Page 13 - DIVYA BHASKAR 043021
P. 13
¾ }ગુજરાત Friday, April 30, 2021 12
Friday, April 30, 2021 | 12
િવમલાતાઈના પ��તકો દ�ા�વે �� ક� કોરોના જેવી
ે
ક�દરતી આપિ� સામ લડવાનો આ એક સહજ ઉપાય
ે
��: �વ�થતા, સ�જતા અન સ�ક�પ
બહાર. િવનોબાø, જય�કાશ નારાયણ, જે, ક��ણમૂિત�નુ� સાિન�ય ર�ુ� પણ
કોઈના િશ�ય, અનુગામી અને તેમના મઠ, આ�મ ઊભા કરવાની આ��મક
�ક�િત નહીં. પોતાના પણ કોઈ સ�ગઠન, સ��દાય, સ��થા બના�યા નહીં.
દુિનયાના 60 જેટલા દેશોનુ� �મણ અને �યા પણ ‘øવનયોગ’ની સમજ
�
આપવાનો ઉપ�મ. િવ�ાન અને આ�યાિમકતા બ�નેનુ� ગુણા�મક િમલન થાય
�યારે નવો ત�દુર�ત સમાજ બને એવી �� મા�યતા.
તેમના આ �યાસ અને પુરુષાથ�નુ� સાત�ય િવચારોમા� તો
તેમના ગયા પછી પણ ર�ુ� છ�. અનેક �ે�ો-પછી તે િશ�ણ,
પ�કાર�વ, રાજનીિત, �યાયત��, સમાજસેવા, ઉ�ોગમા� આજે પણ
તેમના �ારા �ે�રત લોકો �ય��તગત રીતે �વ�થ સમાજના સિ�ય �િતિનિધ
બનીને સિ�ય છ�.
અટલિબહારી વાજપેયી, આચાય� રામમૂિત�, િવ�નાથ �તાપ િસ�હ,
કોરોનાથી ભયમ���તનો જ��ટસ ધમા�િધકારી, લોડ� માઉ�ટ બેટન, �ીમતી એલી રોક�ટ (જેમણે
ઇ��દરાøને ભણાવેલા) પોલે�ડના સા�યવાદી શાસન સામે િનણા�યક
સ�ઘષ� કરનાર લેક વાલેસા, િચ�તક પોલ �ા�ટન, ચીલીના રાજકીય
સ�ઘષ�ના નાયક �ડો�ફ આ�ફો��સન. આ �ય��ત�વોની સાથે સ�વાદ અને
�
ઓ���િલયામા ‘��યુન’ �યોગમા� 7,000 માગ�િવહીન યુવકોની િશિબર
આ પણ એક ઈલાજ ખરો? 100 જેટલી િશિબર અને ગો�ઠીમા� માગ�દશ�ન આ�યા.
તેમના øવનની ક�ડીનો �દાજ આપે છ�. ગુજરાતમા� પણ તેમણે યુવકોની
આસામ, પ�ýબ, �ીલ�કા, કા�મીરની સમ�યાઓ પર તેમની માગ�દશ�ક
ભૂિમકાની હજુ કોઈ રાજકીય ઇિતહાસકાર ન�ધ લીધી નથી. નવી િદ�હીના
ે
એક સ�વાદમા� તેમણે બે સૈિનક વડા અને રાજકીય-સામાિજક મહાનુભાવોની
વ�ે જણા�યુ હતુ� ક� ભારતને સે�યુલર ડ�મો�સીની નહીં, ��પ�ર�યુઅલ
ચા રેતરફ ડરનો માહોલ છ�. ના ýણે કયા દરવાજેથી કોરોનાનો દદી� હ�મખેમ ઘરે પાછો ફરે તેવી સારવાર થાય તો ડો�ટરના ચહ�રા ડ�મો�સીની જ�ર છ�.
�ક�િતથી સ�ત અને �મે �ા�િતકારી. એકલા મનુ�યથી મનુ�ય
પર ખુશીની એક લકીર ýવા મળશે. એક જ લકીર, ક�મ ક� હવે
હ�મલો થશે કોઈને ય ખબર નથી. ýણે મધરાતે અચાનક આ
ે
ડાકણ આવીને દરવાý ખખડાવશ અને લઈ જશે. બીýને બચાવવાનો છ�. સમયના સુધી નહીં, સમ� સ���ટ સાથેના સ�બ�ધનુ� øવન રસાયણ જ
ે
�યા�? ભીડભાડથી ઉભરાતી હો��પટલમા�, અપાર રુદન અને સુિવધાના કોરોના માટ� તરેહવારના અિભ�ાયો અને ખુલાસાઓ કોઈપણ ભીષણ આપિ�મા�થી સમાજને બચાવશ એ
અભાવ વ�ે વે��ટલેશન અને આઇસીયુ, ડો�ટરોની સુર�ા કીટ સાથેની છ�. મી�ડયા પર એટલા બધા સલાહકાર ‘િન�ણાતો’ રોગ હ�તા�ર વાત પોતાની øવનયા�ાના અક� �પે તેમણે લોકો સમ�
િહલચાલ. �યા�ક પથારીના અભાવની ફ�રયાદો, બહાર એ��યુલ�સની અને તેના લ�ણો બતાવ ક� આપણે એક છીંક ખાતા પણ મૂકી હતી. �ાને�વરીનુ� પારાયણ, અ�માદ યોગ અને
ે
કતારો, દદી�ઓના િન:સહાય પ�રવારો, �મશાને મોત પછીનો અ��નસ��કારનો ગભરાવા મા��ા! અને ઇલાýનો તો પાર નથી. િવ�� પ��ા કથોપિનષદ સુધીનુ� ભા�ય ઉપદેશકની ભૂિમકા માટ�
વારો આવે તેની �તી�ા, મી�ડયામા� �કડાઓની ભરમાર અને આ�ેપો તેમજ મૂળ સવાલ �વ�થ અને સ�જ િદમાગ અને િદલનો છ�. નહીં, સામા�ય મનુ�યના રોિજ�દા �યવહારોના ઘમસાણ વ�ે
ખુલાસાઓ. �ય��તગત અને સમાજગત, બ�ને રીતે ý આટલુ� કરી શકીએ. પણ અસામા�ય બનવા તરફ લઈ જતા� તેમના પુ�તકો અને તેમના
આની વ�ે પણ કોરોના��ત બીમારોને બચાવી લેવાની મથામણ ચાલી બેદરકારી નહીં ýગ�ક રહીને. યોગાનુયોગ આ વાત કરીને અસ��ય િવશેના ��થો દશા�વે છ� ક� કોરોના જેવી ક�દરતી આપિ� સામે લડવાનો
રહી છ�. તેઓને ‘કોરોના વો�રયસ�’નુ� નામ અપાયુ� છ�. યુ�ના મેદાનોમા� લડતા યુવકોને તૈયાર કરનારા આપણા� એક સમાજિચ�તક િવમલાતાઇ ઠકારનુ� આ આ એક સહજ ઉપાય છ�: �વ�થતા, સ�જતા અને સ�ક�પ. િવમલાતાઈ –જે
સૈિનકો જેવી જ તેમની કામગીરી છ�. તબીબો, પ�રચા�રકાઓ, �વય�સેવી ��મશતા�દી વષ� છ�. આજે રામનવમીએ 1925મા� તેમનો જ�મ અને દેહાવસાન વૈિ�ક �ય��ત�વ ધરાવતા સવાયા ગુજરાતી હતા. �ફ�મકાર રેનેટા ક�લરે
સ��થાઓ તેમા� સિ�ય છ�. પૂરા �ય�નો પછી પણ �યારે કોઈ દદી� છ��લુ� ડચક�� 2009ની ધૂળ�ટીએ થયુ�. આબુની િશવક��ટ તેમના પુ�ય�વાસની સા�ી છ�. ભારત �મણ કયા� પછી ‘ઇન ધ ફાયર ઓફ ડા��સ�ગ �ટીલને�સ -�ર�લે�શ�સ
�
ખાય �યારે ડો�ટર તેના સગા�-�વજનોને ખબર આપતા ગભરાય છ� અને ý ડ�લહાઉસીમા પણ એક �યાન�થાન હતુ�, પણ ર�ા� િવ� �વાસી, ભીતર અને િવથ િવમલા ઠકાર.’ �ફ�મ બનાવી હતી.
�� ટલા�ક રા�યોમા� િવધાનસભાની ચૂ�ટણીના પ�રણામો થોડા ���ટણી સમયે િદ�હીના ગ�ર��ારા રકા�ગ�જ ખાતે ઊભા કરવામા� આવતા
િદવસોમા� ýહ�ર થશે. એકાદ રા�ય િસવાય ક��ેસ માટ� બીý
ુ�
રા�યોમા� આશાનુ� �કરણ દેખાત નથી. એમ લાગે છ� ક�, દેશનો ક��ેસના ‘વોર�મ’મા� આજકાલ કાગડા ઊડી ર�ા ��
સૌથી જૂનો રાજકીય પ� આજે અ��ત�વ માટ� ઝઝૂમી ર�ો છ�. બ�ગાળ અને
ે
ક�રળનો દાખલો જ ýઈએ.
બ�ગાળ િવધાનસભાની ચૂ�ટણી માટ� ક��ેસે સા�યવાદીઓ સાથે ýડાણ ક��ેસન સતાવી રહી ��,
કયુ�. બિલહારી એ છ� ક� ક�રળમા� એ જ સા�યવાદી પ� સામેના ગઠબ�ધન સાથે
ક��ેસે ýડાણ કયુ� છ�. મતલબ ક� બ�ગાળમા ક��ેસ, સા�યવાદી પ� સાથે �ટ�જ
�
શેર કરશે �યારે ક�રળમા� સા�યવાદીઓના ગેરવહીવટ અને ગેર શાસન િવશ ે
ýરશોરથી �ચાર કરશે.
ક��ેસના ચાહકો અને વફાદારો માટ� પ�ર��થિત મૂ�ઝવણભરી છ�. સોિનયા અહ�મદ પટ�લની ખોટ!
ગા�ધીના રાજકીય સિચવ અહ�મદ પટ�લના અણધાયા� અવસાન પછી તો ક��ેસ
સૂકાની વગરની નાવની જેમ આમથી તેમ ફ�ગોળાઈ રહી છ�. એમ લાગે છ�
ક� અહ�મદ પટ�લ વગર ગા�ધી ક�ટ��બ પણ મૂ�ઝાઈ ર�ુ� છ�. અહ�મદ પટ�લ વગર
ક��ેસના િસિનયર નેતાઓનો સ�પક� ગા�ધી ક�ટ��બ સાથે ઓછો થઈ ગયો છ�. તરીક�ની ભૂિમકા િનભાવતા હતા. ભારત-અમે�રકા �યૂ��લયર ડીલ વખતે
પ� માટ�ના ક�ટલાય અગ�યના િનણ�યોનો અમલ કરવાની શ�આત નથી થઈ �યારે સા�યવાદીઓ વ�કાયા અને 2008ના� વષ�મા� બહ�મતી પુરવાર કરવાનો
રહી. ગા�ધી ક�ટ��બ અને ક��ેસના િસિનયર નેતાઓ વ�ે અહ�મદ પટ�લ શા વખત આ�યો �યારે અહ�મદ પટ�લે એ અઘરુ� િમશન પણ પાર પા�ુ�. મમતા
માટ� અગ�યની કડી હતા? બેનø�થી મા�ડીને અમરિસ�હ સાથેના એમના �ગત સ�બ�ધો કામમા� આ�યા.
રાøવ ગા�ધી �યારે વડા�ધાન હતા �યારે 1985ના વષ�મા� જ રાøવે આવા તો ઘણા �ક�સા ગણાવી શકાય.
અહ�મદ પટ�લને પોતાના રાજકીય સિચવ બના�યા હતા. સૌ�ય �ય��ત�વ ક��ેસની આજની હાલત ક�વી છ�? ચૂ�ટણી સમયે િદ�હીના ગુરુ�ારા
અને િનરાિભમાની �વભાવને કારણે થોડા સમયમા� જ અહ�મદ પટ�લ, રકાબગ�જ ખાતે ઊભા કરવામા� આવતા ક��ેસના ‘વોર�મ’મા� આજકાલ
ગા�ધી ક�ટ��બની નøકની �ય��ત બની ગયા. રાøવ ગા�ધીની હ�યા પછીના કાગડા ઊડી ર�ા છ�.
�
વષ�મા સોિનયા ગા�ધી રાજકારણથી દૂર ર�ા�. એ સમયગાળા ગુલામનબી આઝાદ સિહત ક��ેસના વ�કાયેલા 23 િસિનયર નેતાઓને
દરિમયાન પણ અહ�મદ પટ�લે સોિનયા ગા�ધીનો સાથ છો�ો મનાવનાર કોઈ નથી. છ�ીસગ�ના મુ�યમ��ી ભૂપેશ બાધેલ અને ભૂતપૂવ�
નહોતો. સોિનયા ગા�ધીને રાજકારણમા� લાવીને ક��ેસ અ�ય� ક����ય �ધાન øતે�� િસ�હ પાસે આસામ ચૂ�ટણીનો હવાલો છ�, પરંતુ તેઓ શુ�
બનાવવાના અિભયાનની આગેવાની પણ અહ�મદ પટ�લે જ દીવાન- કરે છ� એની ખબર કોઈને નથી.
લીધી હતી. ક�રળમા� ક��ેસે અશોક ગેહલોટને અને તાિમલનાડ�મા� ક�. સી. વે�ગોપાલ
2004મા� યુપીએની સરકાર ક���મા� સ�ામા આવી એની એ-ખાસ અને રણદીપ સુરજેવાલને મોક�યા છ�, પરંતુ બેઠકોની વહ�ચણી બાબત તેઓ
ે
�
પાછળ અહ�મદ પટ�લની મહ�નત અને એમનુ� નેટવ�ક�ગ પણ ક�ઈ ઊકાળી શ�યા નથી. મુક�લ વાસિનકથી મા�ડીને ���વરાજ ચૌહાણ સુધીના
�
જવાબદાર હતુ�. િવિવધ િવચારધારાના અલગ-અલગ પ�ોને િવ�મ વકીલ િવરોધીઓ પણ સમø ગયા ક� અહ�મદ પટ�લ સવ�સવા છ�. િનરી�કો િદશાહીન થઈને દોડાદોડી કરી ર�ા છ�. ક����ય નેતાગીરી સાથે
અહ�મદભાઈએ એક કયા�. એમ મનાતુ હતુ� ક� એ ગઠબ�ધન યુપીએના� ચેરપસ�ન સોિનયા ગા�ધી પછી એમની ગણના દેશની એમનુ કોઈ સ�કલન નથી.
ગમે �યારે તૂટી પડશે, પરંતુ અહ�મદ પટ�લે એમ થવા નહીં દીધુ�. સૌથી શ��તશાળી �ય��ત તરીક� થવા મા�ડી એ �વાભાિવક હતુ�. અને રાહ�લ ગા�ધી હ�મેશની જેમ બફાટ પર બફાટ કરી ર�ા છ�, �યારે ક��ેસ
2009મા� પણ ફરીથી યુપીએની સરકાર સ�ામા આવી �યારે પ�મા�ના સરકાર પર �યારે �યારે સ�કટ આવતુ� �યારે અહ�મદ પટ�લ �બલશૂટર િહતે�છ�ઓને અહ�મદ પટ�લની યાદ સતાવ એમા� નવાઈ ખરી?
ે
�