Page 15 - DIVYA BHASKAR 010121

Friday, January 1, 2021 | 15

ગિણત ભારતીય સશોધકોનો િ�ય િવષય હતો સહ સાથ મળીન સહ�ના ક�યાણ માટ સ�કાય� કરીએ અન ચાર તરફ શાિત �
�
ે
�
ે
ે
�
ે
�
થાય એવો માનવ ક�યાણનો િવચાર અ��ત�વમા આ�યો. ભગવ�્ગીતામા
�
ે
ુ
ે
�ાન અન કમ�થી મળતી મ��તની વાત થઇ અન કોઈપણ અપ�ા વગરના
ે
�
�ા�ીન ભારતમા �ાન અને િવ�ાન કમ�ન મહ�વ સમýવાય. જન ધમ અિહસા, અપ�ર�હ, અસ�યનો ન ચોરીનો � ુ
�
�
ુ
�
ે
ૈ
ુ
�
ુ
�
�યાગ, બીýના િવચારોનુ સ�માન અન વ�તન સાચી ���ટથી ýવાની �િ�ન
ે
ે
�
મહ�વ સમý�ય તો બૌ� ધમમા �મ-સદાચારના સાત ર�તા બતાવાયા અન
�
�
ે
ુ
�
ુ
ે
ુ
�
દઃખન કારણ અન તના િનવારણનો માગ બતાવાયો. આજે પણ આ તમામ ે
ે
�
િસ�ાતો �વ અન માનવýતના ક�યાણ માટ એટલા જ ઉપયોગી છ. �
�
ે
�
�
અથશા��, રાજનીિત અન શાસન�યવ�થાનો �ચડ અ�યાસ થયો.
ે
ે
�
�
ત સમય ભારતમા બ મહાન િવ�િવ�ાલય હતા, એક ત�િશલામા અન ે
ે
ે
ે
બીજ નાલદામા. અહી અનક િવષયો ઉપરાત રાજનીિત અન શાસન�યવ�થા
�
ે
ુ
�
�
�
ં
ુ
ુ
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ભણાવવામા આવતા. ચાણ�યએ લખલ અથશા��ન પ�તક અન તના
ે
�
�
િસ�ાતો આજે પણ એટલા જ ખરા છ જટલા ત સમય હતા. નવાઈની
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
ે
ે
વાત તો એ છ ક તમા વણવવામા આવલી ýસસી કરવાની પ�િ�, તના
�
ે
�
ૂ
ે
ે
ે
�
પટાિવભાગો આજે રિશયા અન અમ�રકાની ýસસી સ�થાની રીત-રસમો
ે
ે
અન પટાિવભાગોને સમક� છ. �
ૂ
ુ
ગિણત ભારતીય સશોધકોનો િ�ય િવષય હતો. શ�યથી નવ સધીના
�
�
ે
�
�કડાઓ (ડિસમલ પ�િ�)ની શોધ ભારતમા થઇ હતી. મસોપોટ�િમયાના
ૂ
ે
ુ
ૂ
ે
લોકો શ�યનો ઉપયોગ કરતા, પણ તમના �કડા છ સધી હતા. તથી શ�યનુ �
ે
ે
યો�ય �થાન નહોતુ� જ ભારતીય �કશા��એ આ�ય. દસની ઉપર બની ઘાત
�
ુ
અથા� દસનો વગથી કરી પરાધ� અથાત દસની ઉપર બારની ઘાતના �કડાના
�
�
�
ે
ઉ�લખ તો યજવદમા ýવા મળ છ. �યાર �યાર પછીના ગિણતશા��ીઓ તો
�
�
�
�
ુ
ે
ુ
દસની ઉપર ચોવીસથી, દસની ઉપર �પનની ઘાત સધીના �કડા ýણતા
ે
ે
�
ૂ
હતા. ભિમિતના રખા શા��નો અન દોરા વાપરવાનો બાધકામમા �યાપક
ે
�
ૂ
ઉપયોગ થતો. ગબજ બનાવવા માટના ભિમિતક સમીકરણોના �ણ
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�કરણ ઈસ પહલાની સાતમી સદીમા લખાયા હતા. ચોરસના
ૂ
�
સરવાળા, કાટખણાના ઘનમૂળ કાઢવાની રીતો પણ િવકસાવાઈ
પદિ�� હતી. પાચમી સદીથી બારમી સદી સધી તો ભારતમા �ખર
�
ુ
�
�
ગિણતશા��ીઓ પદા થયા. આયભ� પહલાથી લઈન ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
ભા�કર બીý સધીમા આ ગિણતશા��ીઓએ અસ�ય શોધ
ં
ુ
ે
ૃ
ે
આ જ આપણે �ાચીન ભારતમા �ાન અન િવ�ાન ��ે જ �ખર આનો જવાબ સ��ટ રચિયતા પાસ પણ નહી હોય?’ તમને ડો. પિલન વસા કરી અન પ�તકો લ�યા. આમા બીજગિણત, િ�ગોનોમે�ી
ુ
�
ે
ે
�
્
ે
ે
ુ
ુ
�
�
િવચારશરણી ઉ�ભવી હતી અન સશોધનો થયા હતા તના પર
�
ૃ
ýણીને નવાઈ લાગશ ક સ��ટની રચનાના ��ટ પ�તકની
ે
એક નજર નાખશ. �ફલસફી, ધમ, રાજનીિત, અથશા��, ��તાવનામા આ �ોક સમહન ટાકીને લખક કહ છ ક, ‘આ (િ�કોણિમિત), ભિમિત વગરનો સમાવશ થાય છ સાઈન અન ે
ે
ૂ
ુ
�
�
ે
�
ે
ૂ
�
�
�
ૂ
�
ે
ે
�
�
ગિણત, ખગોળ િવ�ા, તબીબીશા�� વગર અસ�ય િવષયોનો ગહન અ�યાસ િવચાર જ��યા પછી હýરો વષ પછી પણ ઋ�વદના ઋિષઓએ કોસાઈનનો િવચાર ભારતીય છ. ખબ અગ�યની પાઇ π ની શ�ય
�
ે
ૂ
ે
ૂ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
�
�
ૂ
ે
ે
ુ
�
કરવામા આ�યો હતો, સશોધન કરવામા આ�ય હત. વદકાળથી લઇન ઈસ ુ પછલા આ ��નો જવાબ આપણે નથી ગોતી શ�યા. આના પછી પછીના ચોથા �ક સધીની સચોટ �કમત તઓ કાઢી શ�યા હતા. એમના
ુ
ે
ે
ે
ે
�
પછીની તરમી સદી સધીના લાબા ગાળામા કટ કટલા �ાન િપપાસઓએ સ��ટ અન ��ની ગહનતા અન િવ�તાર માનવ મગજ અન િવચારથી પરે છ � ઘણા ગિણતશા��ીઓ ખબ જ બાહોશ ખગોળશા�ીઓ પણ હતા. લનાર
ુ
ૂ
�
ુ
ૃ
�
ુ
�
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
�
પોતાની સમ� િજદગી આના પાછળ ખચી નાખી હતી. ત િવશ સદર �ોક છ, ‘માનવ મગજ અન િવચારવાની �મતા પણ ��નો કલ�ડર અથાત ચ� આધા�રત વષ ભારતીય િવચાર છ. સય આધા�રત અન ે
�
ૂ
�
ૂ
�
ઋ�વદના દસમા મડલમા સ��ટની ઉ�પિ� િવષના સાત �ોક અિત ગહન એક ભાગ મા� છ અન કદી પણ અપણ સપણનો �યાસ નથી કાઢી શકત.’ ચ� આધા�રત વષ વ�ની િવસગતતા દર કરવા અિધક માસ ઉમરવાનો
�
ૂ
�
ૂ
�
�
ૃ
�
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
ૂ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ૃ
�
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
ે
િવચારશરણી રજૂ કરે છ, જની ન�ધ સ��ટની ઉ�પિ� િવષ સશોધન કરનારા મહાભારતમાના ��ા��ની અસરોનુ વણન આબહબ અ�બો�બની અસરોને િવચાર દશાવ છ ક તઓ કટલા �ાની અન ચો�સ હતા. તમને સયસપત, સય �
ે
ુ
�
ે
�
ે
ં
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
મહાન િવ�ાનોએ લીધી છ. એને ટકમા ýઈએ તો ‘�યાર અ��ત�વ નહોતુ � મળત આવ છ. તના વપરાશ પછી વષ� સધી �યા ઘાસ પણ નહી ઉગી શક � અન ચ� �હણ અન તનો સમય ન�ી કરવાની ખબર હતી. બાર રાિશઓની
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
અન િબનઅ��ત�વ પણ નહોતુ, હવા, તના પછીનો અવકાશ નહોતા. શનાથી એટલી ઘાતક એની અસર છ એમ પણ લ�ય છ. એ વખત અ�બો�બ હતો અન ચ�ના રાિશ �મણની ખબર ન તનો સમયગાળો પહલથી ન�ી કરવાની
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ં
ુ
ે
�
�
ઢકાયલ હત? કોના તાબામા હત? ��ય નહોતુ, અમર�વ પણ નહી. કોઈ એમ કહવાનો હત નથી, પણ આવ શ�� હોઈ શક એની પ�રક�પના જ�ર આવડત હતી. �હો અન ન��ો અન �યોિતષશા��ની સ�મ ýણકારી હતી.
�
ૂ
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
ે
ં
ુ
ૂ
ે
ુ
�
ુ
�
ૈ
�
�
�
�
�
ં
ે
�
�
ં
�િ�યા વગર �ાસ લત કશક હત? મા� �ધકાર, િદવસ નહી, રા�ી નહી, હતી.’ધમ િવશ ýઈએ તો �ારિભક કદરતના બળની પý પછી અ�તવાદનો તબીબીશા��મા �ાચીન ભારતમા �ખર સશોધન થયા હતા અન રોગ,
ે
�
ુ
ે
�
ં
�
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
ે
કશાથી નહી ઘરાયલ ��ાડીય ત�વ હત. પછી એક ઇ�છા જ�મી અન સજનનુ � મહાન િસ�ાત આ�યો જમા દરેક જડ અન ચતન વ�તઓ અખડ ��નો એક િનદાન ન સારવારની પ�િતનો અન શ��િ�યાનો િવકાસ થયો હતો.
ે
ે
�
ે
ે
�
ૃ
ે
ે
બીજ અન પછી �ચડ શ��તથી સ��ટ પણ આ બધી કોને ખબર છ? કોણ ભાગ છ ત રજૂઆત થઇ. ‘ત�વ અસી સો અહમ’ અથા� ‘જ હ છ ત ત છો’ આયવદના અસ�ય ýણકારો હતા. જમાથી ચરક ઋિષએ િવકસાવલી સારવાર
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
�
ુ
ýણ છ� આના િવશ? દવો તો પાછળથી આ�યા? શ સ��ટ રિચયતાએ આ નો િવચાર આ�યો. આમ ઈ�રન ગોતવા હોય તો તમારા પોતાનામા ગોતો પ�િત અન સ�તઋિષએ િવકસાવલી શ��િ�યા અ�ીમ �થાન છ. આપણે તો
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
ૃ
ે
�
ુ
ે
ં
ુ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
સજન કય હશે ક નહી કયુ હોય? શ આનો જવાબ તની પાસ હશ? ક કદાચ અથવા કદરતમા� ગોતો ક સામી �ય��તમા ગોતોનો મહાન િસ�ાત આ�યો, મા� એક ઉપરછ�લી નજર નાખી છ. આ િવષય પર તો પ�તક લખી શકાય.
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ે
કોરનલના પ�તકો અસ�ય ભાષાઓમા� અનિદત થયા છ અન એમની િમલકત 100 િમિલયન ડોલર જટલી ગણાય છ � એ વાત સાચી છ ક ýન લા કારની શ�આતની કથાઓ છળકપટ ન ે
ે
ૂ
�
�
�
�
ે
ુ
�
ુ
ે
�
ફરબની અલબ� કલામય મીનાકારી છ, પરંત �મશ: કવળ મનોરંજન
ૂ
જ�ો જ�ો �ન લ કાર ે કમ�શીલ અફસાના લખક તરીક� આગળ ધરી હતી. અમ�રકા અન િ�ટનની
ૂ
ે
�
ખાતર લખતા લખક પોતાના ત કપટી અવતારમાથી �યાય અન સ�ાઈના
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ઇરાકમા દખલ, એિશયા, આિ�કા વગરમા� ગોરા દશોની પાખડી
ે
ે
ે
ૈ
નીિત અન સ�ા તથા પસાની લાલચ વગર તરફ એ
ે
ે
િલટલ �મર ગલ, રિશયા હાઉસ, ટલર ઓફ
�
�
ે
ે
ે
ે
�
પનામા વગરમા ગોરા દશોની દરીબ દશો
�
�
ૂ
�
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
ુ
�
ક હવાય છ� ક મહાભારતના ય�મા ભીમ બ હાથીઓન પછડથી � કોરનેલ છ. જનમથી જ મારો બાપ દા� તરફની દગલબાø તરફ �યાન દોરેલ.
ે
પોતાના િસ�ા�તો ખાતર એમણે િ��ટશ
�
પીને વહન ફટકારતો, છોકરાઓને
ે
�
ગોળ ગોળ ફરવી આકાશમા ઉછા�યા જ હø �તરી�મા
�
ે
ચકરાવા લ છ�. ડિવડ ýન મર કોરનેલ નામના િ��ટશ �પાય િવ�ાસઘાત, ચોરીચપાટી અન ે નાઇટહટનો ઇનકાર કરેલો.
ૂ
�
�
્
ુ
�
નોવેિલ�ટ 1963મા �કાિશત કરી એક એવી જ અ�ભત નવલકથા ‘�પાય હ � ખશામદખોરીની તાલીમ આપતો. મારી મા બહ ઓછી શોકાજિલઓએ ઉ�લખ
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
ે
�
કમ ઇન �ોમ ધ કો�ડ’ �કાિશત કરીને �યાર લખાતી ફશનબલ ચાગલી ‘ટાઇમ મને પાચ વરસનો મકીને ભાગી ગયલી, કમ ક � કરેલ છ સલમાન રશદી અન ýન લા કાર ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
પાસ’ ýસસી વાતાઓની આખી જમાતન પછડથી પકડીને આકાશમા � મારો બાપ વારવાર જલમા જતો, દવામા પછડાતો. �કલમા તન ે વ� સતત કડવો અણબનાવ રહલો. ગગનવાલાને
ે
�
�
�
ૂ
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
�
ફગોળીને પોતાની નવલકથાથકી અિભરિચપણ સાિહ�યનો દર�ý બ�યો, બીý િવ�ાથીઓ િચઢવતા, પણ ડિવડ ýત રઈસ િ��ટશ ફરજ�દની જમ ખદને દા�તાગોઈમા રશદી કરતા ýન લા કાર વધ આકષ�
ે
�
ુ
ે
ુ
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
જ કથાના પા�ો અન કથાવળાકો હø સધી �પાયલખકોના વરતવાનુ શ� કયુ અન ‘રોજ ýણ હ િનતનવુ પા� ધારણ કરતો છ. બીø તરફ રશદીની ભાષાછલાગો કટલીક વાર
�
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
િદમાગમા ચ�ર ચ�ર ફર છ. નીલ ે અન ત િવધિવધતામાથી સાચખોટ� તો શી ખબર પણ ત જ ઊ�ફ બકરાર કરે છ. ડિવડ કોરનેલ બ ડઝન નોવેલો
ે
�
ે
�
‘�પાય હ કમ ઇન �ોમ ધ કો�ડ’ તમની �ીø નવલકથા િચતરામણમાથી મારી કથાઓના પા�ો ઊભા થયા.’ લખી છ જમાની 15ની �ફ�મો ઊતરી છ, સૌથી
�
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
હતી અન Ôટતી મછ ગગનવાલા તન ગીતાપાઠની જમ ગગન અઢાર વરસ ત િ��ટશ િમિલટરીમા ýડાયા ��યાત અવ�ય �પાય હ કમ ઉન �ોમ ધ કો�ડ છ,
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ૂ
ે
ં
વાચી, તરત ત પહલા�ની બ કથાઓ ચપચપ ચાટી ગયલા ન રફતે રફતે એમને િ�ટનની ઓ�સફડ� યિન. જમા �રચડ� બટન ચીથરહાલ ýસસની યાદગાર
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ૂ
અન સાથી પ�કાર રાધ�યામ શમાન જણાવલ ક આ ક તલ ે ની સા�યવાદી પાટીમા પગપેસારો કરીને ýસસીન � ુ ભિમકા ભજવી છ. કોરનેલના પ�તકો અસ�ય
ુ
�
ૂ
ે
�
�
�
�
�
વાતાઓ ýણ છ સાિહ�યરસનો િહમ�પાત! કામ મ�ય. થોડા સમયમા જઠ બોલવાની િનપુણતાના ભાષાઓમા અનિદત થયા છ અન એમની
ૂ
�
�
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ૂ
ુ
ે
�પાય િ�લસ અમારો આહાર છ, જના ફરબી, લ�ાઈથી મધ રાય કારણે તમને િ�ટનની �પાય સ�થાઓ MI5 ન MI6મા � િમલકત 100 િમિલયન ડોલર જટલી ગણાય છ.
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ખદબદતા ચાલબાજ પા�ો ખરખર øવનમા હશ ક �ફ�શન નાની પાયરીની નોકરી મળી �યા ભાગની પકૌડી જવી �ણ કટલાક કહ છ ક લા કારની ‘�માઇલીઝ પીપલ’
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
રાઇટરોના િદમાગના øવા�ઓ જ હશે? ક øવનમા તો ખરખર અિ�તીય વાતાઓ લખાઈ. �યા ગ�તચરોની નોકરી ચાલ હતી નવલકથાની ટીવી િસરીઝ બની અન તમા સર
�
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
એનાથી સ�ર ગણા હરામખોર િવલન િવચરતા હશ, જની તમને ક મને ગધ તથી તણ સાચા નામ નહી, પણ ‘ýન લ કાર’ તખ�લસ હઠળ વાતાઓ એલક િગ�નેસ જ પટ�તાથી �પાય–મા�ટર ýજ �
�
�
�
�
ુ
ં
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
નથી? આવા માનિસક િહબકા લતા અવકાશમા ફગોળાતા હø કોઈવાર �ીø નવલકથા બહાર પડતા ýન લ કાર ત�કાળ લખપિત થઈ ગયા, �માઇલીની �કરદારી પશ કરી �યારથી ��ીિમગ
�
ે
ે
�
�
ે
�
અમન અડધી રાત ઝબકીને થાય છ ક હાય હાય કદાચ હø અમાર માથુ ધડ નોકરી છોડી Óલટાઇમ સાિહ�યકાર બ�યા. સાિહ�ય જગતની �થમ ટીવીનો હિલયો બદલી ગયો છ. સતત બદલતી
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
ે
ઉપર આવીને બઠ નથી. પ��તમા �થાન પા�યા �હામ �ીન, �ફિલપ રોથ, એ�થની બહસ અન ે �ફતરતથી ýન લા કારએ �તરી�મા હાથી
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
લખક ýન લ કાર કહ છ ક માર નામ માર નામ નથી, માર નામ ડિવડ ટોમ �ટોપાડ� જવા મહાનભાવોએ એમની સામ ટોપી ઉતારી છ. � ફગોળ�લા છ, યસ? જય ýજ �માઇલી!
ુ
�
ુ
ુ
�
ે
ે