Page 11 - DIVYA BHASKAR 061821

Friday, June 18, 2021

ે

ે
માનવતાના ખોળામા� રમ, ત ધમ કહવાય, માણસન ઇ�ર િવના ચાલે,
ે
�
�
પરંત જ માનવતાનો ખોળો છોડી દઇન ે
ુ
ે
ે
�
ે
�
રમત રમ અન હારિજતના કો��ક માડ એ
ુ
ં
�
�
રીિલિજયન કહવાય. ધમ� �વ�ાવે જ સનાતન
ે
ુ
અન પરાતન હોય છ. એ કદી વાસી થતો નથી પરંત ધમ િવના કદી નહી ચાલે
�
�
�
�
વ ષ 1953મા આ��ડ િહચકૉકની �ફ�મ ‘I Confess’ ખાસી
ે
લોકિ�ય થયલી. એ �ફ�મમા િ��તી િબશપન પા� મો�ટ�ગોમેરી
ુ
�
�
ે
�
ે
�
ુ
�
��લ�ટ જવા કલાકાર ભજ�ય હત. એમા એક માણસ ચચમા �
ુ
�
�
જઇન િબશપ સમ� કબલાત કરે છ ક : ‘એણે થોડાક જ કલાકો પહલા વકીલની
�
ૂ
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
હ�યા કરી છ.’ કસ ચાલ �યાર િબશપ પોતાના િનવદનમા� ગનગારની હરકતો
�
ુ
�
ે
�ગ કોટ�મા કશ પણ કહવાનો ઇનકાર કરે છ.
�
�
�
�
�
િબશપ ચચના િનયમનોથી બધાયલા છ. એ િનયમનને ‘seal’ કહ છ,
�
ે
�
ુ
ુ
ે
ે
ૂ
જ િબશપન ગનગાર, જની �પ�ટ કબલાત કરી હોય, તન સપણપણે ગ�ત
�
ે
ૂ
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ે
�
રાખવા માટ ફરજ પાડ છ. આવી ફરજ િબશપના ધાિમક અન ઇ�રીય
�
�
�
�વધમનો એક ભાગ ગણાવાય છ.
�
ૂ
ે
જ કબલાત િબશપ સમ� થઇ ત પિવ� ગણાય છ અન િબશપ øવન ે
ે
ે
ે
�
�
ýખમ પણ એની પિવ�તા ýળવ છ. એ િબશપનુ નામ (પા�મા) ફાધર
ે
�
લોગન હોય છ. વાત તો �યા સધી પહ�ચ છ, �યાર ફાધર લોગન પર હ�યાનો
ે
ુ
�
�
ે
�
આરોપ પણ મકવામા આવ છ. આવી આકરી કસોટીમા�થી ફાધર લોગન જ ે
�
ૂ
ે
�
�
માગ કાઢ છ એ ýણવા માટ તો �ફ�મ ýવી પડ�. ý �ત �ગટ થઇ ýય તો
�
�
�
�ફ�મની મý મારી ýય!
ે
�
ે
�
ે
�
� � � � � � જવો શ�દ માનવýતન કટલી સદીઓ પહલા� મ�યો હશ? જ શા�તી
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
સામ ટ�ર ન લઇ શક ત કહવાય ખરો? જ અધમના પ�રબળો સામ ખતમ
ે
�
�
ુ
થઇ ýય, તન કહવાન યો�ય ખર? જ અસ�ય સામ ઝકી પડ� ત ગણાય ખર?
�
ે
ુ
ે
�
ુ
ૂ
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
� � � �નો પયાય ‘religion’ નથી. રીિલિજયન તો એક સ�થાગત બાબત ગણાય,
ે
ે
ે
ે
�
ુ
જ માનવતાના ખોળામા રમ, ત ધમ કહવાય, પરંત જ માનવતાનો ખોળો
�
�
�
છોડી દઇને રમત રમ અન હારિજતના કો�ટક માડ એ રીિલિજયન કહવાય.
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
ધમ �વભાવ જ સનાતન અન પરાતન હોય છ. એ કદી વાસી થતો નથી. ���ડ િહચકૉકની લોકિ�ય ���મ ‘I Confess’ન એક યાદગાર ��ય
�
�
ુ
�
�
�
ૈ
�
આ��ડ િહચકૉકની �ફ�મમા ફાધર લોગન મરવા તયાર છ, પરંત �વધમનો
ુ
�
ૈ
�
ે
�યાગ કરીને ગ�તતાની ýણવણી કરવાનુ છોડી દવા તયાર નથી. કટલા�ક
ુ
ુ
�
�
ુ
�
ુ
�
�
સનાતન મ�યોની બિનયાદ પર ન મહાલય ઊભલ� હોય છ. આવો શા�ત � � � � હોય છ. સ�યા ન�ી કરવી મ�ક�લ છ, પરંત સ�જનતાનો જ�થો દજનતાના
�
�
�
�
ૂ
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
ે
સ�યલ�રઝમથી ઘણો �ચરો હોય છ. જ�થા કરતા અવ�ય મોટો હોય છ. ઉપકારક શ�યતા (benevolent probability) એટલ જ ધમની
ુ
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
સ�યુલ�રઝમનો સબધ કવળ રીિલિજયન સાથ હોય છ, માનવતા સાથ ે દિનયા આ તફાવત પર ટક�લી છ. આ વાતમા ý અિતશયો��ત જણાય, �િતછાયા! આવી ઉપકારક શ�યતાની ýળવણી એટલે જ ની ýળવણી.
�
�
ે
�
ૈ
નહી. આ વાત અઢળક ગરસમજનો વભવ માણનાર માણસ તરીક� માર અહી ં તો એક �યોગ કરી શકાય. બાળકન ‘જઠ બોલવાની કળા’ િશખવાડવાન ુ � આવી ýળવણી ગરહાજર હોય તવા કોઇ મહાનગરમા ક લ�ામા રહી
ૂ
ે
ં
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
ુ
�
ુ
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
�
મા� એટલુ જ કહવ છ� ક ભારતનો કોઇ પણ રાજકીય પ� આજે ‘સ�યલર’ બધ કરી જઓ! ýણીતો ��ચ �ફલોસોફર રસો તો �યા� સધી કહતો ક માબાપ ýý. વાત સમýઇ જશ. ે
ે
�
ુ
�
ૂ
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
�
ે
�
નથી. બધા જ પ�ો વોટબ�કના ઓિશયાળા છ અન સ�યલ�રઝમ કવળ એક આ�હ ન કરે, તો બધા જ બાળકોન માસાહાર ગમતો નથી. ચીનના બ મહાન ઇ�ર િવના કશય ન અટક�. ��ાપવક લોકો ભજ તમા ધમભાવના વધતી
�
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
�યાદ મા� છ. ગરજનોના બ મહાન િશ�યો સવાદન �ત જ િનણ�ય પર સહમત થયા ત ે હોય તો તની સામ કોઇને વાધો ન હોવો ýઇએ. ભગવાન બ� અન મહાવીર
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
ુ
ુ
�
�
માનવýતને પરમે�ર િવના ચાલ, પરંત િવના નહી ચાલ. વાતમા દમ છ. � ભગવાન ઇ�રમા માનનારા ન હતા, પરંત મા માનનારા જ�ર હતા. બન ે
�
�
ે
�
�
�
�
ં
�
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ઉ��ાિતની લાબી યા�ામા સ��થમ પિવ� શ�દ જ�ો, ત ે બન િશ�યોએ � �ગ શા��ાથ ન કય�, પરંત એવી લાઓ �ઝ અન ક��યુિશયસના સમકાલીનો હતા. ચીનમા એક મýની કહવત
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
�
ે
હતો . જ આવ�યક હોય, �વયિસ� હોય, �હીત હોય ક � િવચારોના મ�યવાન બાબત પર સમિત સાધી ક જમા ધમની ખરી છ : ‘તમ ý ટ�ાર ઊભા હો, તો પણ તમારો પડછાયો ý વાકો હોય તો તની
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
ૂ
�
�
િસ�ાતમલક હોય તન ��øમા ‘postulate’ કહ છ. ધમ � સમજણ �ગટ થઇ. �ફકર કરવાની જ�ર નથી.’
�
ે
�
�
કટલાક postulates પર આધાર રાખનારી મહાન ઘટના �દાવનમા � માનવýતને ઇ�ર િવના ચાલી ýય એમ બન, આ��ડ િહચકૉકની �ફ�મ‘I Confess’મા િ��તી િબશપ ફાધર લોગન
�
ં
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
છ. િસ�ાત એટલ શ? જનો �ત િસ� છ, ત ‘િસ�ાત’ પરંત � િવના નહી ચાલ. �યા�યાઓ અનક હોઇ શક, કબલાત કરનારા હ�યારા �ગ જ�રી એવી ગ�તતા માટ હ�યા કરી છ એવો
ં
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ૂ
�
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
�
�
કહવાય. ચીનમા બનલો એક �સગ યાદ આવ છ�. ઇ. સ. રીિલિજય�સ અનક હોઇ શક, પરંત ક�ટલાક પાયાના આ�ેપ વહોરી લઇન પણ ý ગ�તતાની ýળવણી કરે તો આબાદ જળવાઇ
�
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
ુ
�
ે
ૂ
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ં
પવ છ�ી સદીમા� ચીનમા બ મહામાનવો થઇ ગયા. એકનુ � ગણવત શાહ postulates પર આધા�રત િવના માનવýતન નહી ચાલ. ýય છ.
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
નામ લાઓ �ઝ અને બીýનુ નામ ક��યુિશયસ. તમ મોિન�ગ વોક માટ સવાર નીકળી પડો છો. સામથી ઘણા ક�ણ ગીતામા જેન �વધમ કહ છ, તની ýળવણી માટ મોટી સý થાય
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
લાઓ �ઝના મહાન િશ�યન નામ ચ�ગ �ઝ હત અન ે માણસો પસાર થઇ ýય છ. તમને પાકી ખાતરી છ ક સામેથી એવી શ�યતા છતા અડગ રહનારા કા�પિનક ફાધર લોગન આપણા� વદનના
�
�
ુ
ે
ં
ુ
�
ક��યુિશયસના મહાન િશ�યન નામ મ��સયસ હત. બન ગરજનોના ચાલી આવતો અý�યો માણસ તમારી હ�યા નહી કરે. આવી ‘પાકી અિધકારી ગણાય. �ફ�મ ýવા જવી ખરી. હવ તો એ ýય જ છટકો! લાબ ુ
ુ
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
ે
દહિવલય પછી ચ�ગ �ઝ અન મ��સયસ એક ગામમા ભગા થઇ ગયા. ખાતરી’નો આધાર શ? નગરમા� કોમી હ�લડ ફાટી નીકળ �યાર તમારા મનમા � થોભવુ પડ� તમ નથી.
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
બન સમથ િશ�યો વ� સવાદ શ� થઇ ગયો. સવાદના ક��મા એક �� આવી ‘પાકી ખાતરી’ હોય છ ખરી? નથી હોતી, કારણ ક એ િદવસો દરિમયાન }}}
�
ૂ
�
ે
હતો : ‘એવી ત કઇ મ�યવાન બાબત છ, જ આપણા લોકો ગમાવી બઠા છ?’ ‘ધમ’ નામની બાબત ઢીલી પડી ગઇ! તમ �નમા ક િવમાનમા �વાસ કરી
�
�
ે
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
સવાદ લાબો ચા�યા પછી બન િશ�યો એક િનણ�ય પર સમત થયા. બનન ે ર�ા છો. પાઘડીનો વળ છડ �
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ૂ
ુ
�
ુ
�
જણાય ક : ‘બાળક જવ સરળ �દય લોકો ગમાવી બઠા છ, પ�રણામે øવન એક-બ કલાકના �વાસ પછી તમ તમારી સીટ પર નાની થલી મકીને આપણ કરલા પાપોની
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
�
ે
�
��ો િવનાના બોડા બોડા ડગર જવ બની ગય છ.’ વૉશ�મ જવા માટ ઊઠો છો. પાછા આવો �યાર તમ તમારી થલી તપાસો છો વાત ý બીý લોકોન ે
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
બાળક જવ સરળ �દય જની પાસ હોય, તવા મનુ�યન ‘અધાિમક’ ખરા? 100માથી 99 વખત એવી શ�યતા (�ોબિબિલટી) હોય છ ક થલીમાથી કરીએ, તો
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
કહવાની ગ�તાખી થઇ શક? બાળક કોણ છ? બાળક ત છ, જન માટ સ�ય કશય ગાયબ થય નથી હોત. આવી શ�યતાન કારણે જ બ�ય છ, તન કહવાન � ુ આપણી મૌિલકતા પર
ે
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ૂ
�
�
સહજ બાબત છ અન અસ�ય ‘�ય�નસા�ય’ બાબત છ. ý માબાપ તરફથી જઠ ફરિજયાત નથી. આપણન ે
ે
�
�
ુ
�
ે
�
ે
િશખવાડવામા ન આવ, તો ��યક બાળક સ�યવાદી હ�ર�� જ બન. આજે સમાજ આવી નાની નાની છતા� ઉપકારક એવી અસ��ય શ�યતાઓ બહ હસવ આવશ. ે
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
કહવાતા કિલયગમા પણ સ�જનોની સ�યા દજનોની સ�યા કરતા વધાર જ પર નભલો છ. તથી સાચ કહવાય : ‘ધારયિત ઇિત ધમ:।।’ -ખિલલ િજ�ાન
�