Page 11 - DIVYA BHASKAR 102122

Friday, October 21, 2022

મહાન મનોિવ�ાનીના ઘરન દરવાજે ભગવાન િશવની મિત �વા મળતી હતી, જમના ગળામા� નાગ વીંટળાયા હોય,
ૂ
�
ે
ે
�
ુ
ે
ત ��ય પણ �વા મળત હત. કહવાય છ ક મહાન િવ�ાની ����ટા�ન યગન ઘર øિનવામા �ડનર લવા માટ પણ જતા.
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ુ
�
ુ
પરાવાનો અભાવ એ અભાવનો
�
ુ
ે
પરાવો નથી : િવ�ાની કાલ સગન
ે
�
ે
�
ં
ે
�
કા લ સગન મહાન િવ�ાની હતો. એ કવળ િવ�ાની ન હતો, પરંત ુ મળતી હતી, જમના ગળામા નાગ વીટળાયા હોય, ત ��ય પણ ýવા મળત ુ �
ે
�
લગભગ ઋિષ જવો િવ�ાની હતો. મહાન િવ�ાની આઇ��ટાઇન
હત. કહવાય છ ક મહાન િવ�ાની આઇ��ટાઇન યગને ઘરે øિનવામા �ડનર
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
િવ�ાની હતો, પરંત એ ઇ�રભ�ત હતો અન વળી ગીતાનો લવા માટ પણ જતા. �યાર આઇ��ટાઇન સાપ�તાના િસ�ાત પર સશોધન
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
ભ�ત પણ હતો. ઇ�રના નામ સાથ ýડાયલી કોઇ પરમ સ�ા (સ�+તા) છ � કરી ર�ા હતા, જન પ�રણામે E = mc2 જવ સમીકરણ હø શોધાય ન
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
ખરી? આવા ગહન ��નો જવાબ મહાન �ાિતકારી િવચારક એવી ��ી હત. કાલ યગ ત િદવસોમા ‘કલ��ટવ અનકો��સયસ’ જવા ગહન િવષય પર
�
ુ
�
�
�
�
ે
ૅ
ુ
ે
�
આઇન ર�ડ� એક જ િવધાનમા આપી દીધો હતો : ‘Existance exist.’ સશોધન કરી ર�ા હતા. આમ બ મહાનભાવોમાથી એક હતા િવ�ાની અન ે
�
�
�
ુ
(ઇ�રન અ��ત�વ હોય ક ન હોય, પરંત અ��ત�વન અ��ત�વ તો છ જ.) એ બીý હતા મનોિવ�ાની.
ુ
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
ુ
ુ
ુ
િવદષીન આવ િવધાન લગભગ મ� બની ગય! આજનો ટ�નોમાનવ સાધક પોતાની ��ા વડ માø-માøન øવનને ચળકત કરતો રહ છ.
્
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
ૂ
�
લગભગ સાિબતી ઘલો જણાય છ. �યારક એ ��ાન સામ છડ બિ� ક તક�ન ે ઉપિનષદના ઋિષએ સ� આપેલ : ‘અ�ન� બહ કવીત.’ ઋિષ કહ છ : અ�ન
ે
મકીને દલીલબાø પર ઊતરી પડ� છ. હ પોતે પણ એક �મર ના��તકતાની ખબ પદા કરવુ, જથી �ગણે આવલા અિતિથન ‘ના’ ન કહવી પડ�. દકાળ
ે
�
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ે
ૂ
ૂ
�
�
�
�
ુ
ે
ે
ધાર પર જઇન પાછો ફય� હતો. અ�લાહના અ��ત�વમા ન માનનાર વખત ઓછા દાણા પાક �યાર સાચો ખડત ભાગી નથી પડતો. એના મખમાથી
ે
�
ે
ે
ુ
ે
્
�
ુ
ૂ
�
�
મસલમાન ‘મુસલમાન’ મટી ýય એમ બન, પરંત ઇ�રમા� ન માનનાર િહદ, સતોષાનભિતન કારણે ઉ�ગાર નીકળી પડ� છ: હ પરમે�ર! જવી તારી મરø!
ે
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
‘િહદ’ મટી જતો નથી. �ાિતકારી મહાન િવચારક ચાવાક એક રા�સ હતો આજકાલ અમ�રકામા સતોષ�િ� માટ નવો શ�દ �યોýવા લા�યો છ: �
ે
�
ે
�
અન વળી, દય�ધનનો િમ� હતો અન પાડવોનો શ� હતો. એ ના��તક ‘Philosophy of Enoughness’ આજના માણસન કોઇ વાત ધરવ નથી.
ુ
ુ
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
મત�વતક હતો અન ýણીતો જડવાદી હતો. એ િન��ાવત ના��તક હતો તોય િહદી કિવની પ��તઓ ક��થ કરવા જવી છ અન વળી, �દય�થ કરવા જવી
ૈ
�
�
તની હ�યા થયાન �યાય ન�ધાય નથી. આવી વચા�રક ઉદારતા અ�ય કોઇ પણ છ. કિવ કહ છ :
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
ુ
ે
ે
�
ધમમા ઝટ ýવા મળતી નથી. અર! ભગવાન મહાવીર અન ભગવાન બ� ગોધન, ગજધન, બાજધન ઔર રતનધન ખાન;
�
જવા અવતારી પરષો મહાન િનરી�રવાદી હતા. મહાવીર �વામી આ�મામા � જબ આવ સતોષધન, સબ ધન ધલ સમાન!
ે
ૂ
ુ
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
ુ
��ા ધરાવનારા હતા, પરંત તથાગતને તો આ�મામા� પણ ��ા ન હતી. મનોિવ�ાની કાલ યગ ઇ�ર િવના આપ�ં કશય અટકતુ નથી. ઇ�રન પણ આપણા િવના કશ ુ �
એમની કરુણા પણ અના�મવાદી હતી. બન મહામાનવોન અિહ�સામા અન ે જ અટકતુ નથી. ઇ�ર જવ આ�ાસન મફતમા મળ છ. કરોડો મનુ�યો કવળ
�
ે
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
ં
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
કરુણામા ��ા હતી, પરત ઇ�રના અ��ત�વમા ન હતી. બન મહામાનવોન ે કરણા વહતી હોય, એવો ભાવ મારા મનમા ýગ છ. � ��ાન કારણે દ:ખન વખત ટકી ýય છ. ઇ�ર �લસીબોની ટબલટ જવો
ુ
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
કમ�ના િસ�ાતમા ��ા હતી અન તથી પનજ��મમા પણ ��ા હતી. કમ�નો વાદળોની ગજનામા મન એનો સાદ સભળાય છ. � છ. એ ગોળી દદી�ન માટ આ�ાસન જવી છ. આ જગતના કરોડો િહદઓ,
�
�
ે
ુ
ુ
ે
ે
�
�
�
ૈ
કાયદો પનજ��મને �વીકારનારો છ. મહાવીર �વામીન અન ક�ણને ýડનારો �ચા �ચા િશખરો પર થીજલા બરફની ચાદર પર મ��લમો, પારસીઓ, જનો, યહદીઓ, ગરીબો અન પસાદારો દ:ખની પળ �
�
ુ
�
ે
ુ
ે
ુ
�
ૈ
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
ુ
ે
�
ે
ખરો સેત अभय હતો. પ�રણામે મહાવીર �વામીની જના પર ���ટ પડ� ત ે મન �યાન�થ િશવ બઠા હોય એવ લાગ છ. � બધી રીત ભાગી પડ� �યાર �ણ શ�દો પર નભી ýય છ: ‘જવી માિલકની
ે
�
�
�
ુ
�
ે
�
ે
ુ
�
�
�
ત�કાળ ��ય પામ એવા ઝરી સપની સમીપ સામ ચાલીન ગયા અન ભય ��ોન પાદડ� પાદડ� મન �ભના દશન થાય છ. � મરø!’ આ �ણ શ�દો મફતમા મળ છ, પરંત �ણયન મ�ય ઓછ નથી.
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
ૂ
ે
ે
પા�યા િવના સામ ચાલીન જઇ શ�યા! આ હતી એમની અભય�ા��ત! કોઇ માતા નજરે પડ�, �યારે મન �મ�વ�પ પરમ�રની ઝાખી થાય છ. � ‘માિલક’ જવો સ�યલર શ�દ બીý શોધી તો બતાવો! �
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
ક�ણ અજુન સમ� જ ઉપદેશ આ�યો તમા अभयન દવી સપિ�ઓની �યા �યા મારી નજર પડ�, �યા મન એના અણસાર વરતાય છ. � }}}
ૈ
�
ે
�
�
�
ુ
યાદીમા �થમ �થાન આ�ય�. (ગીતા : અ�યાય 16, મ� 1) આમ ભગવાન રાતની નીરવતામા મન ે
�
�
�
ે
મહાવીર અન ભગવાન ક�ણને ýડનારી અગ�યની કડી अभय ગણાય. ભગવાનના ભણકારા સભળાય છ. � પાઘડીનો વળ છડ �
�
ે
�
�
�
ગાધીøના અિગયાર �તોમા પણ અભયન �થાન મ�ય છ. અભય બસ, ભગવાનના ભણકારા સાભળી શક ત ભ�ત!!! એક બદક બન, ે
ુ
�
�
ે
�
ૂ
�
�
�
ુ
િવનાની અિહસા લલી-લગડી અન અભય િવનાન સ�ય કાયરતાનુ � માણસ ��ા િવના તરી ન શક અન �ધ��ા િવના ડબી ન શક. � એક લડાયક જહાજ બન, ે
�
�
�
ૂ
�
ે
ે
�
�
બીજ નામ ગણાય. �યા ડર છ, �યા સ�યા�હ િન�તજ અન ે ��ા િવનાનો કોઇ ના��તક હø પદા નથી થયો. િવમાનમા � એક રોકટ છટ, �
�
ે
ુ
�
�
ે
�
�
�
િનવીય. ચડકૌિશક પાસ જનારા ભગવાન ડરે, તો મહાવીર િવચારોના �વાસ કરનારા ના��તકને પણ િવમાન બનાવનારી કપની આ બધી વાતોનો સાર એટલો જ ક �
�
�
ે
ુ
ે
�
શના? ભયકર હ�યારા અન લૂટારા એવા �ગિલમાલન ે પર અન િવમાન ચલાવનાર પાઇલટ પર અખટ ��ા હોય જ લોકો ભ�યા� છ �
ે
�
ે
ે
ૂ
ૂ
ે
ે
�
મળવા માટ સામથી જગલના એકાતમા ચાલી જનારા �દાવનમા � છ. �ધ��ાન કારણે જ પ�રશુ� ��ા અમથી વગોવાતી અન જઓન પણ નથી મળત ુ �
�
ે
�
�
�
ે
ે
ં
ભગવાન બ�ના અભયની ક�પના તો કરી જઓ! એ હોય છ. અર! ના��તકને પણ ઇ�ર જવ કશ નથી, એ જઓ કડકડતી ઠડીમા થથર છ �
ુ
�
ુ
ુ
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
�
�
િવિચ� હ�યારાએ વાઢ�લા માથાની માળા ગળ લટકાવી વાત પર જબરી ‘��ા’ હોય છ. એની કહવાતી અ��ા અન જમન પહરવા-ઓઢવાન પણ નથી મળત.
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
રાખી હતી. બાબર દવા જવા બહારવ�ટયાન સામ ચાલીન ે ગણવત શાહ પણ �ધળી હોઇ શક છ! એ િવ�ાનીએ સાવ સાચી વાત એમન �યાથી કશક છીનવી લવામા આ�ય છ. �
ે
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
�
ૂ
ે
ુ
ૈ
પ�ય રિવશકર મહારાજ ક� હત : ‘ત જ કામ કરે છ, તવ જ કહી દીધી ક: પરાવાનો અભાવ એ અભાવનો પરાવો નથી. શ��સ�જ દિનયામા મા� પસા જ ખચ છ એવ નથી
ુ
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
કામ હ પણ કરુ છ. હ ��જ સરકારની સામ છ અન ત �ýની ‘Absence of evidence is no evidence of absence.’ વાત એ તો �મøવીઓનો પરસવો ખચ છ, �
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
સામ છ.’ ��યની પરી શ�યતા સામ હોય �યાર જ અભયની કસોટી સમજવા જવી છ. િવ�ાનીઓની બિ��િતભા ખચ છ, �
�
ે
ે
�
ુ
ૂ
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
�
થતી હોય છ. અભય િવનાની અિહસા એટલ રી�ફલ િવનાની બોલપન! કાલ યગ જવા અ�યા�મવાદી મનોિવ�ાનીએ øવનના �તભાગ એક અન વળી બાળકોની આશા પણ ખચ છ!
ે
ે
�
�
ુ
ગાધીøએ શ�દ �યો�યો : ‘મરણભય’. �યા મરણભય હોય, �યા અભય પ�કારને મલાકાત આપી હતી. એક અબજ વષ� પહલા �
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ગરહાજર હોવાનો! પ�કાર : �ોફ�સર! તમારા લખાણોમા ધમની સગધ વરતાય છ. શ તમ ે ��વી પરનુ કોઇ પણ
ે
ે
ુ
�
ુ
�
સૂય ઊગવાની તયારીમા છ. સાગરન �કનારે આથમતા સયની સમ� ભગવાનમા માનો છો? ઊભ રહીન અન ટ�ાર ચાલી શકત ન હત ુ �
ૂ
�
ે
ે
�
�
�
ૈ
�
�ાથના કરી રહલા એક સાધુન કોઇ ના��તક માણસ પ� : ‘ભગવાન છ � કાલ યગ : હ ભગવાનમા માનતો નથી. માનવાનો �� તો �યાર જ પરત વાિશ�ટનમા સવા દસ કલાકોમા જ
�
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
�
ુ
ં
�
ે
ુ
�
ૅ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
�
એની તમને ખાતરી છ?’ સાધએ જ જવાબ આ�યો ત સાભળો : ઉપ��થત થાય ક �યાર આપણે એવ િવચારીએ છીએ ક અમક બાબત સાચી (સર�ણ માટ) એક અબજ ડોલરનો
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ુ
ૂ
�
ે
�
આ સામ તýમય આકાશમા જ લાલચોળ છ, પરંત એ માટ પરતા પરાવા નથી. ના, ના, ના. હ ભગવાનમા માનતો ધમાડો થઇ ગયો!
સ�યા, ત ભગવાનન િચ�કામ છ. � નથી. હ તો ý� છ ક ભગવાન છ અન છ જ. આઇઝન હોવર
�
�
�
�
ે
�
ં
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
ૂ
�યા પણ નદી વહતી હોય �યા મને ભગવાનની આવા મહાન મનોિવ�ાનીના ઘરને દરવાજે ભગવાન િશવની મિત ýવા (અમ�રકન રા���મખ)
�
ુ
�
�