Page 18 - DIVYA BHASKAR 093022
P. 18

Friday, September 30, 2022   |  18



                         �
                         ુ
                           �
         મધર ટરસાએ ક� છ : ‘તમન કોઈ ��છત ન હોય, �મ કરત ન હોય, એનાથી મોટો ભખમરો બી� કોઈ નથી.’                િન�ઠા અન �ામાિણકતાથી અનક જવાબદારીઓ પાર પાડી હતી. એણે લ�ન  �
               �
                ે
                                  ે
                                                            �
                                                            ુ
                                                                                  ૂ
                                             �
                                             ુ
                                                      ે
                                                                                                                                                       ૂ
                                                                                                                         ે
                                                                                                             આઈ.એ.એસ. થયલી એક િન�� �� ��ીએ સરકારી નોકરીમા� સપણ
                                                                                                                                                      �
                                                                                                                  ે
                                                                                                                              ે
                                                                ુ
                                                                                 �
                                                                �
                  આ �મર તો એવ જ રહવાન                                                        ુ �           કયા નહોતા. �મર વધતી ગઈ તમતમ એ એના કોચલામા પરાતી ગઈ.  ુ �
                                          ે
                                                                                                                                                  ુ
                                                                                                                                                �
                                                                                                              �
                                                                                                                                  ે
                                                                                                                   �
                                                                                                                                ે
                                                                                                           િવશાળ બગલામા એકલી રહતી હતી. બીý લોકોને મળવાન ઓછ થત ગય
                                                                                                                                                   �
                                                                                                                                               �
                                                                                                                                               ુ
                                                                                                                             �
                                                                                                                      �
                                                                                                                 �
                                                                                                                                                   �
                                                                                                                                                     �
                                                                                                                                                     ુ
                                                                                                             ુ
                                                                                                                               �
                                                                                                           હત. આખો િદવસ એના ઘરમા કોઈ જ ��િ� િવના એકલી-એકલી બસી
                                                                                                             �
                                                                                                                                                       ે
                                                                                                             �
                                                                                                                    ૂ
                                                                                                           રહતી અન ભતકાળની સખદ યાદો વાગો�યા કરતી. એ એના ઘરમા� એકલી
                                                                                                                  ે
                                                                                                                          ુ
                                                                                                              ુ
                                                                                                                                �
                                                                                                           ��ય પામી એના થોડા િદવસ પહલા એણે એની બહનપણીને પ� લ�યો હતો.
                                                                                                                                         �
                                                                                                                              �
                                       ુ
                                           �
                                                 �
                                �
                                                                                                                                                 �
                                                                                                                          �
                                               �
                                                 ુ
                                                                                                                                                �
                                                   ે
                                        ુ
                                                                                                                       ે
                                                                                                              ે
         એ      ક ફોટો ýયો હતો. એમા એક �� પરષ લાબી બાયન �વટર                                               ‘હવ મને બરાબર દખાતુ નથી, હાલીચાલી શકતી નથી. ઘરમા ક બહાર માર  ુ �
                                                                                                                                       �
                                                                                                                                       ુ
                                  �
                   ે
                                                                                                                       �
                                                    �
                           �
                                                                                                                       ુ
                અન પાયýમો પહરી એના િસગલ બડ પર બારી પાસ બઠો છ.
                                                  ે
                                                                                                                    �
                                                                                                                    �
                                                                                                           મન ખોલી શક એવ કોઈ �વજન નથી. આખ øવન �ય�ત ર�ા પછી આ
                                      ે
                                                ે
                ચોળાયલો ઝ�ભો ખીટી પર લટક� છ, ખણામા લાકડી છ. પલગ                                            એકલતા મને મારી નાખશે. કામવાળી અન રસોયણ બાઈ સવાર-સાજ આવ  ે
                                           �
                                     �
                                                                                                                                     ે
                                                    �
                             ં
                                                                                                                                                    �
                                        ૂ
                    ે
                                                 �
                                     �
                                                                                                                                                  ે
        નીચ એક �ધો ýડો દખાય છ. બારીની પાળીમા પાણીની બોટલ, દવાઓની                                           છ. હ એમને મારા ઘરમા હરતી-ફરતી ý� �યાર મને થાય ક ýણ આ ઘરમા  �
           ે
                     ે
                          �
                                                                                                                          �
                                                                                                                                               �
                                                                                                               �
                                                                                                               �
                                                                                                                                        ે
                                                                                                            �
                                                                                                                                                     �
                     �
        શીશીઓ અને ચ�મા છ�. �� બ હથળી દાબી શ�ય નજરે બારીમાથી બહાર                                           હ નથી રહતી, એ બ રહ છ. હ તો અણગમતા મહમાનની જમ પડી રહ છ.’
                                                                                                                                                     �
                                                                                                                       ે
                           ે
                                                                                                                              �
                                                                                                                           �
                                                                                                                                                       �
                                                                                                                                                       �
                              ે
                                                                                                                  �
                                                �
                                                                                                            �
                                                                                                            �
                                                                                                                                         �
                                                                                                                          �
                                                                                                                              �
                                     ૂ
                                                                                                                                               ે
                                           ે
        તાકી ર�ો છ. ફોટાની નીચ કોઈ ક�શન નહોતુ. �� િવશ પણ કશ જણા�ય  � ુ                                     છ�લ એક વા�ય લ�ય હત : ‘�યારક મને લાગ ક હ વષ� પહલા માર øવન
                                                                                                                           �
                                                                                                                                                 �
                                                                                                                           ુ
                         ે
                                                                                                                        �
                                                �
                                                ુ
                                                                                                                                                    �
                                                                                                                                                    ુ
                                                                                                                                          �
                                                                                                                                       ે
                                                                                                                                        �
                �
                                                                                                              ે
                                                                                                                        ુ
                                                                                                                                          �
                                                                                                                                ે
                                                                                                            �
                             �
                                                                                                                                                �
                                    �
            �
                                                                                                                                         ે
        નહોતુ, છતા એ ફોટો�ાફ એના એકાકી øવનની કથા કહતો હતો.                                                 છોડીને ચાલી ગઈ છ�, હવ ફ�ત માર શરીર જ øવ છ.’
                                           �
                                                                                                                                 ુ
                                                                                                                                 �
                                                                                                                       �
                                                                                                                                           �
                                                                                                                           ે
                �
                           �
                    ુ
          ઘણા �� ��ી-પરષો એકલા થઈ ýય એ વાત નવી નથી. ઘણી વાર તો                                               કા�પિનક નામવાળી �સી વષની કમળા છ-સાત વષ�થી ��ા�મમા રહ  �
                                                                                                                                �
                                                                                                                                                      �
                     ુ
             �
        એમના પ�રવારજનો એમની એકલતાને �વાભાિવક માની એ તરફ �યાન પણ                                                 છ. એનો એક દીકરો પ�રવાર સાથ એ જ શહ�રમા રહ છ, પરંત એને
                                                                                                                                                     ુ
                                                                                                                                                 �
                                                                                                                 �
                                                                                                                                             �
            �
                                                                                                                                               �
                                                                                                                                    ે
        આપતા� નથી. કોઈ પછ તો જવાબ આપે : ‘આ �મર તો એવુ જ રહવાન.’                                                   મળવા આવતો નથી. પિતના ��ય પછી કમળા ખબ એકલી થઈ
                                             �
                                        ે
                                                                                                                                       ુ
                                                    ુ
                                                                                                                                                ૂ
                                                    �
                     ૂ
                                                 �
                      �
                  �
                                      �
                                 �
           ુ
                                                                                                                                              ુ
                   �
                   ુ
                                          �
                              ૂ
                 ે
           �
                                                                                                                               ુ
        એવ જ એટલ કવ? ઘરના વડીલ ખણામા એકલાએકલા િદવસો પસાર કરે                                                        ગઈ. એ કારણે અમક �કારની માનિસક અસિવધા અનભવતી
                                                                                                                                                    ુ
                                                                                                       �
                                                  �
                                                                                                                                                ૂ
                                                                                                                                              �
        એ �વાભાિવક બાબત છ? આવી પ�ર��થિતના બક�ાઉ�ડમા ��ો માટ કામ                                      ડબકી            હતી. ખાવાન ભલી ýય, ચીજવ�તઓ �યા મકી છ ત યાદ ન
                                                                                                                                         ુ
                                                                                                                                                    ે
                                                                                                                             �
                       �
                                                                                                                                                  �
                                                                                                                              ૂ
                                                                                                                             ુ
                                      ે
                                            �
                       ે
                                                                                                                                     �
              ે
                                                                                                                                     ુ
                                                                                                                                   ે
                                                                                  ુ
                                                                                  �
                                                                                                                        ે
                                                                ે
                                            ે
        કરતી અમ�રકાની એક સવાભાવી સ�થાએ ��ોની એકલતાન માનસશા��ીય   એ સમયન યાદ કરતા પૌલાએ જણા�ય હત : ‘એવ નથી            આવ, સમયસર દવા લવાન પણ વીસરી જવા લાગી. ઘરમા  �
                                                                                     ુ
                                                                       �
                                                                                     �
                             �
                                                                                          ુ
                                                                                          �
                                    �
                                                                                �
        ���ટએ સમજવા �ોજે�ટ હાથ પર લીધો. થોડા ��ોન મળી એમના મનની   ક મારા પિતના અવસાન પછી જ હ એકલી પડી ગઈ છ.   વીનશ �તાણી  કોઈને એની હાજરી ગમતી નહોતી. કકાશ થવા લા�યો. પ�ો
                                                                                            �
                                                                                                                                                       ુ
                                                           �
                                         ે
                                                                                            �
                                                                                                                                           �
                                                                                �
                                                                                                      ે
                                                                           �
                                                                                                                                                �
                                                                           �
                                           �
                                         �
                                         ુ
                                                                                                                            ુ
                 �
                                                                       ે
                                                                                                                                  �
                                                                                                                                   ે
                               ુ
                 ુ
                                                                                                                       ે
                                                                                                                         ુ
                                                                                                                                      �
        વાતો ýણવાન કામ સમભાવી યવક-યવતીઓને સ��ય. કટલાક ��ોએ મન   એ øવતો હતો �યાર પણ હ એકલી જ હતી. ઘરના� અન  ે         અન પ�વધઓ કડવા વણ સભળાવવા લા�યા. એક િદવસ
                            ુ
                                                                                                                                               ે
                                       �
                                                 �
                                                               �
                           �
                                                                  �
                           ૂ
                                                                                       �
                            �
                                                                             �
                                                                                       �
             ે
                                                                                         ૂ
        ખોલીન વાત કરી, કટલાક મગા ર�ા. તમ છતા એમની વાતોમાથી આ   બહારના બધા કામ એકલે હાથ સભાળતી. કદાચ હ ખબ �ય�ત       સાવ સામા�ય બાબત પર મોટો ઝઘડો થયો. ત િદવસ પછી એ
                                                                           ે
                                  ે
                                �
                        �
                     �
                                                                                                                         �
                                                                                      ં
                          ૂ
                                                                                                                                                       ૂ
                                                                                                                                      ે
                                                            �
        �મરની એકલતાના �ધારા ખણા પર થોડો �કાશ પ�ો. િવિવધ તારણોમા�થી   રહતી એથી મને એકલતાનો અહસાસ થયો નહી હોય. એ øવતો   ��ા�મમા રહવા આવી ગઈ. હવ આખો િદવસ પ�રવારના જના
                                                                                                                           �
                                                                             �
                                                                ે
                                                                                                                              ે
                                                                                                                             ે
        એક  મહ�વન તારણ બહાર આ�ય ક એકલતામા øવતા મોટા ભાગના ��ોએ   હતો �યાર એને મળવા આવતા અન મને ર�તામા મળતા લોકો મારા   ફોટાનુ આ�બમ લઈન બઠી હોય છ.
                                                                                                                                    �
                                                                                           �
                                                                            �
                                                                               ે
                                                                                                                   �
                ુ
                �
                                    �
                            ુ
                            �
                                                                                       �
                             �
                                        �
                                                                                                                                                 ે
                                                                                                                                                      �
                                                                                                                           �
                       �
                                                                                   ે
        બહારના જગત સાથ સપક� ગમાવી દીધો હતો.  એમનામા કશાકની સાથે   પિતની જ ��છા કરતા. હ કમ છ, કવી રીત પહ�ચી વળ છ, આખો િદવસ શ  � ુ  મધર ટરસાએ ક� છ : ‘તમને કોઈ ઇ�છત ન હોય, �મ કરતુ ન
                                                                               �
                     ે
                                                                             �
                           ુ
                                                                                                                                          �
                                            �
                                                                       �
                                                                         �
                                                                         �
                                                                                                                   ે
                                                                             �
                                                                                          �
                                                                                            �
                                                                                            �
                                                                          �
                                                                                                                  �
                                                                                          �
                                                                                                                         ુ
                                                                                                                         �
                                                                                                                                          ુ
                                                                                                                                             ે
                                                           �
            ે
                                                                                   �
                                                                             ૂ
                                                                                     �
        ýડાયલા હોવાનો ભાવ ર�ો નહોતો.                      કરુ છ – એવા સવાલ મને કોઈ પછત નહોતુ. હ પણ �� થઈ હતી, મારી પણ   હોય, એનાથી મોટો ભખમરો બીý કોઈ નથી.’ િવદશના સ�િસ� ��
                                                                                                                                                 ુ
                                                                                     �
                                                                                                                          ૂ
                                                                               ુ
                                                             �
                                                                               �
                                                                           ુ
                                                                                                                                                       �
                                                                               ુ
                                                                                                                                                       �
                                                                               �
          છ�તર વષની પૌલાનો પિત કોઈ અસા�ય બીમારીમા લગભગ દસ વષ  �  શારી�રક તકલીફો હતી, પરંત એ બધ મારા પિતની હાજરીમા કોઈના �યાનમા  �  ના�અિભનતાએ ક� હત : ‘હ હø પણ િથયટરમા નાટક ýવા ý� છ.
                                                                                                                         �
                                                                                             �
                                                                                                                         ુ
                                          �
                                                                                                                                        ે
                                                                                                                   ે
                 �
                                                                                                                                           �
             ે
                                                                                                                               �
                                                                                                                               �
                                                                                                                            ુ
                                                                                                                            �
                                                                         ે
                                                                                                                         �
                         ુ
        પથારીવશ ર�ો પછી ��ય પા�યો હતો. એની સભાળ લવા ઘરમા પૌલા   આ�ય નહોતુ. મને લાગ છ ક હ øવનના આ વષ� કોઈ øવતી �ય��તની   �યા મને કોઈ ઓળખત નથી અન હ પાછળની ખરસીમા બસી એ નાટકમા�
                                                                                                                         ુ
                                                                                                                                 �
                                                                  �
                                                             ુ
                                                                                                                                ે
                                                                                                                                 �
                                                             �
                                                                                                                                               ે
                                            ે
                                                                                                                                             �
                                       �
                                                                                   �
                                                 �
                                                                             �
                                                                             �
                                                                                                             �
                                                                                                                                         ુ
                                                                          �
                                                                            �
                                                                                                                                      ે
                                                                                                                                                       �
                                                                                   �
                                                                                                                                                     �
                                                           ે
                                                                                                                  �
                                                                                                                          �
                                                                                                                                                       �
                                                                                                                                          ે
                                                                                                                        ે
                                                                                   �
                                                                             ે
                                                               ં
                                     �
                                  ે
                                           ુ
        િસવાય બીજ કોઈ નહોતુ. બ સતાનો વષ-બ વષ ઊડતી મલાકાત લઈ જતા.   જમ નહી, પિતના પડછાયાની જમ øવી છ.’       એકસમયે મ જ ભજવલા પા�ો બીý અિભનતાઓન ભજવતા ýયા કરુ છ.’
                                                    �
                                �
                ુ
                �
                       �
                           �
                         ે
                                            ં
                                     અનસધાન
                                          ુ
                                                                                     ુ
                                                                                   પ�ટન માટ પ�ર��થિત િવકટ બની રહી છ?
                                                                                                    �
                                                                                                                                                     �
                                                �
                                                                 ે
        સમયના હ�તા�ર                         માટ લગભગ 100 �ક.મી. જટલો િવ�તાર ýઈએ
                                             છ. અન આ �માણ ýઈએ તો માડ 10 િચ�ાઓ
                                                          ે
                                               �
                                                   ે
                                                                    �
                                                                                                               �
                                                                                                                                           ે
                                                                                                              ુ
                                                                                                                          �
                                                                                                                         ુ
                                                                                                      �
        સા�યવાદી  શહનશાહ  કરશે  તની  રાહ  ýઈએ.   �યા વસી શક.                              �આરી, 2022મા રિશયાએ ય�ન પર    ય�નના રા��પિત પાછળ તો દશનો તમામ નાગ�રક
                                                      �
                                                                                            ુ
                             ે
                                                �
                  �
                                                                                                                         �
           ુ
                                                                             ે
                                                                   �
                                                                                                  �
           �
                   ુ
                                                                       �
                                                                                                                                    ુ
        આવ જ નસીબ પ�ટનનુ છ.                     વળી �યા દીપડા, િશયાળ, જગલી કતરા વગર  ે  ફ �  આ�મણ કયુ �યાર રિશયાએ મા� એક   છ, સામ પ�ે આખ રિશયા પ�ટનની પાછળ નથી.
                                                     �
                                                                                                      ે
                                                                                                                                    �
                                                                                                                                           ુ
                        �
                      �
                                                                                                                             ે
                                                                                                       ુ
                                                                                                        �
                                                                                                   �
                                                                                                                                                     ુ
                                                                                                                                            ે
                                      �
                                                                      �
             ે
                                                                                                                                                   ે
                                                               ે
                     ુ
                         ે
          તાજતરમા  ��ય  પામલા  િમખાઈલ  ગોબાચોફ�   �ાણીઓનો વસવાટ છ અન આિ�કામા �િતપાિદત     અઠવા�ડયામા  જ  ય�નને  પરા�ત  કરી   ખારકીવની ઘટના પછી રિશયાન ખોટી રીત ય�મા  �
                 �
                                                            �
                                                                                                                             ે
                                                                                                                                                       �
                                                                                   ે
                                                                                                   �
                                                ુ
                                                  �
        �ટાિલનશાહીન સમા�ત કરી દીધી હતી. તની �િતમ   થય છ ક િચ�ો નાન �ાણી હોવાન કારણે અ�ય   દવાનો દાવો કય� હતો. ýક 200 િદવસ પછી પણ આવ  � ુ  ઘસડી દવાયાનો આરોપ પ�ટન પર લાગી ર�ો છ.
                                                �
                  ે
                                  ે
                                                                                                                                         ુ
                                                                     ે
                                                            ુ
                                                            �
                                                   �
                                                                                                                          ે
                                                                                                                                                �
                                                                                     �
                                                                                            �
                                                                                     ુ
                                                                                               �
                                                   ુ
                                                                                            �
                                                                                                                                              �
                                                                                               ુ
                                                       ે
                                     �
                                       ે
                                                        ે
               ુ
                                                                                                                             �
                                                                       ે
        િવિધમા  પ�ટન  હાજર  ર�ો  નહી,  કારણ  ક  તની   રાની પશઓ તન સહ�લાઈથી મારી નાખ છ. તો આ   થય નથી. ઊલટ, ય�િનયન દળોએ સ�ટ�બરના બીý   રિશયામા ય�િવરોધી �દશનો થઈ ર�ા છ. ખારકીવમા  �
                                                                                                           �
                                                                         �
                              ં
                                                                                                                               ુ
                                                                                                                                        �
             �
                               ે
                                                                                                                                      ુ
                                                                                                                  ૂ
                                               �
                                                                     �
                              ે
                                                    �
                                                                                           ે
           ુ
                                     ે
                                        �
                                                                                                                                 �
                                                                                                         �
        સરમખ�યારીનો ર�તો �ટાિલન સાથ મળ પાડ તવો છ,   સýગોમા, આિ�કાની સરખામણીમા ઓછો િવ�તાર   સ�તાહના �ત રિશયન સિનકોને પીછહઠ માટ મજબર   રિશયાની પીછહઠથી પ�ટનના િવરોધી રાજકારણીઓ
                                                                                                              �
                                   �
                                                                                                  ૈ
                                                                                                                                 �
                                                                                                                                        ુ
        પણ હવ રિશયન �ý લોકશાહી ��ય ý�ત છ એ પણ   ધરાવતા જગલોમા િચ�ા માનવવ�તી અન અ�ય   કરી રિશયાના કબýમાથી ઘણા ય�િનયન �દશોને   અન પ�ોને મોટ� બળ મ�ય છ.
                                                                                                                          ે
                                                                                                                                         �
             ે
                                                                          ે
                                                                                                 �
                                                                                                                ે
                                    �
                              ે
                                                                                                         �
                                                          �
                                                                                                                                        �
                                                     �
                                                                                                        ુ
                                                                                                                                  ે
               �
               ુ
                                                                                            �
              ે
                                                                                                                            ે
                                                                                                                                              ૂ
                                                                                       ે
        ન�ધવા જવ છ. �                        રાની પશઓ વ� અથડામણમા કટાઈ જશ. એટલા   પાછા મળ�યા છ.                           અમ�રકા અન પિ�મ રા��ોને �યહા�મક øત મળી
                                                         ે
                                                                   �
                                                                 �
                                                   ુ
                                                                        ે
                                                �
                                             માટ જ િન�ણાતોની સલાહ છ ક િચ�ાન કાટાળી   �તરરા��ીય રાજકારણમા� દરેક દશ પોતાની �મતા   છ. મનોવૈ�ાિનક રીત ýઈએ તો રિશયાએ એક રીત  ે
                                                                                                                                     ે
                                                                                                         ે
                                                                   �
                                                                 �
                                                                                                                         �
                                                                                                          ે
                                                                        ે
                                                                           �
                                                                   �
        ડણક                                  તારથી સરિ�ત કરેલા િવ�તારોમા જ ખ�લા મકવા   �માણ �યય ન�ી કરવાના હોય છ. તમ કોઈ પગલુ  �  પરાજયનો �વાદ ચા�યો છ. ય� હજ કટલાક મિહનાઓ
                                                                                       ે
                                                                                                                                       �
                                                                                                   �
                                                                                         ે
                                                   ુ
                                                                       ુ
                                                                                                            ે
                                                                                                                                              �
                                                                                                                                         ુ
                                                                                                                                             ુ
                                                                           ૂ
                                                                                                        �
                                                                                                                         ુ
                                                      ુ
                                                                        �
                                                                                                                                                     �
                                                                                         ે
                                                                                                                                            �
                                                                                            �
                                                                                           ે
                                                                                                                                 �
                                             ýઈએ. પરંત સકડો �ક.મી. િવ�તારમા ફલાયલા   ભરો �યાર તન �ર�ક એનાિલિસસ તટ�થ રીત થવ  ુ �  સધી ચાલશ કમ ક આ ય� એવ નથી ક એમા કોઈ
                                                                                            ુ
                                                                                                                ે
                                                                                                                                        ુ
                                                        �
                                                                            ે
                                                                         �
                                                                                                                                   �
                                                                                                                               ે
                                                                                                                                            ુ
                                                                                                                                                 �
                                                                                                                                                     ુ
                                                                                           �
                                                                                                                                                 ે
                �
                              �
                                                                                                                                        ે
                                                                ુ
        લતી રહ છ. િચ�ાઓને દશમા ફરીથી વસવાટ   જગલોમા એ શ�ય નથી હોત.                ýઈએ. એમા હમશા િ��ટિસઝમને પણ યો�ય �થાન   એક પ� �પ�ટ રીત øતશ અથવા હારશ. પરંત જમ
                                                                �
                                                                                                �
                                                                                                                                   ે
                           ે
                                               �
                                                                                              ે
         ે
                                                   �
                                                                                             �
              �
                                                                                                                                                       ે
                                                                                                                                                     �
                                                                                     �
                                  �
                                                                                     ુ
                                                                            �
                                                  �
                                                                                                                                  �
                                                                                                        ે
                                        ે
                                                                                                           �
                        ે
                                    �
                                                                                            ુ
        કરવાના  �ોજેકટ  પર  તમણે  વષ�  પહલા  અનક   ýક નાિમિબયાથી િચ�ા આવવાના કારણે કનો   હોવ ýઈએ. પ�ટનનુ �ય��ત�વ અન કાય�ણાલી એવી   અફઘાિન�તાનમા વષ� ર�ા પછી USSRએ પીછ હટવ  � ુ
                                                                                               �
                                                                      �
                                                              �
                                                                                    �
                                                       ે
                                                                                                                                    ે
                                                                           �
                                                                                                                          ુ
                                               �
                                                                                                                          �
                                                                                                                                 �
        �યાસો આદરેલા.                        જગલમા અન અ�ય� જગલોમા ગીરના િસહન  ે   છ ક કોઈ પણ �ય��ત એને કોઈ અણગમતી વાત કરતા  �  પ�, વીસ વષ અમ�રકાએ પણ અફઘાિન�તાન છોડવ  ુ �
                                                                   �
                                                   �
                                                                                     �
          1970ના દાયકામા તમણે �થમ વખત ઈરાન   વસવા મોકલવાનો �ોજેકટ હાલમા આગળ નહી વધી   ગભરાય છ. લ�કરી ���ટએ ýઈએ તો રિશયા અન  ે  પ�, િવયતનામમા પણ અમ�રકાએ પીછહઠ કરી
                                                                                                                                      �
                         ે
                                                                                         �
                                                                   �
                                                                                                                                ે
                                                                                                                                            ે
                                                                                                                                                   �
                       �
                                                                                                                            ુ
                                                                                                                            �
                                                                           ં
                                                                                                         �
           ે
                                                                                         ે
                      ે
                                                                                                                                 ે
                                                                                                                                       �
                                                                                                                                    �
                                                �
                                                                                    �
                                                                                                                                                  ે
                                                                                                                                                     ુ
                                                                      ે
                                                                       ૈ
        સાથ  િચ�ા  ભારતન  આપવા  વાટાઘાટો  કરેલી.   શક. વષ�થી વ�યøવન િન�ણાતો અન વ�ાિનકોની   ય�ન વ� કોઈ સરખામણી થઈ શક એમ        અન �ીલકામા એલટીટીઇ સામના ય�મા  �
                                                                                    ુ
                                                                                                       ુ
                                                                                                       �
                                                              �
                                                                ે
                                                                                                                                           �
                                                       �
                                                                     ુ
        પરંત 1979મા  ઈરાનમા  સ�ાપલટો  થતા  આ   માગ રહી છ ક ગીરના િસહન મા� ગજરાતના એક   નથી. આ કારણથી જ પ�ટનને થય હશે            ભારત પણ પીછહઠ કરવી પડી, એ જ
                                                                                                                                    ે
                         �
           ુ
                                                     �
                  �
                                                                                                 ુ
                                                                                                                                                       ે
                                                     ૂ
        �ોજે�ટ આગળ ના વધી શ�યો. ý એ શ�ય બ�ય  ુ �  વ�ય �� પરતા સીિમત ના રાખવા ýઈએ.   ક ય�નની રિશયા સામ કોઈ િવસાત                   �કારની કોઈ ��થિત ય�નમા સýશ.
                                                  ે
                                                                                                 ે
                                                                                      �
                                                                                     ુ
                                                                                                                                                �
                                                                                                                                               ુ
                                                                                                                                                   �
                                                                                                                                                      �
                                                                                   �
                                                       �
                                                                                                                 ે
                                                                                                                         ે
                                                                     �
                                                                                           ુ
                                                                                         ે
                                                     �
        હોત તો આપણને ફાયદો એ થાત ક ઈરાની િચ�ા   સારા સર�ણને કારણે ગજરાતમા િસ�હની વ�તી   નથી  અન  ય� øતવ  મા�  થોડા   દશ-િવદશ      મિહનાઓના �િતકાર પછી રિશયાન  ે
                                                                                                 �
                                                                                                 ુ
                               �
                                                               ુ
                                                     �
                                                           ે
                                                                                                    �
           ે
                                                                                                                                                ુ
        અન ભારતમાથી નામશેષ થયલા ભારતીય િચ�ા   વધી રહી છ અન હવ 600થી 700 વ� �કાય છ.   િદવસની વાત છ. આવ થય નથી.                      આિથક  રીત  ખબ  નકસાન  વઠવ  ુ �
                                                                                                                                                      ે
                                                                             �
                                                                                                                                           ે
                            ે
                                                                                                    ુ
                                                                                                                                       �
                                                                                             �
                  �
                                                                                                                                             ૂ
                                                        ે
                                                                                                 ુ
                                                                                                 �
                                                                       ે
           ે
                                                                                              �
                                                            ે
                                                                                                 �
                                                                                                                                        ે
                                                ે
                             ે
                                                                                                                                               ુ
               �
          �
                                                                         �
                                                   ૈ
        બનનો  વશ  એક  જ  છ.  �યાર  આિ�કન  િચ�ા   �યાર, વ�ાિનકોના મત થોડા િસહોને અ�ય જગલોમા  �  ચાણ�ય  નીિત  કહ  છ  ક  રાýએ   ડૉ. જય નારાયણ �યાસ  પડશ જના કારણે પ�ટનની રાજકીય
                        �
                                                                                                                                      ે
                                                                                                  �
                                                                 �
              �
                                                                            �
                 �
                                                                                                                                                    ે
                                                                                                 �
        અલગ છ. વતમાન વડા�ધાન નરે�� મોદી 2009મા  �  વસવા મોકલાય તો તમની જનીન-િવિવધતા પાગરે   પોતાની આજુબાજ કડવુ પણ સાચ  ુ �         ��થિત ખબ નબળી થઈ જશ. એવા
                                                           ે
                                                                                              ુ
                                                                                                                                        ૂ
                                                                                                                                                ે
                                                        ુ
            ે
                                                                 ે
                                      ે
                                                                                     �
              ુ
                                                           ુ
                                                   �
                                 ે
                                                                        �
        �યાર ગજરાતના મ�યમ��ી હતા �યાર પણ તમણે   એટલે ક િજન-પલ સધરે અન ભિવ�યમા આ નવા   કહનાર  માણસો  રાખવા  ýઈએ.                   સયોગોમા�  રિશયાન  આ  પગલુ  �
                                                                                                                                   �
                     ુ
          �
                                                                                        ુ
                                                                                    ે
                                                                   �
                        ે
                                                                                                                                             ે
                                                    �
        િસગાપોરથી િચ�ાની બ ýડી મગાવી હતી અન  ે  િવ�તારોમા જ�મેલા િસહોને ગીરમા રહતા િસહો સાથ  ે  જ  સરમખ�યારો  આ  નીિતને  નથી     ભરવાની ફરજ પડશ.
                                                                     �
                                                                         �
                                                           �
                                   �
        જનાગઢના ��યાત સ�રબાગ ઝમા તન સવનન     �જનન કરવા મળ તો તમની વ�તી વધ મજબત અન  ે  અનસરતા તમનો આખરે અ�ત થાય છ.                 અમ�રકાએ  લ�કરી  દરિમયાનગીરી
                                                            ે
                                                                      ુ
                                                                                                                                    ે
                                     �
                                                                                     ુ
                                   ુ
                                                                                                          �
                                  ે
                              ૂ
                                                                          ૂ
                                �
                                                                                          ે
         ૂ
                                                         �
                                                                                                                                           ૂ
                ે
                                                                                    ુ
        કરાવી અન િચ�ાની વ�તી ઊભી કરવાનો �યાસ   �વ�થ બન. ે                         પ�ટને આ સલાહ અવગણીને એકાિધકારવાદ          નથી કરી એ પણ એક દરોગામી િનણ�ય ર�ો.
        કરાયો હતો.                                                                ચલાવવા જતા પોતાના પગ પર જ કહાડી મારી છ.     સાથસાથ ýસસી ત� �ારા અન આિથક, ટ�નોલોિજકલ
                                                                                                                                                �
                                                                                                                                              �
                                                                                                                                   �
                                                                                           �
                                                                                                                �
                                                                                                                                          ે
                                                                                                                          ે
                                                                                                                                ૂ
                                                                                                                             ે
                                                                                                        �
                     ે
                                                                                                                                                   �
                                                        �
                                                                                                                            ૂ
                                                        ુ
                                                                                                                                   ે
                                                                                                            ુ
                                                                                               ે
                                                                                         �
                                                                                                                                         �
                                                                                                                          ે
                                                                                                                                        ુ
                 �
          પરંત દભા�ય ત િચ�ાઓની વયને કારણે આ   રણમા� ખી�ય ગલાબ                        ય�મા રિશયાન મોટી ýનમાલની ખવારી વઠવી   અન �યહા�મક રીત એણે ય�નને મદદ કરી છ. ઉપરાત
                                                                                                                ે
                                                          ુ
              ુ
               ુ
                   ે
                                                                                      ુ
                                                                                                                                                       �
                                                                                         ૂ
                          ં
                                                                                                     �
                              �
                                                                                                                                                  �
                                                                                                                                       ે
                                                                                       �
                                                                                                            ુ
                                                                                                                                   �
                                                                                                          ુ
        �યાસ સફળ નીવ�ો નહી. ýક આ પછી અન  ે                                        પડી છ. ખબ મોટા �માણમા શ��ોન નકસાન એને   અ�ય દશોએ ય�નને જ મદદ કરી એ લાબા ગાળ  �
                                                                                                          �
                                                                                                                             ે
                                                                                                                                  ુ
                                                                                                                                 �
                                                                                                                                 �
                                                                                           ુ
                                              �
                                                                                           �
                                                    ે
          �
                                                 �
        પહલા� પણ આવા અનક �યાસો િન�ફળ જવાન કારણે   કટાળ ત �મી હોય છ.’              ભોગવવુ પ� છ. મહ�વની વાત એ છ ક રિશયાનો   રિશયાન નબળ પાડવામા િનિમ� બનશ. ચીન પણ
                                                                                                                                                 ે
                                                                                        �
                                                  ે
                                                                                             �
                                                                                                                                        �
                                                                                                                             ે
                                                          �
                                     ે
                                                                                                           �
                      ે
                                                                                                            �
        િન�ણાતો આવા �ોજે�ટસની સફળતાનો �ક બહ  �  �વાિતન  થોડા  િદવસ  હો��પટલમા  રા�યા  પછી   જ મ�ય હત હતો, ય�નને નાટોથી દર રાખીન નાટોને   આમા પડવા નથી માગત. આ આખાય �ક�સામા રિશયા
                                                                                                                                                    �
                                                                                                                                      ુ
                                                                                                                                      �
                                                                                          ુ
                                                                                               ુ
                                                                                     ુ
                                                                                         �
                                                                                                              ે
                                                                                                                           �
                                                                                                �
                                                                                                         ૂ
                                                     ે
                                                                          �
                                                                      �
                                                                                    ે
                                                                                                                                       �
                                                                     ે
                                                                                                         ુ
                                                                                                                                     ુ
                                                                                                                           ે
                                                       ૂ
                          ે
                                                                                                                                     �
                                                                                      �
                                                  �
        ઓછો �ક� છ. તમના મત �ાક�િતક વાતાવરણમા  �  મસમોટ� િબલ ચકવીને ડો�ટરોના ભાર આ�હને માન   નબળ પાડવાનો અથવા યરોપીયન યિનયનને નબળ  � �  ýણ એકલ પડી ગય છ. અમ�રકાનુ લ�ય પ�ટનને
                                                                                      �
                                                                                                   ુ
                                                                                                                                           ે
                                                                                                                                               �
                                                                                                                                                    ુ
                    ે
                 �
                                                                                                                               ુ
                                                                                                                               �
            ે
                          ુ
        �યાર િચ�ાઓ બ વાર ક વધ વખત બ�ા મકવામા  �  આપીને િમનશભાઇ ઘરે લઇ આ�યા. જટલા મિહના   પાડવાનો એવ થય નથી. ઊલટાન આ ય�થી નાટો   નબળા પાડી રિશયામા સ�ાપ�રવત�ન કરાવવાન રહશ.
                                                                                                                                                       ે
                                                                                                        �
                                                                                                        ુ
                                                                                                            ુ
                                                                                                                                                    �
                                                                                                                                                    ુ
                                   �
                                    ૂ
                   ે
                                                     ે
                                                                                           ુ
                                                                                              �
                                                                                              ુ
                                                                    �
                                                                                                                                     �
                                                                                           �
                                                                                                                                                      �
                        �
                                                                      ે
                                                               ુ
                                                                             ુ
                                                                                                                                                  ં
                                                                                                              ે
                                              ુ
                                                                                          ૂ
                                                              �
                                                                                                                               �
        સફળ થાય તો શ�ય છ ક તઓની વ�તી ભારતમા  �  સધી �વાિત øવત રહી �યા સધી િમનશ એની અ�ભત   વધાર મજબત થય. કો�ડ વોર પછી નાટો િવશ આટલી   રિશયા-ય�નનુ ય� કદાચ હારøતમા નહી પ�રણમે.
                                                                                      ે
                                                                                                                                  ુ
                                                                                                                                               �
                                                                                             ુ
                                                                                             �
                                                                           ્
                                                                                                                              ુ
                                                                     ે
                         �
                          ે
                                                       �
                       �
                                                                                                                                 �
                                                                    ે
                                                                                                                            �
                                                                                                                                    ુ
                                                                                                   �
                                                                                     �
                                                                                                                                       �
        આગળ વધશ.                             ચાકરી કરી.                           ચચા �યારય નથી થઈ જ છ�લા છ મિહનાથી થઈ છ.   એવામા રિશયાન ય�માથી બહાર નીકળવાનો ર�તો
                                                                                                                  �
                                                                                         ે
                                                                                                  ે
                 ે
                                                                                                                                  ે
                                                                       ુ
                       �
                                                                                                                                      ુ
                     �
          નહી તો આવતા પાચ વષમા કલ 50 િચ�ાઓને    સોસાયટીમા રહતી પડોશણો આ બધ ýઇન દગ   સ�ય રા��ો �ારા નાટોને વધાર બજટ ફાળવવામા  �  આપવા અમ�રકા માટ પ�ટનનુ જવ જ�રી છ. કદાચ છ-
                                                                                                                                            ુ
                                                                                                                                            �
                                                                       �
                                                       �
                                                                                                                                                 �
                           �
                                                                                                                                          �
                              �
             ં
                            �
                                                          �
                                                                                                          ે
                                                                                                                               ે
                                                                             �
                                                                                                       ે
                                                                                                                                     �
                                                                           ે
                                                                                                                                 �
                                                                                                                                                  ે
                                                                                                                                  ુ
          �
                                                                                         �
                                                                                         ુ
                                                        ે
                                                                       �
                                                                                          �
        �કિતમા િવહરતા મકી અન ફરીથી ભારતભિમ ઉપર   રહી જતી હતી. જ િદવસ �વાિતના અ��નસ�કાર કરીને   આવી ર� છ. નાટોમા બ નવા સ�યો �ફનલ�ડ અન  ે  આઠ મિહનામા પ�ટનનો સય અ�ત થાય અન રિશયામા  �
                         ે
                                                            ે
                                                                                                                                        ૂ
                                                                                                                                         �
                                   ૂ
                                                                                                              ે
              �
                                                                                                 �
                     ૂ
                                                                                                  ે
                                                                      �
                                                                         ે
                                                                                                       �
                                                ે
                                                              �
        િચ�ાનો વસવાટ કરાવવાનો આ �ોજે�ટ પણ સફળ   િમનશભાઇ ઘરે પાછા ફયા અન બારણા પાસ િવલાપ   �વીડન ઉમરાયા છ. આ દશાવ છ ક રિશયાની આખી   નવી નતાગીરી આવ �યાર બાદ ય�નો �ત લાવવો અન  ે
                                                                                                        �
                                                                                         ે
                                                                                                     ે
                                                                                                    �
                                                                                                                            ે
                                                                                                                                           ુ
                                                                                              �
                                                                                                                                   ે
                                                                 ે
                                                                                    ૂ
                                                                                                              �
                     �
                                                            ે
                                                    �
                                                 �
                                                                                                             ૂ
                                                                      ે
                                                                                                                                          ૂ
                                                                                                                             ે
                                                                                                    ુ
        ના થાય. િન�ણાતોનુ મત�ય છ ક મા� 750 �ક.મી.   કરતા કરતા ઢગલો થઇન પડી ગયા �યાર સોસાયટીની   �યહરચના ઊલટી પડી છ. ય� કરવાની મખામીભરી   રિશયાન ચીનના �ભાવથી દર કરી પિ�મી દશોના
                             �
                                                                                                                                                     ે
                           �
                       �
                                                                                                  �
                                                                                                                                                      ે
               �
                             �
                        �
                                                                                                                             �
                                  �
                                                              ુ
                                                                                                                                    �
                                                                                                          ુ
                                                                                                                                    ુ
                                                              �
        િવ�તારમા  ફલાયલા  કનોના  જગલોમા  િચ�ાના   દરેક ��ી એના પિતને આવ કહતી હતી, ‘આને સાચો   નીિતને  કારણે  રિશયાએ  પોતાના  દ�મનને  વધાર  ે  �ભાવ હઠળ લાવવ એવી લાબા ગાળાની �ડ�લોમ�ટક
                 �
                    ે
                                                                 �
                                                                                                                                         �
        સફળ વસવાટ માટ સાનકળ વાતાવરણ ઊભ થવ  � ુ  �મ કહવાય. તમ જ કરો છો એ તો મા� ટા�લા છ.’  મજબત બનાવી દીધો.              યોજના  પિ�મના  દશોની  હોય  તો  નવાઈ  નહી.  �
                                                                             �
                                                          ે
                                                        ે
                     �
                                              ે
                                                                                                                                     ે
                                                  �
                         �
                                                                                                                                                       ં
                                      �
                                      ુ
                                                                                      ૂ
                                                                           �
                        ુ
                                                                                                                                                      �
                                                                                                                  �
                             ુ
              �
                                   ે
                                                                                                                            ે
                                                                                                                                ુ
                            ે
                       ે
            �
        અઘરુ છ. એક િચ�ાન �દાજ મ�ત રીત િવહરવા                (શીષકપ���ત: ઝબર અલી તાિબશ)  પ�ટનની પ�ર��થિત અ�યાર નબળી પડી રહી છ.    (લખક ગજરાતના આરો�ય મ�ી રહી ચ�યા છ. )
                                                                                      ુ
                                                                                                                                                  ૂ
                                                                                                      ે
                                                                                                                                            �
                                                                    ુ
                                                                     ૈ
                                                               �
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23