Page 12 - DIVYA BHASKAR 060322
P. 12
Friday, June 3, 2022 | 12
ક��ેસની ‘િચ�તન િશિબર’ પછીના દરેક િદવસ
પર�પર િ�યા-�િતિ�યાના આ�યા છ� તેમા�
ગુજરાત પણ બાકાત નથી
�
તેલુગૂદેશમમા પણ ‘સખળડખળ’ થવાના� �ધાણો છ�.
ગુજરાતમા� નરેશ પટ�લ અને હાિદ�ક પટ�લે ખા�સ મનોરંજન પૂરુ� પા�ુ�
ુ�
તેની સૌથી વધુ અસર મી�ડયા પર થઇ. ક��ેસમા�થી રાøનામુ� આપતા� પહ�લા �
ે
હાિદ�ક તેના પ� િવશ બોલતો ર�ો, સામે પ��મુખથી �ભારી સુધીના
નેતાઓ જવાબ આપતા ર�ા, ચેનલો પર ચચા� અને છાપા�ઓમા� મથાળા �
બ�યા�. ક�ટલાકના મતે હાિદ�કને પ� કારણદશ�ક નો�ટસ આપે અને ‘િશ�ત’-
ભ�ગ માટ� પ�મા�થી કાઢી મૂક� તેવી ��થિત પેદા કરવાની �યૂહરચના હતી. પ�ે
એટલુ� વજૂદ આ�યુ� નહીં, તો છ�વટ� હાિદ�કનુ� રાøનામુ� આ�યુ�. ક��ેસ આ
રાજકીય મ�ચ પર ગદારી’નો ઉહાપોહ કરીને �ýકીય �દોલન કરવાનુ� િવચારે છ� પણ તેમા�
પ�ર��થિતનો લાભ લઇને ‘રાજકીય િબનવફાઇ’ ક� વધુ ઉ� શ�દમા� ‘રાજકીય
કશો દમ નથી. ‘ભાજપ ધારાસ�યો અને નેતાઓને સામ-દામ-દ�ડ-ભેદથી
ખરીદી ર�ો છ�’ એવો ગણગણાટ જ�ર થયો. પણ કા�ઠયાવાડની એક કહ�વત
છ� ક� ‘જણનારીમા� ýર ના હોય તો સૂયાણી િબચારી શુ� કરે?’ સાચો ર�તો એ
ે
‘વધુ આજે અન આવતા �ક�!’ છ� ક� વધુ લોકો પ�ને ન છોડ� તેવા ઇલાજ કરવા ýઇએ.
એવુ� લાગે છ� ક� ઇલાજ ક��ેસ પાસે નથી. કા� તો તેઓ �ટવૈદુ� કરે છ� અથવા
રોગની પૂરી સમજ નથી અથવા બદલાયેલી પ�ર��થિતએ રોગને વધુ ચેપી
બનાવી દીધો છ�. આવી સમજ હોત તો રાહ�લ ગા�ધીએ એવી �િતિ�યા ન આપી
�
હોત ક� જેને જવુ� હોય તે ýય, આર.એસ.એસ.ના �યાસોમા ભલે ફસાઇ
ýય! 1952ની આસપાસ જવાહરલાલ નેહરુના િદમાગમા�, નવોસવો,
�
�
અ ગાઉ અખબારોમા ધારાવાહી નવલકથાઓ છપાતી �યારે તેનો �યારે િસ�ા�તોને હા�િસયામા મુકાતા હોય �યારે અને િવચારધારા તાý જ�મેલો જનસ�ઘ ઘૂ�યા કરતો, એક વાર તો અમદાવાદમા�
ે
�
�
�યોિત સ�ઘની સભામા નેહરુø �યોિત સ�ઘને જનસ�ઘ-જનસ�ઘ
િવનાનુ� રાજકારણ રમવામા� આવતુ� હોય �યારે િનણ�ય લેવાનો
વધુ હ�તો બીý સ�તાહ એ જ િદવશે છપાશ તેવી સૂચના
ે
�કરણના �તે આપવામા� આવતી : ‘વધુ આવતા �ક�…’ કોઇક સાચો સમય આવી ýય છ�.’ સમયના બોલતા ર�ા હતા! રાહ�લ પણ છાશવાર સાવરકર, ગોડસે,
વાર એવુ� પણ બ�યુ� ક� વાચકોને એ નવલકથા ન ગમી હોય તો ‘વધુ આવતા 14 મેના િદવસે ýખડ� આવુ� ક�ુ� અને તેમને નો�ટસ આર.એસ.એસ.ને પોતાના� ભાષણોમા� સામેલ કરી દે છ�.
�ક�’નો જ છ�દ ઊડી જતો! મોકલવામા� આવી, બીý િદવસે રાøનામુ� આપીને તે હ�તા�ર સારુ� છ� ક� હજુ ø-23ના નેતાઓને આવુ� �માણપ� નથી
વત�માન રાજકારણના મ�ચ પર ક�ઇક એવી જ દશા છ�. ચૂ�ટણી આવે તે ભારતીય જનતા પ�મા� ýડાઇ ગયા! બરાબર પૂવ� મુ�યમ��ી આ�યુ�!
�
�
પહ�લા મ�ચાધીન અિભનેતા-ને�ીઓમા કોઇનો ઉમેરો થાય, બાદબાકી થાય અમ�ર�દર િસ�હ� ક��ેસ છોડતી વખતે જે દલીલ કરી હતી ક� િવ�� પ��ા ગુજરાતી રાજકારણમા� ‘હાિદ�ક વ�ા નરેશ- બે પટ�લ
�
�યારે નેપ�યે સૂ�ધારો ન�ી કરી નાખે ક� કોની બાદબાકી કરવી, કયા નવા રા��વાદ અને એકતાને ýખમમા મૂકવાનુ� કામ પ� કરી ર�ો મહ�વાકા��ુઓ’ શુ� કરશે તેના� અનુમાનોનો રાફડો ફા�ો છ�.
ચહ�રા લાવવા. સૂ�ધારો તો ઠીક ખુદ રાજકીય અિભનેતા પણ આવુ� મનોરંજન છ�, તે જ વાત ýખડ� કરી. અમ�ર�દર િસ�હ શીખ નેતા હતા, રોજેરોજ મુદત નખાય છ�. ‘એક સ�તાહ પછી મારો િનણ�ય કહીશ’
પૂરુ� પાડ� છ�! ક�ટલાકને જલદી િનણ�ય લેવો હોય તો તેનો અમલ પણ કરે. પ�ýબ મુ�યમ��ી હતા. ýખડ િબન-શીખ નેતા છ� અને �દેશ-�મુખ હતા. એવુ� ક�ાને છ-સાત સ�તાહ વીતી ગયા� અને આજે (20 મે) આ લખાય
ક��ેસના �દેશ �મુખ સુનીલ ýખડ� એ વુ� જ કયુ�. ‘ચટ મ�ગની, પટ �યાહ’. ક��ેસની ‘િચ�તન િશિબર’ પછીના દરેક િદવસ પર�પર િ�યા-�િતિ�યાના છ� �યારે ક��ેસ-નેતાઓ ચા-પાણી પર રાજકોટના� ફામ� હાઉસમા મ�યા. બે
�
�ણ વાર ધારાસ�ય અને એક વાર સા�સદ રહ�લા ýખડની 50 વષ�ની ક��ેસ- આ�યા છ� તેમા� ગુજરાત પણ બાકાત નથી, પણ તે દરિમયાન બસપા, કલાક વાતચીત થઇ. પ�રણામ ‘પોિઝ�ટવ’ ર�ુ� છ�. (કોરોનાનુ� પોિઝ�ટવ
કાર�કદી� હતી. ‘વસમુ� છ� મારા માટ� ક��ેસ સાથેના સ�બ�ધોને તોડવાનુ�, પણ સપા, અકાલી દળ, ક��ેસ, ડીએમક�, એઆઇડીએમક�, તેલ�ગાણા પ�રષદ, (�ન����ાન પાના ન�.18)
�લો�રડામા� ���પા નામે ��િશરનુ� નગર છ� જેની એક બાજુ એ�લા���ક મહાસાગર અન બીø બાજુ ખાડીના
ે
ે
અખાતનો દ�રયો છ�. �લો�રડા અન વ�તુત: આ ‘���પા બેય’ નામે ઓળખાતો ચાર ઉપનગરોનો ��ખ�ડ માનો ક�
મા�લોના� માઈલો સુધી ��લાયેલો એક લીલોછમ વાન��થા�મ છ�
વાન��થોનુ� વન
�
�
�
આ જથી પા�ચસો વષ� પહ�લા, ઇ.સ. 1513મા� હ�આન પો�સ િદ ક�િમ��ી ભ�યા ને અમે�રકામા� ગ�ýવર ફ�શન ક�પનીમા� હો�ેદાર હતા પરંતુ
લીઓન નામક �પેિનશ અિભયા�ીએ નવી દુિનયાના એક
સૈ�ા�િતક મતભેદ થવાથી તે છોડી હવે પિતના સ�સારનો, કમ�ચારીઓ, િમ�ો,
ુ
�ીપક�પ પર પગ મૂકતા� ઉ��ગાર કરેલો, ‘લા પા�ક�આ �લો�રડા’ શુભાકા��ીઓના વટ��નોે ક�શળ વહીવટ કરે છ� તથા િશશ પૌ� અજુ�નની
જે �ીપક�પ તે આજનુ� અમે�રકાનુ� �લો�રડા �ટ�ટ! �પેિનશ ભાષામા ‘લા આસપાસ કાલાઘેલા ગરબા લે છ�. ને અહો, અલબ�, દર વષ� ગગનવાલાના
�
પા�ક�આ �લો�રડા’ એટલે ‘Ôલોનો તહ�વાર’ યાને આ �ટ�ટની સદાબહાર ધરતી કા�ડ� રાખડી બા�ધે છ�. (અ�યાર સુધી એમના� િવશ ન લ�યાની સરતચૂક આજે
ે
નયનર�ય Ôલોના અહિન�શ ઉ�સવ જેવી હતી અને હø છ�. સુધારી લ� છ��, આ િનબ�ધમા� એમને નમન કરીને, લો! મીનાબહ�ન, આ
�
દાયકાઓથી �યૂજસી�મા� રાહ�લ શુ�લ કરીને મારા યારબ�ધુ િવમાનમા� ‘નીલ ગગનના પ�ખેરુ’નો અ�ય તમને, �લો�રડાને, અને શેરડીના રસ
અને મોટરગાડીઓમા� વપરાતા ઇજનેરી પુý� બનાવવાની િવરાટ જેવા તરલ મધુર તડકાને.)
ફ��ટરી ચલાવતા હતા, જેને અચાનક ધુન ચડી ક� �યૂજસી�ની �લો�રડામા� ટ��પા નામે એક ભૂિશરનુ� નગર છ� જેની એક
હાડકા �ુýવતી ઠ�ડીમા� છ–છ મિહના શા માટ� િહજરાવુ�, ચાલો નીલે ગગન બાજુ એટલા��ટક મહાસાગર અને બીø બાજુ ખાડીના
�
�
સમશીતો�ણ �લો�રડા અને બસ િમિલય�સ ઓફ ડોલસ�ના અખાતનો દ�રયો છ�. ટ��પા એરપોટ�થી તમે ટ��સીમા બેસો તો
માલસામાન, મશીનરી, કામદારોનો હાઉસન ýઉસન ક� તલે તબડક તબડક બ�ને બાજુ અફાટ પાણીની ઉપર તાડના� ઝાડથી તેથી ભારતીય ગા�ધીયા�ં ને શાકબકાલ ક� રે�ટોરા� ટ��પા �ોપર િસવાય દુ�કર
ુ�
�
અને પોતાની હવેલીનો ઠાઠમઠાઠ ઉસેડીને શુ�લસાહ�બે ર�ાયેલો સપા�કાર પૂલ છ� અને સ�ભવ છ� ક� ટ��સીવાળો તમને છ�. ટ��પામા પણ આન�દ િવહાર નામે વાન��થ કોલોનીમા� �ક�રટ િ�વેદી અને
િહજરત કીધી Ôલોના તહ�વાર જેવા �લો�રડાના નમણા શહ�ર મધુ રાય જણાવે ક� જુઓ જુઓ, આ સામે જુઓ આ રોડ છ� તમારા તાø �થપાયેલ ‘સાિહ�ય સભા’મા� િહ�મત પારેખ, િજતુભાઈ વોરા, િજગીષા
ટ��પામા. � ઇ��ડયન ડો�ટર �કરણ પટ�લના નામનો! ઓહો! છ�, ખરેખર દેસાઈ આિદ સાિહ�ય ��િ�ઓ કરે છ�. િવરાટ ગુજરાતી સ��થા ‘ગુજરાતી
એમના આ�હથી તે નવો ઠાઠ ýવા હ�� ટ��પા ગયો અને રોડ છ� ડો. �કરણ પટ�લના નામનો! ડો�ટર �કરણ અને ડો. સમાજ’ના મુ�યાિધકારી ઉપે�� ઉપા�યાય સા��ક�િતક, શૈ�િણક ��િ�ઓ
ે
એમના મે�શનમા� ખાડીના ઉપસાગરના� પાણી કબ�ી કબ�ી કરતા પ�લવી પટ�લે કરોડોના કરોડો ડોલરોના� દાન કીધા� છ�. ચલાવ છ�.
ં
આવી તમારા પગ ભીના કરે તે ýઈ ત��ણ હમ ભી અિભયા�ી બનને કા �લો�રડા રા�ય તેની અફલાતૂન આબોહવા અને હળવા ટ��સેશનના અહી િહ�દુ ટ��પલ છ�, જૈન ટ��પલ, િવ�� મ�િદર, �બાø મ�િદર, સનાતન
િનરધાર કરતા હ� ને અ��ટમેટલી આજે �લો�રડાના Ôલનગરની એક વાન��થ કારણે રાહ�લ શુ�લ જેવા ઉ�ોગપિતઓને તેમ જ ગગનવાલા જેવા ��ોને મ�િદર, �વાિમનારાયણ, રાધાક��ણ, મા�રઅ�મા કાલી અને સર�વતીના� મ�િદરો
કોલોનીમા� નાનો ગોખલો ખરીદી ખા� છ��, પી� છ�� ને રાજ કરુ� છ��. �ખ િમચકારી આવકારે છ�. �લો�રડા અને વ�તુત: આ ‘ટ��પા બેય’ નામે છ�. એક બીજુ� અ��ભુત આકષ�ણ છ� સરરીઅલ પેઇ��ટ�ગના સરતાજ સા�વાદોર
આ ‘નીલે ગગન ક� તલે’ કોલમમા� ગગનવાલાએ પ�કાર �વ. ભાનુભાઈ ઓળખાતો ચાર ઉપનગરોનો ભૂખ�ડ માનો ક� માઇલોના� માઈલો સુધી ફ�લાયેલો દાલીના� ઓ�રિજનલ પેઇ��ટ��ઝનુ� અýડ �યૂિઝયમ!
શુ�લ િવશ લ�યુ� છ� (જે સુરે��નગરથી ‘સમય’ સા�તાિહકના સ�ચાલક હતા); એક લીલોછમ વાન��થા�મ છ�. Óવારા, તળાવો, બાગોબગીચા ને મખમલી અહી ક�દરત છ� ને હવા છ�, ને ઉýસ છ�. માઇલો લા�બા બીચ, ઉમડઘુમડતો
ં
ે
�
ે
�
એમના વાતા�કાર પુ� રાહ�લ શુ�લ િવશ અને વળી, રાહ�લના પરા�મી પુ� રેતીના બીચ! નાડીવાળા હાફપે�ટ ને િચ�રવાળા ટીશટ� અહીંનો સવ�મા�ય મહાસાગર અને લ�ýશીલ અખાત, ખુ�લા બદને તડકો શોષતા સહ�લાણીઓ
�
ે
આકાશ શુ�લ િવશ પણ લ�યુ� છ�. (જેણે પોતાના પગના� હાડકા�ની શ��િ�યા ગણવેશ છ�. નøકના ઓરલે�ડો શહ�રમા� ‘શા�િતિનક�તન’ વાન��થ કોલોની ને બીયરના બાટલામા બોળ�લી િનરા�ત, િનરા�ત, િનરા�ત! જે નથી તે �યૂયોક�ની
કરાવી િનજની �ચાઈ વધારવાના સફળ સાહસન પુ�તક લ�યુ� છ�). પરંતુ આ છ� જેમા� ગુજરાતી સાિહ�યકાર ભરત િ�વેદી તથા ક�ડીબ�ધ િન�� ભારતીયો અ�ડર�ાઉ�ડ ��નો નથી, �ોડવે નથી, નાટકચેટક જેવી વરણાગી કસરતો નથી.
ુ�
�ણેયની પાછળ અિવરામ ઊý�ના ડાયનામો, રાહ�લના� પ�ની અને આકાશના� øવનયાપન કરે છ�. અને નøકમા� બીજુ� િવ�યાત શહ�ર છ� ટ��ર�ટોનુ� આખરી લાસ વેગસ જેવી ચ�કયાચ�ધ ઝાકમઝોળ નથી. િશકાગો જેવો કોલાહલ નથી ને
ે
ં
માતા, મીના શુ�લ િવશ લ�યુ� ન હતુ� જે આિ�કામા� જ��યા�, મુ�બઈમા � િવરામગામ માયામી! �યૂ યોક�–�યૂ જસી� જેટલા ભરચ� ઇ��ડયનો અહી નથી લોસ એ�જલસ જેવી �દૂિષત હવા નથી. જય મા�ર અ�મા કાલી!�