Page 22 - DIVYA BHASKAR 091721

Friday, September 17, 2021 | 16

�
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
�
�
�
�
નાનકડી વાતન પણ �દયના દરવાજે પહલા� આવકારી પછી છ–સમતાથી વત છ અન �મભાવથી બધ �વીકાર છ તવી �ય��ત િજદગીના�
ે
�
ે
ગભીર દઃખો પણ સહજતાથી પચાવી ýણ છ. પ�ર��થિત ��ય �રએ��ટવ
�
ે
ુ
ુ
આવ�યક જણાય તો બિ�ન �રફર કર ત ��ા થાય ત બિ� અન ��થિત ��ય �ોએ��ટવ થાય ત ��ા. કોઈ પણ વાતન ે
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�
ે
ુ
ુ
ે
ે
બિ�મા ��થકરણ કરી હદયમા મોકલી આપે ત બિ� અન નાનકડી વાતન પણ
�
ુ
ુ
‘બિ�શાળી’, ‘બિ�øવી’ અન ત ��ા. ે ે ે ે � �
ે
ુ
�દયના દરવાજે પહલા આવકારી પછી આવ�યક જણાય તો બિ�ન રીફર કરે
�
ે
�
ે
શરીર, મન અન ��ા. દરેક મનુ�યન જ�મે �યાર ભટમા જ�ર મળ.
�
ૂ
ે
�
કટલાય લોકો શરીર અન મનથી આગળ વ�યા વગર જ ફરો પરો કરે છ!
�
ે
ે
શરીરને પચ���યો મળલી છ, તની મદદથી જ ýઈએ ક જ પામીએ ત મનમા � ે
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
ýય. મન એ લાગણી અન સવગની �યાસપીઠ છ. મનને પચ���યો �ારા જ
�
�
ે
‘બ�િ�ક’વ� શો તફાવત ? મળ તન �વાગત કરે અન તની એક સકિલત છાપ ઊભી કરે. અહી મનનુ �
ે
ં
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
ે
કામ પર અન ��ાન કામ શ�. સમજણશ��ત અન સાથ ભદપરખશ��ત
ે
ુ
�
ૂ
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ુ
��ા �ારા મળ. મન �ારા જ મ�ય તન �િ�યામા લઈ, તન ચકાસવાન,
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
ૈ
જની માિહતી અન જમા થયલ �ાન સાથે સાકળવાન, વક��પક �િતભાવોન
�
ૂ
�
ુ
ુ
�
ુ
ýખી-ýખીન તારવવાન, હવ શ કરવુ ત ન�ી કરવાનુ અન શરીરને હવ કમ ે
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ુ
ે
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
તા � દલની પોટલી જટલ ભાથ મ�ય હોય અન શ�દોનો �યાપાર માડી ુ વતવ તના યો�ય સકતો આપવાનુ કામ ��ા કરે છ. આમ, ‘��ા’ બધ મળીન ે
ુ
�
ુ
ુ
�
બસ ત બિ� છ! ��ાવાન, પા�યા છતા ખાલી છ. એક બાજ
�
ે
ે
સમ�યાના ઉકલ િવશ ‘િવચારવાન’ અન અનત- ��ાડ-તન સજન- તના
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
ૈ
ે
બસીન શ�દોની ફકાફકીને ધયથી માણ છ, ત ��ા છ. પોતાની િનમાતા �ગ ‘�યાન અન િચતન કરવાનુ’ અગ�યન �દાન કરે છ. આમ,
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ૂ
ે
�
ે
�
વાત લાઘવથી કહી ýણ છ ત ��ા છ. અનક ગરણીએ ગાળીન, ઘટીને, આપણો ‘�વ’ તના શરીરથી ��ય�ીકરણ અન વતન કરે છ; મનથી લાગણી
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
નીતારીને øવનઅક� ગાઠ બાધ છ, ત ��ા છ. �ખર િચતક અન લખક હબટ અનભવ છ, ��ાના માગ િચતન કરે છ. �ણયના સરવાળાથી એક ‘ક�પોિઝટ
ે
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�પ�સર દ�રયા જવ �ડ અન િવશાળ વાચન ધરાવનાર, એમને કોઈએ પ�: � ુ પસનાિલટી’ (સકિલત/પણ �ય��ત�વ) આપણને �ા�ત થાય છ. આપ�ં મન
ે
ૂ
ુ
ે
ૂ
�
�
ુ
‘આપ તો �ાની છો, પરમ �ાની છો.’ �પ�સરે ધીરે રહીન ક�: ‘ના સ૨, હ � � �યા બઠ છ ત શારી�રક �ગને મગજ કહ છ. મગજમા �યૂરો�સ હોય છ,
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ે
ý તમના જટલો �ખર વાચક હોત તો હ પણ તઓ જટલો મોટો અ�ાની તનો આપણે બહ ઓછો ઉપયોગ કરીએ છીએ. �ીસ વષની �મર સધીમા �
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
હોત!’ િવ�મા આજે ચાર તરફ બિ�ના ýર–�કડાની મદદથી, ભૌિતકતાના આપણે સામા�યતઃ પાચ ટકા �યુરો�સનો ઉપયોગ કરીએ છીએ, પચાશી ટકા
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
�
ે
સહાર સૌ એકબીý પર છાકો પાડવાની ગાડી �પધામા ઊતયા છ. િસિ� ખરી તો વાપરતા જ નથી ન દસ ટકા �યુરો�સ તો �ીણ થઈ ગયા હોય છ. દસ
�
ે
�
�
�
ુ
ે
�
ે
પણ માિહતીના ઢગલાની, ટકાની ક �ડની, બ�ક બલ�સની, �રયલ એ�ટ�ટ અબજથી સો અબજ સધીની જદી જદી માિહતી સઘરી શકવાની �મતા
ે
�
ુ
ુ
ે
ક શર માકટમા રોકાણની... �ાનની નહી, �ડા વાચનની નહી, �તઃકરણની આપણા� મગજની હોવાન કહવાય છ. �
�
�
ં
ે
�
�
ુ
ં
�
ુ
ે
�
�
ે
ં
�
ં
�
ં
ગહરાઈની નહી, કોઈને સમø શકવાની નહી ક નહી માનવ મા�ન ક � પસો, પદ ક �િત�ઠા રળવાની પ�િત પામ છ ત ‘બિ�શાળી’
ે
ૈ
ે
�
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
øવમા�ન ક �કિત મા�ને ગહરો �મ કયાની િસિ�! ��ાનો િવકાસ ન છ. જ ર�યા તના ઉપયોગ કરવાનુ ýણ છ ત ‘બિ�øવી’
�
ે
�
ુ
ૈ
ુ
�
ે
ે
ૂ
�
ે
થાય અન મા� બિ� બફામ વધ છ તો મનની ચચળતાન કાબમા લવી �� િવશેષ છ, પરંત મળલા પસો, પદ ક �િત�ઠાન સાચા, સારા
ે
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ે
મ�ક�લ બન છ. જમણે �ભાવશાળી ��ા િવકસાવી હોય તની પાસ ે અન પાવનકારી માગ ઉપયોગ કરી ýણ ત ‘બૌિ�ક’ છ.
ે
ે
�
ે
ે
�
શ�િણક િસિ�ઓ ન હોય તો પણ ત મનને બરાબર કાબમા રાખી ભ�ાય વછરાýની બૌિ�ક �ય��તના ��ાવાન હોવાની શ�યતાઓ વધ છ,
ે
ૈ
�
�
ે
ૂ
ુ
�
�
ુ
શક છ અન સફળતા તથા શાિત માટના સીધા પગલા િજદગીમા � ત ��ા તરફની ગિત છ! બિ� ‘મળવવાની’ અન ��ા
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ભરી શક છ. કરોડપિત �ય��ત શરબýરમા હýરો ગમાવ તો ‘િવકસાવવાની’ હોય. સો વાતની એક વાત : �� છ �યા �
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
આ�મહ�યા કરવા દોડ� એવ આપણે સાભ�ય છ, પણ જ ગહનતાથી વાચ ે બિ�, �મ છ �યા ��ા. �
ે
�
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
ૂ
ે
મળ અફઘાિન�તાનના કટલાય કિવઓ અન કવિય�ીઓના� કા�યોમા અફઘાન �ýની વદના સ�ભળાય છ �
�
�
ે
�
અફઘાિન�તાન ઝખ છ એ કાબલીવાલાને
ુ
�
ુ
�
ૂ
ે
બદલાયો. ��ીઓ િશ�ણ મળવી આગળ વધવા લાગી, પરંત તાિલબાનોએ જ ��થિત ઊભી થઈ છ. મળ અફઘાિન�તાનના કટલાય કિવઓ અન ે
�
દશ પર કાબ મળ�યો પછી મિહલાઓ પર અનક િનય�ણ લાદવામા આ�યા. કવિય�ીઓના કા�યોમા અફઘાન �ýની વદના સભળાય છ. �ýએ સહન
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
�
�
ુ
ે
�
એ બધ ઇિતહાસ બની ýય એવી પ�ર��થિત ફરી વાર અફઘાિન�તાનમા� કરેલા અ�યાચારો, અ�યાય, શોષણ, મનમા દાબી રાખલો િવ�ોહ, લાચારી
ે
ે
ૂ
�
�
�
ૂ
ઊભી થઈ છ. એ દશ ફરી તાિલબાનોના હાથમા આવી ગયો છ�. મળ અન વતન છોડી પારકી ભિમમા િનવાિસત બની øવવાની પીડા. શકીલા
�
�
�
�
ે
અફઘાિન�તાનના નવલકથાકાર ખાલદ હસનીએ એમની નવલકથાઓમા � અઝીઝાદાની એક કિવતામા વતન છોડીને ચાલી નીકળલી ��ી કહ છ : ‘હ � �
�
ૈ
�
ે
ે
�
િવિવધ સમય અ�ય સ�ાઓથી કચડાતા રહલા અફઘાિન�તાનની �ýની, બધ છોડીને ફરી વાર ચાલી નીકળી છ. મારી સાથ કોઈ નથી. મારા પગ
�
�
�
ુ
�
ુ
ે
�
મિહલાઓની, દદશા િવશ લ�ય છ. એમણે ક� છ ક�પાસનો કાટો ઉ�ર �વ નીચથી જમીન ખચી લવામા આવી છ. સરજ મારી પહ�ચની બહાર રહી ગયો
ૂ
ુ
�
�
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
ં
ુ
ુ
ર વી��નાથ ટાગોરની વાતા ‘કાબલીવાલા’ સ�િસ� છ. વાતા � તરફ જ રહ છ એમ પરષોની �ગળી હમશા ��ીઓ તરફ જ ચીધાય છ. એક છ. મારી નાિભનાળન ક�રવાý સાથે બાધી રાખી હતી. મારા કાનમા સતત
ં
�
ે
વાચી નહી હોય, એમણે ‘કાબલીવાલા’ �ફ�મ તો અવ�ય ýઈ
ૈ
કહવામા� આવતુ ર� ક તારી આગળ-પાછળની અન તારા પગ નીચની ધરતી
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ં
�
�
ે
ે
ે
ુ
જ�યાએ ખાલદ લલા નામની છોકરીને સબોધીને લખ છ : ‘હ ý� છ ક તારી
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
હશ. એ વાતા પરથી બગાળીમા, િહ�દીમા �ફ�મો બની અન ે �મર હø નાની છ, છતા ત મારી આ વાત ગાઠ બાધી રાખજ. લ�ન રાહ હમશા ઉ�જડ રહશ. પરંત મને લાગ છ, જરાક આગળ, જરાક જ ઉપર, મ �
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
�
ે
�
ુ
�
ં
�
�
�
ટી.વી. પર પણ એનુ �પાતર થય છ. ‘કાબલીવાલા’ િહ�દી �ફ�મમા બલરાજ ýઈ શક, પરંત િશ�ણ નહી. ત બહ હોિશયાર છોકરી છ, તારા øવનમા જ ે ઇ�છલી ધરતી હશ અન શયતાન મારા માટ બનાવલી જગાથી સદર હશ.
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ં
�
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
સહાનીએ અ�ભત અિભનયથી સકા મવા વચવાન કામ કરતા ઇ�છશ ત કરી શકશ. હ એ પણ ý� છ ક આ ય�નો �ત આવશ ે પાછળ છોડી દીધેલી ધરતી પરથી મ એક હýર અન એકમી વાર આગળ ડગ
ે
ૂ
ે
ૂ
�
્
�
ે
�
ુ
�
�
અફઘાિન�તાનના રહમત ખાનન પરદા પર øવત બનાવી દીધો �યાર અફઘાિન�તાનન પરષોની જ�ર પડશ, પરંત એટલી જ, ભરવાન શ� કયુ છ.’
�
ે
�
ુ
ે
ુ
ે
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
�
ે
હતો. કદાચ એથી પણ વધાર, તારા જવી િશિ�ત ��ીઓની પડશ. સદર øવનની આશા ગમાવી બઠલી અિઝતા ઘાહરમાન
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
ે
ુ
‘કાબલીવાલા’મા િપતા-પ�ીનો �મ �ણ �તર આલખાયો ડબકી અિશિ�ત મિહલાઓ ધરાવતો સમાજ િવકાસ કરી શકતો નામની કવિય�ી કહ છ : ‘અમ �ધારાનો અન વરસતા
ે
ુ
�
�
�
ે
ુ
ે
�
�
�
�
ે
છ. અફઘાિન�તાનના કાબલ શહરમા રહતો ગરીબ પઠાણ નથી.’ િવિશ�ટ ભૌગોિલક �થાનન લીધ િવદશી સ�ાઓનો વરસાદનો િવચાર કરતા અડોઅડ ઊભા છીએ. �યાર ે
�
ૂ
ે
�
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ૈ
ે
�
રહમત ખાન એની નાનકડી દીકરીને ખબ �મ કરે છ. પસા વીનશ �તાણી અફઘાિન�તાન પર ડોળો ર�ો છ. રિશયાએ આ�મણ કય, �ધાર ઓસરે છ અન વરસાદ થભ છ, �યાર વસત
ુ
�
�
�
ે
કમાવા માટ એ દીકરીને �� મા પાસ મકી કલક�ા આવ ે તાિલબાનોન ખસડવાના હતથી અમે�રકાએ એનુ સ�ય ઋતનો િવચાર કરવા માથ ફરવીએ છીએ, �યાર ે
ે
ુ
ુ
�
�
ે
�
ૈ
ૂ
ે
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
છ. અહી એ ઘરેઘરે જઈ �ાય �ટ વચવાન કામ કરે છ. બીý � ઘણા વષ �યા રા�ય. એમાથી બહાર નીકળવાની યોજના ખબર પડ� છ ક અમ એકબીýન ઓળખતા� પણ
ં
�
ુ
ે
�
ે
�
�
બાળકો એને ýતા જ દર નાસી જતા, પણ મીની નામની પાચ બનાવી ત સાથ જ તાિલબાનો આગળ વ�યા અન અણધારી નથી.’ પોતાના લોકોની વ� પણ અý�યા
ે
ૂ
ે
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
વષની છોકરીને એ ગમવા લાગ છ. રહમત ખાનન પણ એની ઝડપથી અફઘાિન�તાન કબજે કરી લીધ. તાિલબાનોના બનવાની આ પીડા વધક છ. પાતૉ નાદરી
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
ૈ
દીકરી જવડી મીનીમા અફઘાિન�તાનમા રહતી પોતાની દીકરી દખાય છ � પન:આગમન પછી ચીન પસટક� ખવાર દશન જગી આિથક નામનો કિવ પણ િનવાિસત બનવાન ુ �
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
ુ
અન એના માટ િપતાસમાન વહાલ ýગ છ. એ રોજ મીની પાસ આવ, વાતા � સહાય કરી, એના પર િનય�ણ જમાવવાની મલી મરાદ દ:ખ �યકત કરે છ. ‘હ મારી પીઠ પર
ુ
�
�
�
કહ, �કશિમશ-બદામથી એનુ ગજવુ ભરી દ. મીનીના િપતાને એના માટ � ધરાવ છ. પા�ક�તાન માટ અફઘાિન�તાન આતકવાદનુ � થલો �ચકીને ફર છ અન મારા હોઠ
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
ૂ
સહાનભિત છ. મીની અન એના િપતા વ�નો વહાલભય� સબધ પણ આ ક�� છ. તાિલબાનની ઝડપથી અમ�રકા સિહત આખ � ુ પર મગા ગીતો છ. હ મારી િજદગીની
�
�
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
ુ
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
વાતામા િપતા-પ�ીના સબધનુ �ીજ �તર છ. વાતામા આગળ બીજ બનત રહ � િવ� �ઘત ઝડપાયુ છ�. આતકનો ભય ફલાયો છ�. નદી પાર કરીને આ�યો છ �યાર લાગ ે
�
�
�
ુ
�
ે
છ, પરંત રહમતના પા�માથી અફઘાિન�તાનના સવદનશીલ, પ�ીવ�સલ, મિહલાઓ ફફડ છ ક એમના પર ફરીથી �ર �ક�શ છ ક મારી િજદગી મ ગમાવી દીધેલા
�
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
પઠાણનુ ચ�ર� આપણી ��િતમા જડાઈ ýય છ. અ�ય િહ�દી �ફ�મોમા પણ લાદવામા આવશ. અવાજમા જ વસતી હતી.’ અ�યાર ે
�
�
�
ે
�
�
�
અફઘાિન�તાનના િમ��મી, ખાનદાન, øવનમૂ�યો માટ ýન કરબાન કરી આ રાજરમતોમા� સહન સમા�ય �ýએ અફઘાિન�તાનની �ý ટાગોરની
�
ે
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
ે
દતા પા�ો આપણે ýયા છ. � કરવુ પ� છ. ભતકાળમા િવદશી સ�ાઓના વાતાના એ કાબલીવાલાની રાહ જએ
ૂ
ુ
ુ
�
�
ે
�
ે
ુ
ે
સામા�ય રીત અફઘાન લોકો �ગત સખથી વધાર મહ�વ પ�રવારને આપે આ�મણને કારણે લાખો લોકો વતન છોડી છ, જ એના સતાનોને, દીકરીઓને,
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
છ. પરષ�ધાન સમાજમા મિહલાઓનો િવકાસ થઈ શ�યો નહોતો. બદલાતા પારકી ભિમ પર િનવાિસત માનવýતન, સાચા િપતાની જમ
�
ૂ
�
�
સમયની સાથ એ પ�ર��થિતમા બદલાવ આ�યો અન ��ીઓ ��ય ���ટકોણ બની ગયા. ફરીથી એવી અફઘાન લખક ખાલેદ હસની ખાનદાની વહાલ કરતો હોય.
ે
ે
ે
ૈ
�
ે