Page 16 - DIVYA BHASKAR 122421
P. 16
Friday, December 24, 2021 | 16
ે
�
ે
ે
�
ે
ૂ
ે
�
�
રા� વાસળી જવા લાગતા ‘ભગડ�’ નામના વાિજ�ની ધન પર નાચ છ.
ે
ૂ
ે
�
�
કોરકઓ �ારા ઊજવાતા પાવ�તીએ નદીન આ�યો િદવસ પોતાના બળદોને નવડાવી તમને આરામ કરવા દ છ. કોરક� ગોવાિળયા
ે
ે
�
�
�
તહવારો િહદ હોવા છતા � તમની પ�નીઓ બીýના ઘરની દીવાલો પર લાલ માટી અન સફદ િચરોડીથી
ુ
�
ં
આમા કટલાક પાસા એવા ‘ભીતિચ�ો’ દોરે છ. ે ૂ � � � ે
�
�
�
બળદન બીý િદવસ સય�દય થતા પહલા હાર-તોરાથી સýવવામા� આવ
ે
�
�
ે
�
ુ
છ જ િહદ ધમના મ�� છ. તમના શીગડાના ઉપરના ભાગ પર મોરપીંછ લગાવવામા આવ છ અન ે
�
ુ
�
�
ે
ં
�
�
ે
�
�વાહમા ýવા ન મળતા � નકમા જવાનો શાપ નીચના ભાગન રગ કરવામા આવ છ.
ે
�
ે
ં
�
ે
�
�
કોરક� પડવા પર ફટાકડા ફોડ� છ, બળદોની દોડ કરાવ છ અન હનમાનøના
ે
�
ુ
�
ે
કોરકઓમા જ ýવા મળ છ � મિદરે જઇ તમની પý કરે છ. તઓ હનમાનøન �ીફળ અન મીઠાઇ ધરાવી
�
ે
ે
ુ
�
ૂ
ે
�
ે
ઘરે પાછા ફર છ. પોતાના બળદોને મીઠાઇ ખવડાવી પોતે પણ મીઠાઇ ખાય છ.
�
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ે
આ િદવસ ખડતો પોતાના ��ય �ારા હનમાનøન �સ�ન કરે છ. તઓ
�
આ જ આપણે કોરક�ઓ (મ�ય �દશની આિદવાસી જનýિત)�ારા મિદરેથી પાછા ફરતા ર�તામા દરેક ઘર સામ ��ય કરે છ. તમની પ�નીઓ
�
�
�
�
ઊજવવામા� આવતા કટલાક તહવારોની વાત કરીએ. અલબ�,
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
આ તહવારો િહદ હોવા છતા આમા કટલાક પાસા એવા છ જ ે તમના ��ય સાથ ગીતો ગાય છ.
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
િહદ ધમના મ�ય �વાહમા� ýવા ન મળતા કોરક�ઓમા જ ýવા મળ છ. ખડતો દીવાળીના પાચ િદવસ પરા થયા પછી અથવા સા�તાિહક બýર
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
ૂ
ુ
�
કોરક� ભાદરવા મિહનાની અમાસ ‘પડવા’ના િદવસ પોલાનો ઉ�સવ ઊજવે ભરાય �યાર તઓ પોતાનુ ��ય સૌની સમ� રજૂ કરે છ. આથી આ બýરોને
�
ે
�
ે
ે
છ�. ‘ખડત હાટ’ પણ કહવામા� આવ છ.
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
એવ કહવાય છ ક �યારે પાવતીએ એક વાર કલાસ પવત પર શકર કોરક� લોકો હોળી પણ ઊજવ છ. કહવાય છ ક કોઇ અ�ય �ાિતની હોિલકા
�
�
ે
ે
ુ
ભગવાનને ચોપાટમા� હરા�યા, �યાર િશવ પોતે હારી ગયા હોવાનો નામની યવતીન એક કોરક� યવાન સાથે �મ થઇ ગયો. એ બન લ�ન કરવા �
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
ે
�
�
અ�વીકાર કય�. બનએ નદી પાસ તમનો તટ�થ મત મા�યો �યાર ે ઇ�છતા હતા, પણ હોિલકાના લ�ન એની જ �ાિતના કોઇ યવાન સાથ ન�ી
ુ
ે
નદીએ િશવøનો પ� લીધો. થઇ ગયા, �યાર કોરક� યવાન દ:ખી થઇન આપઘાત કરી લીધો. હોિલકાન ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
પ�રણામે પાવતીએ �ોધે ભરાઇન નદીને શાપ આ�યો ક � માયથોલોø આ વાતની ýણ થતા એણે પણ િચતામા પોતાની ýતન હોમી દીધી. આથી
�
�
�
ે
ે
��ય પછી એ નક�મા જશ અન એમણે કાયમ હળનો ભાર કોરક� તમના �મની ��િત તાø રાખવા હોળી ઊજવ છ.
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ં
�
ે
ૂ
ઉઠાવવો પડશ. નદીએ એમની માફી માગતા પાવતીøએ હોળી ફાગણ મિહનાની પનમે નહી, પણ તના આગલા િદવસ પડવા પર
ે
ે
�
�
ૂ
ે
થોડા શાત થઇ ક� ક જ િદવસ ખડતો નદીની પý કરશે, દવદ� પટનાયક �ગટાવવામા આવ છ.
�
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ૂ
ત િદવસથી એમણે હળ નહી ઉપાડવ પડ�. નદીને આપેલો આ કટલાક કોરક� ગામડાઓમા આ તહવાર પનમે પણ ઊજવવામા આવ છ.
ુ
ં
શાપ મનુ�યો માટ વરદાન�પ બની ગયો કમ ક નદીએ કિષ સાજ થતા જ સૌ કોઇ હોળીના લાકડા ભગા કયા હોય �યા� ભગા થાય છ.
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ુ
�
�ાિતમા મહ�વની ભિમકા અદા કરી. પરષો ઢોલ, નગારા અન ઝાઝ વગાડતા વગાડતા ફાગ ગીતો ગાય છ. ગામનો
�
�
�
�
ુ
ે
�
ૂ
�
પોલા ખડતોનો જ તહવાર છ. સવાર થતા જ બળદન નદીમા નવડાવીને કોરક� પટ�લ એ પછી હોળીની પý કરે છ. હોળી �ગટા�યા પછી બધા રગ અન ે
ે
ે
�
�
ં
�
�
�
�
ે
�
�
સુદર રીત સýવવામા આવ છ અન પછી તમનો ખવડાવવામા આવ છ. ગલાલથી હોળી રમ છ. ઢોલ, ઢોલક, ઝાઝના �વરો સાથ ગીતો ગાવામા આવ ે
ે
�
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
બળદો પાસ આ િદવસ કોઇ �કારનુ કામ કરાવવામા આવતુ નથી, ખડતો ચ�ી છ. યવક-યવતીઓ હોળી પછી પાચ િદવસ સધી ઘર-ઘર જઇન ‘ફાગ’ ગીતો
�
ે
ે
ૈ
ે
ુ
�
�
�
ે
ુ
ે
ે
બીજના િદવસ ગડી પડવો ઊજવ છ. આ િદવસ તઓ ખતીવાડીન કોઇ કામ ગાય છ. (સાભાર : વબસાઇટ socialvillage.in અન ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
કરતા નથી અન ગોળ અન લીમડાના પાનનુ િમ�ણ ખાય છ. તઓ માન છ � ‘સપદા – મ.�.ની જનýિત સા��કિતક પરંપરાના સા�ય’ પ�તક)
�
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
ૂ
�
�
�
ે
�
નદીન આપલો શાપ મન�યો માટ વરદાન�પ બની ગયો કમ ક નદીએ કિષ �ાિતમા મહ�વની ભિમકા અદા કરી.
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ક આના કારણે તઓ આખ વષ �વ�થ રહશ અન દીઘાય બનશ. એટલ શાિપત નદીન મિદરમા પજનીય �થાન મ�ય. નદીની આ તસવીર બ�લરમા આવેલા �િસ� નદી મિદરની છ. �
ે
�
ુ
ુ
�
�
ૂ
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
�
ં
ે
ે
�
ખડતો કારતક માસની અમાસ ‘પડવાના રોજ દીવાળી ઊજવ છ. તઓ આ િવિવધ ધમશા��ોના આધારે આ લખ લખવામા આ�યો છ. અહી રજૂ કરેલા િવચારો લખકના છ. �
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ુ
ક છોકરાને ખબ વા�ય. દખાવો સહન ન થવાથી એ રડવા ýપાનમા ýહરમા રડવ નાલશીભયુ ગણાય છ. એથી લાગણીઓને માગ �
�
ૂ
એ માગતો હતો, પરંત એને કહવામા આ�ય હત ક છોકરાઓ આપવા ખાસ �થ�ો બ�યા છ. લોકો �યા િવનાસકોચ રડી શક છ �
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
�
ં
�યારય રડ� નહી. એથી એણે �સ પોતાની �દર સમાવી લીધા.
�
ુ
ે
�
�
વષ� વી�યા. છોકરો પ�ત થયો. પીડાના ઘણા �સગ આ�યા. એ રડવા માગતો
ુ
ે
�
ુ
ે
�
ુ
ં
ુ
હતો, પરંત એને કહવામા આ�ય હત ક પરષો રડ� નહી. �મર વધતી ગઈ,
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ુ
øવનમા અનક દ:ખદાયક ઘટનાઓમા� એણે એનુ કહવાત પરષપ� ýળવી
ં
ે
�
ુ
ુ
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
�
ુ
�
રા�ય અન �યારય રડીને પીડા �ય�ત ન કરી. એના બધા �સ છાતીમા જમા રડવ �ાસ લવા જવ સાહિજક છ �
�
�
થતા ગયા. એણે પોતાને પરષ તરીક� સાિબત કય� છ ત વાતનો એ ગવ �
�
ુ
ે
ુ
�
અનભવતો હતો. �� થયો. અનક આિધ, �યાિધ અન ઉપાિધમા પણ એણે
ે
ુ
ે
ં
ુ
�ખ ભીની થવા દીધી નહી. �સઓના ભરાવાથી એની છાતી ફાટવાની
ુ
ુ
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
ુ
ે
��થિતએ પહ�ચી. એને લા�ય ક એની �દર ભરાયલ પીડાનુ �ચડ વાવાઝોડ � � કરવાની હદ સધી પહ�ચ છ. �પનમા 2019મા સવ�ણ કરવામા આ�ય હત. કરેલ રદન પણ એક �કાર પીડામ��તનો માગ બન છ. �
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ધોધમાર વરસાદની સાથ કોઈ પણ �ણે �ાટકશ. બધી જ પીડાએ એકસામટો એમા ýણવા મ�ય ક એમના દશમા� કદરતી ��ય પછી આપઘાતનુ �માણ ગયા દોઢ-બ વષમા આપણને રડવાના ઘણા કારણ મ�યા છ. ત પહલા પણ
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ુ
ે
�
ુ
ં
�
ે
ે
ુ
ુ
�
�
ુ
ુ
ે
હમલો કય�, અવર� �સઓનો બધ ફા�ો. એ øવનમા પહલી વાર પ�કળ બીý નબર છ. પરષો �ડ�શન અન બીø માનિસક �યાિધના ભોગ બ�યા રડીને �ગટ કરેલી વદનાનુ �માણ ઘ� હત. એમા પરષો પણ સામલ હતા.
ુ
�
ર�ો. �યાર પછી ધીરે ધીરે એનુ રદન સકલાય ત પછી એને શાિત મળી. ત ે હતા. �પનમા મિ�ડ અન બીý શહ�રોમા ‘�ા�ગ �મ’ શ� કરવામા આ�યા ��ીઓની સરખામણીમા પરષોની રડવાની ટકાવારી ઓછી છ. છતા પરષો
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ુ
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
ુ
પહલા એણે આવી માનિસક શાિત �યારય અનભવી નહોતી. એણે �સ ુ છ. �યા જઈન કોઈ પણ �ય��ત ખ�લા મને રડી શક છ. એવી એક ‘રડવા રડતા જ નથી, એવ નથી. સ�િસ� લખક ચા�સ� �ડક�સે ક� છ : ‘આપણે
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ુ
ુ
ે
ૂ
ે
ૂ
લ�ા� અન ��મત કય. ��મત એટલા માટ ક એને પહલી વાર સમýય હત � ુ માટની જ�યા’ના �વશ�ાર પર બોડ મ�ય છ : ‘�દર આવો અન રડો.’ આ �સઓથી શા માટ શરમાવ ýઈએ? �સ તો આપણી �દર જમા થયલી
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
– ર�ા પછી એ સાચો પરષ બ�યો છ. � �યવ�થાથી લોકોને માનિસક બીમારીમાથી મ�ત થવાનો માગ મ�યો છ. � પીડાનો કચરો સાફ કરવા માટન જળ છ. હ �યાર પણ ર�ો છ, �દરથી
ુ
�
ુ
ુ
�
�
�
�
ુ
�
આપણે છોકરાઓને નાનપણથી ન રડવાનુ શા માટ શીખવીએ ýપાનમા તો ‘રદન થરપી’નો અમલ ઘણા સમયથી કરવામા � િનમળ અન હળવો થયો છ.’
ે
ુ
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
છીએ? પરષ તરીક� જ��યા એટલે એમણે વદના �ય�ત કરવાની આ�યો છ. આજના ઝડપી øવનમા લોકોને લાગણી �ય�ત એક આિદવાસી �ýમા કહવત છ, ‘ચો�ખ ýવા માટ પહલા તો �ખોને
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ં
�
�
જ નહી? માનસશા��ીઓ �માણ સામાિજક �યાલો અન ે ડબકી કરવાનો પણ સમય ર�ો નથી. ýપાનમા ýહરમા� રડવુ � �સઓથી �વ�છ કરવી ýઈએ.’ પીડાના કાળા�ડબાગ વાદળા છટાય પછી જ
ે
ુ
�
ુ
વાતાવરણ એમા ભાગ ભજવ છ. ઘણા સમાજમા રડવુ � નાલશીભય ગણાય છ. એથી લાગણીઓને માગ આપવા ખાસ આપણી દ:ખભરી વા�તિવકતા �પ�ટ થાય છ. �ાસના મહાન લખક િવ�ટર
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
પરષસહજ માનવામા� આવતુ નથી. ��ીઓ છટથી રડ�, પરંત ુ વીનશ �તાણી �થળો બ�યા છ. લોકો �યા િવનાસકોચે રડી શક છ. કટલીક �ગોએ ક� હત : ‘જ લોકો રડતા નથી, તઓ ýઈ
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
પરષોએ તો મન કાઠ જ રાખવ પડ�. એ કારણે વારવાર રડી જ�યામા તો લોકોને રડાવવા માટ કરુણ �ફ�મો બતાવવામા � શકતા નથી.’ આપણે રોબોટ નથી, સવદનશીલ
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ં
ે
�
ે
�
�
ુ
ુ
ૂ
�
�
ે
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
પડતા છોકરાને આપણે ‘પરષ બનતા શીખ’ એવી િશખામણ આવ છ. હફાળા વાતાવરણમા ચનથી રડવા માટ પરતી સગવડ �ય��ત છીએ. રડવુ ��ી અન પરષ બન માટ �ાસ
�
આપીએ છીએ. પરષ રડ� તો એને ‘રોતલ’ કહીન ઉતારી પાડવામા � મળ છ. ��ીઓ પણ �યા એમની લાગણી સકોચ િવના �ય�ત લેવા જેવી જ સાહિજક �િ�યા છ. એને અવરોધવાનુ �
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
આવ. બહારથી સખત રહવાના �ય�નોમા પરષ �દરથી તટતો ýય છ. કરી શક ત માટ જ�રી સમય અન એકાત મળ છ. એ કારણે અપસટ ન હોય, વહવા દવાન હોય. ચાર બાજથી ઘરાયલા
ે
�
ુ
ુ
ે
ુ
ે
ૂ
�
�
�
ે
ુ
ે
ુ
�
ે
ે
�
�ફઓના ફોરમાન નામના સકારા�મક મનોવૈ�ાિનકના અ�યાસી થયલા લોકો રડીને મનમા ભરાયલા ભારમા�થી મ��ત મળવી શક છ. રડવા માણસ માટ રડી લવ પણ યો�ય ઉપચાર છ.
�
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
અમ�રકાની શાળાઓમા જઈન, વાલીઓ સાથ કાઉ�સિલગ કરીને શીખ�ય છ � માટ ઉપલ�ધ �થાનોને ‘�સઓના ક�રયર’ કહવાય છ. કટલીય ýપાની માનસશા��ીઓ કહ છ, રડવાનુ મન
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
ક ��ી અન પરષ બન માટ રડવુ �વાભાિવક �િ�યા છ. ‘પરંપરાગત રીત કોઈ કપનીઓ આ માટ િન�ણાતોની સહાય લઈ કમ�ચારીઓને ��સમાથી બચાવ ે થાય �યાર રડો અન �વ�થ થાવ.
ે
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
ે
�
પરષ રડ�, તો એને પરષસહજ માનવામા આવતુ નથી. આપણે માની લીધ છ � છ. સામિહક રીત ે
ૂ
ુ
�
�
ુ
ુ
ુ
ુ
�
�
ૂ
ુ
ક લાગણી છપાવવાથી જ પરષ મજબત બન છ અન øવનમા� મ�ક�લ સમયનો
ુ
ુ
�
ે
ે
�
�
�
સામનો કરી શક છ. આપણે દરેક વયના છોકરા-છોકરીઓને એમની લાગણી
�
ુ
ુ
�
પર�વે �માિણક બનવાન કહવ ýઈએ. એ લાગણીઓ નકારા�મક હોય,
�
�
ુ
ે
તો પણ �સઓમા� વહી જવા દવી ýઈએ. ઢીલા ન પડવાની નાનપણથી
ે
ે
લાદવામા આવલી શીખન કારણે ઘણા પરષો શારી�રક અન માનિસક
ુ
ે
�
ુ
ે
બીમારીના ભોગ બન છ.’
�
�
�
આપણે ýણીએ છીએ ક રડવાથી �દર ભરાયલ વજન વહી ýય છ,
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
પીડામાથી રાહત મળ છ અન ��સ ઓછો થાય છ. રદનને બાયલાપ� ં
ે
�
�
ુ
ુ
�
�
�
માનતા પરષો એમના øવનમા �ગત સબધોમા પણ ખલી શકતા નથી અન ે
ુ
�
�
ુ
�
�
અ�ામાિણક હોવાની છાપ પડ� છ. એમનુ સાચ �ય��ત�વ �ગટ થત નથી,
�
ુ
ુ
ે
નøકની �ય��તઓમા ગરસમજ થાય છ. પરષ હોવાન કારણે રડી ન
�
ે
ુ
�
શકતા પરષોમા વધતી નકારા�મક લાગણીઓ ઘણી વાર આપઘાત
ુ
�
ુ
