����ાન પાના ન�.20) (�ન����ાન પાના ન�.20)