Page 11 - DIVYA BHASKAR 010121

Friday, January 1, 2021

�
�
�
ે
એકવીસમી સદીમા પદા થયલા તોપના ડાચામા માળો બાધીન ે
ે
�
ે
નવા ધમશા��ન આપણ ે
‘ઈકોસૉફી’ કહી શકીએ. એ
�
�
�
ે
�
નવો ધમ જ હવ અિહસાની પખી પોતાના� �ડા સવી ર�ુ છ!
�
ે
�
ૂ
�યહરચના બની રહશે
�
ે
ુ
અ�યાર સધી માણસન વાઘથી બચાવવાનો હતો, પરંત હવ માણસથી વાઘન ે
ે
ુ
�
�
ુ
�
ુ
બચાવવાનો �ારભ થયો છ. આવ કમ બ�ય? કોઈ પણ �ાણી, પ�ી ક જતની
�
�
ુ
ં
�
ે
સામિહક પાયા પર હ�યા થાય �યાર ન�ટ થવાન આરે આવલી એ �ýિતન ે
ૂ
ે
ે
ે
�
ૃ
ુ
�
ુ
ુ
કારણે આપણી સ��ટન સતલન (ઈકોિસ�ટમ) ખોરવાય છ. એવ ન બન ત માટ �
�
ે
�
�
સ��ટની બાયોડાઇવિસટી ન ખોરવાય તમા આપણો સીધો �વાથ રહલો છ.
�
�
�
ે
�
ૃ
ે
�
�
ે
�
��વી ‘વાઘિવહીન’ બની ýય તમા આપણો �વાથ ખોરવાય છ અન ખોટકાય
છ. માનવ-ઇિતહાસમા પહલી વાર અિહસા અન �વાથનો �ડો અનબધ રચાયો
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ૂ
! ‘ઈકોલોø’ શ�દ મળ �ીક ભાષાના ‘Oikos’ પરથી ઊતરી આ�યો છ, જનો
�
�
�
ે
અથ થાય છ : ‘હાઉસહો�ડ’ એટલ ક ‘ઘર’. સ�કતમા ‘ઘર’ માટ ‘મિદર’ શ�દ
�
�
�
�
�
�
છ. આમ ‘ઈકોલોø’ એટલે પ�રવારના યોગ�ેમનુ િવ�ાન. ઈકોલોø કોઈ
�
ે
ધાિમક િવભાવના નથી. હવ તો ઈકોલોø અન �ફલોસૉફી જવા બ શ�દોને
ે
ે
ે
�
�
ે
ભગા રાખીન ‘ઈકોસૉફી’ જવો નવો શ�દ પણ �ચિલત થતો ýય છ. આમ
ે
ે
�
ે
એકવીસમી સદીમા પદા થયલા નવા ધમશા��ને આપણે ‘ઈકોસૉફી’ કહી
�
ે
ૂ
�
શકીએ. એ નવો ધમ જ હવ અિહસાની �યહરચના બની રહશ. એના મળમા �
�
ે
ે
ૂ
�
�
ે
‘અિહસક સ�યા�હ’ હશ એ ન�ી!
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
વષ� પહલા લોડ બ�ાડ રસલ ‘�યચર ઓફ મનકાઈ�ડ’ નામ િનબધ
ે
ે
�
�
ે
લખલો, જમા માનવýતના ભિવ�ય �ગ �ણ આગાહી કરવામા આવી હતી :
ૃ
1. સમ� øવસ��ટ અન માનવøવન ખતમ થાય.
ે
ે
2. ભાર øવસહાર પછી બચી ગયલી સ��ટ બબરતા
�
�
ૃ
ે
�
તરફ વળ.
િવચારોના 3. એક િવ�-સરકાર હઠળ સમ� માનવýત ભગી
ે
�
�
રહ.
ં
�થમ બ શ�યતાઓન હડસલો મારીન �ીø
�
ે
ે
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
�
�
� �ાડ �ગન આપ�ં �ાન એટલ તો મયાિદત છ ક એને અ�ાનની હશ. િહસાના ��મા� જમ જમ માનવી આગળ(?) વ�યો �દાવનમા � શ�યતાન તલસીના છોડની માફક ઉછરી શકાય એ મારી
ે
ૂ
ે
તમ તમ અિહસાના ��મા� પણ એણે કોઈ �યહરચનાનો
સીમમા મકી શકાય. આપણા શરીરમા �મણ કરનારા લોહીનો
ુ
ૂ
�
�
�
ે
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ુ
�
�
ુ
�ેતકોષ આખા શરીરને સમø ýય એવી આ વાત છ. ��યાત અમલ કય� હશ ખરો? ભગવાન મહાવીરના યગમા � ગણવત શાહ �ગત આ��તકતા છ. કર��ના મહાય�મા છાતીમા તીર
�
ે
�
�
�
�
�
�
િ��ટશ ખગોળશા��ી બનાડ લોવલ કહલ: ુ � �વચનો યોýતા તમને ‘િન�થ �વચન’ કહવાની પરંપરા વાગવાથી ઢળી પડ�લા કોઈના લાડકવાયાની ચીસ અન બૉ�બ
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
આજની ���ટએ ýઈએ તો હતી. �િથ માણસન સકિચત બનાવ છ. એવી સકિચત પડવાથી કાટમાળ બની ગયલા પોતાના જ ઘરનો ભારો�ટયો
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
��ાડ �ગની આપણી સમજણ મનોદશામાથી મ�ત થવા માટ મહાવીર �વામીએ ‘અનકાત’ જવો છાતી પર પડવાથી નીકળી પડ�લી આખરી ચીસ વ� કોઈ તફાવત
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
એક અબજ વ�� જટલી શ�દ �યો�યો હતો. આમા માણસના ક શ�ના પ�ે રહલા ચપટીક સ�યનો ખરો? શ એકવીસમી સદીમા આમ�િનયામા કોઈ ફિળયામા રહતા યવાનની
�
�
ુ
ે
ુ
�
�
પછાત (આઉટ ઑફ ડટ) ગણાય. �વીકાર કરવાની �િ� એટલે અનકાત�િ�. રામનારાયણ િવ. પાઠક ક� હત ુ � ચીસન આપણે ‘મોડન� ચીસ’ કહીશ? કિલગમા, પાણીપતમા�, કો�રયામા�,
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
આઇન�ટાઇનના શ�દો ઉપિનષદના મ� જવા પિવ� છ. તઓ કહ છ: � ક આપણા લોકોની એક મયાદા પાકી છ. જન સાર, તન બધ જ સાર અન ે બ�બિદલામા, િવયટનામમા, હાø પચમા, ઢાકામા અન કબો�ડયામા (ખમર
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
ે
�
�
ૂ
ે
ુ
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
�
ં
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
ે
ý ��ાડમા કોઈ સવાિદતા ન હોય જન નઠાર એનુ બધ જ નઠાર! આવી મનો�િ� એટલે અનકાતનો અભાવ. રોગ)મા કર��ની અસલ ચીસ વારવાર સભળાતી જ રહી છ. તીર થકી છાતી
�
�
ં
ૂ
ે
�
�
ુ
�
�
ં
�
તો િવ�ાન સભવી શક જ નહી. આવી મનો�િ�મા અનકાત �યાથી? એવી મનો�િ� જ ય�ની જનેતા છ. વીધાય ક બદકની ગોળી થકી વીધાય તથી ચીસ �ારા �ગટ થતી પીડામા શો
�
�
�
ં
ે
ે
ે
ુ
�
ુ
�
ૈ
�
ુ
�
ે
�
કદરતની રચના અ�્ભત છ અન ે આજકાલ આમ�િનયા અને અઝરબýન જવા બ પડોશી દશો વ� ચાલી રહલા ફરક પડ�? શ કોઈ ચીસ �યવહાર હોઈ શક? શ મનુ�ય આવી પીડાને કારણે
ુ
ે
�
�
�
આપ� કામ એ ગાિણિતક માળખાન ે ય�મા રોજ હýરો માણસો ��ય પામ છ અન રાતોરાત ફિળયા� કાટમાળમા � મરવા સýયો છ?
�
ુ
ુ
ે
�
ં
ે
ુ
�
�
શોધી કાઢવાન છ....... ઈ�ર ��ાડ ફરવાઈ ýય છ. ટીવી પર એવા ��યો ýઈýઈન આપણી પાચનશ��ત હø માનવýત અિહસાન અ�યત �યવહાર બાબત ગણવા તયાર નથી.
�
ે
�
�
ૈ
�
�
ુ
ે
�
�
સાથ જગાર ખલતો હોય એમ હ માનતો નથી. પર િવપરીત અસર વરતાય છ. કામચલાઉ સિધ (truce) થઇ, પરંત એક હø દકાનદાર વપારમા �ામાિણકતાન �યવહારુ ગણવા તયાર નથી. હø
ે
ે
ુ
ે
ુ
ે
ૈ
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
ૂ
ૈ
ુ
�
ે
ે
�
�
�
િહસાની ખરી શ�આત નખ �ારા થઇ હશ. પછી ચ�પ, ખજર, તલવાર, જ િદવસમા એ તટી પડી. આ�બટ �ાઈ�ઝર �યાર øવમા� ��ય આદર કોઈ વકીલ ગાધીøની ‘ખરી વકીલાત’ પછી સ�યનો �પશ કરવા પણ તયાર
�
ુ
ે
ે
ે
�
બદક અન બૉ�બ જવા તબ�ા �ારા િહસાની ઉ��ાિત આગળ વધી હશ. (રવર�સ ફૉર લાઈફ)ની વાત કરે છ �યાર લગભગ 2600 વષ પર ભગવાન નથી. હø કોઈ સ�ાટ ક સરમખ�યાર િ�યદશી અશોકની માફક બ�ની
ે
�
�
ૂ
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
ૂ
�
�
�
�
�
�
�
�
િહસાના ��મા �યહરચના(��ટø)નો િવકાસ થતો જ ર�ો અન છવટ � મહાવીર �બોધેલી અિહસાન �મરણ થત જ રહ છ. મહાવીર�વામીએ સૌ�થમ કરુણાને આ�મસાત કરવા તૈયાર નથી. હø કોઈ ઓ�ફસનો કમ�ચારી દર
�
ે
ે
ૂ
ે
�
�
ૃ
�
ે
પરમા�બૉ�બ સýયો �યાર િહસાની ઉ��ાિત એની ચરમસીમા પર પહ�ચી માનવતર øવસ��ટ માટ પણ ‘øવવાના અિધકાર’ની વાત કરી હતી. (અનસધાન પાના ન.19)
�
�
ુ
�
ુ
બાયનો�યલર સૌિમલનો િવચાર એ સદરી સાથ ે તરફનો મ�ક તો આપણો પણ નથી. હ�ડસમ ગાયઝની તો
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
ે
�
અ�યાર લ�ાખમા પણ �યા કમી છ? સૌિમલ �લ�ટગની
�
�
�લ��ગ કરવાનો હતો, પણ...?
ે
શ�આત કરી.‘રાઈટ, હવ �યા કોઈ નથી, પણ
�
ે
ુ
અચાનક એ ઊભી થઈન સૌિમલ
ે
�
હ�ડસમ હબી આજની તારીખ શહીદ થઇ
ે
�
�
ે
ગ ુ લમગ હોટ�લના કાફટ�રયામા એ �વશી. તરફ આવવા લાગી. ‘મ આઈ બોરો યોર લઘકથા કારિગલ વખત કદાચ એ જ જ�યાએ મારા
�
�
ે
ં
ગયલા. એ લોકો આ હોટ�લમા એક િદવસ
ે
�
ે
�
સૌિમલ એના પાટનર તરફ �ખ મીચકારી.
�
ૈ
�
ૂ
પલી પણ બનન આછ ��મત આપીને ખણાના બાયનોકયુલર?’મોકો ગમા�યા વગર હમલ વ�ણવ ઊતરલા. દર વષ હ આ હોટલના એ જ �મમા�
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
�
�
ટબલ પર ગોઠવાઈ ગઈ. ‘યાર, છ�લા �ણ િદવસથી આમ જ સૌિમલ બાયનો�યલર એને પકડાવતા એની રહ છ, �યા એ છ�લ રહલા...’ સજળ �ખોએ
ે
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
ે
�
�
ચાલ છ. હાય હ�લોથી વાત આગળ વધતી જ નથી. સાલી �ગળીઓને અછડતો �પશ કરી લીધો. એ એ કાફટ�રયાની બહાર નીકળી ગઈ. બીø સવાર,
ે
�
આપણી સાથ ��કગમા આવતી હોય તો પણ કામ બની ýય.’ કાફટ�રયાની બારીમાથી પિ�મ તરફના લ�ાખના કાફટ�રયામા સૌિમલવાળ ટબલ ખાલી હત અન એ
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
‘છોડ યાર એને, આજે ઘણો એ�રયા કવર કરવાનો છ.’ પહાડોને ýવા લાગી. ‘મડમ, એ તરફ કોને શોધો છો? એ યવતીના ટબલ પર �ણ વ�ત પડ�લી હતી. એક િતરગો,
ુ
ં
�
�
પાટનર ��કગનો સામાન ટબલ પર ગોઠવતા બો�યો. પહાડ પર કોઈ હ�ડસમ નહી દખાય અન પહાડની પલી એક બાયનો�યુલર અન ‘સોરી’ લખેલી હ�ડ�રટન નોટ ..
�
�
ે
ે
�
ે
�
ં
ે