Page 13 - DIVYA BHASKAR 093022

Friday, September 30, 2022 | 13

ુ�
પોતાની ભૂલ ��પાવીને જે લોકોએ સ�જનતાન મોહરુ� પહ�યુ� �� એ બધા કદાચ દુિનયાની નજરે
સફળ હોઈ શક�, પરંતુ ભીતરથી એમન ભયાનક િન�ફળતાનો અહ�સાસ �� જ...!
ે
ગલતી øવન કા િહ�સા હ�,

�સક િબના અધૂરા હર �ક�સા હ�
�

કો ��ોવસી�-સનસનાટી, જેમની �ક�િત છ�, બેફામ �ટ�ટમે�ટ કરી હતી, યુવાન હતી ક� ટીનએજમા� હતી. �યારે તો એ એક સામા�ય બાળક ભારતભૂિમ પર
દેવા એ જેમનો �વભાવ છ�, ધમ� િનરપે�તાનો દાવો કરીને જે
ે
ક� યુવાન હશ ને? બીý યુવાનો ક� બાળકોથી થતી ભૂલો એ �ય��તએ પણ
ýણે-અýણે સનાતન ધમ�-ભારતીયતા અને િહ�દુ�વનો કરી હોય એવુ� બને... સ�ય તો એ છ� ક�, આજે એ �ય��ત સફળ અથવા
�
િવરોધ કરે છ�, છતા �ફ�મમેકર ક� િદ�દશ�ક તરીક� જેમનુ� નામ આદરથી લેવુ� �િસ� છ� કારણ ક�, એણે એ સમયે કરેલી ભૂલમા�થી બોધપાઠ શીખીને એ
પડ� એવા મહ�શ ભ� આજે 73 વષ� પૂરા કરે છ�. દીકરી આિલયા ભ�ના લ�ન �ય��તએ પોતાની ýતને સમય-સમયા�તરે વધુ બહ�તર, વધુ �રફાઈ�ડ, વધુ િચ�ાનો પુન:�વેશ
કપૂર ખાનદાનમા� થઈ ચૂ�યા છ�, એ મા બનવાની છ� અને બેબીબ�પના ફોટા પરફ��ટ અને વધુ સારી બનાવવાનો �યાસ કય� છ�. આપણા સમાજના
દર �ીજે િદવસે ગૂગલ પર ફરતા� રહ� છ� �યારે એક માણસ પોતાના øવનને ક�ટલાક લોકોને દરેક �ય��તના ભૂતકાળને ઉખેડી-ઉખેડીને એમા�થી ઝીણી
આ�મકથા �વ�પે બýરમા� મૂક�, વેચે એ કથાને સનસનીખેજ બનાવીને ચાટ ઝીણી બાબતો શોધીને એને અપમાિનત કરવાની મý આવે છ�. એમની ગીરના િસ�હને �યા� �ા�સલોક�� કરી વસાવવાના
મસાલો ભભરાવીને લોકો સુધી પહ�ચાડ� �યારે એક સવાલ એવો �ઠ� છ� ક� િવક�ત મનોદશા એનાથી સ�તોષાય છ�. પોતે સફળ નથી થઈ શ�યા અથવા
ે
શુ� આપણે આપણા øવન િવશ બધાને બધુ� કહ�વુ� ýઈએ? મહ�શ ભ�� ‘�યા�ક’ નથી પહ�ચી શ�યા એ વાતનો અફસોસ એટલો બધો હોય ક� જેણે હતા, તે મ�ય �દેશના ક�નો જ�ગલમા�
ુ�
પોતાની �ફ�મોમા� પોતાની આ�મકથાને એકથી વધારે વાર લોકો સુધી øવનમા� ક�ઈ મેળ�ય છ� એવી �ય��તને અપમાિનત કરીને એમની ઈષા�ળ� હવે �િ�કાના િચ�ા ગરજશે
પહ�ચાડી છ�. એમની �ફ�મ ‘જ�મ’, ‘જનમ’, ‘અથ�’ અને ‘ડ�ડી’ જેવી મનો�િ�ને કડવો સ�તોષ થાય છ�. જે સફળ છ� એને પોતાના ભૂતકાળને
�ફ�મોની સાથે સાથે હø હમણા� જ રજૂ થયેલી વેબસી�રઝ ‘રંøશ છ�પાવવામા કોઈ રસ ન હોવો ýઈએ કારણ ક� દુિનયાની કોઈ સફળ મશેષ થયાના લગભગ 75 વષ� બાદ આપણા દેશમા ફરીથી
�
�
હી સહી’મા� એમણે પોતાના િપતા સાથેના, પ�ની સાથેના અને �ય��ત ભૂલ ક� સ�ઘષ� કયા� વગર આગળ વધી શકી નથી. ના િચ�ાઓ વસવા લા�યા છ�. ભારત સરકાર �ારા આિ�કાના
�ેિમકા અથવા પાટ�નર સાથેના સ�બ�ધોને છડ�ચોક ખુ�લા મૂકી સફળતા અને િન�ફળતા વ�ેનો ફરક એ છ� ક�, જે દિ�ણી દેશ નાિમિબયાથી એક િવશેષ િવમાનમા� �ણ નર
�
દીધા છ�. એકબીýને પોતાની ભૂલમા�થી શી�યા છ� - પોતાના ગુનાહમા�થી બહાર અને પા�ચ માદા મળીને ક�લ આઠ િચ�ા લાવવામા આ�યા છ� અને મ�ય
દરેક માણસના øવનની એક કથા હોય છ�. એ નીકળીને શુ�તા-�ામાિણકતા તરફ આગળ વ�યા છ� એ �દેશના ક�નો-પાલપુર �ે�ના અ�યાર�યમા� હાલમા એક મિહના માટ�
�
�
કથા �યારેક સ�ઘષ�થી ભરેલી હોય છ�, તો �યારેક ગમતા� રહીએ સફળ થયા છ�, �યારે પોતાની ભૂલ ક� ગુનો છ�પાવીને જે �વોર�ટાઇનમા� રાખવામા આ�યા છ�. �યાર બાદ તેમને વન િવ�તારમા �
ુ�
સનસનાટીપૂણ�. આપણે બધા�એ ક�ઈક એવુ� તો કયુ� જ છ� લોકોએ સ�જનતા અને સારાઈન મોહરુ� પહ�યુ� છ� એ બધા છોડવામા� આવશે. આમ તો આ ઘટના ઘણી રોમા�ચક છ�. િશકારશોખીન
જેને કારણે આપણે પ�તાયા� હોઈએ. િદલ તૂ�ુ� હોય, પાઠ કાજલ ઓઝા વૈ� કદાચ દુિનયાની નજરે સફળ હોઈ શક�, પરંતુ ભીતરથી રાજવીઓ તથા નબીરાઓ �ારા બેરોકટોક િશકારને કારણે ગત સદીની
શી�યા� હોઈએ, આિથ�ક ક� ઈમોશનલ નુકસાન ભોગ�યુ� એમને પોતાની ભયાનક િન�ફળતાનો અહ�સાસ છ� જ. શ�આતમા જ િચ�ાઓની વ�તી ભારતમા� ખૂબ ઘટી ગઈ અને છ��લે તેમનુ�
�
હોય... પરંતુ, મોટા ભાગના લોકો પોતાના øવન િવશ ે ભૂલ �વીકારવાથી મોટો પ�ાતાપ અને પોતે જે કયુ� છ� િનક�દન નીકળી ગયુ� હતુ�. હýરો વષ�થી, હýરોની સ��યામા� આપણા
આવી કોઈક વાત કહ�તા� અચકાય છ�. �યારે �યારે સફળ ક� �િસ� એની જવાબદારી લેવાથી મોટી િહ�મત જગતમા� બીø કોઈ નથી. દેશમા રહ�લા િચ�ાઓ, રાý-મહારાýઓની બ�દૂકની ગોળીઓ સામે ટકી
�
લોકોની આ�મકથા ક� øવનકથા લખાય છ�, �યારે એમા� પસ�દગી કરેલી ý આપણે જ આપણા ભૂતકાળને નકારી દઈએ તો એમા�થી આપણે જે શ�યા નહીં. પ�રણામે ખૂબ સુ�દર દેખાતા તથા 130 �ક.મી. સુધીની
ક�ટલીક બાબતોને સહજ રીતે કાઢી નાખવામા આવે છ�. એનો સૌથી મોટો શી�યા છીએ એ �ાન અને સમજણ દુિનયા સાથે ક�વી રીતે વહ�ચી શકીએ? �પીડથી દોડી શકવા શ��તમાન આ �ાણી ક� જે િવ�ના સૌથી ઝડપી �ાણી
�
દાખલો થોડા સમય પહ�લા રજૂ થયેલી �ફ�મ ‘સ�જુ’ છ�... આ જગતમા� આવેલા દરેક માણસની જવાબદારી છ� ક� એ �યારે જગત તરીક� ઓળખાય છ�, તે હવે ઝૂ િસવાય �યા�ય ýવા મળતા નથી.
�
ગા�ધીø કહ�તા, ‘જે કરતા� ન ગભરાયા, એ કહ�તા� શુ� કામ ગભરાવુ� છોડીને ýય �યારે પોતાના øવનમા�થી મળ�લુ� �ાન ક� સમજણ એણે હýરો વષ�થી ભારતભૂિમ પર ‘િબગ ક��સ’ તરીક� ઓળખાતા
�
પડ�?’ �ય��ત તરીક� આપણા øવનમા� આપણે કરેલી ભૂલોની જવાબદારી આવનારી પેઢીઓ માટ� મૂકીને જવાનુ� છ�... મા�સભ�ી �ાણીઓ વસતા આ�યા� છ�. િસ�હ, વાઘ અને દીપડો અનેક
અને એના પ�રણામોનો �વીકાર આપણે કરવો જ પડ�. માણસ તરીક� આપણા ગુનાહનો ગવ� ન જ હોઈ શક�, �ગત સ�બ�ધોમા�થી સનસનાટી ન જ સમ�યા છતા ટકી ર�ા છ� તે છ�. પરંતુ વષ� 1947-48 દરિમયાન મ�ય
�
બધા પાસે કોઈક એવી નબળી �ણ છ�, કોઈક એવી ભૂલ ક� એવી પ�ર��થિત નીપýવી શકાય, ભૂલને �લો�રફાઈ કરીને નવી પેઢીને ઉ�ક�રવી એ સમાજ �દેશના સરગુý �ટ�ટના રાý રામ અનુજ
છ� જે �યારેક આપણે લીધે તો �યારેક બીý કોઈકને લીધે સý�ઈ હશ, પરંતુ ��યેની બેવફાઈ છ�, પરંતુ પોતાની ભૂલ ક� તૂટ�લા સ�બ�ધમા�થી આવનારી પેઢી �તાપિસ�હ�, ભારતના છ��લા �ણ િચ�ાઓનો
ે
એને નકારી ક� સ�તાડી દેવાથી એ દબાઈ ક� ભૂલાઈ જશે એવુ� માની લેવુ� માટ� સમજણ અને સારાઈન, �ામાિણકતા અને �ેમનુ� øપીએસ તૈયાર કરીને િશકાર કરી અને એનુ� િનક�દન કાઢયુ� હતુ�.
ુ�
બેવક�ફી છ�. માણસ જેમ મોટો થાય, અનુભવોમા�થી પસાર થાય, િજ�દગી એમને સાચી રાહ પર ચાલવામા � મદદ કરવી એ ડણક વૈ�ાિનકોના મતે લગભગ 32,000 થી
øવે અને પોતાની િજ�દગીને બીýની િજ�દગી સાથે સરખાવતો થાય અને આપણા અ��ત�વનો સાચો અથ� છ�. 67,000 વષ� પૂવ� આિ�કા અને ભારતના
સમજતો થાય, પછી એને પોતાની િજ�દગી િવશ િવચારવાની એક જુદી ���ટ �યામ પારેખ િચ�ાઓ અલગ થયા હતા. અમુક જૂના
ે
મળ� છ�. અ�યાસ મુજબ આ બ�ને વ�શના િચ�ાઓ
‘સ�યના �યોગો’મા� ગા�ધીøએ પોતે જ ક�તુરબા સાથે કરેલા નાનકડા લગભગ 5,000 વષ� પૂવ� જ અલગ થયા
ગેરવત�નની વાત �ામાિણકતાપૂવ�ક લખી છ�. એમણે �વીકાયુ� છ� ક�, �યારે હતા. આમ હýરો વષ� સુધી ‘એિસનોિન�સ
એમનુ� વત�ન અયો�ય હતુ�! એમણે ક�તુરબાને ક�ટલી વાર અપમાિનત કયા� જુબાટસ વેના�ટકસ’ના વૈ�ાિનક નામે ઓળખાતા
હતા. આપણામા�ના ક�ટલા સફળ ક� �િસ� થઈ ગયા પછી પાછા ફરીને અને આિ�કાના િચ�ાઓથી અલગ એવા એિશયન ક� ભારતીય િચ�ાઓની
�
પોતે øવેલા øવનને ક� અણસમજમા�, ગેરસમજમા� થઈ ગયેલી ભૂલનો વ�તી આપણા દેશમા મુઘલ સ�ાટ અકબરના સમયમા� તો 10,000થી
�
િનખાલસતાપૂવ�ક �વીકાર કરી શક�? પણ વધુ હતી! ધીરે ધીરે રાý-મહારાý �ારા થતા �યાપક િશકાર અને
એથી આગળ વધીને િવચારવાની વાત એ છ� ક�, કદાચ કોઈ આવો વધતી માનવ વ�તીના કારણે આ વ�તીમા� ઝડપભેર ન�ધપા� ઘટાડો થયો
�
�વીકાર કરે ક� પોતાના øવન િવશેની કોઈ વાતને ડયા� વગર ýહ�ર કરે તો અને આ કારણે વીસમી સદીની શ�આતમા વૈ�ાિનકોના �દાજ મુજબ
�
આ સમાજના કહ�વાતા ઠ�ક�દારો એ વાતને ક�ટલી સહજતા ક� સમજદારીથી લગભગ 200 જેટલા િચ�ાઓ આિ�કાથી ભારત લાવવામા આ�યા
�વીકારી શક�? કદાચ નહીં. કોઈ એક માણસ પોતાની ભૂલ પછી ýતે હતા. મુ�ય�વે એ વખતના રાý રજવાડાઓ પોતાના િશકારના
જ એ ભૂલ કબૂલ કરીને એમા�થી બહાર આવવા માગે, કશુ� શોખને પુરો કરવા માટ� આિ�કાથી િચ�ા મ�ગાવી અને તેમને
જુદુ� øવવા માગે તો એને એ રીતે પાળતા. હાલના �દાજ મુજબ િવ�ભરમા� િચ�ાઓની વસતી
øવવાની તક આ 7,000થી પણ ઓછી રહી છ� અને તેમા�ના મોટા ભાગના
સમાજ આપે છ� દિ�ણ આિ�કામા� વસવાટ કરે છ� અને ભારતે હાલમા જે
�
ખરો? મોટા િચ�ા મગા�યા, તે દિ�ણ આિ�કાના પાડોશી નાિમિબયા
ભાગે તો દેશથી મગા�યા છ�. �યારબાદ અનેક વૈ�ાિનકો અને
સમાજ સરકારો �ારા ભારતમા� િચ�ાનો પુન:વસવાટ શ� થાય
એને તે માટ� ઘણા �ય�નો કરવામા� આ�યા.
આવી તક ગુજરાત માટ� ગૌરવની અને રસ�દ બાબત
આપતો જ એ છ� ક� ��યાત િચ�તાઓના પુનવ�સવાટ માટ�ની
�
નથી, છતા � ý કોઇ યોજનાના મૂળમા એક ગુજરાતી છ�. વ�યøવન
નસીબદારને આવી તક મળી ýય તો �ેમી અને પયા�વરણ િન�ણાત તથા વા�કાનેર
સમø લેવુ� ýઇએ ક� એનુ� øવન, એણે કરેલી ભૂલમા�થી શીખીને રા�યના રાજવી ક�ટ��બના સ�ય એમ. ક�.
જે નવુ� øવન øવવા માટ�નો �ય�ન કય� છ�, તે સફળ થયો છો. રણøતિસ�હ ઝાલા એક સમયે ભારતના
ýક� મોટા ભાગે તો આવુ� આજના આધુિનક ગણાતા સમાજમા � પયા�વરણ સિચવ હતા અને હજુ પણ બધી જ
ે
પણ બનતુ� ýવા મળતુ� નથી. સરકારો અવારનવાર આ િવશ તેમની સલાહ
સફળ, �િસ� ક� લોકિ�ય �ય��ત પણ, �યારેક બાળક તસવીર ूતીકાत्મક છેછે (�ન����ાન પાના ન�.18)
ूતીકાत्મક

તસવીર