Page 14 - DIVYA BHASKAR 091021
P. 14

Friday, September 10, 2021   |  12



                                                                                                                          અ�ઘાિન�તાનથી આવેલા શીખ પ�રવારો
                                                                                                                            ‘સ�પ’ ��થન સાથ લઈ આ�યા. આવા
                                                                                                                                          ે
                                                                                                                                      ે
                                                                                                                           ��થ સાહ�બન અ�ઘાિન�તાનથી વાપસ
                                                                                                                                     ે
                                                                                                                              લાવવાની ઘટના પોતે જ તાિલબાની
                                                                                                                                      ે
                                                                                                                           ઝનૂનની સામ ભારતીય ગુરુ ��થ સાહ�બ
                                                                                                                         ��યેની પરમ આ�થાનો એહસાસ કરાવે છ�


                                                                                                                         હતા, તેમણે નવમા ગુરુ તેગ બહાદુરના� વચનોનો
                                                                                                                         ઉમેરો કરીને આ બીજુ� સ�પાદન થયુ�. 1708મા� ગુરુ
                                                                                                                         ગોિવ�દ િસ�હ� ઘોષણા કરી ક� હવે આપણા સૌના ગુરુ
                                                                                                                         છ� આ ��થ સાહ�બ.અ�ભુત છ� આ ��થ. તેમા� છ
                                                                                                                         શીખ ગુરુની ઉ�બોિધત કા�ય બાની છ�, દેશભરના
            તાિલબાની અાત�ક                                                                                               ફરીદ, નામદેવ, િ�લોચન, જયદેવ, સૂરદાસ… સવાર
                                                                                                                         15 સ�તોની ભજનધારા છ�. કબીર, રિવદાસ, શેખ

                                                                                                                         સા�જની �ાથ�ના છ�. પછી 31 રાગોમા� ગવાયેલી ‘બાની’
                                                                                                                         અને �તે ‘મુ�દાવણી.’ 1604મા� હ�ર મ�િદરમા� ગુરુ
                                                                                                                         અજુ�નદેવે અનુયાયી વ�ે મૂકી, કહાડ �સાદ (શીરો)
                                                                                                                         િવત�રત થયો. આન�દકીત�ન સાથે ��થ સાહ�બને હ�ર
                                                                                                                         મ�િદરમા� �િત��ઠત કરાયા, એ પરંપરા આજે પણ
                    વ�ે સત �ી અકાલ!                                                                        હતી. તેમા�ની છ પહ�લેથી સાવચેતી �પે ભારતમા� �થળા�ત�રત કરી દેવાઇ હતી.
                                                                                                                         યથાવત છ�.અફઘાનમા� સ�પ ��થ સાહ�બની 13 �ત
                                                                                                           બીý �ણ સોમવારે 24 ઓગ�ટ� િદ�હી આવી �યારે ક���ીય મ��ી હરદીપ િસ�ઘ
                                                                                                           તેને પોતાના મ�તક પર મૂકીને ગુરુ�ારા સુધી પગપાળા યા�ા કરી હતી. હજુ
                                                                                                                                                 ુ
                                                                                                           બીø �ણ અફઘાનમા� છ� તે જલદીથી પરત કરવાના �યાસ ચાલ છ�. આ ક�ઈ
          અ      હ�વાલ તરફ ઓછા� લોકોનુ� �યાન ગયુ� ક� ઓગ�ટના �િતમ   ��થ સાહ�બનુ� મહ�વ સમýયાનો એ િદવસ મને બરાબર યાદ છ�. ઓપેરેશન   સરળ �િ�યા નહોતી. 25 માચ�, 2020ના િદવસે કાબુલના હર રાય સાહ�બ
                                                                                                           ગુરુ�ારા પર બ�દૂકધારી તાિલબાનો ધસી આ�યા અને 25 શીખને ગોળીથી
                                                �
                                                          �લૂ �ટારના ર�તરંિજત બનાવ પછી પ�ýબ અને અ�તસરમા� મોટ�ભાગે ક�યૂ�
                       �
                 સ�તાહમા કાબુલથી જે નાગ�રકોને ભારત લાવવામા આ�યા
                 તેમા� તાિલબાની ઝનૂનની સામે શીખ આ�થાની અ�ભુત ઘટના   અને સૈ�યની હાજરી. 11 જુલાઈ, 1984. એક મિહના પછી પહ�લી વાર થોડા   વીંધી ના�યા �યારે સાત �વ�પ ��થ સાહ�બ �તોને øવના ýખમે ખસેડવામા  �
        બહાર આવી. અફઘાિન�તાનથી મહામુસીબતે જે લોકો નવી િદ�હી પહ��યા�   કલાકો માટ� સુવણ� મ�િદર ખુ�લુ� મુકાયુ� હતુ�. હ�� અને મારા� પ�ની આરતી   આવી હતી. સ�પ ��થ સાહ�બને �યા� િવરાિજત કરવામા� આવે તેને ‘સુખાસન
                                                                                         �
                   ુ�
        તેમને એવુ� લા�ય ક� એક નવો જ�મ મ�યો. �યા� શ�રયાના નામે   બ�ને આ ઘટનાને સમજવા �યા પહ��યા� હતા. ચારે તરફ  ભય અને   �થાન’ કહ�વાય છ�. સુવણ� મ�િદરમા� �ાત: કાળ� ‘�કાશ’ િવિધથી રોજ �થાિપત
                                                                                 �
        શાળાના બાળકો અને િશિ�કાની લાશો ઢાળી દેવાનો તાિલબાની      આશ�કાનુ� વાતાવરણ. હોટ�લ અ�તસરમા� બે �વાસીઓ, એક   કરવામા� આવે છ�. શીખ ��ાળ�ઓ માટ� તેના દશ�ન પણ એક �મરણીય ઘડી
             �
                                                                                                                                                �
        �ક�સો ��રતાનો અહ�સાસ કરાવે છ� �યા�થી હવે તાિલબાની   સમયના   અમે અને બીý બીબીસીના માક� ટ�લી. બýરમા� સ�નાટો.   ગણાય છ�. તેની મૂળ �ત તામતરણમા� ગોિવ�દવાલ સાહ�બમા હતી, ક�ટલીક
        શાસનની વ�ે િવમાન માગ� નીકળવુ� અને સહી સલામત                �યા�ક ભીંદરાવાલે øવતા છ�, મયા� નથી એમ બતાવતા   હ�તિલિખત �તો પણ મળી આવે છ�.શીખ �ýને �વધમ� માટ� યુ� કરવાનો
                                                                            �
        િનિ��ત �થાને પહ�ચવુ� સહ�લુ� તો નહોતુ�.    હ�તા�ર            પો�ટસ� ýવા મ�યા. સુવણ� મ�િદરમા� પ�ýબના દૂર-સુદૂર   અ�યાય ગુરુ ગોિવ�દ િસ�ઘ સાથે ýડાયેલો છ�. શા�� અને શ��ની આ િશ�ા-
                                                                                �
                                                                             �
                                                                                      �
          આ નાગ�રકોનો અનુભવ પણ તેવો જ ર�ો, પણ                       �થાનોથી ��ાળ �મ�ા� હતા, પણ આત�કવાદી અને સૈ�ય   દી�ા દેનારા ગુરુની ગજ�ના આજે પણ ઐિતહાિસક ��િત જેવી છ�: ‘િચ�ડય�
        િવશેષતા એ રહી ક� મુસાફરોને આ��ત કરતી એક ��થિત   િવ�� પ��ા  વ�ેના સ�ઘષ�મા� બળીને �યામ બની ગયેલુ� અકાલ ત�ત,   સે મ� બાજ લડા�, ગીદડ� કો મ� શેર બના�, સવા લાખ સે એક લડા�, તબ
        હાજર હતી. �ી ગુરુ ��થ સાહ�બની વા�તિવક �ત અફઘાની           ગોળીબારના� િનશાનો, ભ�મીભૂત ��થાલય... આની વ�ે   ગોિવ�દ િસ�ઘ નામ કહલા�. ... નાનક દેવ પછી બસો વષ� આ �પા�તર થયુ� તે
        શીખો તાિલબાનોની નજરથી છ�પાવીને કાબુલથી િદ�હી લાવી        ગુરુ ��થ સાહ�બ અને ગુરબાનીના ભ��ત �વરો. �યારેય ýવા   આ�થાના અ��ત�વ માટ�ની રણનીિત હતી. ખુદ ગોિવ�દ િસ�ઘ 14 યુ�ો લ�ા�,
        ર�ા હતા. શીખ સમુદાય માટ� તે મૂળ ��થ છ� તેને ‘સ�પ’ નામ અપાયુ�   ના મળતુ� એ ��ય હતુ�.                42 વષ� િવદાય લીધી. 1708ની 7 મી ઓ�ટોબરે ��યુ પૂવ� આદેશ આ�યો ક�
        છ�. પ�ýબીમા તેને ‘બીર’ કહ�વાય છ�. ��યેક બીરના� 1,430 પાના� હોય છ�.   અફઘાનથી આવેલા શીખ પ�રવારો સ�પ ��થને સાથે લઈ આ�યા હતા.   હવેથી ગુરુ ��થ સાહ�બને ગુરુ માનý. આવા ��થ સાહ�બને અફઘાનથી વાપસ
                �
        તેને ‘�ગ’ તરીક� ઓળખાય છ�. શીખ �ý સ�પને øવ�ત ગુરુ તરીક� આદર   પા�ચમા શીખ ગુરુ અજુ�ન દેવે 1604મા� �થમ બીર સ�પાિદત કય� અને સુવણ�   લાવવાની ઘટના જ તાિલબાની ઝનૂનની સામે ભારતીય ગુરુ ��થ સાહ�બ ��યે
                                          �
        આપે છ�. જે 10 મહાન ગુરુ થયા તે તમામનુ� આ સ�પમા અ��ત�વ છ�. ગુરુ   મ�િદરમા� સુ�િત�ઠ થયો. દસમા ગુરુ ગોિવ�દ િસ�હ જે �વય� લડાયક યો�ા ગુરુ   આ�થાનો એહસાસ કરાવે છ�.
                           �
          થો     ડા િદવસો પહ�લા ગુજરાતી ના� અને િહ�દી �ફ�મ ઇ�ડ��ીના     નોટબ��ી પછી બýરમા� રોકડની ભય�કર ત�ગી છ�. અહીં આપણે øડીપી અન       ે
                 એક અિભને�ીને મળવાનુ� થયુ�. આ અિભને�ીએ એક સવાલ
                 વારંવાર કય� ક�, કોરોનાની આિથ�ક અસર ક�ટલા� વષ� સુધી   બીý �કડા�ની જ�ý�મા� પડવાની જ�ર નથી. દરરોજ સવારના� છાપા� ખોલીને �ઈ લો
        રહ�શે? શુ� િહ�દી �ફ�મ ઇ�ડ��ીના નાના ટ���નિશયનો બેકારીના ખ�પરમા�થી
                                                                                                                   �
        નીકળી શકશે?
          આ બધા જ સવાલોના જવાબ આપવા માટ� હ�� ક�ઈ િન�ણાત ગણાઉ નહીં,   �ીø વેવમા� સ�પૂણ લોકડાઉન
        પરંતુ એક વાત તો સાફ દેખાઈ રહી છ�. કોરોનાની બે વેવ દરિમયાન ભારત
        સિહત િવ�ના અથ�ત��એ મોટો માર ખાધો છ�. હવે િચ�તા �ીø વેવની છ�.
        દેશભરના કહ�વાતા િન�ણાતો દરરોજ મનફાવે એવી ભિવ�યવાણીઓ કરી ર�ા
        છ�. ક�ટલા�ક કહ� છ� ક� વે��સનેશન અને હડ� ઇ�યુિનટીને કારણે કોરોનાની �ીø
        વેવ શ�ય નથી, �યારે ક�ટલા�કને મતે �ીø વેવ આવશે જ.                       કોઈને નહીં પરવડ�
          દેશની ક��� અને રા�ય સરકારો સ�ભિવત કોરોનાની �ીø વેવનો સામનો
        કરવા તૈયારી કરીને બેઠી છ�. ýક�, આ તૈયારીઓ ફ�ત મે�ડકલ �ે� છ�.
                                                   ે
                 ે
        અથ�ત��ના �ે� સરકારોએ ખાસ કોઈ િચ�તા કરી હોય એમ લાગતુ� નથી.
                                                                                                                         �
                          �
                                                                                                                                                   �
          �કડાકીય માયાýળમા પડવુ� ક�ટાળાજનક છ�, પરંતુ કોરોના પછીના                                          �કડાઓની જ�ýળમા પડવાની જ�ર નથી. દરરોજ સવારના� છાપા ખોલીને
        સમયમા� જ નહીં, એ પહ�લા�થી જ દેશના મ�યમવગ�, િન�ન મ�યમ અને                                           ýઈ લો. આિથ�ક સ�કટને કારણે આ�મહ�યા કરનારાઓના 5થી 7 સમાચારો
                                                                                                              ે
        ગરીબોની આિથ�ક હાલત બગડતી ýય છ�. દેશના િન�ણાત અથ�શા��ીઓ                                             હશ જ. જેઓ મનના� મજબૂત છ� અને આ�મહ�યા કરી શક� એમ નથી
        ગમે તે કહ�તા હોય ક�, સરકાર ગમે તે કહ�તી હોય, હકીકત એ છ� ક� નોટબ�ધીના                               એમણે પોતાની તમામ બચત, સોનુ�, મકાન અને રહ�ઠાણો વેચીને લોકડાઉન
        િનણ�યનો સ�પૂણ� રકાસ થયો છ�.                                                                        દરિમયાન સમય પસાર કય� છ�.
          સામા�ય માણસ કહી ર�ો છ� ક� અથ�ત��ને મોટો ફટકો કોરોના અને                                                 અગાઉ વાત કરી તેમ િહ�દી �ફ�મ ઇ�ડ��ીની હાલત નøકના�
                                                                                                                                            ે
        લોકડાઉન કરતા� પણ નોટબ�ધીથી લા�યો છ�. નરે�� મોદી પણ આ વાત સારી                                              ભિવ�યમા� સુધરવાની નથી. િથયેટરો ખૂલશ તો પણ લોકો ડરના
        રીતે ýણે છ�. પરંતુ હકીકત એ છ� ક� નોટબ�ધીનો િનણ�ય િન�ફળ ગયો છ� એવી                            દીવાન-         માયા િથયેટરોમા� �ફ�મ ýવા જવાના� નથી. ઇ�ડ��ી સાથે
                                                                                                                       �
                                                                                                                            �
        કબુલાત સરકાર નહીં જ કરે.                                                                                     સ�કળાયેલા 7 લાખ જેટલા� લોકોમા�થી 5 લાખ જેટલા�ઓ
          એ �વાભાિવક પણ છ�. લોકસભાની છ��લી ચૂ�ટણીમા� ક��� સરકારની                                   એ-ખાસ             બેકારીના ખ�પરમા� હોમાઈ જશે. આવી જ હાલત તમામ
        િસિ�ઓ ગણાવતી વખતે નોટબ�ધી અને øએસટીનો સમાવેશ કોઈ જ�યાએ                                                        ઉ�ોગોની પણ છ�. જે રીતે નરિસ�હ રાવ અને મનમોહન
        કરવામા� આ�યો નહોતો. ભાજપનુ� ક��પેઇન તૈયાર કરનારાઓ પણ ઓફ ધ   સાથે સહમત થશે. આપણે એક સામા�ય ઉદાહરણ ýઈએ.         િસ�હ� ડ�બતા અથ�ત��ને બચાવવા �ા�િતકારી પગલા� લીધા�
                                                                    �
                                              �
        રેકોડ� કહ�તા હતા ક� મેિનફ��ટોમા� અને ચૂ�ટણી �ચારના� સાિહ�યમા નોટબ�ધી ક�   નોટબ�ધી પહ�લા લોકોની પાસે રોકડ રકમ વધુ �માણમા�   િવ�મ વકીલ  હતા, એવા� જ પગલા� ý સરકાર નહીં લે અને અિધકારીરાજ
                                                                                                                        �
        øએસટીના િનણ�યનો કોઈ ઉ�લેખ કરવો નહીં.              રહ�તી હતી એની ના કોઈ કહી શક� એમ નથી. જેના ગજવામા�         આ જ રીતે નાના વેપારીઓ અને ઉ�ોગકારોને કનડતુ� રહ� તો
          સમાજવાદી પ�ના નેતા અિખલેશ યાદવ ખાસ હોિશયાર નથી, પરંતુ   વધારાની રોકડ હોય એ સામા�ય રીતે વેઇટર, િલ�ટમેન ક�   બýરમા� રોકડા �યવહારો વધવાના નથી. ન કરે નારાયણ અને
                   �
        થોડા� વષ� પહ�લા એમણે એક વાત સાચી કહી હતી: “ભારત જેવા િવશાળ   ટ��સી-�ર�ાવાળાઓને ટીપ આપતા ખચકાતો નથી. આવા� તો હýરો   કોરોનાની �ીø વેવ આવી તો મન મ�મ રાખીને પણ રા�ય સરકારો
            �
        દેશમા અથ�ત��મા બે ન�બરના� નાણા� ý નહીં હોય તો ખૂબ મુ�ક�લ પ�ર��થિત   ઉદાહરણો આપી શકાય. અથ�શા��ીઓ પણ કબૂલ કરે છ� ક� નોટબ�ધી   અને ક���એ કડક લોકડાઉનથી દૂર જ રહ�વુ� પડશે, નહીં તો ડ�બતા અથ�ત��ની
                   �
                                                                                      ં
        આવી પડશે. “હવે આજે મ�યમ અને ગરીબ વગ�ના� ઘણા� લોકો આ વાત   પછી બýરમા� રોકડની ભય�કર ત�ગી છ�. અહી આપણે øડીપી અને બીý   હાલત ક�ટલી કફોડી થશે એ િવચાર મા�થી જ કમકમા આવી ýય એમ છ�!
   9   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19