Page 13 - DIVYA BHASKAR 110620

Friday, November 6, 2020 | 13

ં
�
આમા મતદાન ઓછ થાય તો કોઈને નવાઈ લાગવી ýઇએ નહી. હા, એ
�
�
ે
ખર ક ઉમદવારો પોતાની રીત બિળયા છ, પોતાના મતિવ�તારોમા ýણીતા
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
ુ
ે
ુ
છ. કશ કામ ન કરે અન ધારાસ�ય તરીક� રહ એવ હવ બનત નથી. કટલાકને
�
માટ તો �ધાનપદના અરધા ખ�લા દરવાý અ��ત�વમા છ. �
�
ુ
�
�
ૂ
ૂ
ભતકાળની પટાચટણીઓના કરતા આ ચટણી કટલીક અન કવી રીત ે
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
ુ
�
ે
ૂ
�
અલગ છ? એ યાદ રાખવા જવ છ ક ભતકાળમા� મોરારøભાઇ દસાઇ અન ે
�
ે
બળવતરાય મહતા - બન મ�ય�ધાનો, એક સય�ત ગજરાત-મહારા��
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
ુ
સરકારમા અન બીý ગજરાતમા, બનએ પટાચટણી લડી હતી. ગજરાતના
�
�
ુ
�
ે
ે
ુ
ે
ૂ
�
ૂ
ુ
ે
�
મ�યમ��ી તરીક� નરે�� મોદી પણ રાજકોટથી પટાચટણી લ�ા હતા.
ૂ
ૂ
�
�
�
�
�
પટાચટણીમા પણ પવ એવો રસાકસીભય� જગ રહતો ક ગજરાત તો ઠીક,
ુ
ે
�
�
�
�
દશ આખામા તની ચચા થતી. નવિનમાણની પહલા �ીમતી ઇ��દરા ગાધીએ
�
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
ઘન�યામભાઇ ઓઝાને મ�યમ��ી બનાવવાન ન�ી કયુ �યાર દહગામથી
ુ
�
તમણે પટાચટણી લડી હતી. તમની સામ, ત સમયના ભારતીય જનસઘના
ે
�
ે
ે
ે
ે
ૂ
�
�
ુ
�
શાહપર િવ�તારનો એક કાયકતા ગાભાø મગાø ઠાકોરે ઊભા રહીન ે
�યાનમા આવ તવી લડત આપેલી.
ે
ે
�
વતમાન પટાચટણીના ઘણાખરા ઉમદવારો, તમના મતિવ�તારની બહાર,
ે
�
ે
ે
ૂ
�
�
ુ
ગજરાતમા પણ ઓછા પ�રિચત છ. બાબભાઇ વરડા, સયકાત ગામીત, øત ુ
�
�
ૂ
�
ુ
ે
�
ે
ચૌધરી, �કરીટ િસ�હ રાણા, િ�જશ મરý, જ. વી. કાક�ડયા, ���નિસહ
ે
ુ
�
ુ
�
ýડý, સોમાભાઇ પટ�લ, �વીણ માર, મગળ ગાિવત, અ�ય પટ�લ...
ે
�
�
આમાના કટલાક ઉમદવાર છ અન કટલાક નથી, પણ એટલ ન�ી ક તઓ
ે
�
�
�
�
ુ
ે
આઠ �ન�ોડ��ટવ છ ક �થાિનક ��ોના ઉકલ માટના જવા-જટલા પડકારો તમણે ઝી�યા તનો
�
ે
ે
ૂ
રા�ય �તરના નતા બનવાથી ઘણા દર છ. એક રીત તનો ફાયદો પણ તમને
ે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
ે
પટાચટણીના ઘણાખરા પડઘો મતદાનમા પડશ. ે
�
ૂ
�
�
ે
�
�
આ આઠ પટાચટણી �થાિનક મતદારના િનણ�ય પર જ આધા�રત છ.
ૂ
ઉમદવારો, તમના મતિવ�તારની રા�યસભા ચટણીની આસપાસ પોતાના પ�થી જ કટાળીન ભાજપમા સામલ
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ૂ
ે
ૂ
�
ુ
�
બહાર, ગજરાતમા પણ ઓછા થયલા પવ ધારાસ�યો પણ ચટણીના ઉમદવારો છ. આપણે �વીકારીએ ક ના
�
ૂ
ે
�
�
ે
ૂ
�
�
પ�રિચત છ � પટાચટણીઓ! �વીકારીએ, એકમાથી બીý પ�મા� જવાના પ�પલટાનો �� અસરકારક
ે
�
�
ૂ
ર�ો નથી. 1952થી ભારતની ચટણીમા આ �� ઓછાવ�ા �શ હતો.
ૂ
અગાઉ �ý સમાજવાદી પ�ના ધરધર નતાઓ ક��સમા� ચા�યા ગયા હતા.
ં
ે
ે
ે
ે
�
�
�
સા�યવાદી નતાઓએ પણ રણનીિત બદલી હતી અન કમારમગલમ ક ગોખલ ે
�
�
ે
આમા નડતર થાય તવા પ�રબળો ખરા? કોરોનાએ ઝઝાવાતી �ચાર રોકી
ે
�
�
�
ે
�
�
ૂ
ે
દી પો�સવી પવ જ ફટાકડા Ôટવા મા�ા ત આઠ બઠકો પરની દીધો. મોટી સભાઓમા� ઉમદવારો અન નતાઓની ‘ગજ�ના’ઓ સાભળવા જવા તો ક��મા �ધાન પણ બ�યા હતા. � ુ
ે
ે
ૂ
પટાચટણીના છ. એક છડાથી બીý છડાની આ બઠકો છ,
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
ે
�
ગજરાતને લાગવળગ છ �યા સધી 1967ની આસપાસ �વત� પ� િવર�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ે
અબડાસા, લીબડી, મોરબી, ધારી, ગઢડા, કરજણ, ડાગ અન ે નહી મળ. રલી અન રલાઓ પણ અ��ય થયા. પાચ કાયકતા સાથ જ ક��સના ઘમાસાણમા પ�ાતરો મોટા પાય થયા. હ�રહર ખભોળý,
ં
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ં
�
ૂ
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ુ
કપરાડા. સૌરા��થી વનવાસી િવ�તાર સધી જગ ખલાશ. ‘જગ’ શ�દ હવ ે ઘરે-ઘરે જઈન �ચાર કરવાની સચના ચટણીપ�ચ આપી દીધી અન ે ��કમાર ભ�, જશવત મહતા, હરભાઇ મહતા જવા અ�લ
�
�
ૂ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
�
પરંપરામા� કાયમી થઈ ગયો છ. લોકશાહીમા ચટણી એક પવ છ, એક તહવાર આ આઠ બઠકો પર આચારસિહતા લાગ પડી ગઈ, પણ આ તો સમાજવાદી પણ ‘નતા’ બ�યા હતા, પરંત હવ પ� બદલાની
�
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ૂ
�
ે
�
ે
છ એવી મા�યતાનો લગભગ છદ ઊડી ગયો. ‘માર તની તલવાર’ એ રાજકીય પ�ો છ, તના ‘િશર પડ� ન ધડ લડ’ તવા ઉમદવારો સમયના તરાહ અલગ છ, પણ છવટ તો આપણા રાજકારણનુ એક
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
મ�યકાલીન મા�યતાન આપણે પાછી લાવી દીધી અન ‘øત ત િસકદર’ની સાથ ે છ, દરેકને પોતાની ખરશીનો અન પોતાના વટનો સવાલ છ. ‘સનાતન સ�ય’ બની ગય છ ક રાજકીય (અન તના
�
ે
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
ýડી દીધી. આમા ઉમદવાર, મતદાર અન પ� – �ણયન ‘ભા�ય’ ન�ી થઇ એટલે આચારસિહતામા બાકોરા�ના અહવાલો આવવાના. હ�તા�ર બાય�ોડ�ટ તરીક� બીજ પણ હશ) અ��ત�વ ટકાવી રાખવ ુ �
�
�
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
જશ. ે મી�ડયાએ તન માટ �ચિલત વા�યો પણ ન�ી કરી લીધા. છ, પછી ત એક યા બીý પ� અથવા તાકાત હોય તો �ીý
�
ે
ે
પણ આ ભા�ય કવક હશ? અન કવ હોઇ શક? તની Ôલઝરો ટીવી-મી�ડયા ‘ચીથરા ફા�ા’, ‘ધýગરા ઊ�ા’ વગર વગર. ે િવ�� પ�ા પ� ક અપ�, ગમે ત ચાલી શક. �
�
ુ
�
�
ં
ે
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
ૂ
ં
ૂ
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
પર દખાતી થઈ ગઈ. આ ચચાઓમાથી વળી, કઈ નીપજે તવ છ ક નહી તનાય ે રા�યના ચટણી પચ એ તો સાર જ કયુ ક રા�યમા � આ મા�યતાના આધારે હાલની પટાચટણીઓ
ે
�
ે
�
ે
�
જદા જદા અિભ�ાયો છ. ‘સોિશયલ મી�ડયા’થી સાવ અલગ ઉમદવારોની �થાિનક �વરા�ય સ�થાઓની તમામ ચટણી મોક�ફ રાખી અન ે ‘અન�ોડ��ટવ’ જવી ઘણાને લાગશ. ચટણી આવી, મતદાન
ૂ
ે
�
ે
�
�
ે
ુ
ુ
ૂ
�
ુ
�
ે
�
ુ
ે
ૂ
�
�
ુ
�
�
ૂ
ે
�
ે
ૂ
ે
પોતાની રણનીિત છ. �યા�ક પ�ોને માટ પોતાના ઉમદવારની øતનો પરપરો �ણ મિહના બાદ પ�ર��થિતને ચકા�યા બાદ િનણ�ય લવાશ એવ ુ � થય, પ�રણામ આ�ય. બસ, પ�ય! કારણ એ છ ક આ પટાચટણીઓથી
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ૂ
�
ે
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
ભરોસો છ, �યાક ઉમદવાર પોતે જ પ� કરતા વધ અસરકારક હોય તવ લાગ. પણ જણા�ય. ક��ીય ચટણી પચન કોઇ બધારણીય ટ��નકલ મ�ક�લી નડી મતદાર, સ�ા પ� ક િવપ�મા કોઇ મોટા રાજકીય ઊહાપોહ પ�રવત�નની
�
�
ુ
ે
�
ૂ
�
ં
ે
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�યાક એવ પણ બ�ય છ ક ઉમદવારની øતનો તો ઠીક, પણ �ડપોિઝટનોય હશ ક ચટણી-મોક�ફીનો િનણ�ય ના લીધો? તની આપણને પચ પણ ýણ કરી શ�યતા નથી. હા, ક��સન માટ કા તો તર� અથવા હાશનો ઓડકાર
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ૂ
�
ખતરો રહ. આવ ના બન, પોતાનો જ ઉમદવાર નાની ક મોટી સરસાઇથી નથી અન િબહાર િવધાનસભા સમ� રીત અન બાકીની પટાચટણી આવી રહવાનો. શ�ય છ ક ભાજપ પ�રણામ પછી થોડાક મ�ીપદના ફરફારો કરે.
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
ુ
�
ુ
ૂ
øતી જ ýય તવી �યહરચનાઓનો અમલ શ� થઇ ગયો! પડી છ. � આનાથી વધ કશ જ નહી! ં
િધક િધક દાસપ� ં માનિસક ગલામી આજના �
ુ
ુ
સમયની સૌથી િનક�ટ ગલામી છ
�
�
ે
�
ુ
ુ
�
ે
�
ે
�
�થા સામ બળવો કરનાર હ�રયત ટબમન ક� હત : ‘મ એક હýર લોકોને સમહ મા�યમોની જવાબદારી છ ક તઓ �વતમાન મ�ાઓન તટ�થ
�
ુ
ૂ
ે
�
ુ
�
ે
�
�
ુ
ગલામીની જøરમાથી છોડા�યા. લોકો �વત�તાનો અથ ýણતા હોત તો હ � � િવ�ષણ કરી લોકોને સાચી માિહતી આપે. એમણે ચો�સ એિથ�સન પાલન
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
બીý હýર ગલામોન મ�ત કરાવી શ�યો હોત.’ કરવાનુ હોય. આજકાલ કટલીક ટી.વી. �યૂઝ ચનલો પર એમને મળલા
�
�
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
ં
સમ�યાન મળ અહી જ છ. ઘણા લોકો �ગત અન ýહર øવનમા � એજ�ડા �માણ �ચાર ચાલતો હોય તવી છાપ પડી છ. ચાલાકીથી કરવામા �
�
ુ
ે
ે
�વત�તા, �વાય�તા, મૌિલક િવચારસરણી, સાચી માિહતી મળવવાના આવતો દ��ચાર સામા�ય લોકોની �વત� િવચારસરણીને ક�ઠત કરે છ. એ
�
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
ૂ
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
ે
ૂ
�
અિધકારનુ મ�ય ભલી ગયા છ. તઓ બધ �ખ એમના ‘માિલકો’ન અનસર ે પણ લોકોને માનિસક રીત ગલામ બનાવવાની ��િ� છ. દ��ચારના પડઘા
ે
ુ
ુ
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
છ અન સારાસારનો િવચાર કરવાની શ��ત ગમાવી દ છ. ઘણા �ક�સામા તો સોિશયલ મી�ડયામા પડઘાય છ. િ��ટશ લખક �યોજ� ઓરવેલ ક� હત :
ુ
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
િહ � દીના કિવ સજય કદનની કિવતા છ : ‘દાસતા’. એ કિવતામા � લોકો એમનો કોઈ માિલક-નતા-રાહબર ન હોય, છતા કોઈના દાસ ‘સામા�ય લોકો તો એમને મી�ડયા �ારા કવામા આવ છ ત જ સાચ ુ � ે
હોય એમ વત છ. તઓ એમના ડોકમા� પડ�લા ગાિળયામાથી
�
�
�
�
�
ે
�
ે
માનવાના છ.’ ýક, ઘણી �યૂઝ ચનલ અન અખબારો �ýન
ુ
ે
�
માણસમા રહલા દાસ�વની, ગલામીની �િ�ની વાત કરી છ.
�
કિવતાનો સારાશ : ‘દાસ�વના પ�મા� દલીલો વધવા લાગી છ. છટવાની ઇ�છા જ ગમાવી બસ છ. આ માનિસકતાન ે વચા�રક રીત ગલામ બનાવવાની ��િ�મા ýડાયા નથી, બ�ક �
�
�
ે
ૈ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
ુ
�
લોકો દાસ�િ�ન – ગલામીની માનિસકતાન સમજદારી, બિ�મ�ા અન ે હાથીઓન િનય�ણમા રાખવા માટ ઉપયોગમા� લવાતી ડબકી જનý�િત માટ સિ�ય ર�ા છ. �
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
�
�યવહા�રકતાન �પાળ નામ આપવા લા�યા છ. કોઈ �ય��ત એનુ િનય�ણ પ�િત સાથ સરખાવાય છ. હાથીન બ� સાવ નાન હોય માનવýત માટ વરદાનસમી ટ�નોલોøના આપણે
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ુ
�
કરતા માિલકનો અથહીન �લાપ સાભળીન પણ �શસાની તાળીઓ પાડ તો �યાર જ એને પકડી મજબત દોરડા ક સાકળથી ઝાડ સાથ ે વીનશ �તાણી ýત ગલામ બ�યા છીએ. ટ�નોલોøના ગલામ લોકો પાસ ે
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
ૂ
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
એને સમજ માણસ કહવાય છ. લોકો શપથપૂવક કહવા લા�યા છ ક એમણે બાધી રાખવામા આવ છ. બ� બધનમાથી છટવા ઘણા મૌિલક િવચાર કરવાનો, વાચનનો, અરસપરસ સપક�મા �
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
ૈ
ે
ે
ે
ે
�વ�છાએ ગલામ થવાન �વીકાય છ. એમણે સામ ચાલીન એમના ‘માિલકો’ન ે ધમપછાડા કરે, પરંત સાકળ-દોરડ� તોડવાની શ��ત એનામા � રહવાનો સમય નથી અન તયારી પણ નથી. ઈ�ટરનેટ વગરથી
ે
ૂ
ુ
�
�
�
�
ુ
લખી આ�ય છ ક એમને ગલામ રહવ મજર છ. લોકો પોતાને બીýથી હોતી નથી. આખરે એને લાગ છ� ક છ�ટવાના �ય�ન �યથ છ�. આપણે દરદૂરના �થળો – લોકો સાથ ýડાઈ શ�યા, પરંત નøકની
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
ૂ
�
ે
ૂ
�
ે
ે
�
�
ચ�ડયાતા ગલામ સાિબત કરવાની �પધામા ઊતયા છ. મ�યો અન િસ�ા�તો �યાર પછી પ�ત થયલો હાથી બધન �વીકારી લ છ. આ વાતન ‘બબી �ય��તઓથી દર થઈ ગયા. �માટફોનના એકધારા ઉપયોગનો ચપ
�
ે
ે
ુ
�
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ખાતર ýન �યોછાવર કરનાર શહીદોના પતળા ýઈ એમને નવાઈ લાગ છ � એિલફ�ટ િસ��ોમ’ કહવાય છ. બધાન લા�યો છ. ýણીતા પ�કાર �ટમ બાયસ ક� છ : ‘આજના ટીનએજસ�
ૂ
�
ે
ુ
�
�
ક નાની અમથી વાત માટ એમણે ��યન વહાલ કયુ?’ ગલામી �વીકારી લવાની મનો�િ�ના� લ�ણ માણસોમા પણ ýવા મળ � ��ીનએજસ� બની ગયા છ.’ આ વાત મોટા ભાગના લોકોને લાગ પડ� છ. �
ે
ુ
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
�
ગલામીની મનો�િ�નો �ત નથી. દાસ�િ� પરાપૂવથી ચાલતી આવી છ � છ. માનિસક ગલામી આજના સમયની સૌથી િનક��ટ ગલામી છ. ગલામીની કોઈએ ક� છ : ‘મને �યાર સમýય ક હ મારી ઇ�છા �માણ કશય કરી
ુ
ુ
ુ
�
�
ુ
�
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
�
અન ભિવ�યમા પણ રહશ. એવા લોકો �વત� સમજ અન આગવુ ���ટિબદ ુ માનિસકતા �વત�તાનો �મ પદા કરે છ. એવા લોકો એમના ‘આકા’ પર શકતો નથી �યાર જ મને ખબર પડી ક અર, હ તો ગલામ છ.’ આ સýગોમા �
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
ૂ
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ૂ
ુ
�
�
�
�
િવકસાવી શકતા નથી. એમને �વત�તા અન ગલામી વ�નો તફાવત �ધળો િવ�ાસ મક છ, એમની અયો�ય, જઠી, ગરમાગ દોરનારી વાતોનો કિવ નમ�દની જદા સદભમા કહવાયલી કા�યપ��ત યાદ આવ: ‘િધક િધક
�
ં
�
�
�
ુ
ે
ુ
ે
�
�
ં
સમýતો નથી અથવા તઓ સમજવા તયાર નથી. અમ�રકામા� ગલામીની બચાવ કરતા રહ છ. આજે લગભગ દરેક ��મા� એ વલણ નજરે ચડ છ. � દાસપ�, બ�ય તમાર શાણપ�.’ આજે શાણા રહીન ટકવુ મોટો પડકાર છ. �
ૈ
�
�
ુ
ે
ે