Page 16 - DIVYA BHASKAR 043021

Friday, April 30, 2021 | 15

ચ�પામાસીની �ુવાન�ધ દીકરી રસીલા �ટ��ન મૂકીને ગઈ પણ અિમતભાઈનુ� િદલ સાથ લઈને ગઈ. એકવાર િદલ કો દેખો
ે
િમલનની મધુર �ણોમા� રસીલાએ અિમતભાઇને પૂ�ુ�, ‘તમે મારી સાથ લ�ન તો કરશોને?’
ે
ે
મરન વાલે તો ખૈર હ� બેબસ, ચહ�રા ના દેખો

હાવભાવના હાલચાલ
øને વાલે કમાલ કરતૈ હ� એક સ�શોધનમા� ખબર પડી �� ક� ચહ�રાના ભાવો

હ�મેશા� સાચી લાગણી બતાવતા નથી એટલે
‘અ�યારે બાર �ટ�ફન બનાવુ� છ��. કોલેý ચાલ થશે �યારે અ�ાવીસ-�ીસ
ુ
�ટ�ફન સુધી �કડો પહ�ચી ýય છ�. બધા�ને મારા હાથની રસોઈ ખૂબ ભાવે છ�. માણસના ચહ�રાનો ભરોસો ન કરવો �ઈએ!
�
�
હો�ટ�લમા રહ�તા જુવાિનયાઓ તો બીý કોઈને �યા ખાવા માટ� જતા જ નથી.’
અિમતભાઇએ જવાબ ન આ�યો. જવાબ એમના મનમા� ઊ�યો હતો જે ટાઇટ�સ
આપી શકાય એવો ન હતો: ‘કોલેજના જુવાિનયાઓ તમારા ઘરે ખાવા માટ� જેને આયનો પણ ના ઓળખી ��� એ સાચો ખેલાડી. (છ�લવાણી)
નહીં આવતા હોય., એ લોકો તો તમારી આ જુવાનýધ øવ�ત વાનગીને એક પ�ની મનમા� મ�દ મ�દ મુ�ક�રાતી હતી.
ે
ે
િનરખવા માટ� આવતા હશ.’ પિત એ પૂ�ુ� : ક�મ હસ છ�?
અિમતભાઈની ધારણામા� ત�ય હતુ�. ચ�પામાસીની રસીલા બાપ વગરની પ�નીએ ક�ુ�: જવા દે.
હતી પણ માપ વગરની ન હતી. એની ક��વારી કાયા સ�દયશા��ની પિતએ પાછી øદ કરી : ના કહ� ને કહ�.
ે
���ટએ‘પરફ��ટ ટ�ન’નુ� માપ ધરાવતી હતી. ચ�પામાસીની રસોઈ �વાિદ�ટ પ�નીએ ક�ુ�: તારા િવશ િવચારતી હતી.
બનતી હતી પણ તે રસીલાના હાથે પીરસાતી �યારે વધારે �વાિદ�ટ બની જતી હવે પિત એ ક�ુ�: તો જવા દે!
હતી. રસીલાને ýયા પછી અિમતભાઈ પણ એક દીકરીના બાપ હોવા છતા � પ�નીના ચહ�રા પારથી પિતને સમýઇ ગયુ� ક� કા�ઇક ગૂગલી જ આવશે
�ીસ વષ�ને બદલે પચીસ વષ�ના કાચા ક��વારા યુવાન બની ગયા. પોતાના� એટલે આપોઆપ ચૂપ થઇ ગયો! ચહ�રાના હાવભાવના હાલચાલ કમાલની
લ�નની વાત એમણે ýહ�ર કરી નહીં. રસીલા પણ એમના તરફ ખ�ચાતી કળા છ�. અમે નસીબýગે અનેક �ફ�મ�ટાસ� સાથે કામ કયુ� છ�. જેમા� રીઅલ
ગઈ. ગરીબ િવધવા માની દીકરી સારુ� કમાતા øવનસાથી પામવાના સપના� લાઇફમા સલમાન ખાન ક� સ�જય દ�ના હાવભાવ પરથી તરત એમનો મૂડ
�
�ખમા� �જવા� લાગી. તરત પરખાઇ આવે. આમીર ખાન ક� અિમતાભ સામે તમે ગલગલિલયા કરો
એક િદવસ અિમતભાઈ જમવા માટ� ચ�પામાસીના ઘરે આવી શ�યા નહીં, ક� ચોધાર �સુએ રડો, પણ હાવભાવ બદલાય નહીં!
�ટ�ફન લેવા માટ� આવેલો નટ� કહી ગયો, ‘સાહ�બની તિબયત નરમ છ�, બે- ýક�, હમણા� એક સ�શોધનમા� ખબર પડી છ� ક� ચહ�રાના ભાવો હ�મેશા �
�ણ િદવસ જમવા માટ� અહી નહીં આવે. હ�� પણ બહારગામ જવાનો છ��. તમે સાચી લાગણી બતાવતા નથી એટલે માણસના ચહ�રાનો ભરોસો ન કરવો
ં
તસવીર �તીકા�મક છ� માટ� ચ�પામાસીએ રસીલાને �ટ�ફન આપવાનુ� કામ સ�પી દીધુ�. સા�જે સાડાસાત છ� દાખલા તરીક� �ાહકને સ�તોષ થયો ક� નહીં. સવાલ એ છ� ક� શુ� આપણે
ýઈએ! ક�ટલાક િબઝનેસનો આધાર માણસના ચહ�રા પરના ભાવો હોય
કોઈની સાથે �ટ�ફન મોકલી આપý.’
અિમતભાઈ મોટા અિધકારી હતા. એમના જેવા �ાહકની સગવડ સાચવવા
ચહ�રાના ભાવ પરથી લાગણી ક� અનુભૂિત ýણી
વા�ય રસીલા અિમતભાઈના �વાટ�ર પર પહ�ચી �યારે અિમતભાઈ િવશાળ
ે
�
ýણી શકો. ઓહાયો �ટ�ટ યુિન.ના સ�શોધક
�ો�ગ �મમા સોફા પર બેઠા હતા અને બારણા� ખુ�લા રાખીને રસીલાની રાહ શકીએ? અને એનો ઉ�ર છ�- ના! તમે ના
મા નવીનુ� મન અકળ છ�, એને સમજવુ� અઘરુ� છ�. જળ પર લખેલુ� ýતા હતા. બગલાની પા�ખ જેવા �ેત ઝ�બા-લ�ઘામા� ગૌર વણ� અને સુરેખ �દા�ે બ�ા� એલે�સ માટી�નેઝે આમ ક�ુ� છ�: સ�શોધન
ચહ�રો ધરાવતા અિમતભાઈ આકષ�ક દેખાઈ ર�ા હતા. રસીલાને ýઇને
�
લખાણ કદાચ વા�ચી શકાય, હવામા દોરેલુ� િચ� કદાચ ýઈ
માટ� ચહ�રાના ભાવનુ� એનાિલિસસ કરતા
શકાય પરંતુ માણસના� મનમા� રચાતા� અને ભ�ગાતા� સમીકરણને તેમણે ક�ુ�, ‘�ટ�ફન રસોડામા� મૂકી આવ.’ રસીલા �ટ�ફન મૂકીને પાછી જતી કો��યૂટરના �ો�ામ પર આધાર રાખવામા �
�
કોઈ સમø શકતુ� નથી. હતી �યારે તેમણે ધીમા અવાજમા ક�ુ�, ‘થોડી વાર બેસને, મને તારી સાથે સ�જય છ�લ આ�યો. સ�શોધકોએ માનવના ચહ�રાના
�ીસ વષ�ના અિમતભાઇ કો��પ�ટ�ટવ એ�ઝામ પાસ કરી દૂરના શહ�રમા� વાત કરવાનુ� મન થયુ� છ�.’ રસીલા પ�દરેક િમિનટ માટ� રોકાઈ ગઈ. ધરતી પર મસ�સ-મા�સપેશીઓનુ� હલન ચલન અને
�લાસ વન અિધકારી તરીક� નોકરી કરવા પહ�ચી ગયા. પ�ની અને બે �ધારુ� ઊતરી ગયુ� હતુ�. અહી બે જુવાન હ�યાઓમા� અજવાળ રેલાઈ ર�ુ� હતુ�. લાગણીઓથી તેમા� થતા ફ�રફારનુ� �થ�રણ
��
ં
ે
�
વષ�ની દીકરીને ગામડામા આવેલા ઘરમા� છોડી ગયા�. અિમતભાઇ અને રસીલા ખૂબ ઝડપથી અિમતભાઈન વશ થઇ ગઈ. એ સા�જે તો િવશેષ ક�ઈ ન કયુ� ને એવા તારણ પર આ�યા ક� માણસના ચહ�રા
�
ે
�
આશાબહ�નના લ�નને પા�ચ વષ� થયા� હતા. પ�નીની તિબયત નરમગરમ થયુ�. અિમતભાઈના હોઠ મીઠા કરાવીને રસીલા જતી રહી. �ટ�ફન મૂકીને ગઈ પરના ભાવથી તેની લાગણીઓ િવશ હ�મેશા ખોટા
ુ�
રહ�તી હતી, ઉપરા�ત એ શહ�રની રહ�ણીકરણીથી ટ�વાયેલી ન હતી. એણે પોતે પણ અિમતભાઈન િદલ સાથે લઈને ગઈ. તારણો નીકળ� છ�. માટી�નેઝનુ� કહ�વુ� છ� ક� દરેક જણ ચહ�રાના ભાવો અલગ-
જ સાસુસસરાની ýડ� ગામડામા રહ�વાનુ� પસ�દ કયુ� હતુ�. જે કામ અધૂરુ� ર�ુ� હતુ� તે બીý િદવસે પૂરુ� થઇ ગયુ�. એ પછી તો બ�ને અલગ આપે છ� અને તેનો આધાર સમય, પ�ર��થિત ને સા��ક�િતક બેક�ાઉ�ડ
�
અિમતભાઇ ખપ પૂરતો સામાન લઈને નોકરીના �થળ� પહ�ચી ગયા, �ેમીઓ વારંવાર મળતા ર�ા. એકવાર િમલનની મધુર �ણોમા� રસીલાએ ઉપર રહ�લો છ�!
સરકારી આવાસ મ�યો હતો. પ�ાવાળાએ ઘરની સાફસૂફી કરી રાખી પૂ�ુ�, ‘તમે મારી સાથે લ�ન તો કરશોને?’ ઇ�ટરવલ
હતી. પાણીનુ� માટલુ� ભરી આ�યુ� હતુ�. અિમતભાઈએ સામાન ‘હ�� તો પરણેલો છ��.’ અિમતભાઈએ ઘટ�ફોટ કય�. રસીલા તોરા મન �પ�ણ ���લાયે. ( સાિહર)
મૂકીને પ�ાવાળાન પહ�લો �� આ પૂ�ો, ‘અહી ભોજનની અવાચક બની ગઈ. એની �ખોમા� અિણયારો સવાલ ઝબૂકતો વળી ખાસ મહ�વનુ� છ� ક� જે ��મત કરે છ� તે દરેક જણ ખુશ નથી ક�
ે
ં
�યવ�થા ક�વી રીતે થઈ શકશે?’ રણમા� ખી��ુ� હતો. એ પૂછ� તે પહ�લા જ અિમતભાઈએ જવાબ આપી દરેક ખુશ માણસ ��મત કરતો નથી. �યા સુધી કહી શકાય ક� જે મોટાભાગે
�
નટ�એ જવાબ આ�યો, ‘અ�યારે તો સા�જનુ� ટા�ં થઈ દીધો, ‘મને માફ કરજે, રસીલા. ચ�પામાસીએ �યારે મને હસતા નથી એ બધા નારાજ ક� નાખુશ હોય એ જ�રી નથી એમ માટી�નેઝ
ગયુ� છ�, આપ સાહ�બ સામે આવેલી ચેતના રે�ટોર�ટમા� ગુલાબ પૂ�ુ� હતુ� �યારે મ� છ�પા�યુ� હતુ�. તેનુ� કારણ ýણવુ� છ�? કહ� છ�. બોલો! હસવ ક� રડવુ�? આમ પણ મુશાયરાઓમા ક� સાિહ�યના
ુ�
�
જમી આવો, આવતીકાલથી હ�� �ટ�ફન બ�ધાવી આપીશ.’ �થમ નજરમા� જ હ�� તારા �ેમમા� પડી ગયો હતો. મારે સમારંભો ઘણીવાર લોકો પરાણે ��મત ક� હા�ય આપતા હોય છ� જને?
અિમતભાઇ ‘ચેતના’મા� જમી આ�યા, બીý િદવસથી ડૉ. શરદ ઠાકર તને પામવી હતી. હ�� કપટી પુરુષ નથી. ý તુ� હા પાડ� તો ક�ટલીક ક�પનીઓએ ચહ�રાની મા�સપેશીઓનુ� અને એનાથી રજૂ થતા ભાવના
િજ�દગી નવા ��ટનમા� ગોઠવાતી ગઈ. સવારની ચા નટ�એ હ�� તને મારી બીø પ�ની બનાવવા તૈયાર છ��. ચ�પામાસીને અ�યાસથી ટ�કનોલોøને િવકસાવવાનો �ય�ન કય�. ક�ટલાક દાવો કરે છ� ક�
�
બનાવી આપી. ના�તામા સામેની Ôટપાથ પર બનેલા મનાવી લેવાની જવાબદારી તારી. મારી પ�નીને મનાવવાની તેઓ શોધી શક� છ� ક� માણસ ગુનેગાર છ� ક� િવ�ાથી� વગ�મા� �યાન આપે છ� ક�
ે
ગરમાગરમ ગા��ઠયા હતા. નાહી-ધોઈને અિમતભાઇ ઓ�ફસમા� જવાબદારી મારી. એ બાપડી ભલી બાઈ છ�, ના નહીં પાડ�.’ ખરીદી પછી �ાહકને સ�તોષ થયો ક� નહીં. આવા સ�શોધનો બતાવ છ� ક� આવુ�
ગયા. બપોરે દોઢ વા�ય લ�ચ �ેક પાડીને �વાટ�ર પર પાછા ફયા�. રસીલા તૈયાર થઇ ગઈ પણ ચ�પામાસી તૈયાર ન થયા. એ િવધવા તમે ન�ી નહીં કરી શકો. આ દાવા ખોટા હોય છ�.
ે
�
�વેશ�ાર પાસે �ટ�ફન પ�ુ� હતુ�. �ટ�ફન હાથમા લેતા� જ અડધી ભૂખ મરી ��ીએ પોતાની દીકરીની �ખોમા� એક પ�રણીત પુરુષ માટ�ની ગા�ડીતુર ચહ�રાના ભાવો અને લાગણીઓ િવશેની સ�શોધક ટીમે તારણ કા�ુ� ક�
ે
ગઇ. સાવ ટાઢ��બોળ ભોજન ક�મે ય કરીને ગળ� ઊતયુ� નહીં. રા� પણ એવી જ ઝ�ખના વા�ચી લીધી હતી. તેણે બીý િદવસથી અિમતભાઈન જમાડવાની ના સાચી લાગણીઓ પકડવી અઘરી છ�. �યારે તમે લાગણી અનુભવો �યારે
ે
હાલત થઈ. ભોજનમા� બીø કોઈ ખામી ન હતી. દાળ, શાક �વાિદ�ટ હતા. પાડી દીધી. એક મિહનાની �દર રસીલાને બીý પુરુષ સાથે પરણાવી દીધી. મગજમા� પે�ટાઇડસ હોમ��સનો �ાવ થાય છ�. જેનાથી લોહીનો �વાહ અને
�
ે
પણ બધી વાનગીઓ ઠ�ડી થઈ ગઈ હતી એટલે ગળા નીચે ઊતરતી ન હતી. અિમતભાઈન છ��લી વાર મળીને છ�ટા� પડતી વખતે રસીલા ખૂબ રડી અને (�ન����ાન પાના ન�.20)
મોટા ભાગનુ� �ટ�ફન ખાધા વગર પાછ�� જતુ� હતુ�. આ બધુ� ýઈને નટ�એ સૂચન બોલી ગઈ, ‘મ� તમને સાચો �ેમ કય� છ�. øવનમા� �યારેય પણ મારી જ�ર
�
�
કયુ�, ‘આમ ને આમ ક�ટલા િદવસ ચાલશ? ખાધા વગર કામ ક�વી રીતે થશે? જણાય તો યાદ કરý.’
ે
હ�� એક સલાહ આપુ�? �ટ�ફન મગાવવાને બદલે ý આપસાહ�બ ચ�પામાસીના રસીલાએ પોતાની સાથે કપટ કરનાર પુરુષને આવુ� ક�મ ક�ુ� એ જગતનો
ઘરે જઈને બે ટાઈમ જમી આવો તો તમને ગરમાગરમ રસોઈ ખાવા મળશે. મોટામા� મોટો માનસશા��ી પણ કહી ન શક�. જળ પર લખેલુ� લખાણ
�
બહ� દૂર નથી, પા�ચ જ િમિનટના �તરે ચ�પામાસીનુ� ઘર પડ� છ�.’ કદાચ વા�ચી શકાય, હવામા દોરેલુ� િચ� કદાચ ýઈ શકાય પરંતુ
અિમતભાઈન નટ�નુ� સૂચન મનમા� વસી ગયુ�. પહ�લી વાર નટ� ઘર માણસના� મનમા� રચાતા� અને ભ�ગાતા� સમીકરણને કોઈ સમø શકતુ�
ે
બતાવવા માટ� સાથે આ�યો. સાવ નાનુ� ઘર હતુ�, એક �મ અને એનાથી નથી.
ે
અડધુ� રસોડ��. અિમતભાઈન ઓરડામા� પાટલો મૂકીને બેસા�ા. ચ�પામાસી આ વાતને વષ� વીતી ગયા�. øવનનો સૂય� પિ�માકાશ તરફ ઢળવા
�
ગરમાગરમ રોટલીઓ ઉતારતા ગયા� અને એમની જુવાન દીકરી રસીલા લા�યો. કાળ�મે અિમતભાઈ િન�� થઇ ગયા. �ણ સ�તાનો હતા,
�
પીરસતી ગઈ. અિમતભાઇ ચૂપચાપ જમીને ચા�યા ગયા. બે-�ણ િદવસ જે પરણવાલાયક થઇ ગયા� હતા. જે �મરે પ�નીના� સ�ગાથની સૌથી વધારે
�
પછી એમની øભ છ�ટી થઈ. જમતા� જમતા� એમણે પૂછી લીધુ�, ‘માસી, ક�ટલા જ�ર હોય છ� તેવા સમયે અચાનક એક િદવસ અિમતભાઈની પ�ની આશાએ
�ાહકોને જમાડો છો?’ (�ન����ાન પાના ન�.20)