Page 18 - DIVYA BHASKAR 092421

Friday, September 24, 2021 | 13

�
�
ે
ભારતીય લ�કરના નવી, એરફોસ અને આમી એમ �ણય િવભાગોમા� પગારના� ધોરણ આપણન ે
ે
�
ે
�
આ�ય થાય એટલા જ નીચા છ. દરદરાજના ��ર �દશ ક રાજ�થાનના ગામોમા� વસતા
�
ૂ
એમના પ�રવારો વષ�મા એકવાર ભા�ય જ પિત, િપતા ક પ�નુ મોઢ �વા પામ છ �
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
સિનકન સ�માન� દશન બહમાન
ૈ
ે
ં
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ં
�
ે
‘યા તો િતરગા લહરા ક આ�ગા, યા િતરગ મ િલપટ ક � ે આપણા ઘરોમા� િનરાત સવાની સગવડ કરી આપે છ એવા લોકો માટ આ �
આ�ગા...’...હાલમા રજૂ થયલી ભારતીય લ�કર સાથ
ે
દશ થોડીક �પિશયલ સવલતો ઊભી કરવી ýઈએ. �નમા ક એરલાઈનમા
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ýડાયલી બ કથાઓ પર આધા�રત �ફ�મોમા બન હીરો આ એમણે લાઈનમા ન ઊભા રહવ પડ�, એમના બાળકોન શાળામા એડિમશન
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
ૂ
ે
�
�
�
�
�
ડાયલોગ બોલ છ. 'ભજ' અન 'શરશાહ' નામની આ બ �ફ�મોમા ભારતીય માટ �પિશયલ િ�િવલજ મળ ક એમના પ�રવારને થોડો વધ આદર, થોડા
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
લ�કરની બ ગૌરવવ�તી કથાઓ આપણી સામ રજૂ કરવામા આવી છ. વધ સ�માનથી �ીટ કરવામા આવ તો આપણે આ દશના નાગ�રક તરીક�
ે
ે
ે
�
�ફ�મો કવી છ એ િવશ ચચા કરવાને બદલ એક �ક�સો મારા વાચકો એમને માટ 'કઈ કયુ' એવ કહી શકીએ... અમ�રકા અન યરોપના
ે
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
માટ અહી મક છ. દશોમા સનાના જવાનો માટ અનક િ�િવલિજસ ýવા મળ છ.
�
ે
�
ં
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
ૂ
�
15 ઓગ�ટ, 2021. એરપોટ� ઉપર ભયાનક ભીડ એકબીýન ે આવી નાની બાબતો તો ઠીક, પરંત િવમાનમા� દાખલ થાય
ુ
�
ે
ે
�
છ, ર�ાબધનનો �ા�ફક, રિવવાર સવાર સાડા છ વા�ય ે �યાર સહ નાગ�રકો ઊભા થઈન એમનુ અિભવાદન કરે
�
ે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
પણ ચકઈન માટ લાબી લાબી લાઈન ýઈન આપણને ગમતા રહીએ અથવા નાના બાળકો જઈન એમને અમ�રકન આમી ક �
�
�
ે
�
અકળામણ થઈ ýય... એવા સમય લગભગ 15 સનાના બોડર િસ�યો�રટીનો �લગ અપણ કરે એવા ��યો મ નજરે કોઈનો �મ �યારેય
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
�
જવાનો લાઈનમા ઊભા રહીન પોતાના ચક-ઈન માટ � ýયા છ. કટલીક વખત આવા નાના પણ સ�માનનીય
�
ૈ
�તી�ા કરતા હતા. એમના કમો�લાજના પ�ટ, 'ઈ��ડયન કાજલ ઓઝા વ� વતાવથી લ�કરના જવાનને દશ માટના પોતાના �દાન
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
�
આમી' લખલ બ તલવાર સાથન િનશાન એમના સફદ િવશ ગૌરવ થાય છ. આપણા એમના પર�વેના આદરથી ઓછો નથી હોતો :
�
ુ
ુ
ટી-શટ ઉપર લગાવલ હત. એમને લાઈનમા ઊભલા ýઈન ે આપણા આભારની લાગણી અિભ�ય�ત થાય છ.
ે
�
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
મને સહજ અણગમો થયો. જ લોકો આપણા દશ માટ પોતાનો ભારતીય લ�કરના નવી, એરફોસ� અન આમી એમ �ણય
�
ે
ુ
øવ આપવા તયાર છ. એમને સામા�ય નાગ�રક કરતા સહ�જ વધ સારી િવભાગોમા પગારના� ધોરણ આપણને આ�ય� થાય એટલા જ નીચા છ.
�
�
�
ૈ
ુ
�
�
ે
અન �પિશયલ �ીટમે�ટ મળવી ýઈએ એવ મને લા�ય. એરલાઈનની એક દરદરાજના ઉ�ર �દશ ક રાજ�થાનના ગામોમા વસતા એમના પ�રવારો હરી�� દવ ે
ે
ે
�
�
ૂ
ુ
ે
�
ે
ુ
�
�
�
�
ઓ�ફસર પાસ જઈન મ ‘ડહાપણ’ કયુ. મ સનાના જવાનન લાઈનમા ઊભા વષમા એકવાર ભા�ય જ પિત, િપતા ક પ�નુ મોઢ� ýવા પામ છ. આપણે
ે
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
નહી રાખીને એમનુ ચક-ઈન વહલ પતાવવાની િવનતી કરી �ફ�મોમા જ �કારનુ વાતાવરણ ક આમીમા જ �કારની �ીટમે�ટ ýઈએ છ �
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
ં
�યાર એમણે મને જવાબ આ�યો, ‘બાકી બધા િવરોધ એ અ�યત �ફ�મી અન અન�રયાિલ��ટક છ. જ વાતાવરણમા અન જ ઓછી હરી�� �દયથી તો કિવ જ ર�ા છ. એમનામા�નો કિવ
�
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
કરશે.’ આ સાભળીન આ�ય� પણ થય અન ે આઘાત સગવડો સાથ આ સિનકો ટક� છ અન એકબીýને ટકાવ છ એ િવશ આપણે
ુ
�
ે
ે
ે
ૈ
ે
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
�
પણ લા�યો. આ દશની સલામતીની જવાબદારી જમણે કશ ýણતા નથી અન ýણવા માગતા પણ નથી, એ કવી નવાઈની વાત છ ! નવલકથા-િનબધ-લખોમાય વતા�ઈ આવે છ �
ે
ે
�
�
�
પોતાના માથ ઉપાડી છ એવા આમીના રિવવાર, 15 ઓગ�ટના આ �ક�સા પછી એક િવચાર આ�યો ક, જમ એક
ુ
ુ
જવાનોને નાનકડી સગવડ આપવાનો િદવસનો જલનો અનભવ શ� કરવાનો િવચાર ગજરાત સરકાર કરી રહી છ � િવની િનø મ�ા ઉપસાવતી એકાિધક રચનાઓ લોકøભન ે
ુ
ે
ે
�
િવરોધ આ દશનો કોઈ પણ નાગ�રક એમ એક અઠવા�ડય 16થી 22ના યવાનોને (છોકરો હોય ક છોકરી) લ�કરનો ક રમતી થઈ ýય છ. લોકહયામા વસી ગયલી આવી કિવતાન ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
�
કવી રીત કરી શક? લાઈનમા ઊભલા અનભવ લવા ક�પલસરી મોકલવાનુ શાળાઓમા શ� થવ ýઈએ. આપણને ‘િસ�નચર પોએમ’ કહી શકાય. ‘કિવની ઓળખમ�ા’ બનલી
ે
ે
ુ
�
�
ુ
ે
સૌન મ મોટા અવાજ પ�, ‘આ આપણી સલામતીન મ�ય કદાચ �યાર જ સમýશ �યાર આપણી નવી પઢી કિવતા! હરી�� દવની આવી એકાિધક કા�યકિતઓમાય અ�સર તો આ ગીત
ે
ૂ
ે
ે
�
ૂ
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
લ�કરના જવાનો પહલા� ચક-ઈન લ�કરના øવનના અનભવન નøકથી ýશ, ýત એક અઠવા�ડય � ુ કિવતા છ: �
�
ે
�
ે
�
કરે તો કોઈને વાધો છ?’ જવાબ અગવડ અન સસાધનોની ગરહાજરીમા øવશ. પાન લીલ ýય ન તમ યાદ આ�યા, �
�
ે
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
ે
તો કોઈએ ના આ�યો, પણ એમના દીકરાને બ િમિનટ તડકામા ઊભા રહવ પડ� તો �ાઈવરન ે ýણ મોસમનો પહલો વરસાદ ઝી�યો રામ,
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
ં
�
ચહરા પર મારા ‘ડહાપણ’ િવશનો ઝાટકી નાખતી ગજરાતી ‘મોમ’ ક દીકરીને છક એરપોટ� એક તર� કો�ય ન તમ યાદ આ�યા. �
ુ
ુ
અણગમો �પ�ટ વતાય એવો હતો. એક- સધી મકીને ‘ચક-ઈન થઈ ýય પછી ફોન કરજે, �યાક પખી ટહ�ય ન તમ યાદ આ�યા, �
ે
ે
ે
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
બ જણાએ ધીમા અવાજે ગણગણાટ કય�, જ ે હ પછી જ જઈશ’ કહતા પ�પાઓને ýણ �ાવણના આભમા ઉઘાડ થયો રામ,
�
�
�
�
�
સાભળીન એ જવાનોએ ન�તાથી ના પાડી. તમ એટલુ ચો�સ સમýવ ýઈએ ક � એક તારો ટમ�યો ન તમ યાદ આ�યા! �
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
છતા આ�હ કરીને એમને આગળ મોક�યા પછી એ આપણા� બાળકો આપણને િ�યા અન પરમે�રની સ��ટ અહીં એકાકાર છ. �મ તથા �કિત અહીં
�
ે
ૃ
�
ે
ૂ
�
ે
�
ે
ે
નીક�યા �યાર સૌની �ખોમા હ જ વાચી શકી એ વહાલા હોય એ અિભ�ન�પ ધાર છ. �મના ગઢાથ� ýણનારો
�
�
ુ
ે
�
આ દશના એક નાગ�રકનુ એમના પર�વેન સ�માન �વાભાિવક છ, પણ ‘મૌન’નો કિવ આપણને ‘સમય’ના �પો
�
�
�
ે
ે
�
હત. એમને આ સ�માનથી ગૌરવ અન સતોષની જ લોકો આપણી અન ે શ�દના સમýવ છ અન �ીતનો ‘આસવ’
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
લાગણી થઈ જ એમની �ખોમા વચાત હત. આપણા પ�રવારની પાય છ. કિવતાન-સજનને આ સજક
ે
ૂ
�
મા� 'શરશાહ' ક 'ઉરી' જવી �ફ�મો સલામતી માટ પોતાના મલકમા � ‘સય�પિનષદ’ની આરાધના માન છ.
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
બનાવીન આપણે એમના તરફનો આપણો પ�રવારને મકીને ઝઝૂમ છ � એમની કિવતામા એમના �વભાવ જવી
ૂ
�
�
�
ુ
ુ
આદર ક આભાર �ગટ નહી કરી એમને સ�માન અન ગૌરવ ઋજતા છ, �દતા છ, સયમ છ. �
ં
�
ે
�
�
ે
શકીએ. જ લોકો માઈનસ આપવાની આપણી મિણલાલ હ. પટ�લ ‘�પલ મઢી છ સારી રાત, એન ઢ�કડ ન
�
�
ુ
�
ે
�
�ડ�ીમા ક પચાસ જવાબદારી છ. � હોý �ભાત.’
�
�
ે
�
�ડ�ીની ગરમીમા� ‘શમણામા પણ હવ ન મલાકાત થઈ શક: �
ુ
�
ખડપગે ઊભા ન ýગતા િમલનનો ધારો નથી ર�ો!
ે
રહીન આપણને તારા િમલનમા તારા િવરહની ગઝલ કહી:
�
ે
એ તારો �મ હતો ક હ તારો નથી ર�ો!’
�
�
�
�
‘ચાલ, વરસાદની મોસમ છ, વરસતા જઈએ,
ુ
ે
�
ુ
�
�
નર�� મોદી માટ ભાગવતે શ કય? ગીત અન ગઝલ બનમા ભાષાન રશમી પોત �પશ છ. � ે ે
ઝાઝવા હોય ક હોય દ�રયાવ, તરસતા જઈએ!’
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
ે
‘કોઈનોય �મ �યારય ઓછો નથી હોતો, મા� આપણી અપ�ા વધાર
ે
ે
હોય છ.’ કહવત�પ બની ગયલી આ ઉ��તના સજક હરી�� દવન વતનગામ
�
ુ
ે
�
�
�
ભાવનગર-બોટાદ વ�ન ઉમરાળા! એમનો જ�મ તા. 19-9-1930મા �
ુ
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
20 13ના ફ�આરી મિહનાથી જ ઉમદવાર તરીક� મોદીનુ નામ જ ન�ી થશ. ક�છના ખાભરા ગામ થયો હતો. િપતા જયતીલાલ દવ મબઈ વસલા.
�
ે
હરી��નુ સમ� øવન મબઈમા વી�ય હત. એમના બાન નામ સ�રતા. પ�ની
અડવાણીન �યાલ આ�યો ક હવ એમનો સમય
�
�
આરએસએસના વડા મોહન
ુ
ુ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ૂ
�
ભાગવત, નરે�� મોદીને પરો થઈ ગયો છ, �યાર એમણે સ�મા �વરાજન ે જયલ�મી. રોિહત, �કાશ, દીપક: �ણ દીકરાઓનો પ�રવાર. હરી�� દવ ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
�
ુ
વડા�ધાનના ઉમદવાર બનાવવા માટ લાગી �ોજે�ટ કરવાની કોિશશ કરી હતી. ýક � ગજરાતી સાથ 1961મા એમ. એ. થયા. એ પહલા એ અમ�રકન સરકારની
ે
�
�
પ�ા હતા. પીઢ પ�કાર પી. રમણે એમના ત�કાલીન ભાજપ �મખ રાજનાથ િસહ પણ ‘યસીસ’ સ�થામા નોકરી કરતા હતા, પણ જનøવનને ýણવ-આલખવ ુ �
�
�
ે
ુ
�
ુ
ુ
ે
�
�
ુ
ે
ે
�
ુ
�
આવનાર પ�તક ‘�ા��ટ િવથ ���ગ લીડર ભાગવતનુ માનીન મોદીને ટકો આ�યો હતો. હત એટલે પ�કાર�વ ��ે �વ�યા હતા. થોડાક વષ�-1961-64-‘સમપણ’
�
ે
�
�
ૂ
ે
પો�યુિલઝમ’મા આ બાબત વધ �કાશ પા�ો છ. ગોવા ખાત જન 2013મા �યાર નરે�� મોદીના માિસકના સપાદક રહલા. ‘જનશ��ત’ન ત��ીપદ સભાળલુ, પણ ઘણા વષ�
�
�
ુ
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
�
રમણે લ�ય છ ક એલ. ક. અડવાણીએ મોહન નામની ýહરાત કરવામા આવી �યાર જ સધી હરી�� દવ એક અ�ણી અખબારના સફળ અન લોકિ�ય ત�ી બની
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
ભાગવતના �ય�નો િવફળ કરવા તમામ ભાગવત શાિતથી બઠા હતા. એમને ખબર હતી ર�ા. આ મીણ જવા �દયના માણસ કિવતા, નવલકથા અન િનબધ ��ે
ે
�
ુ
કાવાદાવા કયા હતા. અડવાણી ýણતા હતા ક � ક િહ�દ�વના એજ�ડાને વાજપયી ક અડવાણી ન�ધપા� સજન કયુ. �
ે
�
�
�
�
ભાજપની �ચાર કિમટીના ચરમન તરીક� મોદીની આગળ વધારી શક એવી શ�યતા નથી. એ એમની ઉ�મ કિવતાનો સચય ‘હયાતી’ એમણે પોતે જ ચટલી રચનાઓનો
ે
�
ે
ૂ
�
�
િનમ�ક થશ તો ભાજપ તરફથી વડા�ધાનપદના શ��ત એમને મોદીમા� દખાઈ હતી. (અનસધાન પાના ન.18)
ે
ે
�
ુ
�