Page 11 - DIVYA BHASKAR 052121

Friday, May 21, 2021

øવનમા� પા�ચમુ� પ�રમાણ �ેમ ��

‘�ોરે�ટ ��પ’ ���મમા� એ ��ટ થયુ� ��

‘�ોરે�ટ ��પ’ ���મમા� િવયેટનામ યુ�ની ����ૂિમમા�
�ેમની કહાની નહીં, પરંતુ �ેમની કિવતા ��ટ થતી

ે
દીસ ��. માણસની મન�����ો�ીનુ� મૂળ �યા� જ હોય,
�યા� આપણા ���ત�વનુ� મૂળ હોય

�
કો કા-કોલા ક�પની તરફથી વષ� પહ�લા �ગટ થયેલા વાિષ�ક
�
�
અહ�વાલમા �ણ તોફાની િવધાનો કરવામા� આ�યા� હતા:
�
(1) એક અબજ કલાકો પહ�લા ��વી પર માનવøવનનો
ઉ��ભવ થયો હતો.
(2) એક અબજ િમિનટો પહ�લા ��વી પર િ��તી ધમ�નો ઉદય થયો હતો
�
(3) એક અબજ કોકા-કોલાની બોટલો બýરમા� પહ�ચી તે પહ�લા ગઈ
�
કાલે સૂય�દય થયો હતો.
દુિનયાની િવરાટ મ��ટનેશનલ ક�પનીના અહ�વાલમા આવી ýરદાર
�
મૌિલકતા �ગટ કરનારનુ� ભેજુ� ક�ટલુ� ફળ�ુપ હશ? આવી મૌિલકતા
ે
અહ�વાલમા �ગટ કરનાર એ ભેજુ� ધરાવનાર મનુ�યને ક�પની તરફથી ક�ટલો
�
ે
પુર�કાર મ�યો હશ? હવે એવા િદવસો દૂર નથી ક� કોઈ મહાનગરમા� મોટા
ઉ�ોગપિતને જે આદર મળ� તેના કરતા� ઘણો વધારે આદર કોઈ િચ�કાર, કિવ
ક� િવચારકને મળતો હોય. હવે મનુ�યની મૌિલકતાનુ� મૂ�ય ���� �કાય એવુ�
ુ�
ગરીબડ�� કામકાજ નથી ચાલવાન. ‘લગે રહો મુ�નાભાઈ’ �ફ�મમા� મનુ�યના વ�� 1995મા� ��કર એવો�સ� �ા�ત કરનારી હોિલવૂડ �ફ�મ 'ફોરે�ટ ગ�પ'નુ� એક ��ય
ભેý માટ� ‘ક�િમકલ લોચો’ જેવા બે મýના શ�દો �યોýયા તે યાદ ��?
મૈસુરને હવે ‘મૈસુરુ’ તરીક� �ળખવામા આવે ��. �યા આવેલી
�
�
યુિનવિસ�ટીના ક��પસનુ� નામ ��: ‘મન��ગ�ગો�ી’. આપણા કિવ ઉમાશ�કર મયદાનવ ચીનનો હતો. (‘øવનસ��ક�િત’). ��વટ� કહ� ��:
ýશીને �ા�ત થયેલો િવ�યાત �ાનપી� �વોડ� ક�નડ ભાષાના સજ�ક �ી ક�. અવકાશના �ણ પ�રમાણો ýણીતા� ��. (X, Y and Z Axis). મહાન ભણે નરસ�યો એ મન તણી
�
વી. પુટ�પાએ એ યુિનવિસ�ટીના ક��પસને ‘મન��ગ�ગો�ી’ જેવુ� અથ�પૂણ� નામ િવ�ાની એવા આઈન�ટાઇને મૌિલક ઉમેરો કય� અને સમયને ચોથુ� પ�રમાણ શોચના
સૂચ�યુ� હતુ�. એક જમાનામા� એ ક��પસ પર વારંવાર રહ�વાનુ� બનતુ�. આવુ� નામ (ડાયમ�શન) તરીક� �મા�ય. øવનમા� પા�ચમુ� ડાયમ�શન કયુ� હોઈ શક�? �ીત કર�� �ેમથી �ગટ થાશે !
ુ�
સૂચવનારને વળી આિથ�ક પુર�કાર મળ�? ખબર નથી, પણ પુર�કાર મળવો અવકાશ અને સમય ઉપરા�ત ‘�ેમ’ øવનનુ� પા�ચમુ� પ�રમાણ હોઈ શક� એવો આવી �ીતની કિવતા ‘ફોરે�ટ
ýઈએ એવુ� માનનારની ક�ા નીચી ગણાય તો તે યો�ય ખરુ�? �મ મારા મનમા� પેદા થયો ��. કમલા દાસ જેવી �ા�િતકારી ��ીનુ� એક િવધાન ગ�પ’ �ફ�મમા� આબાદ �ગટ થઇ
�
આજની દુિનયામા સૌથી પૈસાદાર ગણાતા િબલ ગે�સનુ� પુ�તક, મારે હ�યે ચ�ટી ગયુ� ��. કમલા દાસે ક�ુ� હતુ�: ��. �ેમ øવનનુ� પા�ચમુ� પ�રમાણ
�
‘The Road Ahead’ વા�ચવા જેવુ� ��. વષ� 1967મા� અમે�રકાના એન ‘હ�� �ેમમા પડી ��, એ વાત નરિસ�હ મહ�તાને સમýય, આપણને ન
આબ�ર નગરમા�, ‘The Graduate’ નામની �ફ�મ ýવાનુ� બનેલુ�. કારણ ક� મારે સમýય. િવ�ાની આઈ��ટાઇન સમયને અવકાશનુ� ચોથુ� પ�રમાણ ગણાવે
�નાતક થયેલો નવયુવાન બે�ýિમન (અિભનેતા ડ��ટન સાિબત કરવ�� હત�� તેમા� આપણો નરસ�યો �ીતનુ� પા�ચમુ� ડાયમ�શન ઉમેરે તે ભ��તપૂવ�ક ન�ધવા
હોફમેન) એક મોટા ધનપિતને પાટી�મા� મળ� ��. એ ધનપિત ક� હ�� øવતી છ�� !’ જેવુ� ��. ‘ગીતા�જિલ’મા� રવી��નાથ �ાક�રના� બધા� કા�યો �તે તો �ાથ�નાકા�યો
�
�
નવયુવાનને કયા �ે�મા કમાણીની ઉ�મ તક પડ�લી �� િવચારોના કમલા દાસની વાતમા દમ ��. આ એક જ િવધાન પર ગણાય. �
તે �ગે વણમાગી સલાહ આપતી વખતે ક�વળ એક જ કમલા દાસને �ાનપી� પુર�કાર મળવો ýઈએ. �ેમ તો }}}
ે
શ�દ ઉ�ારે ��: ‘�લા��ટ�સ’. િબલ ગે�સ લખ �� ક� �ંદાવનમા� øવનનુ� પા�ચમુ� પ�રમાણ �� એ વાતની �તીિત થાય તે
આજે મને કોઈ નવયુવાન મળ�, તો હ�� એક જ શ�દ કહ��: માટ� ‘ફોરે�ટ ગ�પ’ જેવી �ફ�મ જ�ર જ�ર ýવી ýઈએ. પાઘડીનો વળ ��ડ�
‘Information’. ��તુત પુ�તકમા� એક �કારનુ� મથાળ �� ગુણવ�ત શાહ એ �ફ�મમા� િવયેટનામ યુ�ની ���ભૂિમમા� �ેમની કહાની મ લોકો આગળ
�
��: ‘ધ ક�ટ��ટ રેવો�યુશન’. એ �કરણમા� લેખક� ‘Virtual નહીં, પરંતુ �ેમની કિવતા �ગટ થતી દીસે ��. માણસની ગવ કય� હતો
�
�
Reality (VR)’, એટલે ક� આભાસી વા�તિવકતાની વાત મન��ગ�ગો�ીનુ� મૂળ �યા જ હોય, �યા� આપણા અ��ત�વનુ� ક�
િવગતે કરી ��. મૂળ હોય. ઉપિનષદના ઋિષએ મૂળને ‘િહર�યગભ�’ તરીક� �મા�ય ુ� હ�� તને ý�� છ��.
આપણી પરંપરામા� આભાસી વા�તિવકતાને માયા તરીક� �ળખવામા � ��. �ેમ કોઈ માનવસ�બ�ધની કથા નથી. એ તો બી�ગમા�થી �ગટતા અને એ લોકો
આવે ��. VR એટલે શુ�? મ�ગળ પર ગયા િવના જ તમે મ�ગળ પર ચાલી �સરતા ‘બીકિમ�ગ’ની આ�યા��મક ઘટના ��. એકમા�થી અનેકના આવા િદ�ય મારી ક�િત�મા �
આ�યાની અનુભૂિત VR �ારા કરી શકો. માયાવી અનુભવ માટ�ની �યુ��તને િવ�તારને નરિસ�હ મહ�તાએ સમý�યો ��: તારો હાથ ýતા હતા !
ે
�
‘િસ�યુલેશન’ કહ�વામા આવે ��. િબલ ગે�સ લખ ��: One day a VR િવિવધ રચના કરી અનેક રસ લેવાને, -રવી��નાથ �ાક�ર
game will let you enter a virtual bar and make eye contact િશવ થકી øવ થયો એ જ આશે � � �
with someone special.’ ટ��કમા� તમે માયાવી બારમા જઈને માયાવી હ�મા િહર�યગભ� (બી�ગ) �યારે િવિવધ રચના (બીકિમ�ગ) �ારા �સાર પામે વસ�તની Ôલમાળા પહ�રી
�
માિલનીને ��ય� મળી શકો, વાતો કરી શકો અને કદાચ �પશી� પણ શકો! �યારે નરિસ�હને સમýય ક�: કો�કલની લઇ બ�સી;
મહાભારતની કથામા� દુય�ધન VRને કારણે અપમાિનત થયો હતો. �યા� ઘાટ ઘ�ડયા પછી નામ�પ જૂજવા પરાગની પાવડીએ આવી
જમીન દેખાય �યા પાણી હતુ� અને �યા� પાણી દેખાય �યા જમીન હતી! આવા �ત તો હ�મન�� હ�મ હોયે મુજને કોઈ ગયુ� ઝબકાવી !
�
�
ે
ભ�ય મહ�લની રચના મયદાનવે કરી હતી. કાકાસાહ�બ કાલેલકરે લ�યુ� �� ક� આમ િહર�યગભ� અને �ýપિતને ýડતા સેતુનુ� નામ ‘�ેમ’ ��. નરસ�યો - કિવ સુ�દર�