Page 12 - DIVYA BHASKAR 011422
P. 12
Friday, January 14, 2022 | 12
�
ુ
તદર�ત લોકશાહીમા� ��ની �ત�રક લોકશાહી
ુ
એટલી જ જ�રી છ. એટલ ફ�આરીથી જલાઇ
�
ુ
�
ે
સધીની િવધાનસભા ચટણીની અસર આ અ�ય��દ
�
ુ
ૂ
ે
ે
તમજ ક��સના અ��ત�વનો િનણ�ય લશ ે
ે
�
ે
ે
�
અ�યાર એકલા હાથ �ભાવી બની શક તમ નથી એટલે શ કરવુ તની િચતામા �
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
છ. પýબ એવ જ બીજ �યહા�મક રા�ય છ, �યા અકાલી દળનો એકવાર
�
�
ૂ
ુ
ુ
દબદબો હતો. 1967મા �યા પહલીવાર અકાલી-જનસઘની સય�ત સરકાર
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
�
પણ બની હતી. હવ અકાલીમા ભાગલા છ. ક��સન માટ િસ� જવા નતાઓ
ે
�
�
�
�
ે
નાવડી ડબાવવા માટ પયા�ત છ. બીø તરફ ક��સના સૌથી િદ�ગજ નતા,
�
મ�યમ��ી અમ�ર�� િસઘ રાøનામ આપીને નવો પ� �થા�યો ત ભાજપની
ુ
�
ે
ુ
ે
2022 : �િમ�ોન, કોરોના અન… સાથ સમજતી કરશે. આમ આદમી પાટી કટલાક વષ�થી પýબમા �ભાવી �
ે
�
�
ે
�
�
�
ૂ
ે
�
�
ે
બનવાની કોિશશ કરી રહી છ. પýબ તાજતરના ખડત �દોલનમા� સૌથી
�
ે
ે
ૂ
મહ�વનો ભાગ ભજ�યો હતો, પણ હવ ત રાજકીય પ� રચીને ચટણીમા
ે
�
�
ે
�
ે
સાત �દશોમા� ચટણી ઝકાવશ તો મત-િવભાજન કોને નડશ તનો િહસાબ કરવામા આવી ર�ો છ. ે
ુ
ે
ે
�
ૂ
મિણપુર ઈશાન ભારતના એક રા�ય તરીક� એટલા માટ મહ�વનુ છ ક અહીં
�
�
�
�
ૂ
�
�
ે
�
પવ સા�યવાદી શાસન હત, પણ હવ ભાજપનો �ભાવ છ. આઝાદીના લાબા
ુ
�
�
ે
�
ૂ
�
સમય સધી જનસઘ ક હવ ભાજપનો કોઈ �ભાવ પવ��રમા નહોતો, આજે
ુ
ે
ે
�
ં
ત આસામ, મિણપુર, મઘાલય અન બીજ િવ�તય� છ. અહીના ��ો મ�ય�વ
ુ
ે
ે
ૂ
�
જનýિત િવ�ોહ, ઘષણખોરી અન અલગાવવાદના છ.
ે
�
ે
ૂ
ે
ૂ
�
ે
�ડસ�બરમા ગજરાતની ચટણી થશ, ત પવ ભાજપ �ધાનમ�ડળન સમ�
ે
ે
ુ
�
રીત બદલાવીન નવી સરકાર બનાવવાન ýખમ ઊઠા�ય છ. આ પણ તની
ે
ે
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
ે
�
ૂ
�
ુ
ે
�
ે
ુ
�
ુ
�
ે
ે
ં
�
�
�
2 022ન �થમ સ�તાહ �યારનુ બસી ગય અન તના પડછાય એવ � ુ નાતýતકોમ સ�દાયના બળ ઉપર ઉમદવારોની પસદગી ના થાય તવ રાજકીય રાજકીય �યહરચનાનો જ એક ભાગ છ. 1995 પછી અહી ભાજપનુ શાસન
ે
ુ
ર� છ. ક��સ મથામણ તો કરે છ, પણ લાબા સમયથી સ�ાથી વિચત
ં
ે
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
પ�ો કરશે? ý તઓ એમ ના કરે તો મતદાર એવા નાતýતકોમને જ પોતાની
�
ઘ� બધ બનશ, જનાથી ભય, ��ય, સારવારનો સઘષ અિવરત
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
�
રહશ. ઓિમ�ોન અન કોરોના કઈ આકાશથી ટપકી પ�ા તાકાત માનનારાઓને હરાવશે? અરાજકતા ફલાવીન દશન વધ િવભાિજત રહવાથી જ હતાશા અન �ત�રક ખચતાણની બીમારી આવ ત �વત છ. �
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
ૂ
�
�
નથી. મનુ�યની લાલસા, બદરકારી અન િહસક �પધાન આ પ�રણામ છ. કરવા માગતા પ�રબળો આપણા� લોકત�� માટ મોટ� ક�સર છ. આ�ેપો અન ે ધારાસભા ઉપરાતની બીø કટલીક ચટણી પણ આ વષ આવશ. એિ�લ-
ે
�
�
ે
�
�
�
ૂ
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ુ
આધુિનકતાની સગવડો સાથ દષણ-�દષણ પણ એવા જ નાય�ાના ધોધ �િત આ�ેપો રોકી શકાય તમ નથી એ વા�તિવકતા �વીકારી લવી ýઈએ. જલાઇમા રા�યસભાની કટલીક બઠકોમા� મદત પરી થવાથી આન�દ શમા,
ૂ
ૂ
�
ે
ે
ુ
ૂ
બનીને આ�યા, જનાથી પવ તયારી ક મહામારીની સામ લડવા માટના � મોટા પ�ો અન નાના �ાદિશક પ�ો અ�યારથી મદાન પડી ગયા છ. એ. ક. એ�થની, સ�મ�યમ �વામી, સરશ �ભ, એમ. જ. અકબર,
ે
�
ે
�
ે
ે
ૈ
�
ુ
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ૂ
ુ
સાધનોની સ�જતા ઉપરાત નાગ�રક તરીક�ની ý�િતમા આપણે િન�ફળતાની આપણી િવધાનસભાઓન ચટણી િચ� �દાજ આવા સમયપ�ક િનમલા સીતારમન, જયરામ રમશ, પી. િચદ�બર�, પીયષ
�
ે
ૂ
ે
ુ
�
�
ે
િદશા પકડી. પછી હો��પટલોની ખામી, ઓ��સજનનો અભાવ, હો��પટલો મજબ રહશ. કોઈ ખાસ અવરોધ (જમક�, કોરોનાની �ીø સમયના ગોએલ, �Ó�લ પટ�લ, સજય રાઉત, કિપલ િસ�બલ, �િબકા
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
અન �મશાન�હો વ� રઝળતી લાશો, મળાવડાઓ અન સભાઓ, ભીષણ લહ�ર) ના આવ તો ફ�આરી-માચમા ઉ�ર �દશ, સોની અન મ�તાર અ�બાસ નકવીને િવદાય મળશ. આમા �
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
રોજેરોજના ભય ઊભો કરતા �કડાઓ... આ કઈ ચાર દીવાલ વ� બસીન ે પýબ, મિણપુર, ઉ�રાખડ અન ગોવાની િવધાનસભા હ�તા�ર ક��સના કટલાક પ�ના ન��વની ચટણી માટ સિ�ય છ,
�
�
ૂ
ૂ
ં
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
કિવતા રચવાની સામ�ી નહી, પણ સાવજિનક િચતા, િચતન અન મિળયા � માટ ચટણી યોýશ. �વાભાિવક રીત ઉ�ર �દશ રા��ીય તઓ કઈ િદશામા� જશ ત રસ�દ રહશ. ે
ૂ
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
ૂ
શોધીને કાયમી ઈલાજ શોધવાનો સામિહક પડકાર હતો અન 2022મા પણ રાજનીિતની �યોગશાળા અન પારાશીશી ગણવામા આવ ે િવ�� પ�ા ઓગ�ટ-સ�ટ�બરમા ક��સના અ�ય�ની ચટણી આવશ.
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
રહશ. સરહદ પરના� ય�ો, િહજરતો, સા�યવાદના નામ હ�યાઓ, મઝહબી છ. એક સમય કહવાત ક દશના વડા�ધાન ઉ�ર �દશ ન�ી ગાધી પ�રવારને માટ આ તમના રાજકારણ માટ સૌથી િનણાયક
ે
�
�
�
�
આતકવાદ અન �તરિવ�હો ઉપરાત આ મહામારી પણ ઉમરાઈ છ � કરે છ. જવાહરલાલ નહર, લાલ બહાદર શા��ી, ઇ��દરા ગાધી, સમય બની રહ. સવાનમત ક બહમતીથી ફરીવાર ગાધી પ�રવાર
ુ
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
માનવýતન વરિવખર કરવા માટ, ત સમ� િવ�ની િચતાનો િવષય છ. � અટલ િબહારી વાજપયી ઉ�ર �દશના �િતિનિધ ર�ા. નરે�� મોદી વચ�વ ýળવશ ક પોતાની પસદગીના કોઈ ‘મનમોહન’ની પસદગી
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ૂ
�
ે
ે
�
�
વળી, આ વષ ચટણીનુ પણ છ. ભારતમા સસદીય લોકત��ન કોઈ કોરોના, પણ કાશીથી લોકસભામા ચટાઈ આ�યા છ. ઉ�ર �દશ િવધાનસભાનો કરશે, અન તમ થશ તો કોણ કોની સાથ રહશ ત ભારતીય રાજકારણમા� મોટા
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
કોઈ ઓિમ�ોન, કોઈ મઝહબી અલગાવવાદ ક કોઈ અબન ન�સલોની માઓ- ચહરો એકસરખો ર�ો નથી. બસપા, સમાજવાદી, ક��સ, ભાજપા એવી રાજકીય પ�ની મહ�વની ઘટના બની રહશ. તદર�ત લોકશાહીમા� પ�ની
�
ે
�
ુ
ે
ુ
ૂ
ુ
ે
�
�
પજક ‘�ાિત’ ન�ટ��ટ કરી ના ýય ત પણ ચટણીનો અ��ટ લાગતો પડકાર છ. સરકારો �યારક ટકા સાથે રહી છ. અ�યાર ભાજપના યોગી આિદ�યનાથ �ત�રક લોકશાહી એટલી જ જ�રી છ. એટલે ફ�આરીથી જલાઇ સધીની
ૂ
�
�
�
�
તદર�ત લોકત�� �વ�થ અન સમજદાર નાગ�રક �ારા શ�ય બન, બીý કોઈ ધરા સભાળ છ. સમાજવાદી પ� બીý નાના પ�ોની સમજતી તરફ છ. િવધાનસભા ચટણીની અસર આ અ�ય�પદ તમજ ક��સના અ��ત�વનો
ે
�
ે
�
�
ૂ
�
ૂ
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
ે
ઉપાય નથી. એટલે ચટણીમા �યોýતા ર�તાઓ િવશ ý�ત થઈ જવ ýઈએ. ક��સ અગાઉ સમાજવાદી પ�ની સાથ ગઠબધન કરીને ખ�ા ખાધી હતી, પણ િનણ�ય લશ. ે
ૂ
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
એ કવાર હર�કસન મહતાની ઓ�ફસમા અમ કહલ ક હર�કસન કાિતલાલ કદી �ફ�શન ન વા�ચ, ન વાતા�, ન
મહતા, તારક મહતા, અન કાિત ભ� તમારા �ફ�મી
�
�
ે
�
�
ુ
�
ચોપાિનયાને નશનલ વીકલી બનાવી દીધુ. તો સામ બઠલા નવલકથા, ક ન �ામાફામા, ન િસનેમા જએ!
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ચ�કાત બ�ી કહ ક ત �ણના ટોટલ કરતા બ�ીની મહાýિત ગજરાતી એ બધામા કલાકો વઇ�ટ કરવાનો શો અથ?
ુ
�
�
�
ે
�
ુ
ે
�
�
ે
ુ
લખમાળા વધ પો�યુલર છ. ત પછી એકવાર નહરøની ઓ�ફસમા અમારાથી
ે
�
ે
�
બોલાઈ ગયલ ક ભારતની આઝાદીમા નહર, સરદાર અન ગાધીøનો મોટો
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
ે
િહ�સો છ�. �યાર પણ બ�ી સામ બઠલા, ન તમણે કહલ ક ડોટડોટડોટ!
ે
ુ
�
ૂ
�
�
�
ે
ુ
ે
ૂ
સૌથી પહલા કબલાત ક બીý લખકોની નોવેલની �ફલમ ઊતર, ન મછનો ‘કાિતવલી’
�
દોરો Ô�ો ન હોય તવા ટાબરો બલનના િબઝનસ �લાસમા બસીન દબઈમા�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ૂ
ુ
�
ે
ે
ે
શાય�રય બોલી આવ, ન કાલ સવારના �ગિલસ �પી�ક�ગ બોયઝો ન ગ�સ�
ે
ે
�
ે
ે
ૂ
�ામા ઝડી કાઢ જના દ�રયા જટલા શો’ઝો થાય �યાર અમારી �ખ જલસીથી
�
�
ે
�
ે
ે
લાલ થઈ આવ છ! પણ ફનીચરને લાત મારવા જટલો િપ�ો �યાર ýય છ �
ુ
�યાર કોઈ લખક વાતાબાતા નહી પણ લેખો લખીન, યસ કોલમના લે–ખો આપોઆપ થઈ ગયલી.
�
ે
ં
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
ુ
ે
ે
�
�
લખીન, લોટોફ ફમિસટી કમાય છ! ત પછી વષૉ બાદ ભ�યગલ એક બીજ સા�તાિહક હાથમા લીધ, ન ે
�
ે
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
કાિતભાઈ લખતા કોલમો ગાડા ભરીભરીને. અમ એમને ઓળખીએ છક મધલાલન તમા કોલમ લખવા ક�. ત વખત બીજથી અમન કોલમના 75
ે
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
િસ�ોતર ઈ�ોતેરથી, તવણ અન તવણના બાયકો હર�કસન મહતાની િચ�ી �િપયા પર�કાર મળતો હતો પણ ભ�લોકોએ 750ની ઓફર કરી! અન ે
ે
ુ
ે
ે
ે
ુ
ે
લઈન લોસ એ�જલસ આવલા �યારથી. ત સમય અમારા� બાયકો મધલાલ માય� ભસકો!
ે
ૂ
ે
�
ે
�
�
ે
ુ
�
માયક ગયલા તથી કાિતલાલ રોજ પરોઢ� દહી મળવ ન દધી આની પહલા� પણ મધલાલ બા–તખ�લસ સલમાન
ં
ે
ુ
ૂ
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
ૈ
ે
ુ
ે
કાપ ન શી ખબર લસણ સમાર ન બસ હરતકી ન આમળા ન ે નીલ ગગન રોશનઅલી નવરોઝ સા�તાિહકમા અન મબઈના દિનકોમા�
ે
ુ
ે
ે
�
ે
ુ
ýવ��ી વગરન સવન કરે ન કરાવ. ે કોલમ લખતા, પણ ભ�લોકોના �ચર ફલાવાવાળા
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
ે
��િ�મા? બસ શીલા ભ� સાથ લોસ એ�જલસના ક તલ ે સા�તાિહકમા આરંભ થયો ‘નીલ ગગન ક તલ’નો, જનો
ભારીભરકમ રઈસોના ન ડા�ટરોના ન એ�ટરોના ઇ�ટર�યૂ યશ ýય છ કાિત ભ� આિણ ભટરાણીને.
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
કરતા ન ઈ�ર કર િચતન કરતા. હરામ બરાબર ý એકવાર મધ રાય ત પછી લડનથી પણ એમના સા�તાિહકની એક આ�િ�
�
ુ
�
ુ
ુ
�
પણ ખડખડાટ હ�યા હોય તો! શીલા ભ� િખલિખલ કરે ન ે �ગટ કરવાની યોજના હતી ત િમષ કાિતલાલ લડન પધારેલા ભ�ની કોલમ અમારી �ખ સામ ભટકાય તો સહ�જ નજરબજર કરી લઈએ
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�કલકારી પણ કરી કાઢ. પણ કાિત ભ� ýણ ýખીýખીન ે �યાર અમારો ન કાક ભ�નો ભટો થાય છ. તમને િવમાનબદર ન એમની એ��ોનોિમકલ લોકિ�યતા િનહાળી પાસની ખરશીબરશીન એકાદી
ે
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
કોઈવાર અવાજ ન થાય તવ હસી આપે. એમનુ લખાણ માિહતીના પર લવા જવામા સહજ િવલબ થયો હશ તો ભ�રાý વળતી ગાડીની �કક મારી દઈએ.
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
ે
�
ે
ે
ગોદામોથી ખદબદ, પણ સહજ િવનોદ, મýક, રમજ, કટા�, �ય�ય, મમ? બો�બની �ટ�કટ કપાવવા જવા માડલા. લડનના જ ��ઠીન �યા એમનો અન હવ પ��ી નટરાજ મનોજ ýશી કાિદવલીમા પ�કારરાજ ‘કાિત
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ઇ�લ. અન હલો! કાિતલાલ કદી �ફ�શન ન વાચ, ન વાતા�, ન નવલકથા, ઉતારો હતો �યા બ ટાણા બ�બ શાક બનાવવાની એમની વરધી હતી. એમની ભ� ઉ�ાન’ન લોકાપ�ણ કરે છ! કાિદવલીના એક પાકન ઉ�ાટન! એક પ��ી
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
�
ં
ક ન �ામાફામા, ન િસનમા જએ! એ બધામા કલાકો વઇ�ટ કરવાનો શો ક એમની આદતોની મ�કરી કરો તોય ત તમારી સામી મ�કરી કરે નહી. નટરાý �ારા! મોરિપ�છના રગની ઇષાથી દાત કચકચાવીને ગગનવાલા
ુ
�
ે
ં
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
અથ? મારા વાચકોન રસ પડ� ત વાતમા જ મને રસ પડ� એવ ચો�ખેચો�ખુ � આપણને થાય ક એમને ખબર તો પડતી હશ ન ક આપણે તમનો ઠ�ો કરીએ દાઢમા બબડ છ ક ýઓ ન, કાિદવલી આખાન ‘કાિતવલી’ કરી કાઢો ન!
�
ે
ૈ
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ુ
ે
�
�
�
કહી દ! કાિતલાલ ન વાતા વાચ ન મધલાલ ન લખ વાચ. બસ તવી સલહ છીએ? ત પછી ફરી વષ�ના� વષ� બાદ કોઈકોઈ વાર ��તત દિનકમા કાિત જય ý�કગલી બ�ીવલી! �
ે
�
ે
ુ
ે
ે
