Page 18 - DIVYA BHASKAR 101521
P. 18

Friday, October 15, 2021   |  14



                                            મા� કોઈના ���ટકોણથી, િમલેનાની આખી સ���ટ સøવન અન øવ�ત થઈ ઊઠી                અપ�રણીત યુવક વ�ેના આ એ���ા-મેરાઈટલ લવ-
                                                                                                  ે
                                                                                                                         23 વ��ની એક પ�રણીત યુવતી અને 38 વ��ના એક
                                           મારી �દર �વે�ી રહ�લી તુ�,                                                   અફ�ર િવશ સ�પૂણ� સભાન રહ�લા કાફકાએ શ�આતમા  �
                                                                                                                             ે
                                                                                                                       જ િમલેનાને ચેતવેલી ક� ‘તુ� મારા �ેમમા� નહીં, એક એવી
                                                                                                                       �ડી ખીણમા� પડી રહી છ�, જેમા�થી બહાર નહીં નીકળી
                                                                                                                       શક�.’ પણ િમલેનાને ખીણમા� પડવુ� મ�જૂર હતુ�. વા�તિવક
                                                    એક ધારદાર છરી છ�                                                   øવનમા� તેઓ બ�ને ફ�ત બે જ વાર �બ� મ�યા. જૂન
                                                                                                                       1920મા� ચાર િદવસ તેઓ િવએનામા� સાથે ર�ા અને
                                                                                                                                           �
                                                                                                                       �યાર  બાદ  ઓગ�ટ  મિહનામા  એક  ટ��કી  મુલાકાત
                                                                                                                       ઓ���અન-ચેક બોડ�ર પર. એક સુ�દર લ�ગ-�ડ�ટ�સ
                                                                                                                       રોમે��ટક �રલેશનિશપનો અણધાય� અને દુભા��યપૂણ�
                                                                                                                                            �
                                           ‘મા     રી �દર �વેશી રહ�લી તુ�, એક ધારદાર છરી   પોતાની િજ�દગીને પૂરી તી�તા અને સમ�તાથી ચાહવા   �ત આવવાના અનેક કારણો હતા. તેમની વ�ે રહ�લુ�
                                                                                 લા�યા. મા� કોઈના ���ટકોણથી, િમલેનાની આખી સ���ટ
                                                   છ�. જે મને લોહીલુહાણ કરે છ�, એ જ
                                                                                                                       ભૌગોિલક �તર, ધીમે ધીમે બગડી રહ�લી કાફકાની
                                                                                    �
                                                   ઘટનાને  હ��  �ેમ  કહ��  છ��.’ Wow,  સો   સøવન અને øવ�ત થઈ ઊઠી. બ�ને વ�ે પ��યવહાર   તિબયત  અને  પિતને  ન  છોડી  શકવાની  િમલેનાની
                                           રોમે��ટક! �ાગમા� જ�મેલા ટ��કી વાતા�ઓના લેખક અને   વધતો ગયો. િનકટતા ક�ળવાતી ગઈ. �ાગમા� રહ�તા   મજબૂરી. છ�વટ� કાફકાએ જ આ સ�બ�ધ ઉપર પૂણ�િવરામ
                                           નવલકથાકાર  �ા�ઝ  કાફકાએ,  પોતાની ‘રહ�યમય’   કાફકા અને િવએનામા� રહ�તી િમલેના વ�ે એક િવશાળ   મૂકી દીધુ�. એક અમર �ેમકથા રચાતા� પહ�લા જ ભુ�સાઈ
                                                                                                                                                  �
                                                                                                               �
                                           �ેિમકા િમલેનાને આ લાઈન, એક �ેમપ�મા� લખેલી.   મહાસાગર જેટલુ� લા�બુ� ભૌગોિલક �તર હોવા છતા પણ   ગઈ. �ેક-અપના� બે-�ણ વ�� પછી કાફકાનુ� અકાળ  �
                                           �ા�ઝ કાફકા જેવા મહાન િવ�-સાિહ�યકાર કરેલી �ેમની   સમયની સાથે તેમનો �ેમ વધુ ગાઢ બનતો ગયો.   અવસાન થયુ�. વીસ વ�� પછી એક કો�સ���શન
                                                                    ે
                                           ઝનૂની અિભ�ય��તઓ આપણને આ પ�ો તરફ ખ�ચી ýય   આ  પ��યવહારની  શ�આત  �યારે               ક��પમા� બીમાર અને એકલતાની હાલતમા  �
                                           છ�. આવા જ એક અ�ય �ેમપ�મા� કાફકાએ લ�યુ� છ� ક�   થયેલી, �યારે કાફકાની એક ટ��કી વાતા  �  િમલેનાએ દેહ છો�ો. બહ� જ ટ��કા સમય
                                           ‘લખાયેલા ચુ�બનો એના િનધા��રત મુકામ સુધી નથી   ‘The Stoker’નો  જમ�નમા�થી  ચેક   અજવાળાનો   માટ�  એકબીýની  નøક  આવેલા  �
                                                 �
                                                                                                                                                      �
                                                                                      �
                                           પહ�ચતા.’ એનો અથ� એમ છ� ક� ઈમોø �વ�પે ક� કાગળ   ભા�ામા અનુવાદ કરવા માટ�ની મ�જૂરી        પ�ખીઓ,  માળો  બા�ધતા�  પહ�લા  જ
                                                �
                                                                            �
                                           પર મોકલાયેલી Kisses િનરથ�ક છ�. ફ�ત ‘કરાયેલા’   મા�ગતો એક પ� િમલેનાએ કાફકાને   ઓટો�ા�   ઊડી ગયા�. એ �ેમકથા અમર ભલે
                                           ચુ�બનો જ �ેમને આગળ વધારે છ�.          લ�યો.  વળતા  પ�મા�,  કાફકાએ                      ન હોય, પણ યાદગાર જ�ર રહ�શે,
                                             �ા�ઝ કાફકા અને િમલેના જેસે��કા વ�ેનુ� લવ-  સુ�દર જવાબ લ�યો. માચ�થી �ડસે�બર    ડૉ. િનિમ� ઓઝા  કારણ ક� એ પ�ોમા� કાફકાએ પોતાની
                                           અફ�ર 1920મા� પ�ોના મા�યમથી શ� થયેલુ�. એ સમયે   1920ની  વ�ે,  કાફકાએ  િમલેનાને         ýત િનચોવીને મૂકી દીધી છ�. એ પ�ો
                                           કાફકા  એક  ��થાિપત,  સવ��વીક�ત  અને  �યાતનામ   અઢળક એવા પ�ો લ�યા જેમા� �ેમની        હવે પુ�તક�પે ઉપલ�ધ છ�, જેનુ� નામ છ�
                                           સાિહ�યકાર બની ગયેલા અને િમલેના, સ�ઘ�� કરી રહ�લા  �  �ડાઈ અને �ેમીની �ચાઈ બ�ને ýઈ શકાય   ‘લેટસ� ટ� િમલેના’. એમા�ના એક પ�મા� રહ�લી
                                           ફ�ત 23 વ��ના� એક નવોિદત લેિખકા. �ા�સલેટર તરીક�   છ�. કાફકાના øવનમા� એ એક એવો સમયગાળો   કાફકાની ચમ�ક�િતનો �શ તમારી સામે ��તુત કરુ�
                                                          �
                                           િવએનામા� કામ કરી રહ�લા િમલેના, એ સમયે એક એવા�   હતો �યારે તેઓ સ�પૂણ� સમિપ�ત અને Óલટાઈમ �ેમી   છ��. એક પ�ના �તમા� િલિખત�ગ પછી પોતાનુ� નામ
                                                         �
                                                                                                                            ે
                                           લ�નøવનમા� ફસાયેલા, જે ધીમે ધીમે તૂટી ર�ુ� હતુ�. એ   બની ગયેલા. તેઓ િમલેનાને દરરોજ પ�ો લખતા. એક   લખવાન બદલે કાફકાએ ફ�ત ‘Yours’ (તારો) લ�યુ�
                                           જ સમયે એમના� �લેક એ�ડ �હાઈટ, ડલ અને બો�રંગ   પ�મા� તેમણે લ�યુ� છ�, ‘તુ� પણ મને દરરોજ પ� લખતી   છ�. એમા� એક �ેક�ટ બનાવીને કાફકાએ લ�યુ� છ� : ‘તારા
                                           øવનમા� કાફકા �વે�યા, જેમણે પોતાના� લખાણ, વાતા  �  ý. ભલે ટ��કો, બે વા�યનો ક� એક જ શ�દનો, પણ પ�   �ેમમા� હ�� મારુ� નામ અને ઓળખ બ�ને ગુમાવી ચૂ�યો છ��.
                                           અને િવચારો �ારા િમલેનાની સ���ટનુ� નવેસરથી રંગરોગાન   દરરોજ લખતી ý. પ� લખવાની આળસ આવે, તો   એટલે ફ�ત તારો.’ �ેમની સાથે ભેટમા� મળતી અસ��ય
                                           કરાવી  આ�યુ�.  કાફકાની  લેખનશૈલી,  શ�દો  અને   ‘આળસ આવે છ�’ એટલુ� લખીને પો�ટ કરી દેજે. પણ તારા   યાતનાએ કાફકાની વાતને સાચી પુરવાર કરી. ‘મારી
                                           િવચારોએ િમલેના ઉપર એવો ýદુ કય� ક� અચાનક તેઓ   પ�ો વગર પસાર થતા િદવસો મને બહ� આકરા લાગે છ�.’  �દર �વેશી રહ�લી તુ�, એક ધારદાર છરી છ�.’
                        નવી ધુરા સ��ા�યા પછી પણ ડો. દેવે પોતાના
                           દરદીઓને તપાસવાનુ� ચાલુ રાખેલ છ�                         એક હતો કોમનમેનનો �ડરે�ટર

                  ગુજરાત મોરી મોરી રે                                                    સાચો ગુજરાતી øિનયસ!






        �યા     રથી પે�ડ�િમકની પનોતી બેઠી છ�, �યારથી �                            ક��દન એ હદે ક�જ�સ હતા ક� વડાપા�
                અમે�રકાના �યુ યોક�–�યુ જસી� િવ�તારમા
                તમે  ટીવી  ખોલો  ક�  ધડામ  કરતા  એક                               મ�ગાવતા પહ�લા� િવચાર કરે, તો િદલાવર
        િદવસની દાઢી ઉગાડ�લા એક શરમાળ ગુજરાતી ભાઈ                                  પણ એટલા ક� િસ�રયલમા� કોઇ એ�ટર
                      �
        તમારા દીવાનખાનામા પધારીને િદવસમા� સાત વાર
        તમને સમýવે છ� ક� ભલામાણસ રસી મુકાવો ને મોઢ�                               રહી ન ýય તેનુ� પણ �યાન રાખે
        મા�ક  પહ�રો  આિદ  આિદ.  એ  ભાઈ  છ�,  ૪૦ની
        આસપાસના  ડો. દેવ એ. ચો�શી, �યુ યોક� શહ�ર                                                ટાઇટ�સ
        આખાના ટોપમટોપ દા�તર સાહ�બ. ગગનવાલા આમ                                        કોમેડી ભજવાય ��, ��જેડી લખાય ��!  (છ�લવાણી)
        તો િવ�નાગ�રક મી�સ ક� વ�ડ� િસ�ટઝન છ�, મતલબ ક�                                 એણે કારક�ન જેવુ� ટ�રેલીનનુ� શટ�, લૂઝ પે�ટ, ફાટ�લા
        આપણે નાતýત ક� �ા�ત�ા�તમા� માનતા નથી.                                      જૂતા� અને લા�બી છ�ી પકડીને પોતાની પહ�લી �ફ�મ
          પણ અમારે દીકરો ન હોવાથી ચો�શી નામધારી                                   બનાવેલી. એ નખિશખ ગુજરાતીના દેખાવ પર સૌ
        જુવાન દા�તરને ýઈને અમને પોતાનો દીકરો �યુ યોક�ની                           મýક કરતા�, પણ એણે 1982મા� મા� 4 લાખના
        ટોપમટોપ દા�તરી ગાદીએ આ�યો હોય તેવી ગુદગુદી                                બજેટમા� 1982 ક�ટ-કોમેડી િહટ �ફ�મ ‘ýને ભી
        થાય છ�, મનમા� ને મનમા� આશા બ�ધાય છ� ક�                                    દો યાર�’ આપી. ‘યે ý હ� િઝ�દગી’, ‘નુક�ડ’,
        દા�તર સાહ�બ વખત છ� ને આ છાપુ� વા�ચતા   નીલે                               ‘સક�સ’, ‘વાગલે કી દુિનયા’ જેવી િહટ ટીવી
        હોય, ને �યુ યોક� સાઇડની ખાટીમીઠી                                          િસ�રયલો બનાવીને 1985થી 1990 સુધી             ક��દને ‘નુ�ડ-2’મા�  ����ટ  લખવા
        વાતોવાળી અમારી આ કોલમેય વા�ચતા   ગગન                                      લાખો �િપયા કમાયો.. છતા�યે મુ�બઇની   રાગ       આપી.  ક��દન  ન  હોત  તો  મને
        હોય ને મુ�બઈમા તેમના સગા પેરે�ટસને                                        ભીડભરી  બસમા  �વાસ  કરતો  ને                   છ�વાડાના માણસો, કોમનમેન િવશે
                  �
                                                                                             �
        આઈએનટીના સ�રતાબેનની એકો��ત      ક� તલે                                    જૂની ����ટના કાગળો પાછળ નવી   િ��દાસ           િવચારવાની િલબરલ ���ટ જ ન મળી
        પસ�દ હોય ક� ‘તારોયે વારો આવસે                  ક�મક� �યુ યોક�ના મેયર સાહ�બના કહ�વા   ����ટ લખતો! એ માણસે નેશનલ           હોત.
        િહમાદરી, મારોયે ડ�કો વાગસે...’   મધુ રાય      મુજબ ડો. ચો�શીએ પૂરમા�, વાવાઝોડામા  �  એવોડ� િવનર ‘ýને ભી દો યાર�’ જેવી   સ�જય છ�લ  ’90ના દાયકાની �ફ�મી દુિનયામા  �
          ક�મક� દેવ સાહ�બનો ડ�કો વાગી ર�ો છ�,        ને હવે આ પે�ડ�િમકમા� અસાધારણ �મતાથી   �લાિસક  �ફ�મ  બનાવી  હતી.  છતા�યે   ખૂબ  ભેદભાવ  હતો.  અમારા  જેવા
                                                                         �
                                                                                                        �
        િદવસના સાત વાર, ભલામાણસ! અને અમે          લોકસેવાના� ભગીરથ કાય� પાર પા�ા છ�.   11 વ�� સુધી બીø �ફ�મ ‘કભી હા, કભી     ક�ઇક�ટલાય  ��ગલરોનુ� ‘માવતર’  હતુ�
        િવ�ળ થઈને કાગળ લખેલો આ માનસપુ�ને ક� સાહ�બ,   એમના દાદાø ગુજરાતથી મુ�બઈ સેટલ થયા અને   ના’ બનાવવા ýિલમ સ�ઘ�� કય�. એણે િદ�હીથી   : ક��દન અને સઈદ-અઝીઝ િમઝા�ની ઓ�ફસ,
        તમને મળવા આવુ� ક�? તમારો ઓટો�ાફ આલશો   એમના િપતાøએ અમે�રકાની નવી દુિનયામા �ક�મત   મુ�બઇ સુધી શાહરુખ નામના નવા છોકરાને બોલાવીને   �યા� ગમે �યારે કારણ િવના જઇને અમે લ�ચ લઇ
                                                                         �
        ક�? તમે ઘરમા� ગુજરાતી બોલો ખરા ક�? તમે વેિજ ક�   અજમાવવાનુ� સાહસ કીધુ�.  િચ. દેવનો જ�મ અને ઉછ�ર   નેશનલ લેવલ પર ચમકાવેલો. એ માણસ એટલે   શકતા. એ લોકો એવા ઉદાર હતા ક� ટીવી િસ�રયલનો
        નોનવેજ? અને હ� દા�તર સાહ�બ તમારુ� નામ સાચેસાચ   લુઇિઝયાના �ટ�ટમા� થયો. �યા�થી પેન યુિનવિસ�ટી, હાવ�ડ�   ગુજરાતનુ� ગૌરવ : કોમનમેનનો �ડરે�ટર, ક��દન શાહ!    પોતાનો �ો�ફટ સૌ કલાકારો -ટ���નિશયનોમા� સરખે
        દેવે�� ક� દેવા�શુ ક� સમિથ�ગ લાઇક ધેટ હ� ને? ને દેવ એ.   યુિનવિસ�ટી જેવી િવ��યાત દા�તરી િવ�ાધામો પાર   4 વ�� અગાઉ 7-10-2017ના રોજ �ઘમા� જ   ભાગે વહ�ચી દેતા! મારા જેવા નવા લેખકને સામેથી
        ચો�શી એટલે ફાધરનુ� નામ ‘એ’ ઉપરથી હશ, યસ ને?  કરી દેવ સાહ�બે �વાતેમાલા, પેરુ, બોત�વાના, ઘાના   િવદાય લેનાર �ફ�મકાર ક��દન શાહ ý ન હોત તો   બોલાવીને છ�ક 1994મા� 10,000 �.નો ચેક આપતા ને
                                   ે
          આમ  દેવભાઈ  લગભગ 88  લાખ  માણસોની   અને ભારતમા� દા�તરી સેવાઓ આપવાની તાલીમ   હ�� �યારેય કોમેડી ક� સેટાયરવાળી �ફ�મો-િસ�રયલો   મારુ� ગુજરાન ચાલ માટ� મિહનામા વધુમા� વધુ એિપસોડ
                                                                                                                                 ે
                                                                                                                                          �
        વસતીવાળા સમ�ત �યુ યોક� શહ�રના હ��થ કિમ�ર છ�.          (�ન����ાન પાના ન�.18)  લખી ન શ�યો હોત. મારા જેવા અý�યા લેખકને           (�ન����ાન પાના ન�.18)
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23