Page 12 - DIVYA BHASKAR 040921

¾ }ગુજરાત Friday, April 9, 2021 12
Friday, April 9, 2021 | 12

ે
�
ે
અનક યાદગાર સવાદો લખનાર ના�-���મલખક સાગર સરહદી 21મી માચ જતા ર�ા
�
અન પાછળ છોડી ગયા અનક સપરિહટ ���મો, નાટકો અન મહ��લોના દૌર
ે
ે
�
ે
ુ
કરોગે યાદ તો : સહજ સવાદનો
�
છલકતો સાગર સરહદી

ે
ે
ુ
8000 લોકોન રોજગાર આપીન નાથબધઓએ
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
હરીફાઇમા ભજવ જમાથી એક નાટક ‘િમઝાસાિહબા’ ýઇન યશ ચોપરાએ કપનીન વાિષ�ક ટનઓવર 650 કરોડ પહ�ચા�ુ �
�
ે
�
�
�
‘કભીકભી’ �ફ�મના સવાદો લખવા બોલા�યા. એ અગાઉ ’71મા ‘પ�ની’
�
�
�
�
નામની �ફ�મથી એમની ક�રયર શ� થઇ હતી અન ઓળખ બની સøવકમાર
ે
ે
અિભનીત બાસ ભ�ાચાયની ઓફબીટ �ફ�મ ‘અનભવ’ વડ.
�
�
ુ
ુ
ે
ે
�
ૂ
ે
સાગર સરહદીના ભ�ીý અન ‘દસરા આદમી’ ક ‘બસરા’ જવી યાદગાર કોરોના વ��સનની
ે
�
�
�
�
ે
�ફ�મોના િનદ�શક રમશ તલવારન �યા હ સહાયક િનદશક હતો. પાચ વષ �
�
�
એટલે સાગરસાહબન મળવાન ઘણી વાર થત. ગાળ આપીને ઉ�માપવક વાત
ુ
�
ે
ુ
�
�
ૂ
ં
ે
ે
ં
કરવાનો �દાજ જ અલગ. જરાય મોટા લખક હોવાનો ભાર નહી. સાગર િસ�રજ બનાવી
ે
ૂ
�
સરહદીએ ખબ ઉતાર-ચડાવ ýયા. એક સમય પોશ કારમા ફરનાર સાગર,
પછી સાઇકલ પર પણ ફરતા થયલા ક લોકલ �નમા છક છ�લ સધી રખડતા,
�
ુ
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ં
�
પણ એ વાતનો કોઇ રજ ક મલાલ નહી. દશન અપા�યુ ગૌરવ
ં
��ટરવલ
કરોગ યાદ તો હર બાત યાદ આયગી,
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
ગઝરત વ�ત કી હર મૌજ ઠહર ýયગી! રીબ દશો માટ ભારત િવ� �વા��ય સગઠનને કોરોના વ��સન
�
ે
�
ુ
�
�
ૂ
�
ે
(‘બાઝાર’ �ફ�મ) ગ પરી પાડી ર� છ. ઉપરાત િવ�ના કટલાય સ�� અન િવકિસત
�
�
’79મા યશ ચોપરાએ આખી ટીમને પાટનર બનાવીન સાગર સરહદીની દશ પણ ભારતમા બનલી વ��સન ખરીદી ર�ા છ. આમ
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
ુ
ે
�
ૂ
����ટ પરથી ‘નરી’ �ફ�મ બનાવી, જન િનદ�શન કયુ રમશ તલવાર. નાના ભારત િવ�ન કોરોના વ��સન તો પરી પાડી જ ર� છ. વળી, એક સમય ે
�
ૂ
ે
ુ
�
બજટની �ફ�મ િહટ ગઇ. સાગર સરહદીએ એ �ફ�મના નફામાથી જહ પર ચીન દશ સૌથી મોટો અન સૌથી સ�તો મ�ડકલ �ડવાઈસ િનમાતા ગણાતો
ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
શાનદાર �લટ લીધો. ‘બાઝાર’ જવી �ફ�મ સાવ નાના બજટમા બનાવી જન ે હતો એને પણ ભારત િસ�રજની આપૂિતમા પછા�ો છ. દશન આ ગૌરવ
�
ે
ે
ે
ે
ં
�
ુ
કોઇ ખરીદવા તયાર નહોતુ, પણ નસીર, ��મતા પા�ટલ, સિ�યા પાઠક, અપાવનારી કપની છ- હ�રયાણાની િહ�દ�તાન િસ�ર�øસ એ�ડ મ�ડકલ
�
ે
�
ૈ
ુ
ે
ે
�
ે
ે
ે
ફારખ શખ વગર સાથે બનલી એ �ફ�મ અન એના સગીત ઇિતહાસ ર�યો. �ડવાઈસીસ.
ે
ુ
�
ે
‘કરોગે યાદ તો’, ‘િદખાઇ િદય ય’, ‘�ફર િછડી રાત બાત’ જવા અનક યાદ છ ન ગયા વષ આ સમય આખી દિનયા કોરોના મહામારીમા ફરવાઈ
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
ગીતોમા ખયામન યાદગાર �યિઝક આજે પણ સપરિહટ છ! રહી હતી �યાર કોઈને ખબર નહોતી ક કોરોના વ��સન સૌથી પહલા� કોણ
ે
�
ુ
�
ુ
�
ૈ
�
ુ
�
ટા�ટ�સ મખદમ મોઇનુ�ીન, બશર નવાઝ, શહરયાર જવા સાિહ�યકારોની બનાવશ અન વ��સકરણ �યાર શ� થશ? એ સ�મણકાળમા િહ�દ�તાન
�
ે
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
ુ
�
તમ સોચ કછ ઔર રહી હો ઓર કહ કછ ઔર રહી હો. રચનાઓને �ફ�મમા મકીને સાગર સરહદીએ અનક મ�ક�લીઓ સામ િહટ કરી િસ�ર�øસ એ�ડ મ�ડકલ �ડવાઈસીસના મનિજગ ડાયર�ટર રાøવ નાથ અન ે
ૂ
�
ે
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
�
�
ે
�
ુ
(સાગર સરહદી) બતાડી. અનક �ફ�મફર એવોડ� મ�યા, પણ એ �ફ�મ જટલી ઇ��ત કમાવી એ��ઝ�યુ�ટવ ડાયર�ટર સોહલ નાથ એવ અનમાન લગા�ય ક દિનયાના
ે
ે
ે
ૈ
�
ે
ે
�
તમન કભી ત�હારી આખ દખી હ? આપી એટલા પસા ન મ�યા. િજ�ી સાગર સરહદીએ ‘બાઝાર’ની સફળતા કોઈને કોઈ દશ બહ ઝડપથી કોરોના વ��સન બનાવી લશ. �યાર એવો �યાલ
ે
ુ
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
જહા દખતી હ એક �ર�તા કાયમ કર દતી હ. � પછી બીý ભ�ીý િવજય તલવાર માટ નસીર-શબાનાન લઇન ‘લોરી’ �ફ�મ નહોતો ક વ��સકરણ નાક ક મોઢ�થી થશ ક પછી ��કન
ે
ુ
�
ે
�
…… બનાવી. જ �લોપ થઈ અન જહનો શાનદાર �લટ વચવો પ�ો! છક મલાડ �ારા થશ. નાથબધઓએ ýખમ લીધ અન 15
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
હમાર બીચ મ એક કાચ કી દીવાર હ, � માલવણીમા નાના �લટમા જવ પ�! ુ � િમિલયન ડોલરનુ રોકાણ કયુ. મ 2020મા �
�
�
�
ૂ
�
ે
ં
ુ
ે
ં
�
�
હમ એક દસર કો દખ તો સકતે હ, પર સન નહી સકતે! સાગર સરહદીને પોતાના �કારની �ફ�મો બનાવવી હતી એટલે ‘અગલા ��ટø & િસ�રજના નવા મોડ�સ ઈટાલી અન ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
……………… મૌસમ’ અને ‘તર શહર મ’ જવી ઓફબીટ �ફ�મો બનાવી (જમા મારા પ�પા જમનીથી મગા�યા. કોરોનાકાળમા� 500થી
ે
જબ મઝ કરાર ના હોગા તબ મ િદસબર કી શામ� મ િવરાન સડકો પર છલ-પરેશ આટ� �ડરે�ટર હતા એ આડવાત) પણ િનમાતા અન ફાઇના�સરના સ�સસ વધાર નવા લોકોની િનમ�ક કરી. આજે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ુ
�
ભટક�ગા.. િચનાર ક તલ મફલર લપટ ગમનામ રા�ત� પર ત�હ તલાશ ઝગડામા એ �ફ�મો રીિલઝ જ ન થઇ શકી નહી તો સાગર સરહદીનો ઇિતહાસ તઓ 11 એકરની જમીન ઉપર ફલાયલી
ુ
ે
�
�
�
ં
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
ૂ
�
કરુગા. રોશની બધ ઘર� ક શીશ� સ છન કર આયગી. કભી ત�હાઇ ક ગીત જદો જ હોત! વળી, એક જઠા કોટ� કસમા એક ફાઇના�સર એમને ફસાવીન ે �કાશ િબયાણી પોતાની ફ�ટરીમા દર િમિનટ� 6000
�
�
ુ
ે
�
�
�
ં
�
�
�
ુ
ં
ુ
�
�
ે
ુ
�
ુ
ે
ે
ે
હ�ગ. કભી તમ ગનગુનાતી અપની યાદ કો વ�ત ક કોહરે સ િનકાલ દોગી. �લટ હડપી લીધો અન સાગર સરહદીએ પાછ સાયન કોલીવાડા જવ પ�, િસ�રજ બનાવી ર�ા છ. 4 કરોડ િસ�રજ
�
ૂ
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ૂ
ે
�
�
મ કભી િસસક લગા ઔર કભી આહ ભર લગા ઔર ત�હ ખબર તક ના પણ આ બધા વ� ‘ચાદની’ જવી સપરિહટ �ફ�મ લખી. આમ તો દરેક દશ માટ �રઝવ� કરવાની સાથ 15 િમિલયન
ે
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
ં
ે
�
ે
ૈ
ૈ
�
હ�ગી!... ઔર કભી શામ કી બચની સ તગ આકર તમ દરીચા ખોલ દોગી સપર�ટારની ક�રયરમા� સાગર સરહદીનો હાથ છ. જમ ક, રાજશ ખ�નાએ િસ�રજ તમણે ýપાન િનકાસ કરી.
ે
ુ
ઔર કહોગી : કૌન બચારા, મહો�બત કા મારા, �કસકો ગમનામ સાગરના નાટકોથી શ�આત કરી, તો અિમતાભ(‘કભીકભી’), િહ�દ�તાન િસ�ર�øસ એ�ડ મ�ડકલ �ડવાઈસીસના
ુ
ે
�
ે
રા�ત� પર તલાશ કર રહા હ? � શાહરખ(‘દીવાના’) અન �રિતક(‘કહો ના �યાર હ’) પાછળ મનિજગ ડાયર�ટર રાøવ નાથન આ દરદિશતા પોતાના �વ. િપતા ન�રંદર
ે
ુ
�
ે
ે
�
ૂ
ે
�
ે
ુ
ે
ે
- આવા અનક યાદગાર સવાદો લખનાર ના� પણ સાગર સરહદીનો ફાળો છ! નવાઝ�ીન િસ�ીકીન હીરો નાથ પાસથી મળી છ. 1957મા તઓ દવા િવ�તા હતા. દશમા એ વખત ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
�ફ�મલખક સાગર સરહદી 21મી માચ� જતા ર�ા અન ે એકબીýન ે તરીક� લઇન 2004મા� સાગર સરહદીએ ‘ચૌસર’ નામની એડવા�સ િચ�ક�સા સિવધા નહોતી, પણ તમણે મ�ડકલ �ડવાઈસ બનાવવા
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
ુ
પાછળ છોડી ગયા અનક સપરિહટ �ફ�મો, નાટકો અન ે �ફ�મ બનાવલી, પણ કોઇ કારણસર રીિલઝ ન થઇ. કદાચ માટ િહ�દ�તાન િસ�ર�øસ એ�ડ મ�ડકલ �ડવાઈસીસની �થાપના કરી.
ે
�
ૂ
�
�
�
�
ે
મહ�ફલોના દૌર. ‘િસલિસલા’, ‘કભીકભી’ ‘નરી, ગમતા રહીએ હવ ઓટીટી પર થઈ ýય તો નવાઇ નહી! 1959મા ýપાની કોપ�રેશન સાથે કરાર કરીને ભારતમા પહલી વાર �લાસ
ં
ે
�
ૂ
‘ચાદની’, ‘બાઝાર’, ‘દસરા આદમી’, ‘દીવાના’, ‘કહો છ�લા કટલાય વષ�થી છક સાયનથી �ધરીની િસ�રજ બનાવી. ભારતીય એમએસએમઈનુ કોઈ િવદશી કપની સાથ આ
�
�
�
ં
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
�
ૈ
�
ૂ
ના �યાર હ…’ જવી �ફ�મોમા સાગર સરહદીના સવાદો કાજલ ઓઝા વ� ઓ�ફસમા સાઇકલ પર ક લોકલ �નમા તઓ 80 �લસ સૌ�થમ ýડાણ હત. એ પછી નરે�� નાથે સિજકલ �લ�સ અન િસગલ યઝ
ે
�
�
ે
ં
�
�
�
�
ુ
ૂ
�
ે
ે
ં
ે
ૂ
સતરના શીતળ સરની જમ અલગ જ ગø ઊઠતા. ભારત- હોવા છતાય અચક આવ. િમ�ોન મળ, નવા લખકોને િસ�રજ પણ બનાવી. યકની �ટાર િસ�રજ સાથે તઓ ઓટો �ડસબલ િસ�રજ
ુ
�
ૂ
ે
ે
ં
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ે
ે
ૂ
ે
�
�
પા�ક�તાનની સરહદ પાસના અબોટાબાદમા 1933મા જ�મેલા સાભળ, કિવતાઓની મહ�ફલ થાય અન છક છ�લા વષ સધી અન ઈઝરાયલની ઈ�ટર ટ�નોલોøના સહયોગથી �લડ કલ�શન ��સ પણ
�
�
�
�
�
સાગર સરહદીનુ મળ નામ ગગા સાગર તલવાર, પણ સરહદથી ‘બાઝાર પાટ-2’ બનાવવાના �લાનમા મશગલ હતા. બનાવવા લા�યા. નરે�� નાથનો િબઝનસ મ� હતો- ઈનોવેશન.
�
ે
�
ૂ
ૂ
�
ં
ુ
ૂ
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
ભારત આવલા એટલે સાગર સરહદી નામ રાખલ. ’50ના દાયકામા � સઘષમા પણ એમનુ મનોબળ એટલુ જ મજબત. 88 વષ પણ જવાન નરે�� નાથના શ�દોમા કહીએ તો, ‘હ િસ�વર િસ�રજ મોઢામા લઈન ે
�
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
�
ૂ
ે
ે
ે
મબઇના �તરકોલેજ ના��પધાઓમા સાગર સરહદીના નાટકો ખબ જવી તાકાત અન ચહરા પર બ�ફકરાઇ. દરેક �મરના માણસન ગાળ આપીને જ�મેલો નસીબદાર દીકરો છ. રાøવ નાથ મસરીની સ�ટ �યોજ� કોલેજ
ૂ
�
ે
ે
ે
ભજવાતા. આ�મીયતાથી વાત કરે. િદ�હી ક ગોવાના �ફ�મ ફ��ટવલોમા સાગર સરહદી એ�ડ હ�પટન કોટ�ની બો�ડગ �કલમા� �ાથિમક િશ�ણ મળ�ય. અહી તમને
ં
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
�
ુ
�
ે
ે
મબઇની ખાલસા કોલેજમા સાગર અન ગલઝાર પાકા િમ�ો. �યાર ે સાથ અનક સાý ગાળી છ. એક વાર એક િદ�હીના લખક ફ��ટવલમા બ ે લીડરિશપ અન ટીમવક� શીખવા મ�યા. હાઈ�કલન િશ�ણ િદ�હીના સ�ટ
�
ે
ે
�
ે
ુ
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
ગલઝાર કિવતાઓ સભળાવ અન સાગર નાટકોના સવાદો. બહ ઓછા ýણ ે �ફ�મો વ�ના ઇ�ટરવલમા� સહજ ભાવ ખાતા ક� ક હ જરા ગાડીમા બસીન ે કોલ�બસમા લીધ અન િદ�હી યિનવિસટીમાથી કોમસ� પો�ટ ��યએટની �ડ�ી
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
ે
ૂ
�
�
ે
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
ૂ
ે
છ� ક બઉએ મળીને 1963મા એક �ફ�મ પણ લખલી પણ એ કદી પરી ન થઇ, માર નાટક પર કરીને આવ, બ પાના લખી લ�! સાગર સાહબ એને તરત જ મળવી. સોહલ નાથ અમ�રકાની પ�ન યિનવિસટીમાથી સ�લાઈ ચન એ�ડ
ે
�
ે
�
ુ
ુ
�
ે
ૂ
ં
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
ુ
14 રીલ બનીને અટકી ગઇ નહી તો કદાચ સાગર અન ગલઝારની ýડી ક�, ‘અøબ (ગાળ) હ ત? આધે ઘટ મ કૌનસા શ�સપીયર બન ýયગા?’ ઈ�ટરનેશનલ િબઝનસની બચલર �ડ�ી મળવી. આ �ોફ�શનલ િશ�ણને
ે
ે
�
ે
ે
ુ
ે
આગળ પણ ચાલી હોત. પછી ગલઝાર, આિસ�ટ�ટ તરીક� િનદ�શક િબમલ - ન સૌ હસી પ�ા! કારણે રાøવ નાથ અન સોહલ નાથ આજે ��ીટ �માટ િબઝનસ આ����યોર
�
�
રોયનુ �પ ýઇન કયુ અન સાગર સરહદીએ ધ કટ�ન નામની નાટક કપની સાગર સાહબ.. વી િવલ િમસ યોર િમýજ! છ. 8000 લોકોને ��ય� અન અ��ય� રોજગાર આપીને તમણે િહ�દ�તાન
ે
ુ
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
ુ
ખોલી. �યાર સાગર સરહદી 400 ર.મા એક એડ એજ�સીમા કામ કરતા અન ે િસ�ર�øસ એ�ડ મ�ડકલ �ડવાઈસીસન વાિષક ટન�ઓવર 650 કરોડ� પહ�ચા� � ુ
�
ે
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
એના પગારમાથી નાટકો કરીને કજ� ચકવતા. ‘મ આગ હોતા હ’, ‘ભગતિસઘ એ�ડ ટા�ટ�સ છ. રાøવ નાથન કહવ છ ક કોરોનાકાળમા� ભારત મા�ક, પીપીઈ �ક�સ અન ે
�
ૂ
�
ે
ે
�
�
ુ
કી વાપસી’, ‘ત�હાઇ’ જવા સુદર નાટકો મબઇના તજપાલ હોલમા ભજવતા. આદમ: સવાદ એટલ? ે વ��ટલેટર બનાવીન િવ�ન એ દખાડી દીધુ છ ક ભારત મ�ડકલ �ડવાઈસીસન ુ �
�
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
�
ે
સાગરના એકાકી નાટકો એમના ભ�ીý અન ýણીતા િનદ�શક રમશ તલવાર ઇવ: સાગરન મૌન �લોબલ મ�યુફ�ચ�રંગ હબ બની શક છ. �