Page 18 - DIVYA BHASKAR 050721
P. 18

Friday, May 7, 2021   |  18




                      કારમી ગરીબીમા�થી કાિતલ કોરોનાનો ખા�મો કરવા વે��સન બનાવવામા� કાય�રત

             સોિજ�ાના� અ��ભુત સાય�����





           ડો. નીતાબહ�ન ���લ અમે�રકામા�





        બનાવી ર�ા� �� કોરોનાની વે��સન








                                                          વે��સન તૈયાર કરવા મા��  બધી ક��ની� કોમન
                                                                                   ે
                                                          વ�ડ�વા�ડ �ો�લેમ સામ સાથ મળીને લડી રહી ��
                                                                              ે

                                                          પણ અનુ�મે એ�લાઇડ માઇ�ોબાયોલોø અને બાયોટ��નોલોøમા� અને આ
                                                          સાથે સોિજ�ાની નીતા ડો. નીતા પટ�લ બની ગયા�.
                                                            પછી તો તેઓ અમે�રકાના જ એક બાયોક�િમ�ટ સાથે લ�ન કરીને �યા�ના
                                                          મેરીલે�ડ રા�યના ગેઇધસ�બગ� ખાતે �થાયી થયા� અને ýબ શોધવાનુ� શ� કયુ�,
                                                                                         �
                                                                    �
                                                          પરંતુ સોિજ�ામા િપતાને આપેલુ� વચન તેઓ ભૂ�યા નહોતા�. એમને ટીબી
                                                          પર �રસચ� કરતી ક�પનીમા� એ જ �ોજે�ટ પર કામ કરવુ� હતુ�. ખા�સી મહ�નત
                                                          પછી એમને ‘મેડઇ�યુન’ નામની એક નાનકડી ક�પનીમા� કામ મ�યુ�. આ ક�પની
                                                          કરતા� �યા�ય વધારે પગાર તેમને બીજે મળતો હતો, પરંતુ આ �ોજે�ટ તેઓ
                                                          કોઈ કાળ� છોડી શક� તેમ નહોતા�.
                                                                                                                                   ે
                                                            1990મા� તેમણે આ ýબ �વીકારી �યારે એ ક�પનીમા� તેઓ મા� 16મા
                                                                   �
                                                          એ��લોઇ હતા. અ�યારે ýક� મેડઇ�યુન ક�પનીને એ��ાજેનેકા (કોિવશી�ડ   ��ો અન ભારતીય
                                                          વે��સન બનાવનારી ક�પની)એ ખરીદી લીધી છ�. એ ક�પનીમા� તેમના બોસ
                                                          રહી ચૂક�લા હ�રેન વુ એ��ાજેનેકાના િસિનયર વાઇસ-�ેિસડ��ટ છ�. તેઓ ડો.
                                                          નીતા પટ�લ િવશ કહ� છ�, ‘એ અ��ભુત સાય��ટ�ટ છ�.’
                                                                    ે
           }  જ�મ :  1965                                   દરેક સ�ઘષ�મા� સફળતાની સાથોસાથ િન�ફળતા પણ હોય જ છ�. જેમ ક�,   �ુરા��ા��
           }  વતન : સોિજ�ા                                ડો. નીતા પટ�લ જેના પર કામ કરતા� હતા તેવી લાઇમ �ડઝીઝની એક વે��સન
                                                                                  �
           }  ક�મ ��ા�મા� :                               એની પહ�લી ��લિનકલ �ાયલના �ટ�જમા� િન�ફળ ગઈ હતી. ‘રે��પરેટરી
             >  તેઓ અમે�રકામા� ‘નોવાવે�સ’ ક�પનીની વે��સન બનાવતી   િસ��સિશયલ વાઇરસ’ (RSV) નામના રોગની એક દવા, જેના પર તેમણે
               ટીમને લીડ કરી ર�ા� છ�                      કામ કરેલુ�, તેને અમે�રકાના Ôડ એ�ડ �ગ એડિમિન���શન (FDA)એ    �ા�ીન ભારતમા� વન��િત�ને ખૂબ મહ�વ
             >  તેમણે ભારતમા� એક અને અમે�રકામા� બીø એમ ડબલ   �રજે�ટ કરી દીધી હતી. 2015ના અરસામા નોવાવે�સ નામની �માણમા�   ��વામા� �વતુ� હતુ�. તેને ��ાના� ક��થી જ�મેલા,
                                                                                    �
               મા�ટસ� �ડ�ી �ા�ત કરી છ�                    નાની ફામા��યુ�ટકલ ક�પની પણ આ જ રોગની દવા પર કામ કરી રહી હતી.
             >  તેઓ અમે�રકન બાયોક�િમ�ટ સાથે લ�ન કરીને મેરીલે�ડ   ડો. નીતાએ આ િન�ફળતામા અવસર ýઇને નોનાવે�સ ýઇન કરી લીધી.   �રમા�માનુ� �હ�લુ� �વ�� માનવામા� �વતુ� હતુ�
                                                                           �
               �ટ�ટના ગેઇધસ�બગ� ખાતે �થાયી થયા� છ�          નવે�બર-2019થી કોરોનાએ ચીનના વુહાનની હદ વટાવીને દુિનયાભરમા�
                                   �
             >  તેમની યાદશ��ત ‘ફોટો�ા�ફક’ છ, એક વખત ન�બર�લેટ   પોતાનો પ�ý ફ�લાવવાનો શ� કરેલો. ફ��ુઆરી-2020 મિહના સુધીમા� ભારત   દુ પૌરાિણક શા��ોમા ��ોની મહ�વની ભૂિમકા છ�. તેને
                                                                                                                                 �
               ýઈ લે તો �યારેય ભૂલતા નથી                  સિહત િવ�ના ભલભલા દેશો �યારે આ ‘SARS-CoV-2’ એટલે ક� નોવેલ   ���  પૂજનીય માનવામા આવે છ�. ક�ટલીક વાર તેને દેવતા માની
                               �
                                                                                                                               �
                                                          કોરોના વાઇરસને ઓળખી ર�ા હતા, �યારે ડો. નીતા પટ�લે તેનુ� મારણ   પૂજવામા આવે છ�. આનો �થમ ઉ�લેખ સોમની ઉપાસનામા  �
                                                                                                                         �
                                                                     �
                                                          શોધવાની િદશામા ન�ર �યાણ કરી લીધેલુ�. તમામ મિહલા સાય��ટ�ટોની   ýવા મળ� છ�. ઋ�વેદમા� ઉ�લેખાયેલી એક રહ�યમય અને �ામક ઔષિધ,
                                                                                         �
         ‘ગુ    જરાતીઓ વેપાર-ધ�ધો કરી ýણે.’ વષ�થી આ જ          બનેલી ડો. નીતાની ટીમે �યોગશાળામા 20 જેટલા �ોટીનના�   જે છોડ અને દેવ બ�ને છ�. તેને મસળીને તેમા�થી નીકળતા રસને ગાળીને એક
                                                                  વઝ�નનુ� ટ���ટ�ગ કરી નાખેલુ�, જે શરીરને કોરોનાની સામેના
                                                                                                           િવ��ત અનુ�ઠાનમા� અ��નને સમિપ�ત કરવામા� આવે છ� જેથી મુ�ય વૈિદક
                ઓળખ ગુજરાતીઓ માટ� વપરાતી આવી છ�, પરંતુ
                ડો. નીતા પટ�લ સાત સમુ�દર પાર પોતાના કામ            �િતકારક એ��ટબોડીઝ તૈયાર કરવામા� મદદ કરતા હતા.   દેવતા, ઇ��નુ� આ�ાન કરી એમને શા�ત કરી શક�. આ ઉપરા�ત, અથવ�વેદમા�
        થકી િવ�ને કોરોનાથી મુ�ત કરાવવામા� પોતાનો જ�ગી ફાળો   ગ�રવવ�તા   હવે તેઓ એવો ટ��ટ તૈયાર કરવા પર કામ કરી ર�ા� છ�, જે   આપણને દભ� ઘાસ, ભા�ગ અને યવ (જે જવ અથવા ચોખા હોઈ શક�)ની
        આપી ર�ા� છ�. યસ, કોરોના વાઇરસની વે��સન બનાવી                વે��સન બનાવતા તમામ �લા�ટમા� મટી�રયલની એકસરખી          ઉપાસના ýવા મળ� છ�. આજે, 3000 વષ� પછી પણ,
        રહ�લી અમે�રકાની ‘નોવાવે�સ’ નામની ફામા��યુ�ટકલ   ગુજરાતી     ચોકસાઈ પારખી આપે.                                        ચોખા અને દભ� ઘાસ, િહ�દુ િવિધઓનો ભાગ
        ક�પનીમા�  આ  ગુજરાતી  મિહલા  વે��સન  ડ�વલપમે�ટ                આ િવનાશક વૈિ�ક મહામારી પછી લેબોરેટરી જ ડો.              છ�, જે સાત�યની િનશાની છ�. આપણે હø
        �ો�ામમા� િસિનયર ડાયરે�ટર તરીક� સિ�ય છ�. આ ક�પનીની          નીતા પટ�લનુ� બીજુ� ઘર છ�. તેમનો øવનમ�� છ�, ‘નિથ�ગ ઇઝ   માયથોલોø  પણ નથી ýણતા ક� શા માટ� િશવ અને
        વે��સનની �ીý તબ�ાની �ાયલ પા�ચ મિહના પહ�લા િ�ટન           ઇ�પોિસબલ.’ આ માઇ�ડસેટનો પડઘો સોિજ�ાથી અમે�રકાના                બલરામને  મ�િદરની  િવિધઓમા�  અને
                                          �
                                                                                            �
        અને સાઉથ આિ�કામા� ચાલી હતી. રોમા�ચક વાત એ છ� ક� આ વે��સન   લી�ડ�ગ સાય��ટ�ટ બનવાની તેમની øવનયા�ામા સ�ભળાય છ�. �          ક�ટલાક  તહ�વારોમા�  અપ�ણ  કરવામા�
        તૈયાર કરવા અમે�રકન સરકાર તરફથી નોવાવે�સ ક�પનીને 1.6 િબિલયન                                          દેવદ� પટનાયક        આવતી ભા�ગને સમાજના મુ�ય �વાહમા �
                                           �
                                               �
        ડોલરની સહાય મળી છ�. આ વે��સન ડ�વલપમે�ટના પાયામા રહ�લા 56 વષી�ય                                                         �વીકારાતી નથી.
                    ે
        ડો. નીતા પટ�લ િવશ તેમના બોસ એક જ વા�ય કહ� છ�, ‘શી ઇઝ િજિનયસ.’                                                           વૈિદક  સમયગાળાની  જ�ગલની  દેવી
           આણ�દ િજ�લાના સોિજ�ા ગામે જ�મેલા નીતાબહ�ન મા�ડ ચાર વષ�ના� હતા  �                                                  અર�યાનીને આજે પણ �ામીણ ભારતમા� વન-
                                  �
                                            �
        �યારે તેમના િપતાને ટીબી થયો. એક તબ�� મોતના મુખમા પહ�ચી ગયેલા                                                     દેવી અથવા વન-ચ�ડી અથવા સુ�દરવનમા� રહ�તા
                                                                                                                                    �
        િપતાને આ રોગથી રીબાતા ýયા હતા. પ�રણામે તેમના િપતા ફરી વાર કામે                                     મુ��લમો �ારા બૉન-બીબી તરીક� પૂજવામા આવે છ�. જેનાથી ýણવા� મળ� છ�
        ચડી શ�યા નહીં અને પ�રવાર કારમી ગરીબીમા� ધક�લાઈ ગયો. નાનપણમા� જ                                     ક� દેવીનો છોડવાઓ સાથે �ડો સબ�ધ છ�. કલામા, શાલમøકાની છબી સૌથી
                                                                                                                                             �
                                                                                                                                        �
        િપતાની કહ�લી એક વાત નાનકડી નીતાએ ગા�ઠ� બા�ધી લીધેલી ક� મોટા થઇને                                   લોકિ�ય છબીઓમા�ની એક છ�. આ છબીમા એક ��ી શાલ અથવા અશોકના
                                                                                                                                     �
        ડો�ટર બનવુ� અને ટીબીની દવા શોધવી.                                                                  ��ની શાખાઓ (ડાળીઓ) ધારણ કરતી ýવા મળ� છ�. બુ�ને જ�મ આપતી
           પ�રવારની આિથ�ક ��થિત એવી ખરાબ ક� રોજ ઉઘાડા પગે એકના� એક                                         વખતે, તેમની માતાએ પણ આ જ મુ�ા ધારણ કરી હતી. આમ, બૌ� લોકો
        કપડા� પહ�રીને �ક�લે જવુ� અને બસના ભાડાના પૈસા પણ પાડોશી પાસેથી                                     માટ� પણ ��ો પૂજનીય હતા. બુ�ે પીપળાના� �� નીચે િનવા�ણ �ા�ત કયુ� હતુ�.
        માગવા પડ�, પરંતુ આ કઠણાઈઓ નીતા પટ�લને તેમના� �યેય પરથી ચિલત                                           મહાવીરે શાલ �� નીચે મો� �ા�ત કય� હતો. આ યુગના �થમ તીથ�કર
        કરી શકી નહીં. ભણવામા� તેજ�વી એટલે એક પછી એક ધોરણની સીડીઓ પણ                                        ઋષભ માટ� રાયણ બોર પૂજનીય છ�. િહ�દુ િભ�ુઓ મોટ� ભાગે પીપળાના�
        ફટાફટ ચડતા� ગયા�. સરકારી િશ�ય�િ�ઓએ પણ તેમનો રાહ આસાન કરી                                           �� નીચે ýવા મળ� છ�. િવ��ને વટ��ના� પા�દડા પર તરતા� બાળક �પે
        આ�યો. નીતાબહ�નની યાદશ��ત ‘ફોટો�ા�ફક’ છ�. એટલે ક� તેમની �ખ                                          ક��પત કરવામા� આવે છ�. ભગવ�� ગીતામા�, ક��ણ પોતાને આ �� સાથે ýડ�
        સામે એક વાર કોઈ વાહનની ન�બર �લેટ ક� ટ�િલફોન ન�બર આવી ýય, એટલે                                      છ�. �મશાન નøક �ગતુ� આ �� ભૂતો અને ��ના આ�માઓ સાથે પણ
        તેમના િદમાગમા� એ કાયમ માટ� કોતરાઈ ýય! એ પછી તેમણે એક નહીં,                                         સ�કળાયેલુ� છ�.
        પણ ડબલ મા�ટસ� �ડ�ી મે ળવી, એક ભારતમા� અને બીø અમે�રકામા�. એ   નોવાવે�સ મા� વે��સન તૈયાર કરતા� ડો. નીતા                          (�ન����ાન પાના ન�.20)
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23