Page 11 - DIVYA BHASKAR 022621

Friday, February 26, 2021

માણસ ��િસય�� બની ર��,

�યાર� �મ ����ાન ��ી��� બની ýય ��
�
��

આકાર અમીબા જેવો છ�. ઉ��ા�િતની યા�ા આખરે તો ‘અમીબાથી આદમ’
ભણીની િવકાસયા�ા છ�. આપણે સૌ માણસ ગણાઈએ છીએ, પરંતુ આપ�ં
ખરુ� ક�ળ તો ‘હોમો સેિપયન’ (homosapien)ગો�નુ� ગણાય. હોમો સેિપયન
એટલે ‘માણસ સ�શ વાનર’. આજનો અ�તન માનવી વાનરક�ળનો છ�, પરંતુ
એ Pure ‘માનવી’ નથી. પ�રણામે ‘અિહ�સા’ આદશ� ગણાય છ�, નોમ�લ નથી
નવી પેઢીને ગણાતી. �યવ�થા આદશ� ગણાય છ�, નોમ�લ નથી ગણાતી. ઉદારતા આદશ�
ગણાય છ�, નોમ�લ નથી ગણાતી. �વછતા માટ� મથવુ� પડ�, ગ�દકી માટ� �ુ�બેશ
ક��� ગમ �� ચલાવવી ન પડ�. પાણીના બચાવ માટ� �ુ�બેશ ચલાવવી પડ�, પાણી વેડફાય તે
ે
માટ� �ુ�બેશ ચલાવવી પડ� ક�? સ�યમ માટ� આ�હ સેવવો પડ�, પરંતુ અસ�યમ
કાર�ક� ક��� તો નોમ�લ ગણાય.
અરાજકતાના િશખર પર એક ઘટના અ�ો જમાવીને બેઠી છ�. સમાજ એને
‘મળ�લા બળા�કાર (િવનયભ�ગ) કહ� છ�. �યા� પર�પર આકષ�ણીય સ�મિત ન હોય એવા
મૈથુનાચારને ‘બળા�કાર’ કહ�વાય, પરંતુ ‘મળ�લા øવ’ વ�ેના આકષ�ણમૂલક
øવ’ વ� ે મૈથુનાચારને જે સમાજ ગુનો ગણે, તેણે બળા�કાર સામે �ુ�બેશ ચલાવવી જ
પડ�. આવી અરાજકતા િન�દનીય નથી. ભારતનુ� એક પણ ગામ ક� એક પણ
રચાયેલા ખેતર આવા ‘આકષ�ણીય મૈથુનાચાર’ વગરનુ� નથી હોતુ�. �
નવી પેઢી મને ગમે છ� કારણ ક� નવી પેઢીને �ેમના �ે�મા ચાલતી રહ�તી
અરાજકતા ગમે છ�. વાત એમ છ� ક� નવી પેઢીને ક��ણ ગમે છ� કારણક� ક��ણ
��વ�મ�લ ‘મળ�લા øવ’ વ�ે રચાયેલા ��વ�મૂલ સેતુનો આદર કરનારા એકમા�
અવતારી પુરુષ હતા. અ�ય કોઈ અવતારી પુરુષ રાસલીલા કરી શક�? �ૌપદીને
સેતુનો ખરે ટાણે ક��ણ જ મદદ પહ�ચાડી શક�.
ગોક�ળ અને �ંદાવનમા� મૈ�ીનુ� સા�ા�ય હતુ� અને િદ�ય અરાજકતા કાયમ
આદર હતી તેથી એ અરાજકતામા� બળા�કારને �થાન �યા�થી? કહ�વાતો ‘હોમો
સેિપયન’ જયારે કહ�વાતી ધાિમ�કતાને રવાડ� ચડ� પછી જ અિન�ટોને પનારે
કરનારા પડ� છ�. આજે સવારે ગેલ�ેથે મને ગોદો માય� તેથી આવુ� બધુ� લખાઈ ગયુ�!
જગતના મહાન િવચારકો અને લોકો�ર મહામાનવો મને સતત ગોદા મારતા
એકમા� રહ� છ�. સૌના નસીબમા� આવા ગોદા �યા�થી?
ભારતીય પરંપરામા� ‘માયા’ શ�દનો મિહમા ઘણો છ�. �ીક પુરાણકથા�મા�
અવતારી આકાશના દેવતાને યુરેનેસ કહ� છ� અને ��વી માતાને ગેઇઆ (Gaea) કહ� છ�. �
યુરેનસ અને ગેઇઆ વ�ેના સ�ભોગથી �ાણી�નુ� સજ�ન થયુ� એવુ� માનવામા
પુરુષ હતા આવે છ�. ખાસ ન�ધવા જેવુ� છ� ક� ‘ગેઇઆ’ (Gaea) શ�દનો ખરો ઉ�ાર
‘માયા’ જેવો જ કરવામા� આવે છ�. આપણી સઘળી અરાજકતાનો સબ�ધ
માયાના ધુ�મસ સાથે છ�.
�
આવા ધાિમ�ક �યાલને કારણે આપણે �યા ��યલોક કરતા�
પરલોકની, øવન કરતા� ��યુની, દેહ કરતા� આ�માની,
ે
રા�યને નામે આપણે ઘડપણને નીરસ અને નવરુ� બનાવી દીધુ� ગોટાળા �ગ ��ર રોકડ કરતા� ઉધારની, �થૂળ કરતા� સૂ�મની, પ�ર�હ કરતા�
વૈ છ�. પિવ�તાને નામે સમાજે વૈધ�યને અસ� અને દયનીય એક વાત તમ કહી શકો િવચારોના અપ�ર�હની, �વાદ કરતા� આ�વાદની, સગવડ કરતા�
ે
ક�
સાદગીની અને વત�માન કરતા� ભૂતકાળની વાતોને
બનાવી દીધુ� છ�. સાવ નાલાયક પિતના ��યુ પછી વૈધ�ય ખરેખર
મુ��તદાતા બની રહ� એ અશ�ય નથી. ચા�ર�યને નામે સહજ આકષ�ણને પણ ગોટાળો મુ�ત વેપાર માટ � ���ાવનમા� વધારે ચગાવવામા આવે છ�! નારાયણ જેવા લ�મીપિતને
�
પાપનો દર�ý �ા�ત થયો. ��ચય�ના નામે આપણે ��ી-પુરુષ-સહøવન સારી બાબત ��. ‘દ�ર�નારાયણ’ ગણવામા� આ�યા! મુ�બઈની લોકલ ��નમા�
જેવી પિવ� ઘટનાને પતનની ભેખડ જેવી બનાવી દીધી. અરે! પિતપરાયણતાને આપણે �યા �વરાજ મ�યુ� પછીના� વષ�મા આ િવધાન ગુણવ�ત શાહ બારીના સિળયા પર લટકીને મુસાફરી કરનારો સ�સારી
�
�
નામે પિત-પ�ની વ�ે મધમધતી રોમે��ટક મૈ�ીને મયા�દાના� તાળા લગાવી સાચ પડતુ� ર�ુ� છ�. માનશો? ગોટાળો તો ભારતની ભાવતી આ�ાસન પામે છ� ક� : ‘ચાલો સિળયો તો મ�યો!’ માણસ
�
ુ�
ે
દીધા�! �વ�છતા ýળવવાને બહાન અ���યતાને પોષવામા� આવી અને પોલુ� વાનગીનુ� નામ છ�. ભારત ખાતેના ભૂતપૂવ� અમે�રકન જેવો માણસ ýણે અળિસય બની ગયો!!! હો��પટલોમા� ખાટલ ે
ુ�
ે
�ા�ણ�વ પણ પિવ� ગણાયુ�. એ�બાસડર �હોન ગેલ�ેથનુ� એક યાદગાર િવધાન હતુ�: ‘India ખાટલ અળિસયા કણસે છ�. ��યેક અળિસય વ�િચત છ�.
ુ�
�
�ચનીચના ભેદ એવા તો ચ�યા ક� ઘોડા પર બેસીને લ�ન કરવા જનાર is a functioning anarchy’ (ભારત તો ‘કામ કરતી અરાજકતા’ છ�). �ફ�મી ગીતની પ���ત છ�: ‘હરેક િજ�મ ઘાયલ, હરેક �હ �યાસી’.
ુ�
ં
દિલતની હ�યા થઇ શક�! ધમ�ના નામે જે જે અઘ�ટત કમ� થયા� તેમને ‘પાપ’ ટ��કમા� ભારતીય અરાજકતા પણ કાય�શૂ�ય નથી. અહી બધુ� બસ ચાલત રહ� (�યાસા). ��યેક અળિસય અ��ત, અસ�તુ�ટ અને અધૂરુ� છ�. �યા� અરાજકતા
ુ�
�
નો દર�ý ન મ�યો, પરંતુ પાપને ટ�કો આપનાર રા�સ પરંપરા બનીને øવી છ�. ગેલ�ેથ અમે�રકાની હાવ�ડ� યુિનવિસ�ટીમા� અથ�શા��ના �ોફ�સર હતા અને વધારે �યા અખબાર ��યેનુ� આકષ�ણ વધારે હોવાનુ�. અખબારના પાના� પર
�
ગયો. જયારે જયારે �યા�ક ધાિમ�ક ઉ�સવના નામે ભીડ અને ઘ�ઘાટ વધી પડ� પ��ડત નેહરુના િમ� હતા. એમણે આપણને ક�ટલા�ક સુ�દર પુ�તકો આ�યા� છ�. ખૂન, બળા�કાર, ધા�ધલ, ધમાલ અને અક�માતની જ બોલબાલા! વાચકો પણ
�યારે પેટમા� ફાળ પડ� છ�: હવે ���� નુ� શુ� થશે? (1) ‘ધ ઍ�લુઅ�ટ સોસાયટી’ (1958), ‘ધ �યૂ ઇ�ડ���અલ �ટ�ટ’ (1967), એવા� ટ�વાઈ ગયા� છ� ક� આવુ� િમચ�મસાલા િવનાનુ� અખબાર એમને �ફ���ફચ
બીý િવ�યુ�ના િદવસો હતા. કાટ��નોની દુિનયામા કન�લ ��લ�પનુ� ‘ઇકોનોિમ�સ એ�ડ ધ પ��લક પપ��’ (1973), ‘મની’ (1975), ‘ધ એજ જણાય છ�. આવો છ� અળિસયા�ગીરીનો �ભાવ. આવી અળિસયા�ગીરી ટળ�
�
નામ અખબારોના� વાચકોમા� ગાજતુ� થયેલુ�. એ િદવસોમા� એમનુ� એક િવધાન ઑફ અનસટ�િનટી’ (1977) અને ‘ધ ઍનેટૉમી ઑફ પાવર’ (1983). આવા પછી ‘માણસગીરી’ �ગટ થાય એમ બને તો બને!!! �
�
દુિનયામા ફરતુ� થયેલુ�: ‘The one thing that you can say for chaos is િવ�ાન અથ�શા��ીએ ભારતને ‘કામ કરતી અરાજકતા’ જેવા શ�દોમા� વણ�વી }}}
that chaos is good for free enterprise.’ કહ� છ�: તેથી િવચારવુ� તો પડ� જ! આવુ� ક�મ બ�યુ�! ભારતમા� નભી જતી અરાજકતાનો (�ન����ાન પાના ન�.19)