Page 12 - DIVYA BHASKAR 093022
P. 12
Friday, September 30, 2022 | 12
�
�
ે
�
�
શી િજનિપગ એકઝાટક બધારણમા ફરફાર કરીન ે
�
ે
�
�
�મખ તરીક આøવન ચાલુ રહ તવો સુધારો કરાવી
ુ
�
�
ના�યો! પછી કહ ક આ તો જનતા ��છ છ! ચીની
�
�
ે
ે
�
ુ
સરમખ�યારી સા�યવાદની સાથ �ડાયલી છ. આ
પણ એક મોટો િવરોધાભાસ છ �
આવ�યકતા નથી!
ે
�
ે
ચીનને ‘પીપ�સ ડમો�સી ઓફ ચાઈના’ કહવામા આવ છ, તની સના
�
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
�
ૂ
‘પીપ�સ આમી’ છ, તન મ�ય છાપ ‘પીપ�સ ડઈલી’ છ, બધારણ છ, ચટણી
�
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
છ, �મખ, વડા�ધાન જવા બધારણીય હો�ા છ, પણ વા�તિવકતા? શી
�
�
ે
�
ુ
િજનિપ�ગ એકઝાટક� બધારણમા ફરફાર કરીને �મખ તરીક� આøવન ચાલુ
�
�
�
�
�
�
રહ તવો સધારો કરાવી ના�યો! પછી કહ ક આ તો જનતા ઈ�છ છ! ચીની
ે
�
ુ
�
ુ
સરમખ�યારી સા�યવાદની સાથ ýડાયલી છ. આ પણ એક મોટો િવરોધાભાસ
�
ે
ે
છ. સા�યવાદની કોઈ લોકશાહી હોઈ શક જ નહી. રિશયામા ýસફ �ટાિલન ે
�
ં
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
�
જ રીત કરોડોની ક�લઆમ કરીને ‘કો�યિન�ટ સોિવયત સઘ’ન સાચ�યો, તવ ુ �
જ ચીનમા માઓએ કયુ. �યબામા રા��પિત �ફડલ કા��ોની પોતાની પ�ી જ
�
ુ
�
ુ
�
ુ
દિનયાભરમા સરમુખ�યારો... પણ મા�યો, પણ તમ ના થય એટલે અમ�રકા પહ�ચી ગઈ હતી. ચીનમા �
�
ે
�
�
ુ
ે
દશમાથી ભાગી છટી હતી. �ટાિલનની પ�ી �વતલાનાએ તો ભારતમા આ�ય
�
ે
�
ુ
ે
�
�
�
ુ
પણ એવી જ પરંપરા છ. ટીનાનમેન ચોકમા� કટલા બધા યવક-યવતીઓને,
ુ
�
�
ે
�
�
�
�
લોકશાહીની માગણી માટ સનાની ટ�કો હઠળ કચડી નાખવામા આ�યા.
ે
�
ુ
�
આ શી િજનિપ�ગ પણ પા�ો સરમખ�યાર છ. દસ વષ પહલા ત સીપીસી
�
�
��ા ક� વ�યા? (કો�યુિન�ટ પાટી� ઓફ ચાઈના)નો મહામ�ી હતો. દખાવ તો એવો કય�
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
ક ચીનનો ગોબાચોફ કહવાયો. માઓએ જ એકહ�થુ શાસન કયુ તમા મોટા
�
સધારા કરીને ઉદાર સ�ાનો �ારભ કરશે એવી આશા હતી. તનો સબધ ડગ
�
ે
�
ુ
ં
�
�
ે
�
િઝયાપ�ગ સાથ હતો, પણ તન ખર �વ�પ દસ વષ પછી દખાયુ ક અર, આ
ુ
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ૂ
ે
�
ુ
�
ે
તો �ટાિલન અન માઓન ખતરનાક િમ�ણ છ! તણ પવ નતાના ઉદારવાદનો
ે
�
ે
જ સફાયો કરી ના�યો, તનો િપતા શી હ�ગ�ન પ�મા� અન સ�ામા� ફરફાર
ે
�
માટ સિ�ય હતો અન �મછાવણીની સý થઈ હતી. ે �
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
ે
માઓના મોત પછી ત ફરી વાર પ�મા� અસરકારક બ�યો �યારથી તનો
ુ
ે
રા �ય �યવ�થાના અનક �કારોમા� એક રાýશાહી, બીø બદલાય હત. તાજતરના સમાચાર ચીનના છ અન ત દિનયામા વધતા જતા બીý પ� અન આજનો દિનયાનો મોટો સરમખ�યાર શી િજનિપગ તનો
�
ે
�
�
ે
ુ
સરમખ�યારશાહી મ�ય ચચાના ક��ો ર�ા છ અન તન મ�ય
�
ુ
સરમખ�યારોની ચચા સાથ ýડાયલા છ. �ફડલ કા��ો, ઈદી અમીન, ýસેફ
�
ુ
ુ
ુ
�
ે
�
ે
ે
ુ
�
ુ
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
કારણ નાગ�રકની �વાધીનતા ��યની લાગણી છ. હા, �ýિ�ય �ટાિલન, માઓ�સ તગ, એડો�ફ િહટલર, ýસફ �ોઝ �ટટો, ગમાલ અ�દલ �ડો અ�યાસ કરીને આગળ વ�યો અન સા�યવાદથી લગભગ ટવાઇ ગયલા
ે
ે
ે
ે
રાý ક લોકોનુ ભલ ઇ�છતો સરમખ�યાર પણ કોઈક વાર તન પસદ પડ� નસર, રાજવી િહરોિહતો, રાણી િવ�ટો�રયા, �ા��સ�કો �ાકો... આ ચીનની �ýન પા�ો સરમખ�યાર જ પસદ પડશ એવો બોધપાઠ લીધો. તણ ે
ે
�
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
છ. ‘દખ િબચારી બકરીનો, કોઈ ન ýતા પકડ� કાન, એ ઉપકાર નામો ýણીતા, પણ સરવાળો કરીએ તો 100 જટલા �ટાિલનનો ર�તો પક�ો. ઝગકાઇ, ય�ગ કગ, બો ઝીલાઈ, ��વગલીન
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
�
ે
ઈ�રનો ગણી, હરખ હવ ત િહદ�તાન.’ કિવતા તન ઉદાહરણ સરમખ�યારોની યાદી થઈ શક. સિહતના 100 નતાઓન તણ અ�ભાવી બનાવી દીધા. આ બધા નામો ચીની
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ે
ે
છ. �વીન િવ�ટો�રયાની �શ��ત સાથ આપણા�, સભા- સમયના રસ�દ વાત તો એ છ ક તમાના કટલાક તો ‘લોકશાહી’, ભાષા અન ઉ�ારણો જવા િવિચ� છ અન હાલના સ�ાધારીઓ જવા જ
ે
ે
ુ
ં
�
�
ે
�
ે
�
�
સમારભો શ� થતા. ક��સની �થાપના થઈ 1885ના, ત ે હ�તા�ર ‘લોકોનુ શાસન’ જવા માળખા સાથ �થાિપત છ. િ�ટનને ખતરનાક છ. કાઇ શયા િબચારો કો�યુિન�ટ પ�ની િવચારધારાનો મ�ય િચતક
�
ે
ુ
િદવસ ગોક�લદાસ તજપાલ હૉલ, મબઇનો અહ�વાલ ýઈ લોકશાહીનો �તભ ગણવામા આવ છ. ગાધીø પણ િ��ટશ હતો, કો�યુિન�ટોને િશિ�ત કરતી �કલનો �બોધક હતો. આજે કઈ જલમા �
�
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ં
ે
ે
ે
ે
�
જý. ક��સનો �ારભ ‘િવ�ટો�રયા અમર રહો’ના ગીતથી લોકશાહી અન �ý ��ય �મ ધરાવતા હતા. હવ, તન ુ � øવ છ ક નહી, તની કોઈને ખબર નથી. આગામી મિહન મળી રહલી સવ��
ં
ે
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
ે
અન િ��ટશ શાસન ��યેની વફાદારીના ઠરાવ તમ જ િવ�� પ�ા લોકશાહી �વ�પ �વીન એિલઝાબથ સાથ ýડાયલ ર� � ુ સ�ા ધરાવતી બઠકમા શી િજનિપ�ગ ફરી વાર સ�ાનો ક�ý ચાલુ રાખવામા
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ભાષણોથી થયો હતો. છક 1905 પછી લોકમા�ય િતલક અન ે છ. રાણી અવસાન પા�યા �યાર ��લ�ડના� લોકોની તમને સફળ થશ ક કમ ત ખબર પડી જશ, કારણ ક લી ક��વયાગ નામ શ��તશાળી
ે
�
�
ે
ે
�
અરિવદ ઘોષના �યાસોથી ક��સન �વ�પ �િશક રીત બદલાય � ુ �જિલ આપવા કતાર લાગી. એ તો ઠીક, પણ ભારતમા પણ હરીફ ઊભો થયો છ, તણ કોિવડ મહામારી દરિમયાનની િન�ફળતા િવશ ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
�
ે
અન સુભાષચ�ના ખ�લા િવ�ોહન લીધ તમ જ િવદશોમા લાલા એવી માનિસકતા દખાતી રહી. ýક, હવ િ�ટનમા પણ ચચા શ� ýહરમા ટીકા કરી હતી. આ વખત ત �પધામા તો છ પણ ચીની માઓ પરંપરા
�
�
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
હરદયાલ, વીર સાવરકર, �યામø ક�ણ વમા, મડમ કામા જવાના �ચારથી થઈ છ ક આ રાણી અન રાજક�મારની �થાની શી જ�ર છ? બાકી બધ તો મજબ તનો �ભાવ ખલાસ કરવા માટ જ કઈ ઉપાયો આજનો સરમખ�યાર
�
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�દોલનોમા� સપણ �વરાજની માગ ઉમરાઈ �યાર પ�નુ �વ�પ �િશક રીત ે લોકશાહી ઢબ ચાલ છ તો રાýશાહીન મબલખ ખચની સાથ વઢારવાની કોઈ (અનસધાન પાના ન.18)
�
ે
ૂ
�
�
�
�
ુ
�
�
ૂ
ે
�
ં
ૂ
�
ે
ે
ે
�
કો િહનર, લગભગ 793 કરટ વજનનો એક િવશાળ રગહીન હીરો કોિહનરની કથા લોહીનીતરતુ રોમાસખિચત, સસાધનો અન વપારની જ�યાઓનો દાવો કરવા ઉપરાત, ��ýનો ડોળો
ે
છ, જ કાક�ટયા વશ દરિમયાન ભારતની ગોલક�ડા ખાણોમાથી
�
ૂ
�
હતો અમ�ય કોિહનૂર ઉપર. �યાર બાદ દાયકાઓની લડાઈ પછી, કોિહનૂર
�
�
�
ૂ
ુ
�
�
�
મળી આ�યો હતો. દતકથાઓ અનસાર, સન 1310મા � કલકોથી ખરડાયેલ રોમહષક મહાકા�ય છ. જના 1813મા શીખ શાસક રણિજત િસ�હના હાથમા આ�યો.
�
�
ુ
�
�
વારગલના કાક�ટયા મિદરમા તનો ઉપયોગ દવતાની �ખ તરીક� કરવામા � દશોમાથી લટલ ઝવેરાતન શ કરવુ ��એ? ઇિતહાસકાર અનીતા આન�દ કહ છ, ‘�યાર હીરો સ�દયન બદલ શ��તન � ુ
ે
ં
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ૂ
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ે
�
આ�યો હતો. ત હીરો ભિવ�યમા કોિહનૂર યાન તજના ધોધ તરીક� �તીક બની ýય છ �યાર ત સ�મણ ચ�કાવનાર છ.’ સન 1839મા રણિજત
ૂ
ઓળખાયો અન ભારતીય રાýઓના, તમ જ આ�મણકારી શાહ– િસહના ��ય પછી, પýબના િસહાસન ઉપર 10 વષનો છોકરો આ�યો. તન ે
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
ૂ
�
�
�
�
ે
ે
�
�
શહનશાહોના દરબારોમા� ખલાતા ષડય�ો થકી સપાકાર ત 1800ના કોિહનરની અન તની માતા િજદાનને કદ કરીને ��ýએ દલીપ િસહ ઉપર કાનની
ુ
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
દાયકામા િ��ટશ �ાઉન �વ�સમા િવરાિજત થયો. તનો ઇિતહાસ એક દ�તાવý પર સહી કરવા દબાણ કયુ અન એમ કોિહનૂર િ��ટશ મહારાણી
ે
ે
�
ે
િ��ટશ ર�ન�એ લખલો, પણ હવ અનીતા આન�દ અન ડલ�ર�પલ િવ�ટો�રયાનો કબýમા આ�યો, મહારાણીના મગટમા� જડાયો અન મહામલા
ે
ે
ૂ
ે
ુ
�
ે
ે
�
િલિખત નવા પ�તકમા તનો ‘સાચો’ ઇિતહાસ રજૂ થયો િ��ટશ �ાઉન �વ�સનો ભાગ બ�યો. મહારાણી િવ�ટો�રયાના પૌ� �યોજ�
ુ
�
ે
છ અન ��મથસોિનયન મગિઝનમા લોરેન બોઈસોનો�ટ પચમની પ�ની અન મહારાણી એિલઝાબથ િ�તીયની માતા �વીન મધરના
ે
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
નામ સવાદદાતા જણાવ છ ક તની કથા ત લોહીનીતરતુ � કહાની 2002મા થયલ �િતમ સ�કાર વખત શબપટીની ઉપર ત તાજમા કોિહનૂર
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
રોમાસખિચત, કલકોથી ખરડાયલ રોમહષક �દિશત થયલો. હાલ ત લડન ટાવરમા નમાઈશ ઉપર છ. ઇિતહાસકાર
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
મહાકા�ય છ. � અનીતા આન�દ જવા યકમા જ�મેલા અન ઉછરલા ભારતીય લોકો તન ýઈન ે
ે
�
ુ
ુ
�
પરંત હીરાની આ રામકહાની સાથ એક ગભીર અમક અક�ય લાગણી અનભવ છ.
ે
ે
ુ
�
ં
ૂ
�
ુ
ે
�
�
�
ે
�
�
આધુિનક �� છ ક આધુિનક રા��ોએ પોતાના જના કરીને �ચડ ર�નો હતા તમર �બી અન િસહાસનની ટોચ આધુિનક સમયના રા��ો સામ એક ઉખા� છ ક ગલામ દશો પાસથી લટલો
�
ૂ
ૈ
ૂ
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ૂ
�
ગલામ દશોમાથી લટલ જરઝવેરાતન શ કરવુ ýઈએ? પર કોિહનૂર! મયરાસનના િનમાણ પછી એક સદી સધી ખýનો પાછો આપવો ક કમ? આપવો તો કોને? કમ ક ત વખતના દશો આજે
�
�
ૂ
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ુ
હાલ ભારત, પા�ક�તાન અને અફઘાિન�તાનમા � મોગલોની રાજધાની િદ�હીની વસતી 20 લાખ બદલલી સરતમા છ! �
�
ે
ૂ
ે
�
�
ે
�
�
તાિલબાન સિહત સૌ કોિહનૂરની માિલકીનો દાવો કરે હતી, જ લડન અન પ�રસના સરવાળાથી હાલમા યકમા �દિશત ત કોિહનૂર ઉપરાત 1800ના
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
છ�, ત આજે આપવો તો કોને આપવો? વધ હતી. �યાર નાિદરશાહ 1739મા િદ�હી નીલ ગગન દાયકાની શ�આતમા િ��ટશ લોડ એ��ગન �ારા એથ�સના
�
ે
ુ
�
�
સન 1526મા તક�-મ�ગોલ લટારા ઝિહર-ઉ�-િદન બાબર ભારત પર પર ચડાઈ કરી તના હ�યાકાડમા હýરો લોકોના øવ ગયા પાથનોનમા�થી તફડાવલી મિતઓ કદાચ એટલી જ
ૂ
ે
�
�
�
ે
ૂ
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
ચઢાઈ કરી મોગલ રાજવશની �થાપના કરી હતી અન �યારથી મગલોના અન નાિદરશાહ મયરાસન સિહત લટલા ખýનાન ખચવા ક તલ ે િવવાદા�પદ છ. અ�યાર સધી, િ�ટન �િતમાઓ અન ે
�
ે
ૂ
�
ે
�
ૂ
ે
હીરા સાથના �મકલાપની શ�આત થઈ. ઇિતહાસકાર અહમદ શાહ લાહોરી માટ 700 હાથી, 4000 �ટ અન 12000 ઘોડા ýડલા. � હીરાની માિલકી ýળવી રાખી છ, તમના પરત કરવા માટના
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
લખ છ ક 1628મા મગલ શહ�નશાહ શાહજહાએ િહ� રાý સોલોમનના ત પછી કોિહનૂર 70 વષ સધી ભારતની બહાર પોકારોને �યાનમા લીધા વગર. અનીતા આન�દ માન છ ક �
�
ુ
ુ
ે
�
િસહાસનના સાિહ��યક વણનથી ��રત એક ભ�ય િસહાસન બનાવરાવલ જ ે અફઘાિન�તાનમા ર�ો અન એક પછી એક લોહીથી લથપથ મધ રાય યકમાથી કોિહનૂરને હટાવવાની જ�ર ન પડ� એવો એક ઉપાય
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
ે
બનાવવામા સાત વષ લાગલા અન તનો ખચ તાજમહ�લ કરતા ચાર ગણો ગોઝારા કાડોમા િવિવધ શાસકોના હાથ વ�થી પસાર છ : ýહર રીત લોકોને એ શીખવવામા આવ ક આ કોિહનૂર
�
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ુ
થયો. તન નીલમિણના �તભોનો ટકો હતો. ત થાભલાની ટોચ પર ર�નો સાથ ે થયો, જમા એક રાýએ પોતાના સગા પ�ની �ખો ફોડાવલી. હીરો ભારત તરફથી િ�ટનને અપાયલી ભટ છ. ગગનવાલા તમને,
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
બ મોર જડાયલા અન ત બ મોરની વ� માણક અન હીરા, નીલમિણ અન ે દરિમયાન ભારતમા �ધર છવાય અન િ��ટશરોએ પોતાની ýળ નાખી. િદ�ય ભા�કરના વાચકોને પછ છ ક આપ શ માનો છો, �ભો? જય મરા
�
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
ુ
મોતીથી સ�જ એક ��ન કારકમ� હત. તના ઘણા �કમતી પ�થરોમા� બ ખાસ ઓગણીસમી સદીના �ત, િ��ટશ ઇ�ટ ઈ��ડયા કપનીએ કદરતી ભારત મહાન! �
ે
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
