Page 13 - DIVYA BHASKAR 041621
P. 13
¾ }ગુજરાત આંતરરાષ્ટ્રીય આવૃત્તિ Friday, April 16, 2021 13
Friday, April 16, 2021 | 12
ે
�
�
અ�યારના સ�ગોમા જ િવરોધ પ�ોની સરકારો
Published in USA by Cinemaya Media Inc.
�
�
�
બચી છ તન ક�� કરતા પણ વધ વા�ધો ભાજપનો છ �
ે
ે
ુ
Friday, November 30, 2019 Volume 16 . Issue 30 . 32 page . US $1
ે
ે
કા�મીર, બગાળ, આસામ અન તાિમલનાડમા તવા �યોગો સાથ ક��સ ���
�
�
ે
ે
�
તો થઈ છ, પણ પોતાનામા િવ�ાસ ખોઈ બઠી છ. �
�
�
ે
�
મમતાન ભરોસો એવો છ ક ક�� સરકારની સામ પડવામા કટલાક પ�ો
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
ૈ
ૂ
�
�
અન રા�ય સરકારો તયાર છ. ખડત િવધયકથી માડીને નાગ�રકતા કાનન
�
ે
ે
ે
ે
ે
સશોધન િવધયક જવામા તમણે ક��ની િખલાફ અવાજ કય�, હવ િદ�હી
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ુ
સરકાર િવશના િવધયકમા પણ તવ થઈ ર� છ. ક�� અન રા�યના સબધો
�
કવા હોવા ýઈએ તની �ડી ચચા બધારણ સભામા થઈ હતી. ધારા 356નો
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
દરપયોગ ઘણા સમયથી શ� થયો અન અણગમતી િવપ�ી સરકારોને યન કન
ુ
ે
ે
ે
�કાર સ�ાથી વિચત કરવામા આવી અન તમા રા�યપાલોએ મહ�વનો ભાગ
�
�
�
ભજ�યો. પ�ડત �દયનાથ કઝરુ અન ડો. �બડકર વ�ની ચચા મહ�વની
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
�
હતી, પણ સસદીય લોકત��ના આદશ�ના ધ�મસમા એ બધ ખોવાઈ ગય. �યા �
ુ
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
�
�
સધી સવ� ક��સન શાસન હત �યા ખાસ વાધો આ�યો નહી, પણ પýબમા �
�
�
ં
ુ
�
�
�
�
અકાલી દળ-જનસઘની �થમ સય�ત સરકારથી માડીને 1967મા લોિહયા-
�
ુ
ે
ે
દીનદયાળના �યાસોથી િબનક��સી સરકારોનો ઉદય થયો �યાર અન ત પછી
ે
ે
ક��સ િવભાજન પછી આ રાજકીય રોગ શ� થયો. મીન મસાણીએ નાિસકમા �
ુ
�
ે
રા�ય િવરુ� ક�� ક સબધોની ગ�ભીર ચચા થઈ હતી. � � ે ે � � � ુ � �
�
�
�
�
ે
સમ� ભારતના િચતકોની પ�રષદ 1968મા બોલાવી હતી. તમા ક��-રા�ય
�
�
�
�
�
�
રા�ય સરકાર ઘણીવાર ક��નુ માનતી નથી હોતી. અ�યારના સýગોમા
ે
જ થોડી ઘણી િવરોધ પ�ોની સરકારો બચી છ તન ક�� કરતા પણ વધ વાધો
�
ૂ
�
ે
બાકી પ�ો િવરુ� ભાજપ? ભાજપનો છ. 1952નો આ ટચકડો પ� આવડી મોટી સ�ા ભોગવે અન ક�� �
ે
તમજ રા�યોમા પણ બહમતી મળવ એ પ�રણામે મ�ય�વ ક��સન અન બીý
ે
ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
�દિશક પ�ોને ચ�કાવી દીધા છ. અટલ િબહારી વાજપયીના એન.ડી.એમા
ે
ે
ે
�
32 નાના મોટા રાજકીય પ�ો સામલ હતા, તમા મમતા અન જય લિલતાના
�
પ�ો પણ હતા. આજે તઓ અલગ છ.
ે
�
િશવસનાએ પણ સ�ા પર રહવા ક��સ અન એન.સી.પી સાથ બસવ � ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ે
�
મ મતા બનરøનો એક પ� બાર જટલા રાજકીય પ�ોને મોકલાયો જવો છ. મમતાએ જમને પ� લ�યો તમા ક��સના અ�ય� સોિનયા ગાધી, પ� છ. ક��સ તિમળનાડમા 1975ની કટોકટી સમય ડી.એમ.ક સરકારને �
ત ઘટના દશાવ છ ક સભિવત પરાજય પછીનો એક નવો
ઊથલાવી હતી તની સાથ હાથ મળ�યા છ. આવા સýગોમા �ીý મોરચો ક
�
ુ
ે
�
�
�
એનસીપી �મખ શરદ પવાર, િશવસના �મખ ઉ�વ ઠાકર, આમ આદમી
ે
�
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
રાજકીય ખલ શ� કરવાની તમની ઇ�છા છ. માની લઈએ ક � પ�ના અરિવદ કજરીવાલ, રા��ીય જનતા દળના તજ�વી યાદવ, સમાજવાદી ભાજપ-િવરોધી મોરચો કટલો અન કવો સફળ બન? મમતાએ હાકલ કરી છ ક �
ે
�
�
ે
�
ૂ
�
�
ુ
�
ે
�
�
ે
બગાળમા પન: �ણમલ ક��સ સ�ા�ઢ થાય તો પણ ‘હ તમામનો બદલો પ�ના અિખલશ યાદવ, ડીએમક�ના એમ.ક. �ટાિલન, પીડીપીના મહબબા હ �દયપૂવક આ એકતા માટ કામ કરીશ. ચટણી પછી તન માટ સય�ત કાયન ુ �
ે
�
�
ૂ
�
�
ૂ
ુ
�
�
�
ુ
ે
લઇશ’ એવી ýહર ઘોષણા કરીને મમતા બનરøએ ભિવ�યની રાજનીિતના મફતી અન એનસી �મખ ફા�ક અ�દ�લાનો સમાવશ થાય છ. ડાબરી પ�ોને આયોજન કરીએ. વાત થોડાક એવા પ�ોને તો પસદ પડ� તવી છ, જમની
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
ં
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ૂ
ુ
ુ
નકશાનો સકત આપી દીધો છ. હારી ýય તો આ એકમા� કામનો પોટ�ફોિલયો તમા સામલ કયા નથી. ક��સના બગાળ એકમના �મખ અધીર રજન પાસ કોઈ સમય સ�ાન નસીબ હત, આજે નથી. મહબબા મફતી ક �
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
તમની પાસ રહશ. જદાજદા િવપ�ોને એક સાથ લઈન બગાળ અન બીજ ે ચૌધરીએ તો આ પ�ન જ હસી કા�ો અન ક� ક ભાજપની સામ ે તજ�વી યાદવ ક અિખલેશ એવા પા�ો છ. ઉ�વ ઠાકર હમણા �
ે
�
ે
ે
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
ં
�
�
મમતા ભાજપ- િવરોધી મોરચો રચવા માગ છ. � લડવામા તમને િનરાશા મળવી છ, પણ આ પ� આટલો મોડો સમયના એન.સી.પીના કારણે ભીસમા છ તમણે ક� ક ક��સ અન ે
�
ે
ૂ
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
�
તનો �થમ �યાસ તો નદી�ામ બઠકના મતદાન પવ જ શ� કરી દીધો. કમ લ�યો હશ? અધીર રજનના કહવા �માણ તો અ�યારની પવાર આમા વધ મજબતી લાવી શક, પણ મ�ય બીમારી
�
ુ
ં
ૂ
ૂ
ે
બારક રાજકીય પ�ોના વડાન તમણે એક પ� લ�યો ક ‘લોકશાહીની ર�ા પ�ર��થિતમા તો બગાળમા ‘�ીý મોરચો’ મજબતીથી આગળ ��તા�ર એકબીýથી ચ�ઢયાતા હોવાની અન રહવાની બધ હાજર
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
માટ આપણે સૌ એકઠા થવ પડશ, કમ ક ભાજપ ક��મા પોતાની સ�ા �ારા વધી ર�ો છ. છ. શરદ પવારની રાજકીય મહ�વાકા�ાનો પાર નથી. વડા
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ૂ
‘એક પ�ની તાનાશાહી’ ચલાવી ર�ો છ. પ�મા ઉદાહરણ આ�ય છ ક જઓ, મળમા તો ક��સ ડાબેરીઓને સાથ લીધા છ અન હત ુ િવ�� પ�ા �ધાન બનવા તમણે અગાઉ જ �યાસ કયા હતા ત ýતા
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ૂ
�
જઓ, િદ�હીમા ‘નશનલ કિપટલ ટ�રટરી ઓફ િદ�હી (øએનિસટીડી) મમતા બનરøન પરા�ત કરવા પરતો છ. પોતાનાથી અલગ એવ લાગ છ ક એવી તક મળ તો ક��સ ક ભાજપની સાથ ે
ુ
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
ે
ે
િવધયક લાવીન લ�ટન�ટ ગવન�રને વધુ સ�ાઓ આપવામા આવી છ. પાડીને મમતાએ આટલા વષ� રાજ કયુ તન સૌથી વધ દ:ખ પણ થઈ શક. આજકાલ તમના સમથક પવાર ય.પી.એના વડા
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
િદ�હીની ચટાયલી સરકારની સ�ા આમ છીનવી લવામા આવી છ. ભાજપ ક��સન હોય ત �વાભાિવક છ, પણ કરળમા જ ડાબરીઓની સામ ત ે બન તવી કોિશશ કરી ર�ા છ. �
ૂ
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
તમામ િબનભાજપી સરકારોની પાસથી રાજકીય સ�ા છીનવી લવાનો ઇરાદો લડ છ તન બગાળમા સાથ રાખવાની રાજકીય મજબરી છ એટલે મમતાના વા�તિવ�તા એ છ ક મા� ભાજપનો િવરોધ કરવાનુ ક��મા રાખીન ે
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
ુ
ે
ૂ
ુ
�
�
�
ે
�
ે
ધરાવ છ�. પ�મા તન રસ શાનો પડ�? પણ વાત એટલેથી પરી થઈ જતી નથી. ક��સમા � વતમાન રાજનીિતમા સફળ થવ અઘરુ જ નહી, અસ�ભવ થઈ ગય છ અન ે
�
ં
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ં
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
ે
મમતાનો આ પ� કજરીવાલન તો ગમે તવો છ, પણ બીýઓ શ � ુ બ છાવણી છ. એક વગ મને છ ક સોિનયાø અન રાહલ ગાધીના ન��વમા� તના એક નહી, અનક કારણો છ. તન સમજવાની શ��ત મમતા સિહતના
ે
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
િવચાર છ અન આ સઘ કોઈ રીત �ા�રકા પહ�ચી શક તનો િવચાર કરવા એકલા અથવા બીý થોડાક પ�ોને સાથ લઈન મોરચો રચવો. િબહાર, નતાઓ ખોઈ બઠા હોય તવ દખાઈ ર� છ. �
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
ુ
ુ
ક િવ સ�દર�્ન આજની યવાપઢી એમના ઉમાશકરની જમ સ��ર� પણ ગા�ધીિવચારના પરમ સ�વ-ત�વન કા�યોમા ઉ�મ અિભ�ય��ત આપી છ �
�
્
ે
�
ે
ુ
ે
�ાથના-ગીતથી ઓળખતી હશેઃ મારી
�
બસીમા બોલ બ વગાડી ત ý/મારી
ે
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
વીણાની વાણી જગાડી ત ý/ઝઝાના ઝાઝરને પહરી
�
�
ુ
�
�
�
પધાર િપયા/કાનના કમાડ મારા ઢઢોળી ý... /પોઢ�લી યોગ અન અ�યા�મના
પાપણના પડદા ઉપાડી જરા/સોનેરી સોણલ બતાવી ત � ુ
ુ
�
�
ý.
ુ
�
આરતભયા� આ ગીતમા લય, �ાસ તથા વણસગાઈ
�
ે
ુ
�
ભાવ સાથ સમરસ થઈન ભાવકમા અનભિત જગવે છ � આરાધક : કિવ સ��ર�
ૂ
ે
ન કા�ય�વ પણ િસ� કરે છ. �
ે
ુ
કિવ સ�દર� યોગ અન અ�યા�મના આરાધક ર�ા છઃ �
ે
ે
ે
ે
‘એક સવાર’ અન ‘કોણ’ જવી એમની ઉ� કો�ટની
�
�
�
�
�
રચનાઓ દરેક યગમા ��તત અન આ�વા� રહી છઃ � કાકાસાહબના સાિન�યમા રહીન �નાતક થયા. �યા� જ છ. ‘દ�રયાને તીર એક રતીની ઓટલી, �ચી અટલી અમ બાધી ø ર…’
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
�
ં
�
ે
‘પ�પતણી પાદડીએ બસી હસત કોણ િચરતન હાસ? ઉમાશકર સાથ મ�ી થઈ. �યાર અમદાવાદમા ઘણા આપણામા�થી ઘણાન આજે પણ બોલવી-ગાવી ગમે એવી બાળકિવતા છ.
ે
�
ૈ
�
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
�
��વી ઉરથી ઊઠ કોનો સરિભત પલ�કત મખ�રત સ�દર� ્ લખકો સાથ મળવાન થત. પાઠક સાહબ કહવત�પ બની ગયલી સ�દર�્ની કટલીક પ��તઓ ન�ધીશ: � ુ
ુ
ુ
ુ
ુ
ે
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ુ
�
�
ં
�
�ાસ! જવા િવ�ાન અન સજકની નજર નીચ ે ‘��વી ઉછગ ઊછરલ માનવી, હ માનવ થા� તો ઘ�’
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
�તરની એરણ પર કોની પડ� હથોડી ચતન�પ, એમની કિવતા-વાતા પસાર થયા હતા. સોનગઢની મ�તક જવા આ બ પ��તય�મો પણ િચ�મા ભમતા રહ છ: �
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ૂ
કાળતણી ધરતીમા ખોદી કોણ ર� øવનના કપ?’ �કલમા� િશ�ક ર�ા હતા, પણ એ છોડીને પન: અમદાવાદ શ��ના ‘બઝાવાની પવ અિધક ઊજળો દીપક બળ,
ુ
��ાશીલ ભાવક��ઠોને સ�દર�્ની છદોબ� દીઘ� કિવતા ‘બ�ના ચ�’, આ�યા. ��ીઓ માટ કામ કરતી સ�થા ‘�યોિતસઘ’મા � ડબી ýવા પવ અિધકતર સ��ા ઝળહળ.’
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ુ
�
ે
ે
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
ં
ે
‘માનવી માનવ’, ‘�વપદ કયહી?’ ‘સળગ સિળયા પરે’ અન ‘આ �વપદ…’ દસક વષ સવાઓ આપી. 1944-45મા �ી અરિવદના મલકમા � ‘હણોના પાપીન િ�ગણ બનશે પાપ જગના,
ુ
ુ
ે
�
સદા આકષ�તી રહી છ. ઉમાશકરની જમ સ�દર�્ પણ ગાધીિવચારના પરમ સપક�મા આ�યા ન પછીના તમામ વષ� સ�દર�ે પડચરી લડો પાપો સામ, અડગ િદલના ગ�ત બળથી!’
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
સ�વ-ત�વને કા�યોમા� ઉ�મ અિભ�ય��ત આપી છ. � �ી અરિવદ આ�મમા ન માતાøના સાિન�યમા વીતા�યા. મિણલાલ હ. પટ�લ ‘ત ર�યરા�’ ન ‘મર િપયા મ કછ નહી ýન’- જવી
ે
ં
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
સ�દર�્ન પા��મમા ભણનારી એકાિધક પઢીઓને ‘બાનો ફોટો�ાફ’ ઉ�મ સજનનો કાળ અકાળ મદ�ાણ થતો ગયલો. અલબ�, સહજ �ગારને ભીતર સ�સરવો ઉતારી દતી કા�યકિતઓ
ં
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
અન ‘13-7ની લોકલ’ જવા કા�યો તથા ‘માન ખોળ’ અન ‘માýવલાન � ુ અ�યા�મક��ી લખન ચાલત રહલ. øવનનો ઉ�રાધ બહધા સાથ આ ‘સવા પ��તનુ ઉ�મ �ણય કા�ય’ કટલાય યવક-
ે
ુ
ુ
�
�
�
ુ
��ય’ જવી વાતાઓ િવસરાયા નહી હોય! ‘સ�દર�્’ તો ઉપનામ! મળ નામ મૌનમા વી�યો. 1991મા એમણે દહ�યાગ કય�. યવતીઓએ ડાયરીમા જ નહી, �મપ�ોમા વારવાર લ�ય હશે-
ં
ૂ
ે
�
ુ
ં
ં
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ુ
�
�
ુ
તો િ�ભોવનદાસ પરષો�મદાસ લહાર! પણ ઉપનામથી જ કિવ ઓળખાતા સ�દર�્ન ઉ�મ સજનકાય એમના øવનના પવા�મમા થય હત. ચપચાપ.
ુ
ુ
�
ુ
�
ુ
ૂ
�
�
�
�
�
ૂ
ુ
ુ
ે
�
ુ
�
�
ર�ા છ. 1908મા િમયાગામ પાસના માતર ગામમા જ�મેલા ‘�પલ’એ ‘કડવી વાણી’, ‘કા�યમગલા’, ‘વસધા’ અન ‘યા�ા’મા એમની સારી અન ે ‘તન મ ઝખી છ �
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
ે
ુ
પાસના આમોદ અન ભ�ચમા િશ�ણ મળ�ય. ગજરાત િવ�ાપીઠમા � ઉ�મ કિવતા સચવાઈ છ. ‘રગરંગ વાદિળયા’ એમના બાળકા�યોનો સચય (અનસધાન પાના ન.20)
�
ુ
ે
�
ં
�
ે
�
�
ુ
�
