Page 21 - DIVYA BHASKAR 101521
P. 21
Friday, October 15, 2021 | 16
મ���ાશેવે ક�લાશ પવ�તના સમ� માળખાને માનવના ડીએનએ (ર�ગસ��ની �ડ) સાથ સરખા�ય�� ��!
ે
કાળની ગતા�મા� ધર�ાયેલ�� પૌરાિણક ર��ય
રિશયન ડો�ટર પાસે શી રીતે પ���ય��?
દ �રયાની સપાટીથી 6638 મીટરની �ચાઈ પર આવેલા િતબેટના તદુપરા�ત, ક�લાશ તમામ �કારની પરાલૌ�કક શ��તઓનુ� ક����થાન હોવુ� ે
ýઈએ! મુ�દાશેવ �ારા �કાિશત થયેલા એક�ડ�િમક પેપરમા� આ િવશ
ક�લાશ પવ�તને િહ�દુ, બૌ� અને જૈન ધમ�ના લોકો અ�ય�ત
પૂજનીય ગણે છ�. આજ િદન સુધીમા� એક પણ �ય��ત ક�લાશની �ડાણપૂવ�ક માિહતી અપાઇ છ�. તેમણે અને તેમની ટીમે ઘણી વખત ક�લાશના
ે
ટોચ પર નથી પહ�ચી શકી. એવુ� કહ�વાય છ� ક�, જેમણે ક�લાશ પર છ�ક સુધી નાિભ�થાનમા�થી આવતા અવાý સા�ભ�યા હતા. અડધી રા� સ�ભળાતો
ે
ચડવાની કોિશશ કરી છ� તેઓ ��યુને આધીન થયા છ�. આજની તારીખે કોઈ એ નાદ જુદા �કારનો અને રહ�યમય હતો. એક રા� એવુ� પણ બ�યુ� ક�
પણ સાહિસક �ય��ત ઇ�છ� તો પણ પવ�ત ન ચડી શક� એ માટ� ચીનની સરકારે ટીમના સ�યોએ પવ�તના વચલા િવ�તારમા�થી �દરખાને પ�થરો ગબડતા
�
ચડાણ માટ�ની સદ�તર મનાઈ ફરમાવી દીધી છ�. હોય એવા અવાજ સા�ભ�યા. તેમને એવુ� લા�ય, ýણે ક�લાશમા હજુ �યા�ક
ુ�
રિશયનોને પણ ભારતીયોની જેમ પવ�તો માટ� બહ� જ લગાવ ર�ો છ�. માનવ-વસવાટ હોવો ýઈએ, જે સદીઓથી �યા છ�પાઈને øવન �યતીત કરે
�
તેઓ ઘણા વ��થી િવ�ના અલગ અલગ રહ�યમય પવ�તો પર સ�શોધનો છ�! મુ�દાશેવ આ �તગ�ત જણાવે છ� ક�, ‘િતબે�ટયન સાિહ�યોમા ક�લાશની
�
આદરી ર�ા છ�. એવુ� કહ�વાય છ� ક�, ઓગણીસમી અને વીસમી સદીમા� પુ�કળ ઉ�ર-પિ�મે આવેલા સ�ભાલા નામના પિવ� ગામનો ઉ�લેખ ýવા મળ� છ�,
રિશયનોએ ક�લાશ પવ�તની ટોચ પર પહ�ચવાની કોિશશ કરી, પરંતુ પરંતુ એને વૈ�ાિનક ���ટકોણથી સમýવવુ� મારા માટ� મુ�ક�લ છ�.
કોઈક અગ�ય કારણસર તેઓ લાપતા થઈ ગયા. તેમનો કોઈ હા, એટલુ� ખરુ� ક� અમને જે પુરાવાઓ મ�યા, એના પરથી એટલુ�
પતો મેળવી શકાયો નથી. હવામા ફ�લાતા ધુમાડાની માફક તો કહી જ શકાય ક� ક�લાશમા અમુક રહ�યમય માનવ-વ�તી
�
�
�
તેમનુ� અ��ત�વ ક�લાશમા �યા�ક ઓગળી ગયુ�! સાઈિબ�રયન િવ�ાનધમ� આિદકાળથી વસવાટ ધરાવતી હોવી ýઈએ.’ તેમણે ક�લાશ
ે
પવ�તારોહકના જણા�યાનુસાર, એક વખત કોઈક આખા પવ�તના સમ� માળખાન માનવના ડીએનએ (રંગસૂ�ની
સમૂહ �ારા ક�લાશ પવ�ત ચડવાની કોિશશ કરવામા� આવી પરખ ભ� ýડ) સાથે સરખા�ય છ�!
ુ�
હતી. તેઓ િનિ�ત કરેલા િબ�દુથી આગળ તો વ�યા, પરંતુ મુ�દાશેવે પોતાના સ�શોધનોમા� વણ��યુ� હતુ� ક�, ‘આ
તેમની �મર અચાનક વધી ગઈ! ભરજવાનીમા� તેઓ �� થઈ િપરાિમડની રચના પૌરાિણક કાળના અ�ય�ત એડવા��ડ
ગયા. માથા પર સફ�દ વાળથી મા�ડીને શરીર પર કરચલીઓ આવી ટ��નોલોø ધરાવતા લોકોએ કરી હોવી ýઈએ એમા� શ�કાને �થાન
ગઈ. એક જ વ��મા� તેઓ ��યુ પા�યા! આ ઘટનાની પાછળ છ�પાયેલ નથી.’ ચીનની સરકારે મુ�દાશેવની આ િથયરીને વખોડી કાઢી હતી.
ે
હકીકત ક� તક� િવશ કોઈને કશો �દાજ નથી! અસલી વાત હવે શ� થાય છ�. ક�લાશ પર સ�શોધન કરીને આ�યા બાદ ફ�ત
�
1999ની સાલમા રિશયન ઓ�થે�મોલોિજ�ટ (�ખના િન�ણાત) અન��ટ એક વ��ની �દર મુ�દાશેવે એક એવી ખોજ કરી, જેણે આધુિનક િચ�ક�સાની
મુ�દાશેવે િતબેટ જઈને ક�લાશ પર સ�શોધનો કરવાનુ� ન�ી કયુ�. ભૂ�તરશા��, પ�િતને નવી િદશા �દાન કરી. પોતાની હો��પટલમા� તેમણે એક �ધળી
ભૌિતક િવ�ાન અને ઈિતહાસના િન�ણાતોથી ભરેલી એમની ટીમનો હ�તુ ��ીની �ખોનુ� ઓપરેશન કયુ�, જેમા� કોિન�યા (�ખનો પારદશ�ક પડદો)
�પ�ટ હતો : ક�લાશની પવ�તમાળામા છ�પાયેલા ગિભ�ત રહ�યો શોધી કાઢવા! અને રે�ટના (ને�પટલ)નો સહારો લેવામા આ�યો. મે�ડકલ ટમ�મા� જેને
�
�
�
મિહનાઓ સુધી એમણે િતબે�ટયન લામા સાધુ સાથે વસવાટ કય�, ક�લાશ ‘એ�લો�લા�ટ’ કહ� છ� એવા, �ખ માટ� જ�રી ભાગને રાસાયિણક �યોગો
�
�
પવ�તને અથથી ઈિત સમજવાની કોિશશ કરી અને તેની તળ�ટીમા� રહીને થકી માણસના સડી ગયેલા મા�સમા�થી બના�યો! આ ઘટના મે�ડકલ જગત દેવામા આ�યો. તેને મા�યતા �ા�ત ન થઈ. ’48ની સાલમા જ�મેલા મુ�દાશેવ
સ�શોધનો કયા�. ઘણી શોધખોળને �તે તેઓ એવા િન�ક�� પર પહ��યા ક� માટ� ચ�કાવનારી હતી. િવ�ની મહાસ�ાઓએ ભારતના� રહ�યોને દાબી રિશયાના ‘યુફા (UFA)’મા� આજે પણ ‘એ�લો�લા�ટ રિશયન આઈ અને
ે
�
�
ક�લાશ વા�તવમા પૌરાિણક કાળમા માણસ �ારા બનાવાયેલો એક િપરાિમડ દેવાની અને પોતાના દેશ માટ� ઉપયોગમા� લેવાની ભૂતકાળમા ઘણી કોિશશ �લા��ટક સજ�રી’ નામે મે�ડકલ સે�ટર ચલાવ છ�. ક�ટલાક લોકોનુ� કહ�વુ� છ� ક�
�
છ�, જેની આસપાસ બીý ઘણા નાના-મોટા િપરાિમ�સનુ� અ��ત�વ છ�. કરી છ�. રિશયન સ�શોધકના આ �યોગને પણ યુ.ક�. ગવ�મ��ટ તરફથી નકારી મુ�દાશેવને આ �ેરણા ક�લાશ પવ�તોમા�થી મળી હતી!
‘�કાય ઇઝ ધ િલિમટ.’ એ વા�ય સકારા�મક અથ�
ધરાવે �� અન øવનમા� કશ��ય અશ�ય નથી એવી
ે
�ેરણા આપે ��. તેમ �તા� એનો શા���ક અથ� પકડી
ખરેખરા આકાશને ��વાનો �ય�ન કરનાર
�ય��ત કોઈ ન�ર �થળ� પ���તી નથી, ��ક �
‘અવકાશ’મા� ��ગોળાયા કરે ��. ‘�કાય ઇઝ ધ
િલિમટ’મા� એક ગોિપત સ��ેશો ��
�ય�ન કરનાર �ય��ત કોઈ ન�ર �થળ� પહ�ચતી નથી, બ�ક� ‘અવકાશ’મા�
સીમા એક �કારની મોકળાશ �� થાય છ�. ‘�કાય ઇઝ ધ િલિમટ’મા� એક ગોિપત સ�દેશો છ�. આપણી �મતા
ફ�ગોળાયા કરે છ�. ‘આકાશ’નો એક અથ� ‘ખાલી શૂ�ય �થાન, પોલાણ’ પણ
�
મુજબ ન�ી કરેલો િવ�તાર આપ�ં આકાશ છ�. �યા પહ�ચવા બધુ� કરીએ,
પરંતુ વધારે �ચી છલા�ગ પછડાટમા� પ�રણમે છ�. કિવ હરી�� દવેના ýણીતા
ગીત ‘એક રજકણ સૂરજ થવાને શમણે’ના મુખડાની પ���તઓમા� આ વાત
િસ �ેર વ��ના ધના� પુરુ�નુ� બાળપણ ગરીબી અને અભાવોમા� વધારે મેળવવા øવનભર દોડતા� રહ� છ�. માણસની લાલસાનો �ત નથી. ઘણી � સ��ટા�ત સમýવી છ�. સૂરજ થવાની મહ�વાકા��ા સેવતુ� એક રજકણ ‘ઉગમણે’
ઊડ� છ� અને પલકવારમા� ‘આથમણે’ ઢળી પડ� છ�. રજકણ તો રજકણ જેટલુ� જ
વાર એની હ�ડયાપ�ી પાછળ કોઈ ચો�સ �યેય પણ હોતુ� નથી. વા�તવમા
વી�યુ�. એ બીý છોકરાઓને ýતો, મળતો, એમને ઘેર જતો,
�યારે એનુ� મન અભાવોથી ભરાઈ જતુ�. ભણવામા� બહ� એ શુ� મેળવવા માગે છ�, તે પણ ýણતો હોતો નથી. એવા લોકો સફળતાના ઊડી શક�. એનુ� આકાશ સૂરજનુ� આકાશ નથી.
હોિશયાર, ચબરાક છોકરો. થોડો મોટો થયો પછી એણે ન�ી કયુ� ક� ગરીબીમા� નામે શૂ�ય રહ� છ�. એ કારણે જ શાણા માણસો øવનમા� દરેક બાબતનુ� �યેય આપણે મોટા� સપના� અવ�ય સેવવા� ýઈએ, પરંતુ એની સીમા પણ બા�ધવી
સબડવાનો અથ� નથી. એણે નાની વયથી કામ કરવાનુ� શ� કયુ�. બીડી વાળી, િનધા��રત કરવા પર ભાર મૂક� છ�. �યેય િનધા��રત કરવાનો અથ� છ� ýઈએ. �ેરણા�મક øવનસ�દેશના અમે�રકન લેખક હ�નરી �લાઉડ �
શાકભાøની રંેકડી ચલાવી, રસકસની નાની દુકાન કરી. એનામા� ધ�ધો આપણે શુ� કરવા માગીએ છીએ અને શુ� નથી જ કરવા માગતા એ ક�ુ� છ� : ‘મારી �મતા �માણે મ� બા�ધેલી સીમાથી મારુ� કાય��ે�
કરવાની સૂઝ હતી. ધ�ધો િવ�તારતો ગયો. પર�યો. સ�તાનો થયા�. આજે એની ન�ી કરીને મયા�દા બા�ધવી. �પ�ટ થાય છ�. હ�� સમø શક�� છ�� ક� હ�� શુ� છ�� અને શુ� નથી. સીમા
પાસે ભ�ય બ�ગલો, નોકરચાકર, ગાડી, વૈભવી ફિન�ચર બધુ� છ�. તેમ છતા � ઘણા લોકો અનેક સપના� સેવે છ� અને એકસાથે એના પર ડ��કી િનધા��રત કરવાથી મારે �યા� અટકવાનુ� છ� અને સફળ થવા માટ�
એને સ�તો� નથી. ભૌિતક સુખ મ�યુ�, પરંતુ �દરથી એ ખાલી થઈ ગયો છ�. કામ કરે છ�. પ�રણામે તેઓ એક પણ કાય� સફળતાપૂવ�ક પૂરુ� મારે શુ� કરવાનુ� છ� એનો મને �યાલ રહ� છ�…’સીમા એ કોઈ
એકલે હાથે ચલાવેલા સ�સારના ભારથી પ�ની વહ�લી �� થઈને બીમાર રહ� કરી શકતા નથી. ક�ટલાક લોકો નૂતન વ�� નવા સ�ક�પ લે છ�. વીનેશ �તાણી બ�ધન નથી, એક �કારની મોકળાશ છ�. તેઓ માને છ� ક� એમ
�
છ�. એ પ�નીને જુએ �યારે અપરાધભાવ ýગે ક� આવી �ેમાળ, સમજુ, વધારે પડતા ઉ�સાહી લોકો દસ-પ�દર નવા� �યેય ન�ી કરે અને કરવાથી જ એમના િવચાર લોકો સુધી પહ�ચશે. િવદેશમા એક
ઘરર�ખુ પ�નીને �ેમ કરવાનો સમય જ એને મ�યો નહીં. સ�તાનો પણ ýણે એક પણ પૂરુ� કરી શક� નહીં. �યારે મા� બેથી �ણ સ�ક�પ લેનાર �યોગ થયો. સુ�િસ� અને ઓછી ýણીતી �ય��તઓને એક જ
�
�
િપતાની ગેરહાજરીમા� મોટા� થઈ ગયા� અને હવે એમના સ�સારમા �ય�ત થઈ સ�તો� અને આન�દ સાથે એના� કામ સ�પ�ન કરે છ�. એને હતાશ વા�યમા એમના øવનનો સાર જણાવવા ક�ુ�. એમી માન નામની
ગયા� છ�. િજ�દગીની દોડધામમા� એ િમ�ો પણ બનાવી શ�યો નહીં. એણે કામ થવુ� પડતુ� નથી. મયા�દા બા�ધીને કરેલુ� કામ પૂરુ� થાય પછી િનરા�તનો ગાિયકાએ લ�યુ� : ‘અસ� થઈ પ�ુ� એથી મ� ગીતો ગાયા�.’ એકલી પડી
કરતા� રહ�વાની ઘેલછા પર �યારેય �ેક મારી નહી. એ કોઈ જ�યાએ અટ�યો �ાસ લઈ નવી િદશાની યોજના બનાવી શકાય છ�. ગયેલી એક મિહલાએ લ�યુ� : ‘હ�� હø પણ બે જણ માટ� કોફી બનાવુ� છ��.’
હોત, પૈસાની �હાયમા િલિમટ બા�ધી શ�યો હોત તો ��ાવ�થાના આપણને વારંવાર કહ�વામા આવે છ� ક� ‘�કાય ઇઝ ધ િલિમટ.’ એ વા�ય આ બ�ને મિહલાઓએ એમની øવનભરની પીડા �ય�ત કરવા લા�બુ� કહ�વાની
�
�
ખાલીપણામા�થી બચી શ�યો હોત અને øવનનો આન�દ માણી શ�યો હોત. સકારા�મક અથ� ધરાવે છ� અને øવનમા� કશુ�ય અશ�ય નથી એવી �ેરણા જ�ર પડી નથી, મયા�િદત શ�દોમા� જ કહ�વાઈ ગયુ�. િલિમટ બા�ધીને કરેલા �
આ ��ટા�ત ગરીબીમા� મોટી થયેલી �ય��તનુ� છ�. બધી રીતે સ�પ�ન લોકો પણ આપે છ�. તેમ છતા એનો શા��દક અથ� પકડી ખરેખરા આકાશને �બવાનો કામની આ પણ એક મý છ�.
�